Kan Koning Faroek zijn troon redden? Egyptisch vorst bezit zes nachtclubs Waarschuwing van Aga Khan In de modder De geheimen van Halfway House Hier gaaf alles op rolleijes DIT WOELIGE LEVEN „HeT GAAT OM MEER DAN OM EEN AARDIG 16-JARIG MEISJE", zei de Amerikaanse reporter, die onlangs uit Cairo was uitgewezen en die wij thans in een Parijse bar troffen om iets naders over Koning Faroeks laatste liefdes-affaire te vernemen. „De toekomst van de Nijl—dynastie staat op het ■pel en met haar de plaats, die Egypte tussen de Arabische volkeren zal innemen. Alles hangt af van het feit, of Faroek uit de gebeurtenissen van de laatste weken voldoende lering zal trekken. Zo niet, dan aal hij zich moeten voorbereiden op een politieke terugslag, waarvan de overweldigende verkiezings- ,ege van de koningsvijandige Wafd-partij op 7 Januari slechts een voorspel was". Onze zegsman wees erop, dat het sensationele perstelegram over Faroeks „bruidroof" in feite de zaak dechts in geringe mate raakt. In werkelijkheid gaat het om een bijna vertwijfelde poging van de monarch aich van de ondergang te redden. De levenswandel van Koning Faroek dreigt langzaam maar zeker zijn gezondheid te ruineren. Bijna iedere nacht bezoekt hij een van zijn zes cabarets „om zijn zaken te controleren". ZATERDAG 11 MAART 1950 yOOR de Amsterdamse rechtbanit heeft een civiele procedure ge diend: de bestuurders van Het Parool contra de Telegraaf-journalist Luns hof. Lunshof heeft een brochure ge- rjE GEBROEDERS SOTJSSE, drie sluwe Grieken, die van de handel in oude metalen naar de vermaaksindustrie overgingen, nemen de koninklijke zaken waar. Zij lieten een bijna eindeloze rjj van zangeressen en danseressen aan Zijne Majesteit voorbij trekken. In al zjjn etablissementen werd steeds een tafel voor hem gereserveerd, daar de koning meestal onaangediend ver scheen, gewoonlijk In gezelschap van zijn secretaris Pulu Bey, die door vete Egyptenaren als zjjn zwarte ziel beschouwd wordt. Als één van de kunste naressen bij de koning in de smaak viel, wenkte h(j eenvoudig de manager en fluisterde: „Zeg haar, dat 7.jj om middernacht voor een privé-voorstelling bt Halfway House verwacht wordt". Weinige meisjes waagden het de uit nodiging van een chef, wie niet alleen het lokaal, maar het gehele land toebehoort, af te slaan 1 Wat in de volgende dagen gebeur de, is ondertussen het onderwerp van talloze berichten, dementia en tegen- dementis geworden. Het feit blijft echter bestaan, dat de receptie voor miss Sadek werd afgelast en in de zelfde week, waarop Faroeks oog op haar viel, haar verloving werd ver broken. Verder is nooit officieel be streden, dat de koning Narriman wil trouwen. Integendeel, alles wijst erop, dat hij, niettegenstaande de protes ten van zijn familie en de verbijstering van de wereldopinie, bij zjjn plan blijft. „De jonge heerser stelde zich slechts IIALFWAY HOUSE is een uItra-mo- derne villa, die Faroek aan de straatweg tussen Cairo en Alexandrie heeft laten bouwen. De bezitting ligt midden in de woestijn en wordt door sen schare discrete dienaars streng bewaakt. De inrichting van het huis is enig in Egypte: naast talrijke prach tige salons bevat ze acht badkamers uit glas en marmer, alsmede twaalf slaapkamers met wanden en zoldering van spiegels. In deze schitterende om geving organiseerde de koning dui tend en <en gelagen. Zijn feesten wer den het stadsgesprek van Cairo en het volk vertelt zelfs, dat hij bij gelegen, heid hele troepen revuegirls in zijn lustslot ontving en hen uitnodigde voor hem te dansen, zoals Allah de meisjes geschapen had. De monarch is geen Arabier, noch eert afstammeling van de Pharaos. HIJ stamt uit een Arabisch geslacht met uitzondering van een over-grootvader Joseph Sève, die met het leger van Napoleon naar Egypte gekomen was. De uitspattingen van de koning zijn dan ook nauwelijks aan Oosterse tra dities toe te schrijven en blijkbaar wist hij dat zelf ook. „De koning was veel te intelligent, om niet te weten, dat hij zichzelf en het land schade berok kende", aldus onze verslaggever. „Hij zag in, dat zijn privéleven in belang rijke mate schuld droeg aan de zware nederlaag in Palestina. Daarom zocht hij nauwgezet naar een nieuwe gema lin, die betoverend genoeg was om hem tot een normaal leven terug te leiden. Zijn omgeving had de opdracht niet alleen naar aardige nachtvlinders uit te kijken, maar tevens naar een pas sende koningin". Narriman Sadek DAT was niet zo eenvoudig als het klonk. De uitverkorene behoefde weliswaar geen prinses te zjjn, maar moest toch minstens tot een aanzien lijke Mohammedaanse familie beho ren. Zij moest jong en knap zijn en een westerse opvoeding genoten hebben voorwaarden, die Faroeks keus auto matisch tot een paar dozijn candidaten beperkten. Dit was de toestand op de 4e December 1949, toen de hofjuwe lier Achmed Nagib Pascha hem ach ter een etalageruit in de Malakistraat op de jonge miss Narriman Sadek op merkzaam maakte. De pers had haar portret gepubliceerd en het aan staande huwelijk met de U.N.O.-amb- tenaar Zaki Hachem als „Huwelijk van het Jaar" aangekondigd. Haar vader Hussein Fahmi Sadek, secreta ris-generaal van het ministerie van Verkeer, was een bekend ingenieur, die vroeger zes jaar bij een bouw onderneming in Manchester had ge werkt. Hij had reeds enige honder den uitnodigingen voor een receptie ter ere van het bruidspaar op 8 De cember verzonden. KONING FAROEK op de tweesprong FAWZIA boze geruchten een enkele vraag," vertelde ons de uit Cairo uitgewezen reporter. „Wiens geluk is belangrijker voor Egypte dat van een gewoon diplomaat, of het geluk van Faroek I, Koning van Misr, Heer van Nubie en de Soedan, Gebieder van Kordofar en Dafur?" De koning was zo overtuigd van zijn goed recht, dat hij eerlijk verrast was toen men hem in het buitenland een „lief despiraat" noemde". ModernEgypte QM HET STANDPUNT van de ko ning te begrijpen, mag men niet vergeten, dat Egypte nog steeds op een Pyramide lijkt: het bestaat uit de Koning, een klein aantal machtige families en millioenen halfverhongerde Fellahs. De kranten noemen Faroek nooit anders dan de „Verheven Heer ser". Faroek Is zeer corpulent gewor den, omdat zijn volk alleen mannen van hoog gewicht respecteert. Twin tig procent van de grond behoort tot zijn privé-eigendom, 28 procent is in handen van 12.400 grootgrondbezit ters, de overige 52 procent wordt ver deeld onder 2.300.000 kleine boeren. De overige 17.000.000 boeren bezitten in het geheel niets. Het gemiddelde inko men in Egypte bedraagt 208 Neder landse guldensper jaar. Temidden van deze massale ellende ontvouwen Faroek en zijn feodale he ren een schreeuwende luxe. Het Ab- din Paleis, de koninklijke residentie, is driemaal zo groot als het Bucking- h^m Palace te Londen. Bovendien be zit de koning vier zomer-paleizen, een Njjl-jacht, veertien Packards, tien Rolls Royces (alle in verschillende kleuren), alsmede een privé-vliegtuig in' Heliopolis, waar steeds een machi ne voor de start gereed staat. Een elite-garde van sterke reuzen waakt over zijn leven. Een beëdigde „voor proever" proeft al zijn spijzen. Hij ver laat nooit het paleis zonder een escor te van 24 motorrijders. Deze oosterse praal bewijst echter steeds minder de werkelijke machts verhoudingen. Er was een tijd, dat Faroek sterk genoeg was om zijn wil tegen die van het volk door te zet ten en slechts met mannen te rege len, die hem pasten. Dat deze tjjd thans voorbij is, heeft de Koning hoofdzakelijk aan zijn eigen fouten te wijten. De grootste dwaasheid beging hij in het jaar 1942, toen de vorst in -en zege van de as-mogendheden ge- oofde en de anti-Engeise politicus AH Maher tot minister-president be noemde. Het was in de tijd, toen Rom mel voor de poorten van Cairo stond en de minister-president onderwezen moest worden in het Britse verdedi gingsplan voor Egypte. Ali Maher be zat echter goede vrienden in de Ita liaanse kolonie van Cairo en kort na dat hij in vertrouwen genomen was, werd een copie van de Engels^ plan nen in de jaszak van een gesneuvelde Italiaanse staf-officier gevonden. Deze vondst had een serie snelle in grijpende maatregelen ten gevolge. Kiezen of delen DE VOLGENDE MORGEN gingen de Britse gezant Sir Miles Limpson (de latere Lord Killearn) en luitenant- generaal Robert G. W. H. Stone bij Koning Faroek in het Abdin Paleis op audiëntie. „Uwe majesteit heeft de keus tussen twee dingen, deelde Sir Miles de monarch mede. „Of U ont zet AU Maher Pascha onmiddellijk uit zijn ambt, of u stapt nog vóór zons ondergang ln een vUegtuig naar Zuid- Afrika als ex-koning van Egypte". Bij deze woorden trok hjj een gordijn ter zijde en wees op een afdeUng Britse tanks en Nieuw Zeeland se troepen, die het paleis omsingeld hadden. „U laat mjj geen keus, maar ik zal het nooit vergeten," zei de koning en met een asgrauw gezicht ondertekende hjj de benoeming van zijn oude vijand Nahas Pascha tot premier. Ooggetui gen berichten, dat Faroek uren na dit onderhoud nog door zijn paleis Uep en waardevolle porceleinen vazen kapot smeet. Vanaf dit ogenblik had de „Ver heven Heerser" niets anders in de zin, dan zich op Nahas Pascha te wreken; en toen in 1944 de Engelsen vertrok ken, joeg hij hem 's nachts weg onder het voorwendsel, dat hij „niet langer de meerderheid van het volk verte genwoordigde". Het tegendeel was waar, want Nahas Paschas Wafd- partij was de enige politieke bewe ging in Egypte, die voorstander was van sociale hervormingen en een be tere opvoeding van de massa. Doch Faroek was nog sterk genoeg om zijn autocratie te verlengen en één van zjjn lakeien Nakroshy Passcha, tot re geringschef te benoemen. Van nu af aan bekommerde hjj zich steeds min der om de staatszaken en gaf hij zich weer over aan een bandeloos leven. Hij bracht zjjn dagen in gezelschap van schone vrouwen door in de Ko ninklijke Automobiel Club en in de exclusieve Gezirak Sporting Club. Het duurde niet lang of allerlei dolle ge ruchten over het privé-leven van de vorst deden de ronde. De tijd was echter ook aan het werkzame deel van het Egyptische volk niet ongemerkt voorbij gegaan en Nahas Pascha zorgde er voor, dat het steeds ongeduldiger werd. Gelijk tijdig keerde de fanatieke orthodoxe Moslem Broederschap, die 80.000 aan hangers telde, zich tegen het regime en de scandaleuze levenswandel van de heerser. Op een morgen, toen hij uit één van zijn nachtclubs naar huis Leden van een Engelse rolschaat sersclub hebben een oefentocht ondernomen van 45 km, die over een paar weken zal worden ge volgd door een wedstrijd van Leeds naar York, welke afstand 40 km bedraagt. De leden van deze club zijn nog veel meer van plan. Zij willen deze zomer een rol- schaats-vacantietocht maken van Leeds naar Parijs. Een 14-jarig meisje, dat ook lid van de club i», voorziet haar clubgenoten onder weg van verversingen. schreven, waarin hjj nogal wat on frisse dingen zegt van de heren Van Heuven Goedhart en Frans Goedhart, beiden politici van zekere bekendheid en respectievelijk hoofdredacteur en medebestuurder van Het Parool. Door die brochure heeft Het Parool schade geleden, zo beweert de eisende partij, en derhalve wordt er een schadever goeding gevraagd van driehonderddui zend gulden. Het gaat hier in feite om een strjjd tussen Het Parool en De Telegraaf. Lunshof heeft met zjjn publicatie na tuurlijk onder meer bedoeld te zeg gen: die Paroolheren zitten in ons gebouw te bazen en ze slaan zich op de borst als geheide illegale strijders maar het zjjn op de keper be schouwd zulke lekkere jongens niet. Ze hebben samengewerkt met een aartscollaborateur als Meyer Schwen- cke, met wie Frans Goedhart naar hjj zelf schriftelijk verklaart ge durende de laatste oorlogsjaren ieder» week contact had en Van Heuven Goedhart heeft in Londen de bijzon dere rechtspleging zodanig veranderd, dat ook het vermogen van overlede nen (o.a. van de Telegraafeigenaar Holdert) onder beheer kon worden gezet. En van het bevrijde Brabant uit stuurde Van Heuven, tegen de be velen der regering in, een adellijke koe rierster met brieven naar Amster dam, waarin h(| zjjn positie aan Het Parool regelde. Dat er een paar mede werkers van Meyer Schwencke een rol speelden bjj de oprichting van Het Parool als dagblad in 1945, en dat deze V-man van de SD zelf als orga nisator van Parool-edities optrad ver zuimt Lunshof natuurlijk evenmin te vermelden. Het komt in zjjn Tele graaf-kraam te pas; vermoedelijk min of meer als dweil om het eigen vloertje schoon te vegen. Het is, als ge 't mjj vraagt, alle maal nogal modderig en weinig ver heffend. Weinig verheffend aan beide zjjden. En voorzover het een rel be treft, die gebruikt wordt in de ook lang niet frisse krantenstrjjd op de Nieuwe Zjjds Voorburgwal, kun nen we er het zwjjgen toe doen. Laten de heren onderling uitmaken, wie ds meeste boter op het hoofd heeft! Iets anders is, dat in het pleidooi van Lunshofs verdediger dingen zjjn gezegd, die de publieke zaak raken. Dit geldt met name datgene, wat ge zegd werd over het lid der Tweede Kamer, lid van het Stichtingsbestuur van Het Parool, de heer Frans Goed hart. De heer Goedhart, die vroeger redacteur was van de communistische Tribune, heeft zich reeds in 1940 met terdaad verzet tegen de Duitse in dringers. Hjj was de oprichter van de „Nieuwsbrieven", waaruit later Het Parool is ontstaan. Het dagblad draagt dan ook nog steeds in de kop de trotse woorden: „Opgericht in het oorlogsjaar 1940 door Pieter 't Hoen" (de illegale naam van Frans Goed hart). Dat jaartal 1940 draagt Het Parool met recht en reden als een ereteken. Nu is de naam van Frans Goed hart echter gemengd geworden in een geruchtmakende serie arrestaties in oorlogstijd, als gevolg waarvan doden zjjn gevallen. Hijzelf verklaart, bij zjjn arrestatie door de Duitsers een zakboekje bjj zich te hebben gedra gen, waarin veel namen van illegale werkers stonden genoteerd. De advo caat van Het Parool noemde dit in het geding contra Lunshof een kapi tale fout van Goedhart, maar hij ont kende, dat Goedhart een verrader is geweest. Daartegenover zegt de advocaat van Lunshof, volgens een krantenver slag, dat er aan het bestaan van dit zakboekje gerechte twijfel is gerezen. Er is zelfs kwaad vermoeden ge rezen en wel door een laatste brief, die de ter dood veroordeelde Lex Althof (één der slachtoffers van Anton van der Waals) op de dag vóór zijn fusillering heeft geschre ven. Lex Althof, die contacten had in de Paroolkringen, schrijft in deze brief, dat de Duitsers alles wisten van Het Parool. „Frans Goedhart en De Tello waren blijkbaar gedwongen ge weest alles te bekennen. Ten slotte geconfronteerd met Goedhart, die toen in mijn bjjzjjn zijn bekentenis her haalde". Lex Althof is' evenals de vele andere illegale werkers uit dit drama ter dood gebracht. Hij kan niet meer getuigen. Maar het wordt, nu deze dingen in een civiel proces zo met nadruk naar voren komen, hoog tijd, dat er klaarheid wordt gescha pen rond de figuren van Frans Goed hart, het Kamerlid, en Van Heuven Goedhart, die in Londen minister was en die thans ons land vertegenwoor digt in Lake Success Zij hebben daar recht op en het land heeft daar recht op. Met doodzwijgen wordt het alge- (Zie vervolg kolom K NARRIMAN SADEK ....Oosterse gratie.... keerde, werd Faroek telefonisch mede gedeeld, dat zijn eerste minister No- krashy Pascha door Moslem-broeders vermoord was. Om de toenemende volkswoede van zich af te wenden, greep Faroek naar een oud beproefd middel: oorlog. Hij stuurde zijn slecht getrainde en uitgeruste leger tegen Israël in het veld met de hoop door een snelle zege zijn prestige te her winnen. Maar, terwijl zijn soldaten aan het Negeb-front als houtduiven wer den neergeschoten, ging hij verder op de vrouwenjacht en nam uitgere kend op dit tijdstip 'n Israelietische maitresse. Verlaten pAROEKS cynisme en de mislukte krijgsoperatie in Palestina brach ten nu echter ook de hogere kringen tegen hem in verzet en niet ln de laat ste plaats 'de arme Koningin Farida, die hem drie dochters geschonken had. Op een avond, In de vorige winter wei gerde zjj aan zijn zijde in het open haar te verschijnen. Twee weken la ter Het hij zich van haar scheiden on der het voorwendsel, dat zjj hem geen zoon geboren had. Tegelijkertijd ver bood de koning haar echter opnieuw te trouwen, daar hij vreesde, dat zj) bij een andere man een zoon zou ba ren en hiermede het volk zou tonen, dat hjj zich het gemis van een man nelijke erfgenaam zelf toe te schrijven had. Kort daarna kwam zijn knappe zus ter Fawzia uit Iran terug, alwaar haar huwelijk met de Sjah eveneens schipbreuk geleden had. Toen Faroek haar op het vliegveld met warme tederheidsbetuigingen ontving, duurde het niet lang, of de hoofdstad vulde zich opnieuw met boosaardige ge ruchten. Hassan El Banna, de leider van de Moslem Broederschap, ging zelfs zo ver om er in een rede op te zinspelen, dat'Faroek en Fawzia méér zouden zijn dan alleen maar broer en zuster. De agitator werd enkele we ken later in een straatgevecht ge dood, maar het gerucht verstomde niet en ondermijnde het koninklijk prestige. Het schandaal om Narriman Sadek was slechts de top van een lange ontwikkeling en bij de verkie zingen in Januari zag Faroek zich door de gehele wereld verlaten. Zon der Koningin, zonder de sympathie zelfs van de rijke burgers en zonder steun van het leger, dat hem verant woordelijk stelde voor de nederlaag in Palestina, had hij de volkswil niets concreets te bieden. De koning besloot eieren voor zijn geld te kiezen, toen het Egyptische volk op 7 Januari zijn aartsvijand Nahas Pascha weer aan de macht bracht. Aga Khan voorspelt ^FGEZIEN van het feit of Faroek en miss Sadek zullen trouwen ot niet, zal hij zich in de eerstvolgende maanden grondig moeten veranderen. Het sterftecijfer in Egypte is het hoogste ter wereld. Ieder vijfde kind bereikt zelfs niet zijn eerste verjaar dag. De meeste gezinnen kunnen zich maar eens of twee maal per jaar vlees veroorloven. Tachtig tot negen tig procent van de bevolking is anal- phabeet. Negentig procent lijdt aan een oogziekte. Nahas Pascha en zijn Wafd-partij zijn vastbesloten deze misstanden te verbeteren. De koning kan ook in de toekomst deze sociale hervormingen tegenwer ken, of hj) kan bjj de verwerkelijking ervan een krachtige steun zijn. Als hjj ln zjjn houding volhardt en ook ver der meer aan zjjn nachtclubs dan aan zijn land denkt, dan zal waarschijnlijk bewaarheid worden, wat de Aga Khan hem tijdens een bezoek aan Cairo in December heeft voorspeld: hij zal zjjn troon verliezen. Helpt hjj daarentegen mede en de ijver waarmee hij de laatste weken achter elkander Lord KONINGIN FARIDA verstoten Mountbatten, de Hertog van Edin- burgh en Ernest Bevin heeft ontvan gen, schijnt op een verbetering te dul den dan kan uit de 30-jarige jonge man misschien toch nog een monarch groeien, die zjjn naam met ere draagt. De naam Faroek betekent n.1. hoe vreemd het ook moge klinken „Hjj, die zorgvuldig onderscheid maakt tus sen recht en onrecht". Nadruk verboden. Copyright Ver. Noordhollandse Dagbladen (Vervolg van kolom 6) meen belang in precaire kwesties als deze stellig niet gediend. Het is verkeerd te veronderstellen, dat alle illegale werkers gemeten kunnen worden naar de maatstaf van onbaatzuchtige heiligen. Het is óók verkeerd, een oordeel te vellen over mensen, die in handen van de S.D. méér vertelden dan zij van plan waren Maar het meest verkeerd van alles is, dat er rond volksvertegenwoordi gers en politieke figuren duistere ge ruchten voortleven, die te maken hebben met het doodschieten van goe de vaderlanders. Zolang er openlijk gesproken wordt van samenwerking met louche collaborateurs en van mo gelijk verraad is er iets niet in orde. Van tweeën één:, die praatjes moe ten door radicale weerlegging de we reld uit óf de mensen, op wie ze be trekking hebben, moeten het open bare leven uit. Zo hier sprake is van laster, dan dient de lasteraars het zwjjgen te worden opgelegd. Maar zo hier sprake is van verschrikkelijke waarheid, dan dient aan de hoog te paard zittende schuldigen het zwjjgen te worden opgelegd. In ieder geval: aan de onzekerheid moet een einde komen. Hoe eerder, hoe beter! JEREMIA BLOM.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1950 | | pagina 7