BLUE BAND
Koop dus
uitsluitend
BLUE BAND
Honderd jaar geleden werd de stichter van
de Tsjechoslowaakse Staat geboren
T
over
Juist nu, in het voorjaar, heeft
U een vitaminenrijke voeding
nodig. In Blue Band gaat het
volle gehalte vitamine A en D
Prins dineerde met Danny Kaye
Kranige redders
Masaryk, Benesj, Masaryk
Qrole mensen in hun strijd om de vrijheid
Geestelijke waarden
in boeien
Het debat in de Franse
Nat. Vergadering
Tito trok van leer tegen
Kominform
Vele Grieken gingen ter
stembus
De weg naar vrede is voor
Oostenrijk lang
En Joan Crawford
Glimlachje
v ;s -
Het Nieuwe Boek
I
MAANDAG 6 MAART 1980
De ---xxuue ïaira gaat smelten. Mild
winden waaien om de hoge top van de Gerlach. Met het weer zichtbaar w
den van de bergweiden nadert de lente in dit Tsjechisch-Poolse grensland,
draks ais de eerste bloemen het weidekleed sieren en de berken zich
-n ragfijn groen gewaad, steken de meisjes zich in hun prachtige
{olzlrnn an vnavAn l"i 8
lE SNEEUW OP DE HELLINGEN van de Hohe Tatra gaat smelten. Mildere
.-inripn waaien om de hoge top van de Gerlapli \Tni kn, l
En
zich tooien met
gen ragiu" •\""7 »-zien in nun prachtige met goud
draad bewerkte jakken en voeren een vrol«ke dans uit om de godin Morana, de
die winter en dood verbeeldt Zij zingen, totdat de aanval op Morana be
dot De pop wordt aan Harden getrokken. Het overschot gaat in brand en ver
dwijnt over een brugleuning in eea van smeltwater boordevolle wildbruisende
stroom. Binnen de met kunstzinnige figuren beschilderde muren van de boeren
huizen bespreken de mannen het werkplan voor het nieuwe seizoen. En boven
dat prachtige land stuwt de wind grote witte wolken langs een hoge blauwe
lucht. Zem spiva De aarde zingt
75 was het in het voorjaar van het
jaar 1850. Zo is het nu nog. Het
water van de Meldau klotst rustig
tegen de peilers van de monumentale
brugge» van de hoofdstad en op gind-
ge hoogten rijzen de torens en kan
telen van Praags trotse burchten en
paleizen. Ook dit beeld kon men een
eeuw geleden zó waarnemen, als het
nu nog kan worden aanschouwd.
Verandering, neen, veel verandering
schijnt er niet te zijn
Een begrip
Waarom we dan aan dit land toch
tnkele ogenblikken onze aandacht
willen schenken? Morgen juist-hon
derd jaar geleden werd hier Thomas
Masaryk geboren. En wie die naam,
een begrip eigenlijk, uitspreekt, weet
dat er ondanks het bovenbeschrevene
gedurende de laatste eeuw in dit hart
van Europa, dit land, dat de hoofd
peiler had kunnen worden tussen de
Europese en de Aziatische wereld
zeer, zeer veel is gebeurd. Hier draai
de vele malen de zichtbare spil van
het wereldgebeuren. Hier groeide een
cultuur, die de hoogste toppen ver
mocht te bereiken, een cultuur, die
stand hield in de hevigste stormen,
soms ten onder scheen te gaan, maar
opnieuw overwon door een strijd,
waarin Thomas Masaryk, zijn leer
ling Benesj en zijn zoon Jan Masaryk
het hoge leiderschap vervulden. Ge
dreven door idealen, geboren uit een
verheven geest, wisten zij hun strijd
te voeren, hun volk te leiden, totdat
de vijanden van de vrijheid van die
geest er opnieuw in slaagden de po
litieke macht in handen te krijgen.
De waardigheid van de zichzelf rich
tende geest werd weer in boeien ge
klonken en als niet te dulden element,
als vfland der samenleving gebrand
merkt
10 Maart 1948
Qp 10 Maart 1948 vond men het ont
zielde lichaam van Jan Masaryk
in de tuin van het paleis Gzermin,
aan de voet van zijn ambtswoning,
waarvan op de vierde verdieping een
raam open stond's Middags
kwam het gezuiverde parlement" in
Praag bijeen. Op Masaryk's stoei
achter de regeringstafel waren rode
en witte bloemen gelegd. De commu
nistische minister van Binnenlandse
Zaken, Nosek, deelde mede, dat de
minister van Buitenlandse Zaken,
tijdens een zenuwcrisis zelfmoord had
gepleegd. Er is ook een andere theorie
In dezelfde parlementszitting gat
premier Klement Gottwald een uitvoe
rig overzicht over het nieuwe com
munistische regeringsprogramma
Het masker werd nu geheel afgewor
pen.
Enkele dagen later werd Masaryk
op staatskosten en met militaire eer
begraven naast zgn vader, Thomas
Masaryk, de president-bevrijder. En
niet lang daarna werd ook een ont
goochelde en diep ontmoedigde Benesj
naar zijn laatste rustplaats gedragen.
Geweld, intrige en terreur hadden
twee oprechte strijders der democra
tie weggevaagd. De rode vloedgolf
kon verder rollen. Verder in zijn po
gingen de stem van een van zijn gees
telijke voormannen ontroofd volk het
zwijgen opleggen.
Het idealisme
P^N het levenswerk van drie man
nen, aan het bouwwerk van de vol
keren binnen Tsjeehoslowakije's gren
zen, die een nieuw vitaal en democra
tiseh staatkundig bestel in Thomas
Masaryks republiek hadden mogen
begroeten, was door een geraffineerde
ondermijningspolitiek voorlopig een
einde gekomen.
De slag kwam har^ oan, zeer hard
Het was gelukkig ook de wekklop voor
het enigszing in sluimering verzonken
politieke en staatkundige geweten der
"esteuropese naties. Het gevaar van
de uit het Kremlin geleide politieke
veldtocht stond velen nu duidelijk voor
ogen en leidde tot besluiten en daden-
waaraan men daarvoor tengevolge van
Ben uit de jaren '40'45 overgebleven
hoopvol idealisme niet meer kad wil
denken.
Doch de wankele brug tussen Oost
en West, waaraan Eduard Benesj en
an Masaryk hun kostbare krachten
^oor hun volk en de wereld hadden
besteed, stortte ineen. De kloof was er
uidelijk en tot nu toe niet weer over
brugd.
Thomas Masaryk
Honderd jaar geleden werd Thomas
G. Masaryk geboren. Hij droomde zijn
droom, hij bouwde zijn denkbeelden
®P. terwijl het rondom nem in Cen
faal Europa gistte en gistte. De eer
ste - -
THOMAS G. MASARYK
vrijheid van de geest
De opbouw van de Staat, denkbeel
den, die de zuivere grondvesten van
de democratie op rake wijze weerga
ven: „Democratie is gebaseerd op in
dividualisme, niet op een grillig indi
vidualisme, maar eer op het streven
de persoonlijkheid en het gevoel voor
persoonlijke verantwoordelijkheid te
verstevigen. Democratie betekent
zelfregering, wat zelfbeheersing bete
kent, en zelfregering begint bij de
eigen haard".
Masaryk, hoewel reeds de leeftijd
der sterken bereikt hebbende, kreeg
zijn kans. Hij was de aangewezen fi
guur om na de eerste wereldoorlog de
nieuw gevormde staat te leiden en op
te voeden in die geest, welke in hem
zelf levend was en in zijn volk ver
ankerd moest liggen.
In 1935 gaf hij het roer over ln
handen van zijn volgeling Benesj.
Reeds toen waren de dreigingen
groot. Het fascisme rammelde aan
de ketting, maar voor Thomas Masa
ryk kwam de daad in 1937, gelukkig
nog vóór Hitier Polen en Hongarije
het land de eerste zware verwondin
gen toebrachten.
Jn dr. Benesj had de staat een waar
dig opvolger van de stichter gekre
gen. Hij hield het roer van de liberale
democratie met vaste hand, ook na
dat het land tenslotte geheel door
Hitier en zijn trawanten was overwel
digd. Vanuit de ballingschap in Lon
den stimuleerde hij het ondergrondse
verzet, dat zeer sterk was. Slechts
de woorden Heiderich en Ludice be
hoeven daartoe te worden aangehaald.
Benesj keerde terug. Vooral de hard
nekkige vrijheidszin der Tsjechen had
een belangrijk aandeel gehad in het
neerslaan van de tyrannie. Hij keerde
terug met de wetenschap, dat de poli
tieke mening mede door Ruslands ver.
richtingen in de oorlog en de daar
door getroffen Slavische inslag van
het volk een zekere wending naar
links had genomen, ook al wil >e men
het bezit van eigen vrijhe.id zeker
niet de rug toekeren of nu naar een
andere kant verspelen.
En Benesj zag voor zich zijn taak
van bemiddelaar tussen Oost en West,
een verantwoordelijke en grote taak.
Daarbij werd hij gesteund door Jan
Masaryk. Beiden voerden een politiek,
die was gericht op het geloof, dat
„beide politiek-sociale systemen
de nieuwe na-oorlogse democratie en
het socialistische systeem van de
Sowjets tezamen kunnen leven
zonder rivaliteit en vijandigheid, in sa
menwerking en wederzijds begrip.
Als zij dat niet doen, dan wee, wee
ons allen". Benesj schreef het zo in
zijn Memoires. Hij geloofde er in. Ma
saryk geloofde er in. Er werden an
dere plannen doorgevoerd. Schijnbaar
kwam er met de sluipende Februari-
revolutie van 1948 een einde aan veel
dat goed was, aan veel dat juist was,
aan veel, waarop geluk en blijdschap
gebouwd kunnen worden.
En nu?
Na de bezetting van Tsjechie door
Hitiers troepen, schreef André Tar-
dleu ln „Grlngoire": „Er is geen Cen
traal Europa meer". Het was te pes
simistisch gezien. Er waren krachten,
die nieuw leven deden herboren wor
den. Ook nu lijkt Tsjeehoslowakije
terneergeslagen en uitgerangeerd.
Maar het is zeker, dat het zaad, dat
de Masaryk's zaaiden nog kiemkraeht
heeft en niet door onkruid kan wor
den verstikt. Het is ook zeker, dat in
vele hulzen van dat prachtige land,
óf ze nu staan in de schaduw van de
machtige torens van de St. Vitus in
Praag of ergens in een eenzaam dal
van de Tatra, nog portretten te vin
den zijn van de Masaryk's, van Benesj
en men bij het zien van hun koppen
de tanden op elkaar zet, terwijl in het
hart iets feller gaat kloppen, iets dat
wellicht straks tot daden zal uitgroeien!
V
Het debat in de Franse Nationale
Vergadering over het wetsontwerp tot
het tegengaan van sabotage, dat zo
wel Zaterdag als Zondag voortduurde,
werd voortdurend slepende gehouden
door de obstructie van de communis
ten. Zoals men weet, zullen volgens
het wetsontwerp personen, die zich
schuldig maken aan het vernielen van
oorlogsmateriaal, opzettelijk leveren
van slecht werk in wapenopslagplaat
sen, het hinderen van het vervoer van
oorlogsmateriaal of aan pogingen om
het leger of de natie te demoraliseren
veroordeeld kunnen worden tot ver
scheidene jaren eenzame opsluiting.
De communistische sprekers trach
ten zolang mogelijk aan het woord te
blijven. Hun plan schijnt nauwkeurig
te zijn voorbereid In de vergadering
hoorde men de communistische afge
vaardigden de meest ongewone onder
werpen behandelen. In de nachtbij
eenkomst werden hele bladzijden
voorgelezen uit LTïumanite en gedich
ten van Jacques Prevert voorgedra
gen. De communisten spraken uren
over Sowjetrussische economie, crisis
in de V.S., corruptie in Indo-Chino en
vertelden levensgeschiedenissen van
ministers.
De Franse Nationale Vergadering was
hedenochtend tegen vijf uur nog bijeen
en verwierp een communistische motie,
dat de vergadering tot Dinsdagmiddag
zou worden verdaagd, met 423 tegen 180
stemmen.
Als iemand de zaken wil bespreken,
dan moet het wel degene zijn, die de
twist begonnen is. Wij zullen zeker
geen besprekingen verzoeken, zei
maarschalk Tito Zondag ln een toe
spraak tot ongeveer 80.000 personen te
Split. Dit naar aanleiding van sekere
geruchten als zou Joegoslavië overwe
gen met de Sowjetunie in onderhande
ling te treden. Dit land is zo gesmaad,
dat zij, die daarvoor verantwoordelijk
zijn, allereerst hnn verontschuldigin
gen behoren aan te bieden alvorens
tot ons te spreken.
Tito noemde het tweede jaar van de
campagne van de Cominform tegen
zijn land iets, dat slechts oude leugens
in nieuwe vorm had gebracht. Hij
noemde verschillende leiders van Co-
minform-landen lage lieden, die niet
de communistische moed bezitten om
de waarheid te spreken. Dat waren
o.m. Rakosy (Hongarije), Anna Pau-
ker (Roemenie) en Bierut (Polen). Wij
hebben wel de moed om allen, met in
begrip van de leden van de bolsjewis
tische partij, de waarheid te zeggen,
n.1. dat zij ongelijk, hebben.
Voor het eerst sinds 1946 werden
Zondag in Griekenland algemene ver
kiezingen gehouden Het aantal te be
zetten parlementszetels is van 354
verminderd tot 250. De communisti
sche partij, die sinds de opstand in
Griekenland wettig is verklaard,
neemt niet aan de verkiezingen deel
Er Is geen enkel incident gemeld. De
opkomst der kiezers was groot. Eerst
tegen 20 Maart wordt de uitslag der
verkiezingen verwacht.
De plaatsvervangers van de mi
nisters van Buitenlandse Zaken van
de „Grote Vier" zullen op 26 April
voor de 252ste maal bijeenkomen voor
besprekingen over een vredesverdrag
met Oostenrijk.
De Sowjetunie heeft de opmerking
in een Oostenrijkse nota als zou zij
verantwoordelijk zijn voor het nog
niet tot stand komen van een Oosten
rijks vredesverdrag verworpen.
„DE HOLLANDSE MOLEN"
De vereniging „De Hollandse Molen"
kwam Zaterdag te Amsterdam in jaar
vergadering bijeen. Blijkens het jaar
verslag is aan een groot aantal molens
herstelling of verbetering aangebracht.
Het Rijk zegde voor 53 molens subsi
dies toe. Voor 50 molens werden sloop
vergunningen uitgerenkt.
NEDERLANDER IN FRANKRIJK
GEARRESTEERD
De Rijsselse politie heeft de 36-jari
ge Nederlander Wybo Hekkema, aange
houden die door de Belgische politie
werd opgespoord ondei beschuldiging
van collaboratie met de vijand tijdens
de bezetting.
OOSTENRIJKS REGERINGS
FUNCTIONARIS BEZOEKT
DE KONINGIN
Koningin Juliana en de drie prinses
jes hebben te Sankt Anton een bezoek
ontvangen van de gouverneur van de
Oostenrijkse provincie Tirol, die ,,haar
officieel is komen begroeten uit naam
van de provinciale regering".
Louis Mayer van de Metro-Goldwyn-
Mayer-onderneming heeft prins Bern-
hard Zaterdag een diner aangeboden,
dat door een groot aantal vooraanstaan
de filmsterren werd bijgewoond. Onder
het gezelschap bevonden zich Joan
Crawford, Rosalind Russel, Ethei Bar-
rymore, de Nederlander Philip Dorn
(Frits van Dongen), Joan Fontaine,
wereldbrand woedde en Masaryk
*je denker, de man, die in de oorlog
e neergang van de mens en zijn waar-
n op weerzinwekkende wijze voor
lch zag, schreef in die jaren zijn ge-
n'en neer in het belangrijke werk:
„Uw biefstuk, komt met een paar
minuien door, mijnheer".
Irene Dunne, Clark Gable, Danny
Kaye, Gene Kelly, Loretta Young, Di
nah Shore, Tyrone Power, Linda Chris
tian, Barbara Stanwyck en Robert Tay
lor. Vóór het diner werd een korte re'
ceptie gehouden.
Bij zijn bezoek aan de Douglasfabrie
ken reikte prins Bernhard aan Donald
W. Douglas de versierselen uit van de
onderscheiding van Commandeur in de
Orde van Oranje Nassau. Voorts heeft
prins Bernhard met zeer goed gevolg
een kort examen afgelegd met betrek
king tot zijn capaciteit als vliegenier,
dat hem werd afgenomen door een
commissie van de Amerikaanse burger'
luchtvaart. Het ging speciaal over zijn
vaardigheid in Transcontinentale vluch
ten.
Prins Bernhard moest Zondag we-
gens een griepaanval het bed houden
Van medische zijde wordt verklaard,
dat de Prins volkomen rust moet hou
den daar hij behalve aan griep aan
oververmoeidheid lijdt. De ziekte van
de Prins liet zich echter niet ernstig
aanzien, aldus de verklaring.
1 Ongeveer 200 in Zuid-Californie wo
nende Nederlanders, die Zondagoch
tend naar Los Angeles waren gereisd,
moesten worden teleurgesteld. Een lid
van het gevolg van de Prins las een
boodschap aan hen voör.
Een woordvoerder van de Prins ver
klaarde Zondagavond: „Het is uiterst
moeilijk hem in bed te houden Hij
wil er uit en verder gaan en heeft
sinds zijn vertrek op 2 Januari nauwe
lijks rust genoten".
t" M
Ëgg
al
liip?
M
i
p sr - r,
V.
7 j
1.
- -
SU* -# - ->
W: I Ir £98
r .V£?:.:-'-s«
m
Ut -
m,
Wm -—
Mao Tse-Toeng en zijn minister
van Buitenlandse Zaken Tsjou En
Lal zijn uit Moskou te Peking aange
komen.
Agatha Christie, „De Giftige
Pen"; uitg. A. W. Sythoff N.V.,
Leiden.
De detectieve-verhalen, welke van
de hand van Agatha Christie verschij
nen, zijn zonder uitzondering boeiend
en het allerbeste, wat er in dit genre
gepresteerd is. De schrijfster brengt ln
haar romans een serie duistere proble
men, waarvan de oplossing toch be
trekkelijk eenvoudig is. Het schrijven
van een thriller, welke naast de gewo
ne eisen van hoogspanning ook voldoet
aan andere eisen, is een buitengewoon
moeilijke taak, een taak echter, welke
Agatha Christie in haar „Accolade-
serie" wel zeer goed verstaat. Alleen
om de bewonderenswaardige type
ring van de personen is het lezen van
„De Giftige Pen" reeds aan te be
velen.
Bernard Beekman, „De Kapi
tein der Bokkerijderrf'-, uitg.
Winants, Leiden.
„De Kapitein der Bokkerijders", een
roman van Bernard Beekman, be
schrijft de avonturen van een Lim
burgse chirurg in de zeventiende eeuw
Het verhaal omvat een stuk geschie
denis, vermengd met fantasie en is ten
nauwste verbonden aan de economi
sche en geestelijke strijd in die tijd
Het geeft de strijd weer van een ar
me bevolking, tegen het machtige bol
werk van de in die tijd heersende vor
stenhuizen, hoe men tevergeefs grijpt
naar de leugenachtige leer van „Ge
lijkheid". Verder worden in dit boek
de wreedste folteringen van de zeven
tiende eeuw beschreven, met daarnaasi
de ware liefde, welke tussen de ar
beiders heerst. Het boek is geschreven
in een afwisselende kleurige en scher
pe stijl, welke echter steeds boeiend
en pakkend is.
-<
x x" .v" -
ln Stellendam werden Zaterdag
middag de posthume onderschei
dingen uitgereikt voor de twee
verdronken redders van de red
dingboot „Koningin Wilhelmina",
die op 18 December 1949 uitvoer
ter redding van de bemanning van
het Zweedse stoomschip „Aslog".
De Zweedse gezant, dé heer J. de
Lagerberg overhandigt namens de
Zweedse regering een spaarbank
boekje voor de nabestaanden aan
de burgemeester van Stellendam,
J. baron van Knobelsdorff.
,,De jacht op de aalscholver
door Chr, A. Meyeruitgeverij
Boom-Ruygrok N.V., Haarlem.
„De jacht op de aalscholver" is een
spannend jongensboek. Een boeven-
bende steelt van een ingenieur een pas
ontworpen, maar nog niet gemaakte
auto, die kan rijden, vliegen en varen.
Zij laten deze wagen maken en ge
bruiken hem daarna om te smokkelen.
De zoon van de gedupeerde ingenieur
gaat nu met zijn vriend op zoek naar
de aalscholver, zoals de auto door zijn
vader werd genoemd. Er zijn sporen,
die naar het eiland Texel leiden en
ten slotte weten zij er met de politie
na vele avonturen in te slagen de
smokkelbende op te rollen en zodoen
de de uitvinding, waarop nog geen pa
tent was aangevraagd, terug te krij
gen. Een jongen met enige fantasie,
die hoopt in de toekomst nog eens
zo'n avontuur te beleven, zal dit boek
zeker in één adem uitlezen. Het is geen
beeldroman-verhaal, noch de vertol
king van een wild-west-film met veel
schietpartijen, moord en doodslag,
maar het is een echt spannend gezond
avontuur, dat bij jongens van 14 of 15
jaar zeker in de smaak zal vallen.
SS 101
