Wat er s, 'n MeeIerland tl* Z?-r - w gebeurde Wat het Parlement deed i'n li. ~"-£&L£jAANDEN BINNENLANDS NIEUWS BELANGRIJKE GEBEURTENISSEN IN 1949 Nauwere betrekkingen metandere mogendheden Behalve Indonesië waren de hoofdproblemen publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie en materiële oorlogsschade Staatssecretarissen doen hun intrede SSJSSSmüi SW. h- l TERDAG 81 DECEMBER 1949 „Staan we er b<j deze jaa^ ie^rstelde Ziedaar de vraag, die Ve,en z| .Me"n^ bet« voor dan een ja®, geleden f ™r Z« er tu8Sei» bisschop en &£ü^ieiaar8aV0Bd 194" EUUefl "W,en- «•ch een ogenblik te berinnen op 408 kunnPn kom«'" Jaar in October zfr 10 mllllo^ po*"e «w eigen landje - dat di. wie de gelukkige ls geweest - te JT™ kr^ wt*> «let. misch en cultureel! en van de volkeren. Politiek, econoJ Het antwoord op de vraag, die w» .u a lende kringen ook verschillend luiden Het 1 1111 ,n vewchll- van de visie, welke men op bet maetJ! k"™"* ta t,terke af ook over de problemen, waarmede wö In^ITt MaM" h« ken, algemeen ral men het er toch wel IZ het afgelopen jaar menige belangriil-e tot Xedprla"d ook in ons sedert de bevrijding voert in derlnhtT &Met hrt P*1' dat opbouw. 98 richün* bet herstel en de weder- En dan moge menige nurks opmer- ken. dat we „er nog lang niet zijn" de feiten, die de vooruitgang bewijzen, 'üg- gen er. Of is U, meneer, misschien niet dankbaar, dat Uw rokertje nu eindelijk van de bon is? En heeft mevrouw geen plezier in dat aardige jurkje, dat ze nu machtig kan worden zonder die nare punten...? PRIJZEN EN LONEN. Natuurlijk: er zijn nog andere zorgen. Wéér andere zorgen, moeten we mis schien wel zeggen. Zoals de prijzen van vele artikelen, die zo langzamerhand, alle verzekeringen en prijsstoppen ten spijt, toch wel heel erg zijn geste gen. Maar daartegenover staat toch weer, dat de regering er, ook na de de valuatie, tóch in is geslaagd dê kosten van het noodzakelijke levensonderhoud onder de duim te houden. Ook al kost te dat wel eens moeite en moest ook minister Lieftinck over de brug ko men om dit té bereiken. Ja, voor de regering moet het pro bleem van de lonèh en prijzen in 1949 wel één van de zeer moeilijke zijn ge weest. We zouden bijna zeggen: het moeilijkste. Maar dan zouden we de In donesische kwestie toch over het hoofd hebben gezien. Nauw verbonden met het vraagstuk van de lonen en prijzen, eigenlijk zelfs een onderdeel daarvan, is dat vah de woninghuren. De huren moeten om boog! Niemand, die de billijkheid daar van niet inziet. Maar de vraag is na tuurlijk hoe de huurders na een verho ging de touwtjes nog aan elkaar kun ne. knopen. De regering had een oplos sing, welke scheen te passen in haar schema van lonen en prijzen. Toen kwam de devaluatie, die ook in menig ander opzicht roet in het eten heeft gegooid, en alles stond weer op losse schroeven. Ook de regering heeft de uitvoering van haar plannen ten aan zien van huurverhoging, verlichting van de èl te zware belastingen enz. moeten opschorten en het ziet er op het ogenblik naar uit, dat zij er in 1950 niet uit zal komen zonder tegelijkertijd ook een nieuwe loonronde toe te staan. We spraken hiervoor reeds van het vrijkomen van tal van distributiearti- kelen: 1 Juli de tabak en in de eerste week van November volgde bijna al bet andere. Zo gaan we dan 1950 in met alleen de koffie en de kolen nog op de bon. En dat zal ook wel geen jaar meer duren. «fe- 4 BENELUX. t J «21 d?.ëenelu*. «Ue ei heel veel beeft bijgedragen, dat de regering dM b,esIuiten bwam. Maar toch ls dat niet de enige reden, waarom wij dankbaar zijn voor deze samenwerking met onze Zuiderburen en het kleine Luxemburg, welke in 1949 eeh heel eind dichter bij haar uiteindelijke vorm kwam: een Nederlands—BelgischLu xemburgse-economische eenheid, welke naar men op dit ogenblik aahneemt op 1 Juli a.s. Helemaal „rond" zal Z(jn. Hoe belangrijk dit zal zijn i„ deze verdeelde en twistende wereld, behoe ven we wel niet nader te zeggen. Laten we er dankbaar voor zijn en verheugd tevefis ölhdat dit Voorbeeld van drie kleine landen in andere delen van Euro pa navolging vindt én perspectieven heeft geopend, die werkelijk een beetje hoop, dat er van het goede oude Europa nog iets terécht kafa komen, rechtvaar digen. ahneer we dan via de Benelux te- ïecht zijn gekomen bij de positie van Nederland te middeh van de volkeren gemeenschap, past het hier ook een en kele andere internationale kwestie, waarbij Nederland nauw betrokken was aan te shijden. Natuurlijk was dat in de eerste plaats de Indonesische kwestie, ook al ts men ln bepaalde kringen het meest geneigd deze als een zuiver binnenlandse aan gelegenheid te zien. We willen er op de ze plaats niet veel van zeggen: een af zonderlijk artikel zal bij deze jaarswis seling Uw aandacht bepalen bij de vele aspecten en de dramatische ontwikke ling van de verhouding tussen Neder land en Indonesië in 1949. COMMUNISTISCH PROBLEEM Wèl willen we hier iets zeggen van hèt grote probleem, dat nog steeds de internationale politiek beheerst: de verhouding tussen Oost en West, tus sen het Anglo-Amerikaanse blok en Rusland met zijn satellieten. Ook Ne derland had daarmee te maken en we moeten constateren, dat de kloof tus sen Nederland en de aanhangers van de Sowjetideologie steeds bredef en die per is geworden, niet het minst na de verklaring van het Kamerlid Paul de Groot, die zich solidair verklaarde met zijn grote broers in Frankrijk en Ita lië Thorez en Togliatti, die onbmwon- den hadden verklaard ln geval van oorlog tusen Rusland ên hun eigen land de zijde van de volksdemocratie te kie zen. De Nederlandse vakbeweging maakte zich inmiddels los van de inter nationale arbeidersorganisatie, die te Hier zit een extra-aansluiting. Makkelijk als u zich electnsch mlt scheren. Ik kom van de Vre^ei^U'u aïstu- O, hoe prachtig- blieft binnen! Dit zijn de Vfllburn Sisters met ^Miarrvi Blues sterk aan de Russische leibend was gaan lopen en iets dergelijks speelde zich eveneens af op het terrein van de jour nalist en-organisaties. GROTER NEDERLAND Andere internationale kwestie: de Verhouding met Duitland, bie werd voor wat Nederland betreft wellicht overheerst door de grenscorrectie tus sen onS land en Duitsland, welke welis waar niet het karakter van 'n annexatie bij wijze van herstelbetaling droeg, maar tóch ruim 70 vierkante kilometer met 10.000 bewoners aan ons grondge bied toevoegde als technische correctie Biet de uitsluitende bedoeling enkele minder gewenste situaties té verbete- ren. Aan de Duitse zijde van de grens is er nog al over gesputterd, maar we geloven achteraf toch teel, dat maar weinige van de „nieuwe Nederlanders" zich erg bekocht zullen gevoelen, ook SI weten zij zich nog steeds echte Duit sers. RAADSVERKIEZINGEN. En atn dan weer naar de zuiver bin nenlandse kwesties tettig te keren: 1949 was ook pén verkiezingsjaar. Alle ge meenten kregen een nienwe raad en het resultaat van de raadsverkiezingen Itaf In het algemeen eenzelfde beeld. n.1. dat van een kleine verschuiving naar rechts waarbU de communisten het kind van de rekening werden en de winst ten slotte tn het algemeen te recht kwam bU de V.V.D.. de party wel- ke wel de meeste reden tat tevreden heid èver de verkiezingsuitslag had. De terugkeer van vele militairen uit Indonesië vestigde nog eens opnieuw de aandacht op het vraagstuk van de werkgelegenheid. Gelukkig behoeven we hier nog niet 't onaangename woonl van de werkloosheid te gebruiken. Zó ver is het nog niet. Maar het zou zo ver weer kunnen komen en daarom 's het goed dat de regering aandacht heeft geschonken aan dit probleem. Op 7 Maart Installeerde minister Joekes een „Commissie voor de Werkgelegen heid", waarvan mr. dr. A. A. van Rhijn voorzitter werd. DE WEST. De verhouding tot wat eens als de „Oost" werd aangeduid wordt dus in een afzonderlijk artikel besproken. Wat da „West" betreft mogen we hier toch wel een enkele opmerking maken en dan constateren, dat de belangstelling voor deze delen van het Rijk de laatste tijd sterk gegroeid is. Iets wat zich ook gemakkelijk laat begrijpen, wanneer men gadeslaat hoe de ontwikkeling van kolonie tot zelfstandig gebied zich hier heel wat geleidelijker en naar Wester se begrippen langs meer democratische weg voltrekt Toch zijn er ook hier moeilijkheden geweest zoals met de Interimregeling voor Suriname, welke door een ove rigens alleen maar goed bedoeld amendement van de Tweede Kamer plotseling ln gevaar kwam. Die gevaar lijke klip ls inmiddels gelukkig alweer omzeild, maar hat heeft er toch even om gespannen. Als gouverneur van Suriname volgde mr. J Klaasesz, burgemeester van Wa genlngen, dr. W. Huender op. KONINKLIJK HUIS. In Juli vierde ons Koninklijk echt paar zijn koperen huwelijksfeest, 't Nederlandse volk gaf bij die gelegen heid weer eens overduidelijk blijk van zijn gevoelens van aanhankelijk heid jegens het Huis van Oranje. Min der uitbundig wellicht dan bij de groot- sa jubileum en inhuldigingsfeesten van 1948, maar daarom niet minder harte-1 lijk. Bn dé jon je Kohihgin en haar ge maal gaven ln dit eerste jaar van "haar regering ondubbelzinnig blijk van hun volledige toewijding en grote belang stelling voor het Nederlandse volk in al Zijn geledingen, onverschillig Of dit nu in 's lands hoofdstad of de voorma lige residentie was of ln één van iie meer afgelegen delen van 'ons latad. die in het afgelopen Jaar reeds het voor recht van eeh Koninklijk bezoek moch ten genieten. REGERING. De regering bleef ln 1949 niet on gewijzigd. In Februari vond minister Sassen ln een meningsverschil over de feitelijk te volgen gedragslijn bij de behandeling van de Indonesische kwes tie aanleiding om de portefeuille van overzeese gebiedsdelen ter beschikking te Stellen. Zijn ambtgenoot van bin nenlandse zaken, mr J. H. van Maar- seveen, trad eerst als waarnemer op en verhuisde ten slotte definitief naar Overzeese Gebiedsdelen. Aan het hoofd van het departement van binnenlandse zaken kwam een andere voorman van oe K.V.P: mr. F. L. C. J. M. Teutings Minister mr. W. F .Schokking kreeg naast de portefeuille van oorlog ook dia van marine, welke hl) eerst even eens enige tijd had waargenomen. Bovendien kreeg Nederland ln de loop van 1949 ook enige staatssecreta rissen: mr. W. C. L. van der Grinten voor Economische Zaken wat in Ja nuari de eerste, die in deze positie het regeringsteam kwam versterken. Na hem volgden nog mr. W. H. Fockema Andreae en schout' bij nacht H. C. W. Moorman als staatssecretaris resp. van Oorlog en Marine. Wil men nog enkele belangrijke be< noemingen? Per 1 December werd tnr. F. M. A. Schokking, voordien hoofd van de ge meente Alphen a. d. Rijn, burgemeester van Den Haag. waarmede een lnter regnum, dat met da weinig verkwikke lijke affalre-de Visser begon, werd af gesloten. Luitenant-generaal D. C. Buurman van Vrede werd op 8 Juli legercom mandant in Indonesië in de plaats van de enige weken daarvoor overleden ge neraal S. H. Spoor. In Juli volgde Clarence Hunter dr. Allan Valentine op als hoofd van de E.C.A.-missie in ons land. Ook de Amerikaanse ambassadeur dr. Herman Baruch, keerde naar zijn land terug; ln zijn plaats kwam mr Selden Chapin. De bekende Franse ambassadeur, dr. Jean Rivièl-e, vertrok eveneens en werd op gevolgd dogt de heet Jean Paul Gar- nierS. VLIEGRAMPEN. Ook de vliegrampen zijn Nederland In 1950 werd nlel bespaard gebleven: 23 Juni de „Roehnbnd" bU Bari (33 slachtoffers)12 Juli de „Franeker" bU Bombay (45 slachtoffers), 20 November eeu Dakota van Aerb-Holland bij Oslo (84 slachtoffers). Op 17 Januari ver ongelukte een Nedetgandg toestel in Denemarken; de voorzitter van de P. v. d. A., die met een regeringsopdracht onderweg was naar Noorwegen, was Merblj de enige overlevende. Op 28 April stortte een lesvliegtuig van de Rijksluchtvaartschool bl) Schiphol neer, hetgeen San dc vijf inzittenden het le ven kostte. Gelukkig kende de Nederlandse lucht macht ook gloriedagen en daartoe be hoorden zeker de 15de en de 28ste Atigtlstus, toen majoor Flinterman met een Gloster-Meteor, resp. het Ne derlandse hoogterecord en snelheidsre cord verbeterde; het eerste kwam op 14.579 meter het laatste op 955 km per uur. DIVERSEN. Zo langzamerhand zijn we bij dit overzicht genaderd tot 't „klein goed' wat natuurlijk niet wil zeggen, dat het geen nu nog volgt onbelangrijk zou zijn geweest. Als dat het geval was, kwam het in het geheel niet ln aanmer king voor vermelding. Maar het zijn zo ven die op zichzelf staande dingen, die toch wel vermeld dienen te worden Op 25 Maart werd Rauter gefusil leerd, maar de verrader Anton van der Waals wacht nog steeds op de executie van het op 8 Juni tegenover hem tn hoogste Instantie bevestigde doodvon nis. En Joseph Schreieder, die reeds in Januari buiten vervolging gesteld werd, schreef inmiddels een boek over zijn „activiteit" in Nederland. Een andere herinnering aan de Jaren 19401945: ln de loop van dit Jaar verschenen reeds verschillende delen van het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie, welke op tal van dingen nieuw licht deden schijnen. De Nederlandse Spoorwegen gingen verder met hun electriflcatle (Eindho ven-Maastricht-Heerlen) en verbeter den voorts de verbinding van afgelegen delen van ons land met „Holland" door het laten rijden van tg. Diesel-Exptes- ses. Kroonprinses Martha van Noorwegen liet op 2 April het in Nederland voor Noorse rekening gebouwde schip de (Van onze parlementaire redacteur). UET PARLEMENTAIRE JAAR 1949 ls belangrijk geweest. Wy behoeven ten bewijze daarvan niet alleen de aandacht te vestigen op de gewichtige hesurekingen ln de beide Kamers der Sta ten-Gene raai zowel ln het open haar als in comité-generaal over de Indonesische kwestie en op de Ronde Tafel-conferentie, die ons land en de wereld van 23 Aug.-« Nov. in spanning houden heeft, maar noemen nok als gewichtige wetsontwerpen, die aan genomen of behandeld werden, dat, betreffende de verplichte deelneming bedrijfspensioenfondsen, het ontwerp op de grenscorrecties, het wets- twern op de verplichte werkloosheidsverzekering, het ontwerp op de pu bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie en het wetsontwerp op de materiële oor- i «rhade WU herinneren voorts aan de ingrijpende internationale over- „n de hechtere samenwerking, die op verschillend gebied tussen KedeXd en andere mogendheden tot stand gekomen is. j Overzeese Gebiedsdelen, mr. E. M. J. In de regering kwam slechts een gé- 41* ac vr-i. van de Het instituut van staatsrecht zijn intrede Met ingang van 25 Januari werd mr. W. van ririnten voorzitter van de KVP m Grinten, *antc<ïprrétaris van Eco- Rotterdam s ciaa] ^last met de Stüét'fctt bedrijfsleven. Op 1 Mei volgde de benoeming van twee staatssecretarissen, namelijk mCU j heer mr W. H. Fockema An- van t!iHeliik reserve-majöor op hei fef^waS van de generale staf, hoofdkwartier 0orlog en van op u Februari vroeg de minister van gekomen A. Sassen, ontslag. bleken span ningen in het kabinet gerezen te tijn over het te voeren Idonesisch beleid. In de Staten-Generaal kon men en kele keren bij de bespreking van som mige wetsontwerpen duidelijk princi piële verschillen tussen de twee voor naamste regeringspartners, de KVP en dé F. vd A., constateren. In het Voor lopig Verslag op de Staatsbegroting voor 1960 vroeg de P. Vd A. ffièt narde of de geruchten, dat evenals in andere landen 19 Nederland de grootste poli tieke party streeft naar een partijgroe pering zonder de Partij van de Arbeid op waarheid berust. De voorzitter van de Tweede Kamer-fractie van de KVP prof. ter. C. F. M. Romme, gaf hlêröp later in de Tweed* Kamer een dulde luk, ontkennend antwoord. Er mogeh dan al tussen de partij er Onderling wel eens strubbelingen voor iijn. de minister-presiden' heeft bij herhaling te kennen gegeven, dat ln het kabinet steeds eensgezind en op de prettigste wijze wordt samenge werkt. Op 14 Februari werd de minister van Binnenlandse Zaken, mr. J. H. van Maarseveen, minister van Overzeese Gebiedsdelen ad-interim. Op 15 Juni aanvaardde hij definitief de portefeuille van dit departement. Op Binnenlandse Zaken werd hij op laatstgenoemde da tum vervangen door de minister zon der portefeuille, mr. J. R. H. van Schaik. die de functie ad-interim ver vulde tot 20 September, toen mr. F. G. C. J. M. Teulincs lid van de Eerste Ka mer voor de KVP. tot minister van Bin nenlandse Zaken benoemd werd De minister van Oorlog, mr. W F. Schokking, die van het eerste optreden van het ministerie-Drees-Van Schaik op 7 Augustus 1948 af minister van Marine ad-interim geweest wu. zag zich op 14 Mei 1949 definitief met de leiding van het departement van Marine belast. Naar het midden De tendens van een verschuiving van links naar het midden In ons politieke leven heeft zich In 1949 voortgezet. Daarvan leggen de op 15 en 22 Juni gehouden gemeenteraadsverkiezingen getuigenis af. De KVP handhaafde zich vrijwel op ziin onde sterkte. Ook in de Anti-Revolntionnatre Party deden zich geen ingrijpende veranderingen voor: de Christelitk-Historische Unie ging vooruit De Communistische Party ver- 'oor aanzienlijk aan de Party van de Arbeid en deze op zijn beurt aan de Volksparty voor Vrijheid en Democra tie, die met de grootste winst ging stryken. Op internationaal gebied kwam het parlement tot gewichtige beslissingen Dan bedoelen we niet in de eerste olaats de aanvaarding dpor de Tweede Kamer en door de fierste Kamer Vèft een wetsontwerp om voorzieningen te treffen in verbShd met de verweeeniy king Van enige correcties in de Duits- Nederlandse gféhs Wij hebbel) sptciaa' het oog Op de Officiële bekendmaking Oslofjord" te water, welk schip een pracht staaltje van het kunnen Van Nederlandse scheepsbouwers in het najaar naar Noorwegen vertrok. Ten slotte willen we nog een merk waardig lnddertt vermeldén, dat ten slotte ook weer op bevredigende wljza werd opgelost. Het ontstond naar aan leiding vah het N.V.V. op de Interna tionale Arbeidsconferentie te Genêvo, welke gericht was tegen het beleid van 't Nederlandse episcopaat. Aan de per- soonlijke bemiddeling van de minister president, dr. W. Drees, was het te danken, dat dit incident tenslotte niet tot een blijvende kloof in de samen werking der Nederlandse vakorganisa ties leidde. Verstrooidheid. Zie je wel, al die meisje» hebben het koud. van de regering op 14 Maart, dat zy ac- coord gaat met het ontwerp van het Noord-Atlantisch Pact; op de reis van minister Stikker naar Amerika, van waar h(j op 7 April terugkeerde, zeer tevreden over de besprekingen, die daar over het Noord-Atlantisch Pact, Indonesië en Duitsland gevoerd waren; op de ratificatie van het Noórd-Atlan- tisch Pact door de Tweede Kamer op 19 Juli en door de Eerste Kamer op 3 Augustus. Terzelfder tijd ongeveer, fiamely* op 6 Juli, verenigde de Tweede Kamer zich met het Statuut van Europa; de Eerste Kamer volgde dit voorbeeld op 27 Juli. De Benelux. Zeer nauw is ook het contact ge weest met onze Zuiderburen. Van 19 tot 13 Maart kwamen de Benelnx-ml- nisters ln Den Haag bijeen. Zy besloten de Economische Unie tot 1 Juli 1954 uit te stellen; doch op 1 Juli 1949 zoa een vóór-Unie in werking treden. Toen op 29 Juni het officiële rapport van de ministerconferentie verscheen, bleek, dat deze vóór-Unie nog uitgesteld moest worden; op 5 October kon echter het vóór-Unie-verdra* in Den Haag gepa rafeerd worden. Het Werd op de mi nisters-conferentie te Luxemburg van 13 tot 15 October uitgebreid en onderte kend. Op 17 Maart aanvaardde de Tweede Kamer een wetsontwerp betreffende de unificatie van de accijnzen met Belgie en Luxembufg. Op 23 Maart verzocht de Belgische regering evenwel de toe' passing van de gelijkschakeling van accijnsrecbten uit te stellen. Ten slotte noemen we op internatio naal gebied nog de vaststelling op 24 Juni van de wet tot goedkeuring van de op 23 Maart 1949 te Washington on dertekende Internationale Tarwe-over- eenkomst en van de Wet tot 'goedkeu riftg van het op 18 October 1948 te Pa rijs ondertekende verdrag inzake intra Europese betalingen én compensaties Sluitende begroting. Met dese laatste wet zyn we bp fi- nanciëè) terrein beland, wij wijzefi èri op. dai dê 6p 20 Septembef ingediende oegroting voor het eeftt na de OÓflOg weer sluitend was. Dat wil echter geenszins zeggen, dat wij er nu weer uitstekend voorstaan. Ons land is arm en kan alleen het hoofd boven water houden dank zy de Marshallhulp. Het zal nog meer moeten gaan produceren en wij zullen zo zuinig mogelijk moe ten leven. De op 22 September Ingegane devaluatie bracht bovendien onver wachte moeilijkheden. In een nota aan de Tweede Kamer deelde de minister van Financiën op 1 Novmber mede, dat de subsidies voor essentiële levensmid delen verhoogd zouden worden, om Prijsstijging voor devaluatie te voorko men Inmiddels heeft ieder ervaren, dat het leven ef niet goedkoper op gewor den is! Diep zal de minster van Financiën in 's Rijks schatkist moeten tasten voor de vergoeding van de materiële oorlogs schade. In het afgelopen jaar is het desbetreffende wetsontwerp eindelijk ln behandeling gekomen Op 3 Novem ber hechtte de Tweede Kamer er zijn goedkeuring aan. Nog een tweede uitermate belangrijk wetsontwerp is na een jarenlange voor bereiding in het openbaar behandeld, namelijk dat op de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, dat op 12 October door de Tweede Kamer aangenomen werd In behandeling zijn o.a. nog enige belastingontwerpefl. een wijziging van de Bioscoopwet, het toezicht op de lees bibliotheken, verantwoordelijkheid voor Journalistieke arbeid, autovervoer per sonen. het zuiver wetenschappeliik on derzoek. opheffing van de handelings onbekwaamheid van de gehuwde vrouw en het achtste leerjaar. De minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting, mr. dr. J. in 't Veld. kwam op 29 Januari met een „dctlg- Jaren" plan voor de oplossing van bet woningprobleem. Over tien jaar zal de woningnood overwonnen zyn. doch de horen kunnen niet op het tegenwoor dige peil gehandhaafd worden. Aan-, vankeiyk was er sprake van een huur verhoging van 29 pei Later werd dit 18 pet, tn te voeren op 1 Januari 1950, doch er b uitstel aangekondigd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1949 | | pagina 7