The Perils of Paul ine" Een vredesverdrag voor Japan binnen enkele maanden De schoonheid van Noord-Holland Cultureel Nieuws Deining rond de Vijfde Symphonie" van Matthijs Vermeulen Het Westen overweegt Militaire bases voor Amerikaanse troepen Lied van de week Blijde tijding E£N KRACHTIG Tussen hei geboomte verheft zich het torentje van Heiloo Een kou, een griep D* Herinnering aan de kinderjaren der film AMSTERDAMS PODIUM ZATERDAG 22 OCTOBER 1949 Zo mogelijk met, maar zo nodig zonder de Sowjetunie (Van onze diplomatieke medewerker). TIJDENS DE PARTICULIERE BESPREKINGEN, die de ministers van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten en Groot-Brlttannle, Dean Acheson en Ernest Bevin, onlangs in Washington gehad hebben, zfln heel wat meer beslmten genomen dan algemeen bekend Is. Zo verneem ik uit een betrouwbare Amerikaanse bron, dat de beide staatslieden onder andere tot de slotsom zijn gekomen, dat een vredesverdrag voor Japan thans dringend nodig is. In verband hiermede houdt men In diplomatieke kringen In Wash ington en Londen ernstig rekening met de mogelijkheid, dat in de eerste maanden van het komende jaar een vredesconferentie bijeengeroepen zal wor- den mogelijk met medewerking van de Sowjetunie, maar, als het niet anders gaat, ook zonder deze. Inderdaad kan een vredesverdrag voor Japan niet langer zonder grote risico's uitgesteld worden. Naar alles, wat men uit Japan hoort, begint de Amerikaan se bezetting, die haar vijfde jaar in gaat, zichzelf te overleven. Deze bezet ting, op een hoog idealistisch plan aan gevangen, is zo langzamerhand gede genereerd tot een stroeve bureaucratie, die zich, volgens objectieve waarne mers, tevergeefs tracht te bemoeien met elk aspect van het Japanse leven, gevaarlijke spanningen tussen de ras sen verwekt en de Japanse communis ten voorziet van hun beste propaganda materiaal. Men mag dit de Amerikanen niet al te euvel duiden. Het is nu eenmaal on mogelijk een militaire bezetting tot in het oneindige te doen voortduren, zon der dat daardoor op de duur meer kwaad dan goed verricht wordt. Maar het is niet de schuld van de Amerika nen, dat er nog steeds geen vredes verdrag is. De reden ervan het wordt bijna vervelend, het te herhalen is gelegen in Russische obstructie. En er is nog een tweede oorzaak. De militaire leiders van de Verenigde Sta ten en Groot-Brittannie hebben zich tot nu toe met hand en tand verzet tegen een terugtrekking der Ameri kaanse strijdkrachten uit Japan, zulks met het oog op hetgeen in China ge schiedt. Nu echter schijnt het, dat Acheson en Bevin het er over eens geworden zijn, dat deze beide hindernissen uit de weg geruimd moeten worden. De Sow- Jets hebben er steeds op gestaan, dat 't vredesverdrag slechts door vier mo gendheden zal worden opgesteld t de Verenigde Staten, Groot-Brittannie en de Sowjetunie en dat elk van deze mogendheden het recht van veto zal worden toegekend. De Westelijke mo gendheden, wijs geworden door onaan gename ervaringen, hebben dit gewei gerd. bi de plaats daarvan hebben zij voorgesteld, dat alle elf landen, die aan de oorlog tegen Japan hebben deelge nomen (dus ook Nederland), ais gelijk gerechtigden op de vredesconferentie vertegenwoordigd zullen zijn en dat een recht van veto niet erkend zal worden. Onder deze omstandigheden moet de eerste stap op de weg naar een vredes verdrag voor Japan bestaan uit een nieuw onderzoek naar de houding van Moskou. Blijkt daaruit, dat de Sowjets weigerachtig blijven, hun standpunt te herzien, dan zal, volgens onze Ameri kaanse bron, „een radicale nieuwe koers in ernstige overweging genomen worden". Deze „radicale nieuwe koers" zou uit niets meer of minder bestaan dan uit een links laten liggen van de Russen en uit het bijeenroepen van een vredes conferentie van de door het Westen gewenste soort, door de Verenigde Sta ten en Groot-Brittannie gezamenlijk. Bij het op te stellen vredesverdrag zou aan Japan de volledige binnenlandse souvereiniteit gegarandeerd worden. Slaat de trommels, kameraden, Vette lappen, karbonaden, Komen in November vrij. Gooi de duimstok maar op zij. 't Moest nog wel vier jaren duren, Nadat onze Oosterburen Met hun Sieg en Heil verdwenen, En wij kloven aan wat benen En met jusbro-surrogaten Dagelijks te knudde zaten.... Maar enfin, dat is gewéést, 't Vlees komt vrij, dus wordt het féést. Nee, niet voor de zwartepieten, De gehaaide parasieten, Die in schuren en in boefjes Heel wat varkentjes en koetjes Non-stop hielp en naar de maan. Want hun rijk heeft afgedaan. Ook zullen geen duizendtallen, Clandestien verkochte ballen, Voortaan meer de togaheren, Stof geven tot disputeren. Dat is óók verleden tijd. De gehaktbal is bevrijd. Ja, 't is vreugde in den lande, 'k Sta gewoon te watertanden, Nu weer ongelimiteerd, Alles kan geconsumeerd- Biefstuk, rolpens, karbonade, Coteletjes, ham, rollade, Zwezerik en fricandeau. Heus, ik vind het reuze zo. Ja, we raken uit het kielzog, Nu de koffie en textiel nog En de kolen van de bon, Dan schijnt helemaal de zon. JABSON waardoor een einde zou komen aan de misschien begrijpelijke, maar gevaarlij ke Amerikaanse neiging om alles in Japan te leiden, van het aanleggen van een stadspark tot het inrichten van een wasgelegenheid in een 'fabriek. Verder zou aan de Japanners binnen ruime grenzen de behartiging hunner buiten landse betrekkingen en de uitoefening van alle overige functies der souverei niteit worden toegestaan. Militaire bases Met dit alles is echter niet de twee de moeilijkheid die van het onder de huidige omstandigheden hoognodige verdere verblijf van Amerikaanse strijdkrachten in Japan overwonnen. Daarvoor schijnt men de volgende op lossing in overweging genomen te heb ben: Tegelijk met het vredesverdrag zou tussen de Verenigde Staten en Ja pan een overeenkomst gesloten worden, waarbij het aan de Amerikanen zou worden toegestaan enkele militaire ba ses in Japan, ongeveer gelijk aan die op de Philippijnen, te Vestigen. De Amerikaanse troepen zouden dan volledig teruggetrokken kunnen wor den uit Tokio en de andere grote ste den, waar om met een toonaange vend Amerikaans blad te spreken „het dagelijks contrast tussen de wel doorvoedheid van de overwinnaars en de schrijnende misère van de over wonnenen tot een uiterst ongezonde si tuatie heeft geleid". Het is duidelijk, dat de Russen het Westen luid zullen beschuldigen van breuk van gemaakte afspraken en wat al niet meer, indien de bovenbeschre ven koers zal worden gevolgd. Maar de Westelijke mogendheden kunnen Mos kou, in Japan nog minder dan in Duitsland, niet tot in het oneindige toe staan, door een berekende obstructie hun belangen te ondermijnen. Wanneer het Westen eindelijk eens een halt wil toeroepen aan de verdere verslechte ring van zijn positie in het Verre Oos ten, is de beste plaats om daarmede te beginnen Japan, waar de politiek reeds lang om een radicale herziening vraagt. Dat dit begin nu naar alle waarschijn lijkheid binnen enkele maanden zal worden gemaakt, is ongetwijfeld goed nieuws. huidgenezend en huidverbeterend middel is Pu rol. Hoort in huis I JAE VOLKEN in economisch onont wikkelde gebieden moeten nog steeds de opvoedkundige en cultureel waardevolle bijdragen van de radio missen. Moeten deze landen geïsoleerd blijven en wachten op het ogenblik, dat de voortgaande beschaving ook hier radiostations dóet verrijzen? Voor West-Afrika geldt hier het antwoord: neen! In Lagos en Nigeria heeft men een tijdelijke oplossing gevonden door het stichten van krachtige stations voor heruitzending. Men wordt in de gelegenheid gesteld om luidsprekers te huren. Zij worden ook geplaatst in leeszalen, ziekenhuizen, scholen en in bepaalde hutten in de dorpen. Er zijn gemiddeld zes luisteraars per luidspre ker. Het totale aant; 1 mensen, dat nu de uitzendingen kan beluisteren en daardoor in de gelegenheid wordt ge steld op snelle wijze op de hoogte te geraken van het wereldgebeuren is on geveer 50.000. Deze radiodienst bete kent ook een belangrijke steun voor het werk van zendelingen en missiona rissen. Het eerste deel van de nieuwe He breeuwse Encyclopeadie is verschenen. Het complete werk zal bestaan üit zestien delen en over vijf jaar gereed zijn. Er wordt aan gewerkt door een st; - van vijfhonderd personen, waar onder verschillende Nobelprijs-win naars. Het werk staat onder leiding van prof. Klausner, die eens college gaf aan de Universiteit van Berlijn. In Engeland is voor de eerste maal een onverkorte vertaling van de Talmud, in 34 delen, verschenen. De stad Ge- nève, geboorteplaats van Jean Jacques Rousseau, heeft een millioen Franse francs beschikbaar gesteld voor het herstel van het huis van deze belang rijke schrijver en filosoof bij Parijs. Het pand, waar Rousseau zijn „La nou velle Heloise" en „Le contrat social" schreef, verkeert nJ. een een verre gaande staat van verval. BEKENDE bas-bariton Willem koorts en pijnen, drijft U uit door de kracht der genezing van SANAPIRIN Buisje 25 tabl. 40 ct; 50 tabl. 75 ct. Ravelli heeft Donderdag in Den Haag, ter gelegenheid van zijn 35-jarig zangersjubileum, een concert gegeven. In een daarna volgende huldiging ge waagde zijn collega en vriend speciaal over Ravelli als vertolker van de Christuspartij in de Mattheus Passion. Verscheidene geschenken werden de jubilaris overhandigd. Op 25 Novem ber zal de Rotterdamse afdeling van de Maatschappij tot bevordering der Toon kunst onder leiding van Otto Glastra van Loon de wereldpremière brengen van het oratorium „Apocalyps" van Henk Badings, de Openbaring van Jo- hannes, zoals bekend een visioen over het einde van de wereld, opgetekend toen Johannes zich ip het Romeinse verbanningsoord op het eiland Patmos bevond. jp OMSTREEKS DE EERSTE WERELDOORLOG kreeg Hollywood zijn seur George Marshall heeft het geheèl geëvenaarde komische begaafdheden, goeie tijd. Het celluloid met zijn „bewegende beelden" had zich langzamer- over 't algemeen goed in de hand ge- bekoorlijk-naïef, ongebreideld-onstui- hand een populariteit verworven over de hele wereld. De film toen nog bad. Reeksen kostelijke en originele mig, origineel en scherpzinnig en ner- „stom" ging een bloeiperiode in eij de Hollywoodse filmindustrie werkte détails voegde hij hier samen tot een gens ook maar even banaal. Iets anders zich hoofdpijn om aan de steeds groeiende vraag naar haar producten der allerbekoorlijkst geval. Het heeft geen dan een komische rol spelen (en on illusie te kunnen voldoen. Nu onze wensen en onze smaak zoveel geraffi- boge pretenties, maar beoogt slechts overtroffen goed dan!) kan ze echter neerder geworden zijn, meegegroeid vooral ook met de technische ontwikke» anderhalf uur goed amusement te be- niet. De film brengt in het doldrieste ling, blijkt de illusie, die Hollywood omstreeks 1917 letterlijk „aan de lopen- zorgen. Maar juist door dit heel kenne- leven van Pearl White ook nog een tra de band" leverde, wel erg goedkoop. Maar goed dertig jaar geleden dachten dke a e" van we er toch wel heel anders over. Toen vergaapten we ons in uiterste ver- strevmgen komen bazing aan dat wonder van de bewegende prenten. Toen huiverden we om alle zwaarwichtige gische romance in het geding en dat is de verdiensten van hier een zwakke plek. Niet alleen door deze film des te duidelijker uit. Ze le- de schuld van Betty Hutton overigens, de gruwelijkste sensaties, die we nu o zo tam vinden. Toén hadden we moeite om ons „groot" te houden om niet met de hele zaal mee te zuchten en te snikken over het wrede lot, dat de zo schone en zo onschuldige heldin onzer film bedreigde. kostelijk stukje geschiedschrijving van niets terecht brengt en van het vertol- de film, plaatst de personen inde juiste ken van wat tragiek nog minder (ge verhouding tot hun tijd en heeft ook heel overeenkomstig haar voorgangster uit filmisch oogpunt enkele goede eigen- Pearl White trouwens!) Het liefdesge- Die tijd was Hollywood niet alleen gevaar") en zij roept de herinnering schappen: een goede en beweeglijke schiedenisje is zo conventioneel van goed, maar ook wild. Oude loodsen en wakker aan die roemruchte tijd van spel-regie, een soms werkelijk voor- opzet, dat het hierdoor alleen al vol- pakh'uizen dienden tot filmstudio's, vóór 1920, toen Pearl White in al haar treffelijke toepassing van geluid en komen een dissonant wordt in het ge waar onder het meest heidense lawaai fabelachtige stunts triomfen vierde. kleur, een uitstekende fotografie, die heel van overrompelende oorspronke- vijf of zes films tegelijk opgenomen 4, dikwijls een opvallende beeldverzor- lijkheden. „The perils of Pauline" is werden. Scénario's en draaiboeken ging vormt en een frisse, dyna- misschien geen grootse film en zeker LONG—SHOT kende men amper; men improviseerde s^uc^^an" P^a^ Whlte's* merkwaar" misc,he. monta8e> die zich volkomen geen meesterwerk, maar in ieder geval er op los, aan de hand van een ont- dlge carrière Ze begon als naaistertje aansI"^ blJ het onstulmlge karakter een film met „pit", niet alleen met ver- werpje voor een verhaal, dat steeds 0^ cosLm-ateher waar ze bij gegeVe"- TPYakmanSChaP,®emaakt' nieuwe en grillige toevoegingen kreeg. h?ar collega-s getapt was om haar maar v°oral ook met gevoel. Rollen behoefden de acteurs niet te le- ciowneske imitaties van de nurkse pa- De hoofdrol wordt gespeeld door ren, repeteren al evenmin. Ze kregen troon Dit deed haar op het toneel be- Betty Hutton, een actrice met on- de opdracht zich zus en zo door costu- ianden bij een dertiende-rangs gezel- mier en kapper te laten uitdossen, een schap met meer schulden dan artistieke streep zwart langs de oogranden en n kwaliteiten. Bij een bezoek aan een veeg rood over de lippen te schimken fjimstudio, waar een oud-collega van en zich vervolgens te melden bij decor haar optrad, liep ze een verkeerd dé- nummer zoveel. Daar stond dan een binnen, waar 't een of andere beest, man bij een driepoot, waarop een klein dat jujst gefilmd werd, haar voor de kastje met een zwengel de camera voeten üep. ze gaf het een trap en liep en verder een electricien met een door en bad daarmede haar carrière paar schijnwerpers en tenslotte de gemaakt. Want het beest, dat ze voor „baas", de regisseur met een P'Ote toe- een bond versleten had, was een leeuw ter, waardoor hij de acteurs tijdens de Pn zo wer(j peari (je onverschrok- opnamen toeschreeuwde welke geba- ken heldin in reeksen films: ren ze moesten maken. Wie m het dé- pearl gtort zich van hoge brandladders cor de deur opende om het vertrek te pearl ontkomt te paard aan woeste ve' laten had de kans midden in een an- achtervolgingen, Pearl is de ongedeer- der décor te belanden, waar een an- de heldin in de meest barre rampen, dere zwengelende cameraman en een Pearl wordt belaagd door kwaadaardi- andere schreeuwende regisseur aan n ge bandieten en overleeft ze allemaal, andere film bezig waren.... Pearl wint een wedren met een razen- Zo was Hollywood een goede dertig de trein, Pearl zweeft met een onbe- jaar geleden. Men maakte er korte mande ballon door noodweer en blik- films, die als de delen van een vervolg- sem, Pearl levert gevechten op de bum- verhaal bij elkaar hoorden. Een der per van een voortdenderende locomo populairste filmseries uit die tijd heet- tief te „The perils of Pauline", waarin een vrouw, Pearl White, de hoofdrol speel- Deze Pearl White leeft weer in „The de in de meest huiveringwekkende ta- perils of Pauline", een even waanzin frelen, die als voorloper te beschou- nige als charmante film, die weergaloos wen zijn van onze sensatiefilm. Thans knap en vol humor, een belangwek- is er een nieuwe film onder de titel kende terugblik geeft op de emotionele „The perils of Pauline" („Pauline in kinderjaren van het filmbedrijf. Regis- Pearl White aan het begin van haar toneelcarrière: een waanzinnig proefnummertje, dat een even waanzinnig succes kreeg (de vrouwelijke clown Betty Hutton in „The perils of Pauline"). PR Is DE VORIGE WEEK DEINING GEWEEST onder alle Amsterdam- mers, die op de een of andere manier iets met muziek uitstaande hebben. Dat z(jn er heel wat; in ieder geval aanzienlek méér dan men zo gewoon is aan te nemen. Al deze lieden, waaronder we dus rekenen: componisten, dirigenten, muziekpaedagogen, muzlekverslaggevers, muziek-uitgevers, mu zikanten die aan beroeps- en/of amateurorkesten verbonden zijn, impressa- rio's en voorts dat altijd nog grote leger van belangstellenden in de muziek. Al deze Amsterdammers, aangevuld met de rijen der overige Nederlanders, die direct of Indirect iets met de muziek van doen hebben, er hun boterham aan verdienen of de muziek alleen maar nodig hebben als cultureel tonicum in een gewapend beton-harde wereld, hebben zich min of meer druk gemaakt over een muzikale gebeiytenis. En als ik hierboven 't woord „deining ge bruik, dan is dat, en zéker wat Amsterdam betreft, veel en veel te zacht, te mat en te mild gezegd. DeiningNee, storm! En soms wakkerde die storm aan tot een daverende cycloon. En dat alles om die Vijfde Sympho nie van Matthjjs Vermeulen. Matthijs Vermeulen, die sinds enkele jaren wekelijks een muziekkroniek verzorgt in de Groene Amsterdammer, het ra dicale, onafhankelijke hoofdstedelijke weekblad, en daarin nu niet direct met de mantel der liefde rondgaat. Deze Matthijs Vermeulen is behalve com ponist ook nog essayist en criticus, en 's mans stijl is ronduit brillant en vir tuoos. Zo brillant en zo virtuoos, dat lezers, die het volkomen aan belang stelling voor muziek ontbreekt, toch deze opstellen lezen, en er van ge nieten. Er wordt zelden zo indringend, zo beeldend, zo ontroerend over mu ziek geschreven als in deze artikelen, die stuk voor stuk litteraire meester stukjes zijn en waaruit men altijd we' één gedachte kan puren, waardoor men zelf actief aan het denken wordt ge zet. Vermeulen is een scherp man. Het gaat bij hem om de muziek, de muziek en nog eens de muziek. Hij duldt geen enkel compromis en ieder musicus, die niet volledig artistiek is ingesteld, wordt door hem onbarmhar tig aan 't schandbord gekluisterd. En wel zo scherp, zo afdoende, zo „uni verseel", dat ik me kan voorstellen, dat een dirigent, een solist, een com ponist, die in zijn handen valt iets lan ger dan een uur nodig heeft om weer op verhaal te komen. Ook figuren met een wereldreputatie ontkomen niet aan Vermeulens vlijmscherp stylet. Om een enkel voorbeeld te noemen: Richard Strauss voor wie hij geen goed woord over heeft en wiens „sabel- gekletter" (excusez du peu) hij ru briceert onder de ordinaire muzikale charletannerie. Deze man nu heeft twee nieuwe symphonieën geschreven. De Vierde (Les Victoires) en de Vijfde (Les Lendemains chantants)de komende, zingende morgens. De Vierde ging twee weken geleden in Rotterdam, uitgevoerd door Eduard Flipse en diens Philharmonisch Orkest. De Vijfde: vorige week Woensdag en Donderdag in Amsterdam, door het Concertge bouworkest onder Eduard van Bei- num. Beide avonden waren er heel wat bezoekers, die zich demonstratief van hun zetels verhieven (daarbij niet weerhouden door de peperige toe gangsprijs) en in de gang een kopje koffie gingen drinken, Weer anderen hebben De Komende Zingende Mor gens met koortsig enthousiasme ont vangen en toegejuicht. De één vond het een modern meesterwerk een re- volutionnaire muzikale daad, de an der had er geen goed woord voor over en verwees de, een uur durende, sym phonie naar het archief der zo spoedig mogelijk op te bergen en te vergeten composities. Vermeulen, de zestig gepasseerd, was beide avonden in het Concertge bouw aanwezig. Nóch Woensdags nóch Donderdags werd hij op het to neel geroepen. De pers valt in twee fronten uiteen. Er zijn recensenten, die juichen en Vermeulens werk ge niaal noemen, en er zijn anderen, die woorden en kwalificaties gebruiken, waarvan men koude rillingen krijgt. Na de uitvoering was ik in staat het oordeel van enkele der uitvoerende orkestleden te vernemen. Men vond het een „heidens zwaar" stuk, en een enkele beweerde „dat zoiets stapel gek maakte". Het is daarbij de moei te waard te weten hoe deze leden Ver meulens Vijfde noemen: „De Matthijs- Passion". Van bittere, galbittere iro- ni gesproken Het was opvallend, dat men in het algemeen niet onwelwillend stond tegenover de vloedgolf onvriendelijk heden, die over de „zingende mor gens" is uitgestort. Daar was hier en daar een grimmige voldoening over het feit, dat de felle, bliksemende, don derende criticus, die zélf zo dodelijk het vivisectiemes der critiek hanteert, thans ook eens een „beurt" heeft ge had. Dit is dan wel niet groots ge dacht, maar welerg menselijk. Een oud bezoeker van het Concert gebouw vertelde me in dit verband, dat Vermeulen het, jaren geleden, bestaan heeft om temidden van een door Willem Mengelberg geleide sym phonie, die haar première in de Van Baerlestraat beleefde, om te gaan staan en te schreeuwen: „Leve Sou- sa Wie zó doet, wie aldus handelt, die bewoont een glazen huis, en moet er op voorbereid zijn, dat er de één of andere dag wel eens een verdwaalde steen tegen z'n ruiten kan komen. Over deze Vijfde Symphonie sprak muzikaal Amsterdam. Men debat teerde er over. Men vuurde hatelijk heden en sarcasmen op elkaar af. De symphonie was waardeloos of geniaal; stom-vervelend of een paradijs van welluidendheid; onbenullig of mee- slepend-schoonniet-om-aan-te-horen, of lieflijk. Enzovoorts. De bezoekers waren het niet met elkaar eens en de uitvoerende muzikanten al evenmin. De journalisten niet en de lezers der kranten niet. In één woord: er is een muzikale bom gebarsten. Wie er gelijk heeft? Waar de waar heid ligt? Het spijt mij, lezers, u te moeten bekennen, dat ik niet in de gelegenheid was dit muzikaal gebeu ren mee te maken. De zaal was na melijk al besproken uitverkocht. Dat is eensdeels jammer, maar anderdeels schrijven de supporters van de-zingen de-morgens, dat men natuurlijk vele malen naar zo'n werk moet luisteren, eer men er z'n oordeel over kan geven en er de muzikale waarde van kan be palen. Dat het mij, dèsondanks, spijt niet gewacht te hebben om een verlaten stoel van één der weglopers te annexe ren, spreekt vanzelf, want ik miste hier de kans een historisch muzikaal gebeuren mee te maken. Ten slotte heeft natuurlijk de man gelijk die opmerkte, dat er met dat stuk van Vermeulen toch wel iets aan de hand moet zijn. Voor niets, over iets onbenulligs, maakt zich geen sterveling druk. En hier zijn zelfs wilde hartstochten uitgevlamd! Of die overigens Vermeulen, bestormer van muzikale heilige huisjes, zullen schroeien is een vraag, die men met reden mag betwijfelenHij is vol doende philosoof om te weten, dat 't niet Moeder Critiek is die de 'waarde van zijn werk bepaalt, maar Vader Tijd. ANTHONY VAN KAMPEN.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 3