Louisiana Siory
Vijftienduizend gezinnen willen van woning ruilen
Landelijke ruilcenirale kan uiikomsi zijn
Vaticaan een
eenheidsfront
Cultureel Nieuws
n
Makelaars werden
echter uitgesloten
AL VRIJ SPOEDIG werd het ver
langen levendig naar een centraal
woningruilbureau, eventueel opgezet
met regeringssteun of door de over
heid gedreven. Eerst thans begint het
erop te lijken, dat we zoiets zullen
krijgen.
AMSTERDAMS PODIUM
Hei Plein (Nocturne in bes mineur)
HOOFDPIJN!
Meesterlijke film
van Robert Flaherty
ZATERDAG 18 FEBRUARI 1950
(lil)
DAUS PIUS XII, de Eugenio Pacelli,
die in 1901 aan het staatssecretariaat
van het Vaticaan werd verbonden, in
1917 nuntius werd te München, in 1930
als staatssecretaris alle draden in han
den kreeg van het pruselijk bestuur en
de pauselijke diplomatie over gans de
wereld, is een politieke figuur van gro
ter gezag, dan sinds eeuwen een paus
mocht worden toegekend. Nooit echter
ginds hij op 3 Maart 1939 tot de hoogste
Katholieke kerkelijke waardigheid
Werd verkozen, leidde zijn gescherpt
politiek inzicht tot zulk een veelom
vattende activiteit, als die, welke het
gevolg moet zijn van het aangekon
digde plan tot samenbundeling der
Katholieke, Protestantse en Moham
medaanse godsdiensten in een een
heidsfront tegen het communistisch
materialisme. In kort bestek over
zagen we de historisch gegroeide moei
lijkheden, die een samenwerking tus
sen Katholieken en Protestanten kun
nen belemmeren. Groter dan die zijn
echter de afstanden, die er in reli
gieus denken en daaruit voort
vloeiend sociaal en politiek handelen
bestaan tussen het Katholicisme
het Mohammedanisme.
De tussen Katholieken en Protestan
ten bestaande gemeenschappelijke
basis van Schriftopenbaring en kern-
belijdenis (het Apostolicum) ont
breekt tussen Katholicisme en Moham
medanisme te enenmale. Hebben
eerstgenoemden een gemeenschappe
lijke stam, wortelend in het Joodse
godsgeloof en de voornaamste elemen
ten van de daarop voortgegroeide
Christelijke oerbelijdenis en oudste
traditie, die gemeenschappelijkheid
ontbreekt bij Rome en de Islam vrij
wel geheel. Het enige gezamenlijke
bezit is het monotheïsme, het geloof
in één God. Direct daarna gaan de
wegen echter, in allerlei opzicht, wijd
uit elkander.
De uit het Arabie van de zevende
eeuw opgekomen Islam, gevolg van de
botsing der Joodse, Christelijke en
animistisch-heidense invloedssferen,
werd weliswaar door Mohammed ste
vig gegrondvest Op het geloof aan de
ene, enige God der „Schriftbezitters"
(de Joden en de Christenen), maar
zodra zijn godsdienst een strijdbaar
karakter moest aannemen, maakte hij
zich van de Joods-Christelijke invloe
den volkomen los en stelde een eigen
openbaring, teruggaan tot Abraham,
in de plaats der hunne. In zijn theo
logie werd aan Jezus van Nazareth de
centrale plaats ontzegd; die was voor
Mohammed zelf, die zich de grootste
profeet van Allah noemde. Uit dien
hoofde er is bij de Islam geen sprake
van een triniteitsleer; de belijdenis
wordt samengevat in het „Allah is
groot en Mohammed is zijn profeet"
Over de felheid, waarmede de Islam
zich tegen de „Christenhonden" heeft
teweer gesteld, behoeft niets te worden
gezegd. Over de verwording der uit
haar gegroeide sociale structuren, die
langzaam-aan bezwijken onder het
beukend geweld van de Westerse in
vloeden, al evenmin.
Maar de nadruk moet vallen op de
politieke verbrokkeling, die de Mo
hammedaanse eenheid heeft aangetast
als gevolg van het opkomend natio
nalisme der landen rond de oude
wereldzee, in India, Indonesië en ir>
mindere mate in Afrika. Als te stou
ter dient de pauselijke greep te wor
den gekenschetst, die gans dit mach
tige conglomeraat van machtsvelden
thans, met religieus Leitmotiv, tot
politiek samenstemmend geheel wil
vormen om het daarenboven nog
eveneens met religieus Leitmotiv
aan te hechten aan de „gefederaliseer
de" Katholiek-Protestantse krachts
ontplooiing in de oude en de nieuwe
wereld. Wat de reactie van de nieuwe
Joodse staat (en het wereldjodendomH
op deze samenwerking met de Moham
medaanse (met name de Arabische)
landen zal zijn, behoeft nauwelijks
betoog. Slechts scherpe afkeuring zal
het Vaticaan ten deel vallen; men
moet aannemen, dat Pius XII de niet
te onderschatten gevolgen daarvan bij
zijn plannen zal hebben overwogen
Tegenover de als gevolg van dit Katho
lieke initiatief te verwachten good
will, die de R.K. kerk in Amerika
zal oogsten, kan de tegenstand van
Israël intussen nimmer opwegen.
Zwaarder gewicht zal de vraag heb
ben gehad: hoe de communistische
autoriteiten zullen reageren in de
binnen de Russische invloedssfeer ge
trokken overwegend Katholieke lan
den als Polen, Litauen, Hongarije.
Kroatië en Tsjechoslowakije. De
P°sitie der Kerk in deze landen im
mers is een dér belangrijkste inzetten
fan het thans begonnen hoge „spel"
tussen Vaticaan en Kremlin. Waarom
te ontkennen, dat de Rooms-Katho
lieke kerk in de genoemde landen
zware verliezen heeft geleden? En
waarom te verdoezelen, dat de Kerk
die met lange termijnen werkt bij
haar totalitaire aanspraken de ver
loren gegane gebieden niet mag en
Plet kan vergeten?
Daar komt nog bij, dat naarmate de
spanningen tussen de Sowjetunie en
Amerika toenemen, de kansen op on
rust in West-Europa eerder toe- dan
efnemen. Niet voor niets wordt in
diplomatieke kringen gezegd, dat de
stichting van de Mouvement Républi
®»in Populaire onder leiding van Bi
dault aan een initiatief van de pause
lijke zorg over Frankrijk is ontspro
t®n en dat hetzelfde mutatis mutan
dis geldt voor de Katholieke politieke
herleving in Italië en Duitsland
De thans door het Vaticaan voorge
stelde samenbundeling van krachten
hoewel godsdienstig van vormgeving.
(Van onze parlementaire redacteur).
JjE TIJD, dat in bijna elke straat enige woningen met een bordje „Te huur"
aan de gevel prjjkten, dat men verhuisde, omdat er ergens anders een
kast meer was of er van een ruimer uitzicht te genieten viel, omdat me-
i rouw tegen de schoonmaak opzag of omdat men zich wel eens in een ge
heel nieuwe omgeving wilde vestigen, schijnt voorbij!
Na de oorlog is het woningprobleem wel zeer nijpend geworden en ver-
hui zingen zijn vrijwel alleen nog mogelijk als het gelukt te ruilen. De moei
lijkheid daarbij Is iemand te vinden, die eveneens van woonstee wenst te
\eranderen. Een advertentie wilde nog wel eens helpen en als men daarmede
geen succes had nam men zijn toevlucht tot een particulier woningruilbureau,
die als paddestoelen uit de grond opschoten. Wjj behoeven aan het misbruik,
dat een aantal exploitanten van zulk bureaux van de gelegenheid maakte,
niet te herinneren. Z\j eisten soms zulke exhorbitante bedragen voor hun be
middeling, dat politie-ingrjjpen noodzakelijk werd. Bovendien bevredigde
hun dienst niet, omdat zij een te beperkt gebied betrekken.
Met de woningruil zijn zich kort na
de bevrijding ook gaan bemoeien de
makelaars in onroerende goederen, die
zich steeds op het gebied van de huur
en de verhuur van huizen hadden be
wogen en die niet veel anders meer
te doen hadden, doordat hun taak door
gemeentelijke diensten was overgeno
men. Het was en is een bona-fide
groep van personen, die lelijk in de
wielen gereden werd door de beun
hazen, die met weinig service grof
geld trachtten te verdienen.
De Vakgroep Tussenpersonen in On
roerende Goederen drong er daarom
bij de Prijsbeheersing op aan, dat zij
prijzen voor de bemiddeling bij woj
ningruil zou vaststellen. Aanvankelijk
had de Prijsbeheersing daar geen oren
naar, maar de misstanden werden zo
erg, dat de overheid in Mei 1947 ein
delijk de tarieven bepaalde.
Inmiddels hadden de makelaars in
onroerende goederen opgericht de
Stichting Nederlandse Woningruil
Centrale in Breda, waarbij zich twee
andere organisaties aansloten, zodat
deze stichting thans met tussen de 60
en 70 aangesloten bureaux de groot
ste organisatie op het gebied van de
woningruil in ons land is. Zij vraagt
voor het eerste halfjaar 10.in
schrijfgeld en voor ieder volgend half
jaar ƒ2.50. Van de ƒ10.— is ƒ4.—
bestemd voor de makelaar, die de wo
ningzoekende heeft ingeschreven;
6.gaat naar de centrale kas in
Breda, waarvan 1.besteed wordt
voor propaganda. De cliënt ontvangt
éénmaal per maand een boekje met
een lijst van woningruil-adressen.
Een derde heeft succes.
jyjOGEN we de Stichting geloven,
dan boeken 30 tot 40% van de In
geschrevenen succes; een zeer hoog
percentage, dat slechts geleidelijk be
reikt werd, doordat zich steeds meer
makelaars aansloten en het aantal
adressen dus een aanzienlijke uitbrei
ding onderging.
In het parlement is meermalen de
vraag gesteld, of het niet mogelijk is
een landelijke woningruilcentrale op
te richten. Bij de behandeling van zijn
begroting voor 1950 deelde de minis
ter van Binnenlandse Zaken, mr. F. G.
C. J. M. Teulings, mede, dat over de
oprichting besprekingen gevoerd wer
den tussen de overheid en het bedrijfs
leven. Deze onderhandelingen zijn
blijkbaar niet zonder resultaat geble
ven, want in Utrecht zal nu een lan
delijke woningruilcentrale gevestigd
worden. In deze centrale worden on
dergebracht de inter-departementale
ruilcentrale voor employé's van het
Rijk, het Ruilcentrum van de Ver
eniging van Nederlandse Gemeenten en
de Stichting Woningzaken voor het
Bedrijfsleven, welke laatste stichting
tot stand gekomen was op initiatief
van zeventien grote bedrijven, zoals
Philips en Unilever, voorts de Neder
landse Heide Maatschappij en een aan
tal grote banken en die reeds in
Utrecht gevestigd was.
Opvallend is, dat de Vakgroep Tus
senpersonen in Onroerende Goederen,
die toch op het gebied van de bemid
deling bij woningruil haar sporen ver
diend heeft, niet mede is ingescha
keld en zelfs niet in het overleg tus
sen het Rijk en het bedrijfsleven is ge
kend, noch gehoord. De Vakgroep zelf
is daarover niet het minst verwonderd.
Zij komt nu met haar critiek op 't
Utrechtse plan. Dat is begrijpelijk.
Men had inderdaad de Vakgroep in
het overleg kunnen betrekken, of
haar althans op de hoogte kunnen
houden. Doch aan de andere kant
schuilt er veel overdrevens, zo menen
wij, in de bedenkingen, die zij tegen
de landelijke woningruilcentrale op
pert. Het zou de bedoeling van de
Centrale zijn, zo voert de Vakgroep
aan, allen die willen ruilen, waar zij
ook wonen, te verplichten hun ver
zoek om woningruil in te dienen bij
de gemeente hunner Inwoning. De
Vakgroep vreest hiervan verambte-
ljjking en ziet het spook al opdoemen
van de pressie door ambtenaren op de
woningzoekenden om een huis te ac
cepteren, dat die ambtenaren hebben
uitgezocht. Daar gaat de vrijheid! re
deneert de Vakgroep.
Wanneer de gemeenten echter niet
meer doen dan de bij hen ingekomen
verzoeken doorsturen naar de lande
lijke woningruilcentrale, wat kan de
gegadigde daarvan dan voor nadeel
ondervinden Evenmin behoeft het
een bezwaar op te leveren, dat de cen
trale in Utrecht de gegevens niet al
leen stuurt aan de employé's van de
bedrijven, maar ook aan de leiders er
van, hoewel in dit geval het oefenen
van druk door de bedrijfsleider op zfln
ondergeschikten om een bepaalde wo
ning te aanvaarden niet denkbeeldig
is. Hier kan inderdaad een gevaar
schuilen, vooral als sprake is van een
drie-, vier- of nog-meerhoeks-ruil en
de employé niet in de schakel opge
nomen wil worden, omdat de aange
boden woning hem niet aanstaat.
Vijftienduizend gegadigden.
QE landelijke centrale in Utrecht
gaat de zaken groots opzetten. Zy
heeft Hollerith-machines gehuurd,
teneinde de gegevens snel te kunnen
verwerken en snel te kunnen verzen
den. Dit is geen overdreven inrichting,
als men bedenkt, dat er naar schat
ting 15.000 gezinnen in ons land zijn,
die van woning wensen te ruilen. Zij
is verder voornemens minstens één
maal in de twee maanden de moge
lijkheid van de vervulling van de ver
langens der ingeschreven gegadigden
te onderzoeken.
De landelijke woningruilcentrale zal
ongetwijfeld nuttig werk kunnen ver
richten. Het valt alleen te betreuren,
dat de bona-fide makelaars, die reeds
langer met dit bijltje hebben gehakt
en vaak hun bemiddeling om niet aan
boden om relaties te behouden of
goodwill te kweken, zonder pardon
voorbij gelopen zijn.
2WAAR OMHULLEN DE VLERKEN VAN DE NACHT het Rembrandts-
plein. Mist en regen nestelen zich in alle gaten, ravijnen en spelonken,
die daar zijn tussen de barokke veelheid van gebouwen en bouwsels. En in
de gapende wond waar eens een bioscooptheater verrees. En boven de gevels
van de hotels, de dancings, de tearooms en het grimmig bankgebouw. De
vlerken aarzelen rondom het glimmend stenen ljjf van Meester Rembrandt,
die gruwelijk eenzaam en onzegbaar treurig staat te peinzen in zijn verre
gend plantsoentje.
[-JET IS ZOJUIST half twaalf ge
weest. De laatste bioscoopvoorstel
lingen lopen leeg en de mensheid, voor
een paar dagen weer volgeladen met
illusie, gaat huiswaarts. Door de half-
beslagen ruit van het hotel, waardoor
ik vrijwel het gehele plein kan over
zien, zijn ze te volgen: allemaal de
zelfde soort mensen. Allemaal in de
zelfde soort jas en mantel. Allemaal
dezelfde bleke gezichten in het ver
waaide licht van allemaal dezelfde
pleinlantaarns. Allemaal vervuld van
dezelfde soort illusie. Allemaal met de
herinnering aan 't Harry Lime-motiet
in hun hoofd gonzend. Allemaal met
QEZE MAAND VERSCHIJNT in de
Ver. Staten Carl Sandburgs werk:
„Lincoln Collector", een verzameling
brieven, documenten en verdere bij
zonderheden over president Lincoln
(18611865) en zijn tijd. De schrij-
CARL SANDBURO
.Lincolns leven....
ver, die bekendheid verwierf als Lin
colns biograaf en als dichter werd in
1878 in Galesburg geboren. Als jon
geman werkte hij als journalist en
publicist. Hij kreeg naam als dichter,
toen in 1914 zijn werk Chicago werd
uitgegeven.
Ook in Den Haag bracht het Rot
terdams Toneel o.l.v. Ko Arnoldi een
geslaagde première van Les mains
sales (De vuile handen) van Jean
Paul Sartre in de vertaling van Anna
Blayian.
J-JET IS NIET ALLEEN een vast
staand feit, dat elk seizoen opnieuw
alle vrouwen ter wereld de blik rich
ten naar Parijs in gespannen verwach
ting van de nouveauté's van de grote
modehuizen, ook Parijs zelf heeft voor
de vrouw zeer grote belangstelling.
Dit komt opnieuw tot uiting in de
tentoonstelling „Honderd vrouwen
portretten", die op het ogenblik in de
Lichtstad in de Galerie Charpentler
wordt gehouden. Men treft er doeken
aan, die nog nooit werden tentoon'
gesteld of nagenoeg onbekend zijn ge
bleken als La grande Mademoiselle van
Mignard, dat op zijn familiekasteel
was gebleven, La femme k la rose van
Goya, terwijl men er ook de Catha-
rine de Medicis van Clouet, meester
werken uit Middeleeuwen en RenaiS'
sance en modernen als Van Dongen,
Bonnard en Picasso kan bewonderen.
In het Gildehuis te Amsterdam
wordt vanaf heden tot en met 18
Maart een tentoonstelling gehouden
van schilderijen, pastels en crayons
van Bram Agtsteribbe.
JN DE GRONINGSE studentenwereld
bestaan plannen om ook in de stad
Groningen in samenwerking met het
Amsterdamse theater De Uitkijk een
avant-garde theater op te richten. De
plannen zijn reeds in een vergevorderd
stadium. De nieuwe film van Ingrid
Bergman „Stromboli", die sinds enkele
dagen in de Ver. Staten draait, is
door de critici niet onverdeeld gunstig
ontvangen. De Nederlandse bas-bari
ton Rom Kalma heeft de eerste prijs
gewonnen van het vocalistenconcours
van radio-Frankfort. Er waren 88
deelnemers. Kalma, een leerling van
Laurens Bogtman, zal 7 Maart met
orkest voor radio-Frankfort optre
den. Volgende week wordt in de Cité
Universaire te Parijs een Nederlandse
week gehouden. De restauratie van
het Gothische stadhuis van Middelburg
zal worden voltooid. Deze zomer komt
een deel van het in de oorlog zo deer
lijk gehavende gebouw weer in ge
bruik. Dat onze Rijksmusea en Rijks
monumenten steeds weer een groot
aantal bezoekers trekken, blijkt uit de
volgende aantallen bezoekers geduren
de het jaar 1949. Rijksmuseum te
Amsterdam 427.100; Mauritshuis Den
Haag 92.523; Openluchtmuseum Arn
hem 108392; Muiderslot 48.865; Ruïne
van Brederode bij Santpoort 34.060 en
Slot Loevestein 9729.
Mijnhardt Hoofdpijnpoeders. Doos 45 ct.
Mijnharde Hoofdpijncabletten. Koker 75 ct.
zal politiek van aard zijn, crmdat zij
gericht is tegen het grondprincipe van
de communistische wereldbeschouwing
Zij zal daaraan behoeft niet getwij
feld te worden het stempel van het
Katholieke initiatief dragen, omdat de
Rooms-Katholieke kerk de enige is
die precies zo volstrekt universele
aanspraken doet gelden als het com
munisme. Quadragesimo Anno, de
encycliek uit 1931, waarbij het Vati
caan richtlijnen voor de sociale orde
gaf, blijft onverminderd van kracht,
óók voor wat betreft de onverenig
baarverklaring van Christendom en
socialisme.
Wanneer de plannen tot frontvorming
slagen, zal het Vaticaan na eeuwen
opnieuw een rol van betekenis spelen
in de wereldpolitiek. En zulks juist in
een tijdsgewricht, waarin de dingen
met feilloze noodwendigheid gestuwd
worden haar beslissingen van zulk
een wijde strekking, dat het aangezicht
der wereld er door veranderd zal wor
den. Dat paus Pius II niet aarzelt het
volle gewicht van zijn gezag en van
de kerkelijke macht in de weegschaal
van het lot te werpen, geeft aan de
historische belangrijkheid der komen
de jaren slechts te sterker relief.
Of zijn streven bij Protestanten en
Mohammedanen (welk een combina
tie!) het onthaal zal vinden, dat het om
wèl te slagen niet "ntberen kan, dat
blijft vooralsnog een open vraag. Het
zal intussen uitermate interessant zijn
de komende discussies nopens alle
aspecten van het gestelde probleem
met aandacht te volgen. Het gaat om
de hoogste waarden van geest en cui
tuur, om de grofste hartstochten die
het machtsbegeren oproept, om vra
gen van vrijheid en collectivisme, in
dividu en massa-mens, om Europa's
rol in de komende eeuwen en om de
positie van ontwakend Azie in de
wereld van morgen En om de vraag
of Caesar god zal worden genoemd
dan wel of zijn spoor zal worden over
spoeld door de opkomende vloed van
een in de dreiging der atoomzuilen
herleefd religieus bewustzijn.
Een angstige mensheid ziet gespan
nen toe.
£éN VAN DE MERKWAARDIGSTE FIGUREN In de filmwereld is Robert
Flaherty. Na voor mijningenieur gestudeerd te hebben, zwierf hij jaren
lang door het hoge noorden van Canada. Op één van zjjn expedities voor
m(jnbouwondernemingen in 1919 nam hü een camera mee om voor zich
zelf wat herinneringen vast te leggen aan de onbarmhartig primitieve maar
grootse natuur. Die eerste film kwam nooit gereed. Terug in New-York ging
Flaherty zijn opnamen monteren en gedachteloos stak hij daarbij een sigaar
op. Iljj bracht 't er levend af, maar al zijn filmmateriaal ging verloren bij de
ontzaglijke explosie, die volgde. Zo begon Flaherty's filmersloopbaan. Het
jaar daarop trok hij weer naar het noorden en een bontfirma verzocht hem
er een reclamefilmpje te maken over de bontwinning. Twee jaar later, in
1922, kwam de film klaar: „Nanook of the north". De opdrachtgevers waren
er niet tevreden mee en da film werd vrijwel overal slecht ontvangen. Alleen
enkele critici waagden het op te merken, dat Flaherty met „Nanook" een
heel bijzonder werkstuk geleverd en een nieuw terrein voor de film ontsloten
had: de documentaire. De tijd heeft die enkele critici gelijk gegeven.
gINDSDIEN heeft Flaherty zich ge
specialiseerd op de film en meer in
het bijzonder op het documentaire
genre, waarvan hij de vader is. In een
filmstudio heeft hg nog nooit ge
werkt, hetgeen een bgzonderheid is
in de filmwereld. Het is trouwens ook
een uniek verschgnsel, dat deze film
regisseur in de dertig jaar, dat hg
nu al met een camera werkt, in to
taal slechts zeven grote (en een paar
kleine) films gemaakt heeft. Maar
die zeven films zgn dan ook bgzon-
dere producten. Alle worden ze be
heerst door het thema van de mens,
die een strgd voert om zich in de pri
mitieve natuur te handhaven.
Zgn laatste film, „Louisiana Sto
ry", kan als bekroning gelden van
Flaherty's oeuvre. Ze werd opgenomen
in de Petit Anse Bayou in een uit
hoek van Zuid-Louisiana. Een bayou
is een landstreek van bossen, meren
en moerassen, te midden waarvan
slechts enkele Franse kolonisten le
ven op kleine terpen, in een nog vrg-
wel maagdeigk oer-landschap. Ver
schillende jaren leefde Flaherty in dit
gebied om het door en door te leren
kennen en het wezen ervan geheel te
ervaren. (Zo ging hg trouwens voor
al zgn films te werk). Het resultaat
was een unieke film van bgzondere
grootsheid.
Hoofdfiguur in deze film is een na
tuurkind, een jongen van goed twaalf
jaar, zoon van kolonisten. In d« we
reld van dit kind dringt de moderne
beschaving binnen: de rust van het
landschap wordt opgeschrikt door 't
geronk van een motorboot, die een
drgvende boortoren achter zich sleept.
Machines worden opgesteld en werk
lui beginnen een boorput te slaan. Het
kinder ervaart dit alles met een men
geling van vrees, verwondering en
nieuwsgierigheid, die echter lang
zaam aan plaats maken voor vriend
schap tot de mensen, die proberen
olie uit het moeras te winnen. Zo
wordt in dit figuurtje de ontmoeting
getekend van de primitieve, elemen
taire natuur en de voorschry tiende
techniek, 't Kind, dat nog één is met
die natuur en vervuld van het geloof
in geesten, weerwolven en magische
natuurkrachten, ziet de techniek fa
len: er komt geen olie, de proefboring
mislukt. Maar dan gaat deze jongen
hulp bieden: hg bezweert de boorput
met een levende kikvors en werpt er
ten slotte wat zout in, dat hg in een
amulet om zgn hals droeg. En waar
de techniek tekort schoot, gelooft hg
het werk volbracht te hebben: want
de olie welt op en de bron gaat spui
ten. De technici slagen erin er een
sluitstuk op te plaatsen en trekken
dan verder naar nieuwe proefvelden.
DAT IS ALLES: een verhaal van
een proefboring, maar dan door
de ogen van een natuurkind gezien
vanuit de primitieve natuur. Ook al
big kt, dat deze rolprent niet aJtgd
De twaalfjarige Joseph Boudreaux,
een natuurkind, speelt prachtig
ongedwongen de hoofdrol in
Robert Flaherty's grootse film
Louisiana Story".
tot een evenwicht komt de men
sen heeft Flaherty niet altgd weten
te beheersen in één groep met de na.-
tuur het is toch een grandioze film
geworden. Wonderigk mooi van foto
grafie, prachtig en suggestief (door
de NederlandsAmerikaanse Helen
van Dongen gemonteerd vooral de
scène van het gevecht tussen het kind
en een alligator en nog fraaier de scè
nes van het olieboren en uitnemend
met geluid geïllustreerd: weinig dia
logen, maar in hoofdzaak natuurge
luiden en een, zeer krachtig de film
beelden ondersteunende, boeiende film
muziek van Virgil Thomson. Wat deze
film echter maakt tot een kunstwerk
van eerste orde, is haar bgzondere
gave atmosfeer, die hier de film zo
danig beheerst, dat zg tot een waar
gedicht werd, een prachtige lofzang
op de majestueuze grootsheid en
mystieke schoonheid van de natuur.
LONG-SHOT.
restanten filmmuziek en tingeltangel-
muziek en cafémuziek' in hun oren.
Allemaal op weg naar een donker huls.
Een zelfde huis in dezelfde soort
straat in hetzelfde Amsterdam. Zo'n
plein, omtrent middernacht, biedt geen
verheugend beeld. Dat plein is nat van
nevel en nat van regen. En de men
sen zgn nat en de huizen. En het wa
ter straalt van de gummi uniformjas
sen der agenten en het straalt vanaf
de parapluietjes der meisjes, die uur
na uur hun zelfde drentelgangetjes
maken op het trottoir onder het raam.
Het Plein is moe, dat uur. Heel de
avond heeft de amusements-zee ge
golfd en gedeind. Overal was voor geld
wel wat amusement te koop. Er is
gelachen en gedanst. In de louche
tentjes om de hoek kwelen de laatste
sensuele saxofoonklanken. Portiers
staan huiverend en gemelyk te wach
ten op het einde. Er schuift een
groepje provincialen voorbg. Elk heeft
aan zgn arm een fel opgeschilderde
marionet hangen, die eens, lang, lang
geleden, van vrouweigke origine was.
Mannen en marionetten worden opge
slurpt door een donkere steeg, maar
vanonder de vlerken van de nacht
klinkt hun lachen na, en dat lachen
is van een sinistere holheid. Zó moe
ten eens de Schikgodinnen, toen ze
heersten op Aarde, gelachen hebben.
In Heck's Popularis worden de eer
ste lichten uitgedraaid, maar de valse
vissenbek steekt even aanmatigend
en brutaal naar voren. In de Kroon
Over 't Rembrandtsplein
te middernacht
staan de kellners te wachten tot de
laatste heren en dames bereid zgn
heen te gaan. Er is geen harder, bit
ser, guurder en leger wereld denkbaar
dan die van het Rembrandtsplein te
middernacht. Het Plein der verloren
illusies. Het Plein der moegedrentelde
meisjes. Het Plein der moedeloze ta
xi's, die als in elkaar gekrompen step-
pedieren staan te wachten. Het Plein
der afgewerkte buffetjuffrouwen. Het
Plein der havelozen en huis-lozen. Het
Plein der eenzamen, die weten, dat
straks de lange reis naar het einde
van de nacht weer begint. Nacht zon
der illusies en nacht zonder veel hoop
voor morgen.
In de kamer achter me staat een
kast. Daarnaast nog een kleinere
kast. En een tafel met een bgbel erop.
Die bgbel is een rustpunt van per-
soonigkheid in dat radeloos onper-
soonigke vertrek. Onpersoonlgk zgn
de afschuweigke reproducties van Van
Gogh-schildergen. Onpersoonlgk is het
behang, onpersoonlgk de melkwitte
ballonnetjes der lichtpunten. Het is
daar in die kamer alleen maar netjes.
En schoon. Maar nergens een bloem.
Nergens een voorwerp dat een warme,
milde herinnering opwekt aan een
man of een vrouw, die hier eerder
was. Voor mg. Er is geen enkele at
mosfeer hier, nog niet een uiterste
herinnering aan de aanwezigheid van
een eerder geweest mens. En het een
zaamst van al, en het meest onper
soonlgk, is het bed. Strak en kil ais
een woestgn.
Tegen de ruiten slaat de regen nieu
we vlagen neer. Het is haast midder
nacht. Rembrandt staat er nog steeds
in al zgn moedeloze moed. Er is niets
groots en menseigks en nobels aan
dat vereenzaamd Plein. Daar beneden
zal geen Tristan zgn Isolde ontmoe
ten. Onder dit hotelbalcon zal nooit
een Julia zich tot haar geliefde over-
buigen. Op dat asfalt wandelt geen
Beatrgs. Daar beneden is niets dat
glanst, of het moest de regen zgn op
het plaveisel. Daar is niets dat schit
tert, flitst en flonkert.
Ergens in de verte komt een toren
klok een nieuwe dag aanzeggen. Het
is tgd te gaan slapen in dat witte,
smalle bed, dat klaar staat.
De gordgnen ruisen dicht en ik
vraag me af of in deze kamer, voor
dit venster, bg dit bed, eens die jonge
dichter gestaan heeft, Jan Campert,-
toen hg die bewogen zinnen schreef:
Wie 's avonds voor de vensters staat
hij ziet den warmen gloed
die boven Leidsche en
Rembrandtsplein
de wolken walmen doet,
hij ziet, wanneer hij oogen heeft,
de onbewogen wacht
van Heerengracht en Keizersgracht
bij 't ingaan van den nacht.
Ik denk het niet. Er is te veel gru-
weigk proza in dit uur, rondom en op
het Plein van Rembrandt, om ook
maar één woord poëzie geboren te doen
worden. Want dit is de harde wereld
van de grote stad op het uur, dat
staat aan het begin van de reis naar
het einde van de nacht.
ANTHONY VAN KAMPEN.
Proces Judith Coplon verdaagd
De openbare behandeling van de zaak
tegen Judith Coplon, een 23-jarige
voormalige Amerikaanse ambtenaar
en Valentin Goebitsjef. een Russische
ingenieur, die v ij de VN werkzaam
was, is onverwacht opgeschort. Zy
worden beschu.digd van samenzwe
ring om Amerikaanse defensie-gehei
men ia handen te krijgen.
