De kleinste gemeenten in onze provincie Columbus' stoffelijk overschot rust op twee plaatsen Hengelaars in Kop van Noord-Holland verlangen meer begrip van Overheid '"TV""1*" Vestigingseischen voorde Landbouw? De Indie-deserteur in Schoonhoven Klein in oppervlakte, gering in ziefenaanial Het einde van gemeenten met minder dan 1000 nabij inwoners Stoker verdronken Sa lomo's oordeel van Portugees geleerde HET DORADO DER HENGELAARS (slot) Kanaalvis trekt naar brak water; aan de' Zaan bloeiende hengelaars-organisatie TRIBUNE QVER HET ALGEMEEN zijn plattelandsgemeenten weinig volkrijk, aldus wordt geconstateerd in het rapport der Provinciale Commissie ter bestudering van de gemeentelijke indeling van Noord-Holland. Dit hangt samen met het agra rische bestaan, dat rechtstreeks afhankelijk is van de beschikbare oppervlakte van cultuurgrond. Daar nu vele Noordhollandse agrarische gemeenten op grond van haar geschiedenis slechts een kleine oppervlakte bezitten, is het aantal barer inwoners zeer gering. Noord-Holland telde aan de aanvang van 1947 121 gemeenten. Hiervan had den 36 gemeenten, dus ongeveer 30 pet, minder dan 2000 inwoners. Tezamen telden deze 36 gemeenten 39054 inwo ners en besloegen ze 37953 ha, resp. 2.22 pet en 13.21 pet van Noord-Hol lands inwonertal (1.759.499) en opper vlakte (287.212 ha). Katwoude 250 inw. 722 ha Kwadijk 430 inw. 655 ha Oudendijk 441 inw. 612 ha Beets 465 inw. 591 ha 1586 inw. 2580 ha Gemiddeld per inwoner 1.63 ha. Gemeenten met 501 tot 1000 inwoners Middelie 510 inw. 826 na Warder 521 inw. 900 ha Schellinkhout 576 inw. 766 ha Opmeer 681 inw. 721 ha Jisp 726 inw. 1014 ha Twisk 797 inw. 727 ha Wijde Wormer 805 inw. 1662 ha Ankeveen 811 inw. 486 ha Oterleek 868 inw. 1410 ha Z. en N. Schermer 910 inw. 1963 ha Oosthuizen 965 inw. 1040 ha Wijdenes 969 inw. 806 ha 9139 inw. 12321 ha Gemiddeld per inwoner 1.35 ha. Gemeenten met 10011500 inwoners: Abbekerk 1014 inw. 787 ha Callantsoog 1059 inw. 2860 ha Hensbroek 1072 inw. 1025 ha Midwoud 1169 inw. 1203 ha Graft 1195 inw. 1143 ha Schermerhorn 1207 inw. 1100 ha Opperdoes 1399 inw. 390 ha West woud 1452 inw. 1337 ha Sijbekarspel 1465 inw. 1564 ha De Rijp 1473 inw. 371 ha Marken 1473 inw. 254 ha Wieringerwaard 1479 inw. 1849 ha 15457 inw. 13883 ha Gemiddeld per inwoner 0.90 ha. Gemeenten met 15012000 inwoners: St. Maarten Oude Niedorp St. Pancras Ursem O Avenhorn Br. in Waterland Nibbixwoud 's-Graveland 1511 inw. 1577 inw. 1583 inw. 1549 inw. 1598 inw. 1632 inw. 1652 inw. 1725 inw. 1417 ha 1002 ha 442 ha 1558 ha 900 ha 2330 ha 1036 ha 485 ha 12872 inw. 9170 ha Gemiddeld per inwoner 0.71 ha. Van alle Noordhollandse gemeenten waren er in 1947 dus 4 met minder dan 500 inwoners; 12 met 5011000 inwo ners; 12 met 10011500 inwoners en 8 met 15012000 inwoners; 16 gemeenten hadden minder dan 1000 ingezetenen, 36 minder dan 2000. Opvallend is het, dat, naarmate het inwonergetal der gemeenten kleiner wordt, de hoeveel heid beschikbare grond per hofd der bevolking binnen deze gorep gemeen ten toeneemt. Zijn de gemeenten met minder dan 1000 ingezetenen volkrijk genoeg om een krachtig gemeenteleven te verze keren? Aan één vorwaarde is stellig voldaan: het onderlinge contact is in dergelijke kleine gemeenten het grootst. Doch daardoor alleen wordt de bloei ener gemeente niet bepaald. Deze is ook afhankelijk van de samenstelling harer bevolking, van de financiële draagkracht en de c aarmede samen hangende personeelsbezetting van het administratieve apparaat. Hierop berust de doelmatigheid van het bestuur. Deskundigen, die gelet hebben op deze eisen, achten de kleine gemeenten niet meer in staat daaraan te voldoen. De heer Steketee, destijds secretaris der kleine plattelandsgemeenten Beets (465 inw.) en Oudendijk (441 inw.) merkte tegen deze uitspraak op, dat er vaak „met minachtig over die ach terlijke kleine gemeenten gesproken (wordt), maar die zijn niet zo achter lijk. Het intellectueel peil van haar ambtenaren behoeft niet onder te doen voor dat van de ambtenaren der grote gemeenten". Doch de Staatscommissie- Raaymakers moest constateren, dat de gemeenteraden in kleine gemeenten zich menigmaal op het standpunt plaat sen, dat de gemeentehuishouding zo weinig mogelijk moet kosten, hetgeen zij ook trachten „te bewerkstelligen door het zo laag mogelijk houden der wedden". En dit leidt onverbiddellijk tot een negatieve selectie ten opzichte van de ambtenaren in de kleine ge meenten. Mede daardoor zijn zulke ge meenten „niet in staat te voldoen aan de eisen, die onze tijd op het punt van verkeer, onderwijs, volksgezondheid, sociale politiek, meer en meer aan de gemeente stelt", aldus Van Leyden. En hij voegt daaraan toe, dat het toch niet gewenst is deze zorgen over te dragen aan provincie en rijk. Inderdaad, want wat zou er dan van de zo hoog gewaar deerde decentralisatie van bestuur overblijven? Burgemeester-secretaris Men heeft, teneinde in kleine ge meenten toch een bevredigende leiding te geven, me .malen zijn toevlucht ge zocht tot het verenigen van het ambt van secretaris met dat van burgemees ter, doch de commissie acht dit een ongewenste combinatie. Functie en aard der beide ambten zijn zo verschil lend en de verdeling daarvan over twee personen biedt zoveel voordelen, dat een dergelijke regeling bepaald moet worden afgekeurd, vooral wanneer dit de vereniging van gemeenten tot gro tere eenheden zou tegengaan. Men noemt als nadeel van volkrijke gemeenten de grotere afstand welke bij toenemend aantal ontstaat tussen over heid en gemeentenaren, maar er is een zekere distantie nodig om een gemeen te goed te kunnen mesturen. Die af stand is in kleine gemeenten wel eens te gering, ten nadele soms van de on afhankelijkheid der bestuurders. Als sociaal vordeel van de kleine gemeen te wordt meermalen genoemd de va derlijke positie van haar burgemeester. In een dergelijke gemeente zou hij eerst „burgervader" zijn, de raadgever, va- zijn gemeentenaren in tal van za ken. Ongetwijfeld schuilt in deze ge dachte een kern van waarheid, maar de verhoudingen moeten i bijzonder gunstig zijn, wil dit voordeel tot zijn recht komen, zonder dat het gezag wordt verzwakt. Het bleek, dat meermalen de oplos sing wordt gezocht door inplaats van het burgemeestersambt met dat van de - Zondagmiddag is de Finse stoker Unto Ovia, toen hij in benevelde toe stand aan boord van het Finse stoom schip „Unnanio" in de Amsterdamse haven wilde gaan, overboord geslagen. D man is waarschijnlijk met het hoofd op de walkant terecht gekomen, daar na in het water gevallen en verdron ken. TALENS EEN HALVE EEUW. Dinsdag 4 October viert de N. V. Ta- lens en Zn. te Apeldoorn haar vijftigja rig bestaan. Met haar producte maakt reeds de kleuter kennis, wanneer hij met onbeholpen hand het eerste kleur boek bekrast. Zaterdag is te Amsterdam in de Kinkerstraat een 26-jarige voetganger door een motorfiets aangereden, om dat deze niet uitkeek bij het overste ken. De man liep een sche^elbasis- fractuur op en is in ernstige toestand naar het Wilhelminagasthuis overge bracht. De brand, die vorige week plaats had in het Finse houtcentrum Kemi, heeft een vijfde van Finlands jaarlijkse houtexport vernietigd. secretaris te verenigen, deze functiona rissen als zodanig in meer dan één ge meente werkzaam te stellen. De Staats- commissie-Raaymakers geeft een ande re weg aan tot oplossing dezer moei lijkheden, n.1. die der samenvoeging van de kleinste gemeenten. Ze spreekt mede met het oog op de taak en bezol diging der ambtenaren, de wenselijk heid uit over te gaan „tot het opheffen van tenminste alle gemeenten met een inwonertal dat beneden 1000 blijft. Dit zouden in Nord-Holland 16 van de 121 gemeenten zijn en wel die genoemd in de afgedrukte bovenste twee staatjes. (Van onze correspondent) Binnenkort zal in San Domingo, de hoofdstad van de Dominicaanse repu bliek, een gedenkteken ter ere van Christopher Columbus onthuld worden. Daarin wil men het stoffelijk over schot van de ontdekker van Amerika bijzetten. Afgezanten van alle Ameri kaanse regeringen en van de Spaanse regering zijn daarvoor uitgenodigd, evenals de op het ogenblik nog in le ven zijnde nakomelingen van Colum bus. Deze gebeurtenis plaatst de Span jaarden voor een eigenaardig dilemma. Zij veronderstellen n.1., dat het stoffe lijk overschot van Columbus rust in de kathedraal van Sevilla. Wanneer zij nu ingaan op de uitnodiging van de Dominicaanse republiek, erkennen zij daarmede de echtheid van de stof felijke resten waarvoor nu een ge denkteken wordt onthuld. Blijven zij echter protesteren, dan zullen op de dag van de onthulling de belangrijkste Spanjaarden afwezig zijn, terwiil Noord-, Midden- en Zuid-Amerika zich verenigen om deze zoon van Spanje te vereren. Waar zijn dan wel de stoffelijke resten van Columbus? De bekende Portugese historicus, prof. Franco Ma- chado, neemt in deze strijdvraag op de volgende manier stelling. Colum bus, die overleed in Valadolid, werd daar oorspronkelijk ook begraven. In 1513 bracht men zijn lichaam naar een klooster in Sevilla. Volgens de laatste wil van Columbus werd zijn stoffelijk overschot te zamen met dat van zijn zoon overgebracht naar San Domingo en in de kathedraal van deze stad bijgezet. Toen Spanje in 1795 zijn deel van Haïti aan Frankrijk afstond, verhuisden de stoffelijke resten van Columbus opnieuw. Men opende de dodenkapel in de kathedraal van San Domingo en haalde de resten van Co lumbus eruit Zij werden overgebracht naar Havanna. Toen Cuba later onder de Verenigde Staten viel, werden de resten naar Sevilla overgebracht, waar zij zich op het ogenblik op een waar dige plaats in de kathedraal bevinden De tegenwoordige strijd is te ver klaren uit het feit, dat bij een latere opening van de dodenkapel van San Domingo een loden kist werd gevon den itet een kristallen vaas, waarin zich as en een zilveren plaat bevonden met het volgende opschrift: „Het laat ste deel van het stoffelijk overschot van Don Christopher Columbus" Uit de stijl en het karakter van het hand schrift blijkt echter, dat het een veel jongere datum is dan 1540. Hoogst waarschijnlijk stamt het uit het einde van 1800, begin 1900. De Portugese ge leerde kom#tot de slotsom, dat het ge beente van Columbus in Sevilla, en de tot as geworden vleselijke resten daar entegen zich in San Domingo bevinden. Onder deze .omstandigheden zouden zowel de Spanjaarden als de Domini canen volledig het recht hebben om te zeggen, dat zij in het bezit zijn van de stoffelijke resten van Christopher Co lumbus. Op ONZE TOCHT DOOR DE PROVINCIE hebben wj) het eigenaardige verschijnsel waargenomen, dat in het Noordhollands Kanaal ter hoogte van Alkmaar betrekkelijk geringe vangsten worden geboekt, terwijl in het zelfde kanaal, onder Den Helder, veertig kilometer verder, vaak zeer goed wordt gevangen. Baars, snoekbaars en brasem zijn er sterk vertegenwoor digd. Voor dit eigenaardige verschijnsel kunnen wjj maar één verklaring geven: landinwaarts verzoet het water te veel en de vis zoekt het brakke v.ater op. Dit is het best waar te nemen bi) de sluizen naar zee, waar vooral veel snoekbaars wordt gevangen. Een minder prettig gevolg hiervan is, dat er bij het spuien naar zee veel vis verloren gaat. Hieraan is echter niets te doen. Het spuien ls geen plagerij, het is eenvoudig noodzaak en daar moet iedere hengelaar zich bij neerleggen. Als het water naar zee stroomt worden in het Kanaal buitengewoon grote vangsten geboekt. Als er zeewater wordt ingelaten is de vangst enige dagen slecht. [)E BAARS IN HET KANAAL onder Den Helder wordt verreweg het beste met steurkrabben gevangen en niet, zoals men zou verwachten, met wormen. Men maakt in het Kanaal veel gebruik van de werphengel, waar bij op de eerste verhoging, dat is on geveer tien meter voor het midden, wordt gevist. Men moet echter ter dege opletten, dat geen boot de lijn stuk vaart. Vooral zeilboten kunnen gevaar opleveren voor de dunne lijn. De brasem wordt onder Den Helder met de pluim maar meer nog met bloedworm gevpigen; karper is min der sterk vertegenwoordigd. Het vis sen op brasem met de werphengel is nog steeds niet populair. Verreweg de meeste vissers prefereren voor de jacht op deze vissoort de vaste hengel. De hengelsportvereniging „Den Hel der" staat door de medewerking van de plaatselijke overheid stevig in haar schoenen. De vereniging, die 285 leden telt, heeft het alleenrecht voor het vissen met meer dan één hengel en zij heeft het snoekrecht in het Noora- hollands Kanaal tot de Kolksluis. In de Anna Paulownapolder heeft deze vereniging ook veel viswater; daar heeft zij echter enige vaarten geslo ten verklaard met de bedoeling de vis er flink te laten groeien voor zjj mag worden gevangen. Het voornaamste gesloten water is de Molensloot. Hei door de vereniging gepachte water in de Anna Paulownapolder is vooral rjjk aan snoek. Het water rond de forti ficaties is ook visrijk; dit water is echter van Defensie en daarom voor de her- 'iar verboden gebied. De Zaanstreek is prima georganiseerd. £)E LAATSTE STREEK in de kop van de provincie, waar wjj een kijkje namen, was de Zaan. Deze streek is een voorbeeld van wat men met een goede organisatie op hengel- gebled kan bereiken. Toen de vereni ging H.V.Z. Hengelsportvereniging Zaandam en Omstreken") in 1941 werd opgericht, telde zij 43 leden. Nu heeft zij er tweeduizend en dit aantal groeit nog steeds. Door dit grote ledental staat de H.V.Z. zeer sterk. Zij heeft veel water in pacht en beschikt over de middelen, dat naar behoren te onderhouden. In sommige vaarten heeft zij het snoekrecht. Hou die vent een beetje in de gaten. Ik vertrouw hem niets! (Argosy) Door haar bemiddeling is de ver standhouding tussen de sportvissers en beroepsvissers, die over het alge meen nog al eens wat te wensen over laat, zeer goed. Hun organisaties no digen elkaar op haar vergaderingen uit en bespreken regelmatig hoe ze elkaar zo min mogelijk in het vaar water, of beter gezegd in het vis water, behoeven te zitten. Het gevolg is, dat de verhouding sport-beroep in de Zaanstreek uitstekend is. Doordat de vereniging zo'n groot ledental heeft, is het haar mogelijk een prima verenigingsblad uit te geven. In dit maandblad, dat een vijftig pagina's telt, kan men alles vinden wat maar enigszins met de hengelsport te ma ken heeft. De vereniging heeft een onderlinge competitie op touw gezet, waarbij het er om gaat wie de groot ste karper, brasem, snoek of snoek baars vangt. Er worden weekprjjzen uitgeloofd en aan het slot is er een grote prijs. H.V.Z. heeft de West Zanerpolder, de Oost-Zanerpolder en de ring- sloten van de Wijde Wormer in pacht. In de Nauwernasche vaart, de Marker- en Knollendammervaart heeft zij het snoekrecht en in de As- sendelfter polder heeft zij 350 van de 500 snoekvergunningen. Er worden behoorlijke vangsten geboekt, doch de algemene indnjk is ook hier, dat er dit jaar minder wordt gevangen dan verleden jaar. Als wjj de kop van de provincie in zijn geheel bezien, kunnen wij zeggen, dat het voor de hengelaar over het algemeen een zeer geliefd gebied is. Er is veel viswater en er is behoorlijk wat vis, maar dat is niet voldoende. De hengelaar verlangt meer begrip van de zijde der overheid. Er zijn nog te veel plaatsen waar zeer goed vis water door verwaarlozing zo goed als onbruikbaar is geworden. Ook zijn er •ilaatsen waar men de visstand met e-n weinig goede zorg tot gTote hoog te zou kunnen opvoeren. Waar dit mo erdijk is, moet dit toch gebeuren; de hengelaars hebben er recht op, want 7.y betalen er jaarlijks een kapitaal voor. (Nadruk verboden). Op Schiphol heeft Zaterdag de onthulling plaats gehad van het weder opgerichte gedenkteken ter herinnering aan de instelling in 1930 van de geregelde luchtdienst AmsterdamBatavia. kaanse ambassade in Londen, waar be- cementindustrie, die eveneens op het weerd wordt, dat Bevin zulks onoffi- Labour nationalisatieprogramma staat, cieel in Washington gezegd zou heb- dit schone voorbeeld gevolgd. verkiezingen zeker in November gehou den worden indien het de Labour-mi- ZELFS voor de Engelsman is het een ^oukk.®n onï d® v?k: lichtelijk bewogen week geweest. Zjjn er uigen, dat zij he „nnH ,iin hrnnH s.*iin« gedevalueerde pond moeten accepteren Alle ben. Volgens deze geruchten zouden de ccmentzakken en -vrachtauto's zijn plotseling bedrukt met de enigszins paradoxale wijsheid: „cement, aange maakt met politiek, geeft een mengsel dat niet werkt." pond omlaag, zijn brood en Stalins 20nder loonsverhogi Labour zou atoomdampen omhoog. Vergeleken met vnlvenc whif<r t Washington en Parijs is de reactie op j n'f stem uit de wildernis, is de noodkreet dit laatste hier echter verfrissend kalm. t ht t .e e verkiezm- opgestegen van een verdrukte minder- De Brit, die het verspreiden van alarm A heid- Van een gloednieuw hoofdkwar- vrijwel gelijkschakelt met hoogverraad, d- tjirJ L, pr e zl® *eg tier in het tot nu toe zo vredige Engel- toont een Siberische zelfbeheersing en veroorzaakt zouden hebbeden "de on- 86 Stadje uit' wof[d.t. een la' spreekt er nauwel.jks over. Zoals de tevredenheid der arbeiders dan verer. ™ne van strijdlustige pamfletten over gerd zou zijn. De datum der verkiezin- tilt"* En temidden van dit alles, als een meesterlijk opsomde, heeft men de Rus sische donderslag „met interesse geno- gerichte Bond van Gehuwde Mannen. «.ui p»-**» teerd"! Het is een gulden code van de utT^Mn Middel iikhefn boo*d"duellist®" genoeg, al wordt de naam van de voor- Brit om zün onplezierige gedachten over ,jEniit met de geidverkwTsters". *Uter van de bo"d veiligheidshalve ge- voor zich te houden. Zo hij zich over u-;;™ heim gehouden. Zonder ons aan enige het bewuste onderwerp toch wil uiten, geantwoord te worden d d™ LParb°0Ur- commentaar te wagen geven wij hier de gebeurt dit op subliem gekscherende siagzin Kipypr^ ripnt i rt* meest aangrijpende koppen uit de pam- w*,. v,„ ss; "Ir iè'Xï: 'Sr Londense busconducteur, die zijn in Ung?„ Beide extremistische j zou. de nu Vee- den naar het oordeel van velen wel toedaverde: „Wel, we hebben tenminste „Vecht tegen de eenzijdige die alle voordelen aan de vrouw toewijzen". „Op voor de •i< I-I"'! •""«I r?'*" V'" "W*« tt j 1 1 w gen, Liberale Partij en diens eminente Hardnekkige geruchten doen de ron- leider clement Davies Een Liberale <*aat de in Westnunster, dat Attlee voorbe- overwinning moet echter tot de onmo. reidselen treft de algemene verkiezin- gelijkheden worden 1^0^ gen in November te houden, in plaats van in het voorjaar van 1950. Deze spe culatie der conservatieven wordt ge steund door uitlatingen van de Ameri- Na Lord Lyle's politieke leuzen de suikerpakjes, heeft nu ook Londenae bankmanagers worden tot vertwijfeling gebracht door de vele be zoeken van hoopvol gestemde cliënten, op die menen dat hun nadelig saldo nu de met dertig procent verminderd is. Advies vóór aan de .Stichting' (Van onze Haagse redacteur). Na een nauwgezet onderzoek en rijp beraad heeft de meerderheid van de Commiseie Grondgebruik uit de Stichting voor de Landbouw zich uit gesproken voor het stellen van vesti gingseisen aan de in de landbouw wer kende personen, voor wat betreft hun theoretische en practlsche vakbe kwaamheid, zo vernemen wij. De Stichting zelf zal nu haar standpunt bepalen en aan de overheid kenbaar maken. In het begin van 1949 heeft de di rectie van de landbouw aan de Stich ting voor de Landbouw haar mening gevraagd over de al of niet wense lijkheid van het invoeren van vesti gingseisen voor de landbouw en, in dien men deze eisen gewenst acht, waarop zij dan betrekking moeten hebben. Men kan namelijk vestigings eisen stellen ten opzichte van de per soon, ten opzichte van zjjn cerdiet- waardigheid en ten opzichte van het bedrijf. Het hoofdbestuur der Stichting heeft deze vraag in brede kring ter dis cussie gegeven. Zij is behandeld zo wel in de organisaties als in de ver schillend^ Stichtingscommissies. De verdeeldheid der meningen bleek zeer groot Alleen waren vrijwel allen het erover eens, dat het niet aangaat eisen te stellen ten aanzien van de crediet- waardigheid. Enige organisaties deelden de Stichting mee, dat zjj zonder meer tegen vestigingseisen hoe dan ook zijn, zouden deze toch door de over heid worden ingevoerd, dan wenste- zij zich te beraden over de uitvouin Andere organisatie# namen een meei (Van onze pulitaire medewerker) De meeste van onze soldaten wor den, als zij geschikt voor de tropen zijn, na een diensttijd van ongeveer een half jaar, uitgezonden naar Indo nesië. Dat is voor velen een hele stap. En het komt voor, dat op het laatste moment het zo'n jongen te machtig wordt, die grote sprong in het onbe kende. Hij keert niet terug van in schepingsverlof en duikt onder. Het merkwaardige geval doet zich voor, dat deze z.g. Indië-deserteurs voor het overgrote deel uit de drie Noordelijke provincies komen en ver der uit de grote steden. In de Zuide lijke provincies vindt men ze niet. Dr. mr. W. Schuurmans Stekhoven, de bekende arts-advocaat, heeft dit ver schijnsel indertijd verklaard met een verwijzing naar de gebondenheid van de eenvoudige boerenjongen uit Fries land, Groningen of Drente, aan zijn ge boortegrond. Er zijn jongens bij. die al tijd op dezelfde plaats hadden ge woond, nog nooit van huis waren ge weest en die, toen zij in dienst kwa men, elke week na afloop van het ver lof door huilende ouders uitgeleide werd gedaan naar het station Deze soldaten, die men dus welmoet onderscheiden van de principiële dienstweigeraars, worden als zij ten slotte door de militaire politie zijn ge arresteerd. naar Schoonhoven gebracht en in één of meer compagnieën ver enigd. Wat gebeurt er nu in dat schilder achtige oude stadje aan de Lek? Mo gen wij „De Waarheid" geloven, dan heerst daar een concentratiekamp sfeer en wordt er op onmenselijke wij ze opgetreden. Maar in een Zeeuwse courant schreef een boze vader dezer dagen, dat je beter naar Schoonhoven kon gaan, dan naar Indonesië. De zoon van zijn buurman, die na zijn insche pingsverlof was ondergedoken, opge pakt en naar Schoonhoven gebracht, kwam na gen paar weken al weer thuis en liep nu in burger rond, alsof er niets gebeurd was. Wie heeft er nu gelijk? Als steeds ligt de waarheid in het midden. De Indië-deserteurs, die naar Schoonho ven komen, doen daar dienst, een be hoorlijk zware dienst. Maar niet zé zwaar, dat hij ondraaglijk zou zijn. Voor de rest worden zij behandeld als elke andere compagnie soldaten, met dit verschil alleen, dat zij na de dienst wèl in de cantine, maar niet buiten het barakkenkamp mogen. Inmiddels wordt elk geval afzonder lijk bekeken. De Veldprediker of Aal moezenier, de Sociale Dienst en de Geneeskundige Dienst, gaan aan het werk en verzamelen tal van gegevens omtrent de jonge man. In de eerste plaats wordt er met hemzelf gepraat en hij wordt nauwkeurig medisch on derzocht. Maar er gaan vanwege de Sociale Dienst ook brieven naar de ou ders. met verzoek om uitvoerige lh- lichtingen. Op die wijze ontstaat een dossier, dat straks de Krijgsraad en de toegevoegde verdediger een inzicht zal geven in de gemoedstoestand en beweegredenen van de Indië-deserteur. Want vrijwel al deze jongens komen na enkele weken of maanden voor de Krijgsraad, die een vonnis velt, dat met alle bijzondere omstandigheden rekening houdt. Deze vonnissen variëren sterk en kunnen lopen tot een maximum van vier jaar, dooi* te brengen in de open luchtgevangenis Bank en Bosch te Veenhuizen. waar in hoofdzaak land arbeid wordt verricht. Het komt intussen óók voor. dat op grond van verminderde toerekenings vatbaarheid een veel lagere straf wordt opgelegd. En ook gebeurt het wel, dat de Indië-deserteur zich alsnog bereid verklaart om naar Indonesië uitgezon den te worden. Dan is de straf meestal even groot als het voor-arrest, (dat is de tijd in Schoonhoven doorgebracht) en loopt dus alles met een sisser af. Er is de laatste weken enige op schudding gewekt door het feit, dat acht militairen, die na het insche pingsverlof niet teruggekeerd waren, en zich nadien vrijwillig hadden ge meld, alsnog met de „Grote Beer" naar Indonesië zijn gezonden, zonder dat tegen hen een strafrechterlijke vervol ging is ingesteld. Wij tekenen hierbij aan. dat egn Verwijzingsofficier steeds het wettelijk recht heeft om te beslissen of een strafbaar feit al dan niet zal worden vervolgd en naar de Krijgsraad verwe zen. In het onderhavige geval heeft hij aangenomen, dat de acht jongens, door hun vrijwillige melding, te kennen ge geven, hun fout in te zien, zodat zij bereid geacht konden worden, naar Indonesië te gaan. Hij heeft derhalve geen strafvervolging ingesteld en deze acht zaken, zoals men dat noemt ge seponeerd: 4 positief standpunt in, maar ook tus sen deze organisaties onderling be stond weer een groot verschil. Enkele er van zouden wel bepaalde eisen wil len stellen aan de persoon, waarbij het bezitten van theoretische en practi- sche vakbekwaamheid een voorwaarde zou zjjn. Anderen wilden ook eisen ge steld zien ten aanzien van het bedrijf op deze wjjze, dat in het algemeen nie mand zich zou kunnen vestigen op een bedrijf, waarvan men van tevoren weet, dat hetg een bestaan oplevert. Ook over de eventuele uitvoering van de maatregelen waren enige vra gen gesteld. Hier ontmoette men drie meningen en wel, dat de uitvoering zou moeten berusten bij de overheid, dat zjj in handen zou moeten zijn van een verticale erganisatie, ofwel, dat de uitvoering zou moeten berusten bij een horzontale organisatie. Toen de Commissie Grondgebruik haar stand punt moest formuleren, bleek, dat in de commissie dezelfde tegenstellingen voorkv imen als in de organisaties. rtVmin ko- een meerderheidsopvat- ig aan het hoofdbestuur der Sticb ug worden voorgelegd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 5