Nieuw spionnage-proces te Boedapest
Kort Bestek
Braziliaanse pers
was verrukt
Wapenen naar het VerreOosten?
Er staat een potje op het vuur
Donkerverschiet
Azie
Opgewonden massa liquideerde de
deelstaat Madura
in
Zaterdag 18 Februari 1950 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
75e Jaargang No. 10817
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Amerikaan, Brit en Hongaren verdacht >T~
Duitsland mag aan Mao
zenden
Philips-Radio in het
geding
rails
Persconferentie tijdens
goodwill-missie geslaagd
LEWIS GELAST OPNIEUW
ARBEIDSHERVATTINC
De Bilt zegt
Vrijdag bracht record
temperatuur
Wijzigingen in Amerikaanse poliiiek ophanden
India koopt in Nederland
baggermaterieel
Weerbericht
Gunstige loting voor Kees Broekman
Stakingen in Frankrijk
zijn mislukt
WORDT MORRISON DE
OPVOLGER VAN ATTLEE?
BUKJÜAU:
Koningstraat 7880
Den Heider
Telefoon 2345
Postgironummer 44904!
i Hoofdredacteur:
A. KAPTKXN
Directie:
j B IJLS MA en C KRAK
mum
TArilEVEN.
Advertenties: 16 ct per mm
Kleine advertenties
i.Juttertjes' tot 15 woor
den Lelk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 4.— oy vooruitbe
taling. plus incassokosten
V* criminele Gerechtshof te Boedapest is gisteren het proces begonnen
legen de Engelsman Edgar Sanders en de Amerikaan Robert Vogeler, die, te-
urnen met vijf Hongaren, waaronder een vrouw, beschuldigd worden van
gpionnage en economische sabotage. Verklaard wordt, dat Vogeler een agent
van de Amerikaanse veligheidsdienst (F.B.I.) zou zijn en dat Sanders voor de
Britse Geheime Dienst werkzaam was. De voornaamste Hongaarse beklaagde is
Imre Geiger, directeur van het Hongaarse bedrijf van de Standard Electric Com-
pany, een Amerikaanse onderneming.
Sanders wist, dat hij voor de F.B.I.
werkte.
Inmiddels heeft de Amerikaanse re
gering de regering van Hongarije ervan
beschuldigd, dat zij de belofte om San
ders en Vogeler een eerlijk proces toe
te staan, heeft geschonden. Een Brits
protest tegen de behandeling van de
Engelsman Sanders, is door de Hon
gaarse regering verworpen.
Verder worden beiden ervan beschul
digd, bepaalde leden van een spionna-
ge-organisatie geholpen te hebben, naar
het buitenland te ontkomen. Behalve
door journalisten worden de terecht-
sittingen ook bijgewoond door twee
vertegenwoordigers van de Britse en
Amerikaanse gezantschappen in Boe
dapest. De president van het Gerechts-
^>f is dezelfde, die verleden jaar te
gen Kardinaal Mindszenty de levens
lange gevangenisstraf uitsprak.
Geiger, die als eerste verhoord werd,
heeft bekend, schuldig te zijn aan het
hem tenlaste gelegde, waarbij hij de
door hem verkregen inlichtingen zou
hebben doorgegeven aan de eerste
secretaris voof handelsaangelegenhe
den van het Britse gezantschap te Boe
dapest, E. P. Southby. Opdrachten zou
hij o.m. hebben ontvangen van admi
raal E. W. Stone, van de Standard
Electric Company. Vogeler zou Geiger
hebben verzocht, hem inlichtingen te
verstrekken over de werkwijze van de
Hongarse opperste economische raad.
Ook de Britse zakenman Edgar San
ders heeft verklaard schuldig te zijn
aan de hem ten laste gelegde spionna-
ge en sabotage.
Bij het verdere verhoor van Geiger
deelde deze nog mede, dat hem zou
zijn opgedragen aan de F.B.I. bijzon
derheden te verstrekken over alle
overeenkomsten, die tussen de Hc|i-
gaarse regering en de Nederlandse
Philips-Radio-maatschappij werden ge
sloten. Verder verklaarde Geiger dat
De Westelijke geallieerden zijn terug
gekomen op hun standpunt, dat spoor
rails strategisch materiaal zouden zijn.
Aan de Duitse industrie is kortelings
verboden, een order tot vervaardiging
van 125.000 ton rails voor rood China te
accepteren, omdat de Amerikanen van
oordeel waren, dat dit oorlogsmateriaal
zou zijn, waarvan de levering in strijd
zou zijn met het plan-Marshall. Het
heette toen, dat de order naar Engeland
zou gaan, hetgeen heel wat protest in
West-Duitsland heeft uitgelokt. Naar
thans verluidt zal de Duitse staalindus
trie de order mogen accepteren.
Prins Bernardo de Innemende
Prins Bernhard heeft in Rio de Janei-
ro, waar hij thans de gast is van de
Braziliaanse regering, een persconferen
tie gehouden. Hij is er in geslaagd, de
pers voor zich in te nemen, door de
wijze, waarop hij in Engels, Frans en
zorgvuldig geleerd Portugees het kruis
vuur van vragen doorstond, dat op hem
werd afgevuurd. Hij wordt thans Prins
Bernardo de Innemende genoemd.
In zijn antwoorden verklaarde hij,
voorstander te zijn van een federatief
Europa. Voorts diende men naar zijn
mening alle maatregelen te nemen, die
zouden kunnen strekken tot bevorde
ring van de uitwisseling van goederen
en van de geldcirculatie, en de douane
tarieven te verlagen. Deze dienden in
overeenstemming te worden gebracht
met de mate van economische aanpas
sing, die de industriële ontwikkeling
van elk land mogelijk maakt. Handels
verdragen hebben echter, zo zei hij,
De Amerikaanse vakbondsleider John
Lewis heeft de 370.000 stakende mijn-
Werkers gisteren opnieuw bevel ge
geven, het werk te hervatten, nadat re
geringsbemiddelaars hadden aangedron
gen op een snelle beëindiging van het
conflict in de vetkoolmijnen.
Intussen dreigt er in de Verenigde
Staten een nieuwe staking uit te bre
ken, thans van het personeel der
spoorwegen. Deze zal op 27 Februari be
ginnen en 250.000 man omvatten. De
Vakbonden eisen een werkweek van
veertig uren zonder loonsverlaging voor
de werkkrachten van de goederen-
emplacementen en betere arbeidscon-
contracten voor treinstewards en ander
Personeel.
Rijen lege kolenboten liggen in de
Monongahala rivier bij Pittsburgh
te wachten op het tijdstip waarop
de mijnwerkers het werk weer zul
len hervatten.
vaak tot resultaat, dat sommige vitale
industrieën verdwijnen, hetgeen tot
ernstige werkloosheid leidt. De Prins
deelde mede, dat de Nederlandse pro
ductie reeds het vooroorlogse niveau
heeft bereikt. Zij zou echter nog hoger
kunnen komen, wanneer de arbeids
lonen en de ontreddering, door de oorlog
veroorzaakt, zulks niet verhinderden.
Fabrieken en machines hebben te lang
gedraaid en moeten worden vervan
gen. Verder betoogde de prins, dat nog
zeer moeilijk valt na te gaan welke de
gevolgen van de onafhankelijkverkla-
ring van Indonesië voor ons land zul
len zijn. Zeer veel moet nog bij verdrag
worden geregeld.
De Prins zal op 2 Maart in de Ver
enigde Staten aankomen voor een be
zoek van een week aan de Westkust
Hij zal waarschijnlijk vliegtuigfabrieken
in Californie bezoeken. Op 8 en 9 Maart
bezoekt hij Washington. Verwacht
wordt, dat de prins Truman en Acheson
zal ontmoeten. De Amerikaanse rege
ring is officieel van het bezoek in ken
nis gesteld.
zullen we nog maar 's poken?.
Het KNMI deelt mede, dat gisteren
temperaturen zijn gemeten zo hoog als
maar zelden zo vroeg in het jaar voor
komen. Op het vliegveld van Zuid-Lim
burg noteerde men 17 graden Celsius, in
De Bilt werd 15.9 graden bereikt, maar
in Den Helder, waar het het koudst
was, kwam men slechts tot 9 graden. De
in De Bilt gemeten temperatuur is in
de afgelopen honderd jaar slechts een
maal overtroffen, n.1. op 10 Februari
1899, toen een temperatuur van 18.5
graden werd geregistreerd.
Parlement uiteengedreven
Woensdag heeft een kleine revolutie
een eind gemaakt aan de deelstaat Ma
dura. Duizenden demonstranten dron
gen 's morgens het parlementsgebouw
en het bureau van de commissaris voor
Madura, Indrakusuma, binnen, rukten
de naambordjes af en spijkerden nieu
we aan met opschriften als Volksver
tegenwoordiging residentie Madura, en
Regent van de Republiek Indonesia.
Vervolgens drong men onder de kreten
„Bubari, Bubar!" (afgelopen) door tot
de vergaderzaal van het parlement, dat
juist in zitting bijeen was.
Toen ontstond er een geweldige ver
warring. Na korte tijd capituleerden de
parlementsleden voor de eis, dat zij
zouden aftreden. Hierna trok de me
nigte naar het paleis van het staats
hoofd. verschillende parlementsleden
met zich voerende. De eis werd gesteld
dat het staatshoofd zou aftreden. Hij
verscheen niet en toen drong de opge
wonden massa het paleis binnen. Daar
werd zij tegemoet getreden door de re
gent van de republiek Pamekasan, die
mededeelde, dat het staatshoofd zijn
mandaat ter beschikking had gesteld
In hoge diplomatieke kringen in Bangkok voorspelt men een belangrijke wij
ziging in de Amerikaanse politiek voor Oost-Azie. Men is van mening, dat elke
positieve diplomatieke politiek, die gericht is op het afdammen van de commu
nistische stortvloed, waardeloos zou zijn zonder de verstrekking van wapenen.
Dit is tot dusverre geweigerd. Echter komt er blijkens een bericht uit Washing
ton een kentering in deze opvatting. De stafchefs van de Verenigde Staten heb
ben als gevolg van hun reis naar het Verre Oosten voorgesteld, militaire hulp
te verstrekken aan een aantal Zuidoostaziatische landen, teneinde deze in staat
te stellen, aan het communisme het hoofd te bieden. Reeds zijn plannen in
overweging, om wapenen en munitie beschikbaar te stellen voor Indo-China,
Siam, Birma en Indonesië.
De havendirectie van Calcutta heeft
voor f 8.000 000 baggermaterieel in
Nederland besteld.
De bestelling werd verworven door
de Industriële Handelscombinatie
Holland, Den Haag. de export organi
satie van de zes Nederlandse bagger-
molenbouwers.
Verwachting tot hedenavond.
Droog en aanvankelijk nog zon
nig weer, doch later vanuit het
Westen opkomende bewolking.
Matige wind uit Zuidelijke rich
tingen. Zeer zacht voor de tijd
van het jaar
BONDAG: Zon op 7.48. onder
18.00; Maan op 8.48. onder 2103.
MAANDAG: Zon op 7.46. onder
18.02; Maan op 8.57, onder 22.14.
Tn Den Haag is ingebroken in een
kantoor. De onverlaat forceerde een
muur en een deur en kwam in een
vertrek, waar een oude brandkast
hem de weg naar de buit versperde
Deze brandkast werd opengescheurd
evenals het geldkistje, dat zich daar
in bevond. En toen de dief zijn vangst
ging tellen, bedroeg die slechts hon
derd gulden. Nog niet- eens genoeg,
om zijn achterstallige belastingpen
ningen te voldoen. Sneu voor de man.
Een dienstmeisje uit Breda zocht
een aantal goederen uit en liet die op
rekening van haai „mfrou" schrijven
Mevrouw wist natuurlijk van niets en
aangifte volgde. Maar bij een bode
dienst stond ook nog een partijtje en
toen de dienstmaagd daar kwam om
haar „eigendom" op te eisen, kreeg ze
de kous op de kop. „Dan ga ik naar
de politie", zei ze en ze deed het nog
ook. De politie maakte van haar een
displaced person. De gedienstige werd
namelijk van het aangifteloket
plaatst naar de cei. Daar zit
nog. Bij Roermond sloeg een rachc-
auto om, die geladen was met 5000
liter slagroom. Het spul kwam te
recht in een beekje, dat veranderde
in een zachtkabbelende room-stroom
(wat een woord) De omstanders kre
gen luilekkerlandvisioenen. Chur-
chill heeft in een 'an zijn vele ver
kiezingsredevoeringen gezegd: Het is
niet waar, dat ik vanmorgen over
leden ben. Het zou handiger geweest
zijn. dit gerucht te bewaren tot de dag
voor de verkiezingen". Lamberto
Maggiorani is de man, die in de 'Hm
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiu
„Fietsendieven" de wanhopige werk
loze uitbeeldde, wiens fiets geitolen
werd. Thans verkeert hij in werke
lijkheid in dezelfde positie. Weg werk,
weg roem, weg geld.
0p de Brandenburger Tor in Berlijn
zal de Romeinse zegekar vervan
gen worden door een Grieks beeld
dat de vrede voorstelt. Een beetje
laat, maar de bedoeling is goed. Als
nou al die ruïnes maar verdwenen wa
ren De Hamburgse Senaat heeft
de regering verzocht, de accijns op
koffie te verlagen, daar deze zo hoog
zijn, dat de meeste koffie wordt bin
nengesmokkeld. De hang naar Boh-
ver-
iu
Als het weer zo blijft, zal ik gauw
aan de slag moeten.
nenkaffee schijnt nog altijd niet be
daard te zijn. Het zal u deugd doen
vrienden, te vernemen, dat voor bin
nenlands gebruik aan gedistilleerd ter
beschikking staat een hoeveelheid van
0 33 liter van 50 per hoofd der be
volking per maand. Babies en ouden
van dagen meegerekend. En de fis
cus lacht in zijn vuistje. Vanwege de
accijns, weet u? In Amerika heeft
men de „turbo-haard" uitgevonden,
waarmee men in 12 minuten staal kan
maken van de beste kwaliteit en zon
der brandstof. In egn normale werk
dag wordt 480 ton geproduceerd tegen
slechts 150 250 ton met de open
hoogovens. Albert Einstein is geko
zen tot erelid van de Keizerlijke Aca
demie van Tokio. In verband met zijn
relativioto theorasji.
Haar begint het gegooi in de glazen
al. Ingrid Bergmans „Stromboli'
loopt in vierhonderd Amerikaanse
bioscopen. „Een mislukking" zeggen
de kranten, „te traag' Vreemd, de
filmster heeft andeis toch haést ge
noeg getoond. Wat Akulon is. weet
ik niet precies. Het komt van de
Kunstzijde-Unie en het is een soort
Nylon. Maar je kunt er geen kousen
van maken, dames Jammer, hè? D
En de asfalt, waar ze bij ons de we
gen mee bedekken en dat vroeger ut
stalen vaten werd aangevoerd, zal
voortaan onverpakt worden ver
scheept. In speciale tankboten. Met
een verwarmingsleiding, om het
goedje smeuiïg te houden.
en dat hij als regent van de republiek
de leiding van het bestuur overnam.
De woede sloeg toen om in vreugde.
De regent werd op de schouders geno
men en door de demonstranten geïn
stalleerd in het kantoor van Indraku
suma. Overal zag men rood-witte vlag
gen.
Commissaris Indrakusuma, die Don
derdagavond van zijn tournee door
Oost-Java te Surabaja is teruggekeerd,
heeft in een telefoongesprek met Aneta
het vorenstaande relaas, dat ontleend
werd aan het dagblad Berita, beves
tigd. Hij verzekerde, dat thans alles
rustig is.
Regering van India zegt:
Piloot van „Franeker"
was verantwoordelijk
Choersjed Lal, de Indiase onderminis
ter van verkeer, heeft in het parlement
van India verklaard, dat de officiële
commissie van onderzoek, die in haar
rapport over de vliegramp bij Bombay
tot de conclusie kwam dat de onder
gang van de KLM-Constellation Frane
ker in de eerste plaats te wijten was
aan het optreden van de piloot, onge
twijfeld gelijk heeft gehad. Lal zei dit
in antwoord op de opmerkingen, die de
afgevaardigde van de Congrespartij, Ka-
matn, in het debat had gemaakt. Ka-
math meende, dat de autoriteiten van
het vliegveld Sapta Cruz er allerminst
zonder kleerscheuren waren afgeko
men en vroeg een onderzoek naar de
zorgeloosheid, nalatigheid of onacht
zaamheid dergenen, die op het moment
van de ramp op het vliegveld met de
controle waren belast.
JN AZIE dreigt het Westen niets min
der dan de catastrophe. Dat is duide
lijk geworden op het ogenblik, dat
Moskou en Peking de communistisch»
guerrilla-beweging van Ho Tsji Minh
als de werkelijke regering van Indo-
China erkenden. Deze erkenning im
mers betekent, dat het communisme
niet halt zal houden aan de Zuide
lijke grenzen van China, ten einde tijd
voor een consolidering naar binnen te
winnen, zoals men in het Westen ge
hoopt en verwacht had. Zij betekent
integendeel, dat de Russen en Chinezen
Ho Tsji Minh net zo lang en net zo
veel steun zullen geven, tot geheel
Indo-China communistisch zal zijn. En
de overgang van Indo-China tot het
communisme kan niet anders dan een
kettingactie ten gevolge hebben, in het
verloop waarvan de ene Aziatische
staat na de andere een prooi van het
Kremlin moet worden.
Ten diepste geschokt door dit voor
uitzicht, waaraan zij al te lang niet
werkelijk hebben willen geloven, zijn
de Amerikanen thans hals over kop
aan het zoeken gegaan naar middelen,
die deze fatale ontwikkeling alsnog
zouden kunnen verhinderen. Tot dat
doel hebben zij hun stafchefs een
spoedreis naar het Verre Oosten laten
maken, ter bestudering van de militai
re situatie, stellen hun diplomatieke
vertegenwoordigers in de Aziatische
landen op het ogenblik in Bangkok
een gezamenlijk rapport op over de
politieke toestand in de gebieden,
waar zij hun land vertegenwoordigen,
zijn aan de Fransen in Indo-China en
hun bondgenoot Bao Dai wapens be
loofd en overweegt men het verlenen
van militaire en economische steun
aan landen als Siam en de Verenigde
Staten van Indonesië.
Met alle respect voor de plotselinge
voortvarendheid der Amerikanen vraagt
men zich toch met angst en vreze af,
of er nog iets te redden is. Juist ten
gevolge van de tot dusver door de
Amerikanen gevoerde politiek van mo
rele en daadwerkelijke steun aan elke
nationalistische beweging, die zich rijp
of onrijp aandiende, zijn de enige be
trouwbare krachten, waarover het Wes
ten in Zuid-Oost-Azie nog beschikt, de
veel te zwakke Franse strijdkrachten
in Indo-China, die bovendien nog in de
rug worden aangevallen door de com
munistische havenarbeiders in Frank
rijk, die op bevel van Moskou weige
ren wapens te laden in de voor Indo-
China bestemde schepen.
Hoe weinig nut wapenleveranties heb
ben, is in China gebleken. Economische
steun heeft tijd nodig om zich aan de
millioenenmassa's van Azie merkbaar
te maken een tijd, die Rusland het
Westen zeker niet gunnen zal. Het be
grip democratie alleen zegt de Aziaten
niets; voor hen is het communisme,
autoritair als het is, een veel minder
revolutionnair iets. En ten slotte is het,
zoals de zaken nu eenmaal gelopen zijn,
voor de Westelijke landen onmogelijk
om zelf in Azie de strijdkrachten op de
been te brengen, die een betrouwbare
dam tegen het agressieve communisme
zouden kunnen opwerpen.
Onder deze omstandigheden zou men
degeen, die durft te voorspellen, dat
uiterlijk 1955 het overgrote deel van
Azie communistisch geworden zal zijn,
nauwelijks zwartgallig noemen.
Men verwacht in Eskilstuna dat er
zeer slechte tijden gemaakt zullen wor
den tijdens de wedstrijden om het we
reldkampioenschap. Het dooit op het
ogenblik zodat er grote plassen water
op de baan staan. De loting voor de
500 meter had, het volgende resultaat:
le rit: Van der VoortSeyffarth
(Zweden); 2e rit: Ross (Gr.Britt.)
Pajor (International Skating Unlonl:
3e rit: Parkkinen (Finland)Werket
(V.S.); 4e rit: Loerincz (Hongarije)
Opnieuw zijn er in Frankrijk een
aantal stakingen uitgebroken. Deze
zijn uitgeroepen ter ondersteuning van
eisen der arbeiders tot loonsverhoging
en toekenning van premies. Wat de
staking in de steenkoolmijnen betreft,
verklaarde de regering, dat in de
Noordelijke steenkoolgebieden twee
derde van de mijnwerkers en alle bo
vengrondse arbeiders aan het werk
zijn. De Spoorwegen werkten voor ne
gentig procent normaal. De regering
verklaarde voorts, dat er krachtige vei
ligheidstroepen waren gemobiliseerd,
maar er geen belangrijke incidenten
zijn voorgevallen. De stakingen kun
nen als mislukt beschouwd worden.
De bij de CGT aangesloten mijnwer
kersvakvereniging van de bekkens van
het departement Gard en van de
Cevennes in Zuidoost Frankrijk heeft
voor heden een stakingsbevel van 24
uur uitgevaardigd. Dit bericht schijnt
de geruchten te bevestigen volgens
welke de stakingsbeweging in de Fran
se mijnen de vorm zou aannemen van
z.g. „beurtelingse stakingen".
Martinsen (Noorwegen); 5e rit: Salo-
maa (Finland)Hanzlik (Tsjechoslo-
wakije); 6e rit: MacKay (Canada)
Broekman; 7e rit: Hedlund (Zweden)
Lamb (V.S.); 8e rit: Andersen (Noor
wegen)— Jennings (Gr.Brit.); 9e rit:
HuiskesLiaklev (Noorwegen); 10e rit:
Asplund (Zweden)Merenyi (Honga
rije); 11e rit: Henry (V.S.)—Ojala (Fin
land); 12e rit: Hutchinson (VS)Pon-
tonnie (Frankrijk); 13e rit: Laitinen
(Finland)Kolart (Tsjechoslowakije)
14e rit: Hallkvist (Zweden)Lundberg
(Noorwegen); 15e rit: Heus alleen.
De loting voor 5000 meter luidt als
volgt:
Eerste heat Asplund—Pajor, 2. An
dersen—Hutchinson; 3. Broekman
Kolar; 4. LaitinenRoss; 5. Pontonnie
—Werket; 6. Liaklev—Merenyi; 7. Sa-
lomae—Jennings; 8. Hedlund—Van der
Voort; 9. HeusOjala; 10. Loerincz
Henry; 11. Lundberg—Seyffarth; 12.
Martinesen—Parkkinen; 13. Lamb—
Hallqvist; 14. MacKayHuiskes; 15.
Hanzlik alleen.
Het opmerkelijke van deze loting is,
dat Broekman reeds in de derde rit
start, maar niettemin Pajor en Ander
sen vóór zich weet, met andere woor
den, hij kan een schema samenstellen,
dat geheel is afgestemd op de presta
ties van twee der voornaamste concur
renten.
In politieke kringen te Londen
wordt voorspeld, dat Herbert Morri-
son, de tegenwoordige vice-premier,
minister-president zal worden als de
Labourpartij in de verkiezingen de
overwinning behaalt.
Attlee's leiderschap in de party
wordt niet aangetast,
