Belgen vernamen in cafe's de uitslag
Het gaat nu zeer slecht in Deli
Allerwege grote bezorgdheid
Wat
nu
Ja en Neen
Nederland bouwt zijn luchtmacht op
ATOOMCELEERDE
IN FLORIDA OVERLEDEN
Verkiezingen in de
Sovjet-Unie
„Praten met Moskou
ot staken"
Nationaal zeeverkenners
kamp in Friesland
Post voor de „Zuiderkruis"
De Hertog van Windsor
koning van Beieren
Televisie concurrent voor
de film
Hoteï te Usquelt afgebrand
Onderdeel van West-Europa's defensie
Prins Bernhard ontving geschenken
Arbeidsterreur verstoort het economisch herstel
MAANDAG 13 MAART 1950
T
(Van onze speciale verslaggever).
Hoewel de vooravond van de grote dag der volksraadpleging in tal van
Belgische plaatsen rustverstoringen bracht, is de stemdag zelf volkomen
emotieloos verlopen. In de morgenuren togen de Belgen in alle kalmte ter
stembus. Het regende natuurlijk strooibiljetten en de gevels en het plavei
sel waren nog eenmaal vol met leuzen geplakt en beschilderd. Maar om éém
uur was alles achter de rug en had men tot diep in de avond de fcyd om op
de uitslag te wachten. De regering «as overigens bezorgd genoeg voor
ordeverstoringen. Nog nooit is in Belgie zoveel politie op de been geneest
en als reserve had men bovendien troepen in de kazernes geconsigneerd. Het
«aren overbodige maatregelen: de Belgen stemden en daarmee is alles
gezegd.
Het enige incident, dat zich gister
ochtend bij het stemmen voordeed, was
een poging tot sabotage in stemloka
len. In vele lokalen vond men graphiet
op de lëssenaars, waardoor de stembil
jetten zwart zouden worden en dus on
geldig.
Een der eersten, die hun stem uit
brachten was de 73-jarige koningin
Elisabeth, de moeder van koning Leo-
pold, die vrijwel onopgemerkt het
stemlokaal binnenkwam. Koning Leo-
polds dochter daarentegen, de 22-jari-
ge prfnses Josephine Charlotte, die
even later in hetzelfde lokaal haar
stem uitbracht, ontving een overdon
derende ovatie. Een koor van stemmen,
die onafgebroken „Leopold, Leopold"
riepen, begeleidde haar op haar tocht
naar de stembus en hoog boven haar
hoofd schreef een vliegtuig „Oui - Ja"
in de lucht.
Nu wij dit schrijven, is de uitslag
van de Belgische volksraadpleging be
kend. De koning heeft ruim 57 procent
van de stemmen gekregen. In de stra
ten van Antwerpen en Brussel is het
vanaf vijf uur in de namiddag inder
daad wel drukker geweest dan op nor
male Zondagen. De kranten maakten
echter geen werk van de stemming.
Nergens hoorde men luidsprekers,
nergens ook was een lichtkrant te
zien. De Belgen zijn. een volk van café
bezoekers en wie weten wil, hoe de
resultaten uitgevallen zijn, die moet
het café in. Daar schallen de luidspre
kers, daar zitten de Belgen en volgen
het nieuws.
Zijn de koningsgezinden verheugd,
zo verheugd, dat zij demonstratief aan
hun blijdschap uiting geven? Zijn de
tegenstanders van de koning verslagen,
zitten zij bij de pakken neer? Hety
merkwaardigste van deze stemdag is,
dat iedereen slechts bezorgd is. Volg
de gesprekken in de café's, luister naar
wat de mensen elkaar te zeggen heb
ben. Men verwacht moeilijkheden. Als
de koning terug wil keren met zijn
57,68 procent en de socialisten hand
haven hun opvatting, dat Leopold 66
Dr. Arthur Dempster, de geleerde,
die de ontdekking deed die leidde tot
de ontwikkeling van de atoombom, is
op 63-jarige leeftij in Florida, waar hij
zijn vacantie doorbracht, overleden.
Dempster was afkomstig uit Canada
en werd door naturalisatie Amerikaan.
Hij ontdekte in 1935 het uranium 235,
de grondstof voor de atoombom. G.edu-
rende dertig jaar is hij hoogleraar aan
de universiteit van Chicago geweest.
prooent had moeten hebben, om terug
te keren, wat dan?
Dé communisten hebben aan de pro-
paganda-actie nauwelijks deelgeno
men. Als zij plotseling een campagne
tegen de koning beginnen, wat dan?
Als de socialisten, zoals zij gedreigd
hebben, actie-comité's de straat op te
sturen en als de communisten daarte
gen ingaan, als de tegenstellingen in
het parlement nog meer verscherpt
worden? Het is duidelijk, dat Belgie
moeilijke tijden te wachten staan.
Maar ook zonder dat wordt de situa
tie moeilijk genoeg. Want nu koning
Leopold gewonnen heeft, al is het dan
ook met minder dan velen van zijn
aanhangers verwacht hadden, (velen
van hen rekenden Zondagmiddag op 70
procent en zelfs meer), is de positie
der regering moeilijker dan ooit En
menige Belg vraagt zich af, waar het
heen moet. Zij zitten in hun café en
luisteren naar de luidspreker. Zij vol
gen het nieuws, gelaten en bezorgd.
Buiten flitsen in Brussel en Antwer
pen de lichtreclames uit en aan. In de
straten blijft het ook na middernacht
nog druk. De volksraadpleging is ach
ter de rug. Het volk heeft gesproken.
Nu kan het politieke spel opnieuw be
ginnen.
Zondag heeft het Russische volk 1302
leden voor de Opperste Sowjet gekozen.
Tass meldt, dat overal in de Sowjetunie
een groot aantal kiezers opgekomen is.
In Wit-Rusland bracht b.v. 99,9 pet zijn
stem uit en in een ander gebied 99,97
procent.
De dag werd als een feestdag gevierd.
Men bezocht theaters en concerten, doch
ook op de pleinen werd feest gevierd.
Moskou's straten waren rijk versierd
met vlaggen, spandoeken en. portretten.
Bij het invallen der duisternis werd
een feestverlichting ontstoken. Alle
candidaten. communisten en partijlozen,
werden gekozen.
De 42-jarige predikant Waterson
van de badplaats Bexhill, in het
graafschap Sussex, wil de Britse
regering „schrik aan jagen" door
een algemene werkstaking, ge
paard gaande aan vasten, door
het gehele Britse volk, met het
doel de autoriteiten te Londen te
dwingen met het Kremlin tot
overeenstemming te komen over
controle over de waterstofbom.
De landverkenners zullen van 110
Vugustus a.s. het 40-jarig bestaan van
het verkennen in Nederland vieren in
Ommen. De zeeverkenners gaan van
11 tot 18 Augustus hun tenten op
slaan in Terhorne om in het hartje
van de uitgestrekte Friese meren hun
nationaal kamp te vieren. Alle zee
verkenners-groepen van de vereniging
De Nederlandse Padvinders en de ver
kenners van de Katholieke Jeugdbe
weging zullen aanwezig zijn.
Post, bestemd voor militairen aan
boord van de „Zuiderkruis", op weg
naar Indonesië, welke in een der tus
senhavens zal worden uitgereikt, moet
uiterlijk op 13 Maart in Nederland
worden ter post bezorgd. Post, be
stemd voor uitreiking in de haven van
aankomst, uiterlijk op 26 Maart. De
brieven moeten alle worden gezonden
aan het veldpostkantoor te Djakarta
met vermelding: Aan boord van het
motorschip „Zuiderkruis" op weg naar
Indonesië
Het Britse blad People brengt een
verhaal, door het Engelse Hof als „hu
moristisch" gekwalificeerd, volgens
hetwelk de Beierse koningsgezinden,
verenigd in de groep Der Bund, de
kroon van Beieren aan de Hertog van
Windsor zouden willen aanbieden.
Beieren zou volgens het blad moei
lijk een geschikte koning kunnen vin
den onder de leden van het Huis Wit-
telsbach en daarom zijn belangstelling
richten op het Britse Koningshuis. De
leden van Der Bund menen, dat de
hertog van Windsor de ideale man is
voor deze taak.
De Raad van Commissarissen van
de Vereniging van Filmacteurs in
Hollywood heeft de televisie de hoofd
oorzaak genoemd van het verminder
de bezoek aan de Amerikaanse bio
scopen Het verminderde bioscoopbe
zoek heeft een daling van de produc
tie in Hollywood ten gevolge, hetgeen
weer werkloosheid van filmacteurs
betekent.
Om kwart voor elf Zondagavond is
brand uitgebroken in het hotel-restau
rant van de heer H. Addinga, te Us-
quert (Gr.). De brand is vermoedelijk
in de gelagkamer ontstaan, doordat
vuur uit, de kachel op de houten vloer
is gevallen. De familie Addinga was
reeds naar bed, toen de brand werd
ontdekt. Zij slaagde er nauwelijks in,
enige geldswaardige papieren te red
den. Het gebouw is volledig uitge
brand. De brandweren uit drie ge
meenten waren in actie.
Het ministercomité van de Raad
van Europa komt 30 Maart te Straats
burg bijeen.
Zondagmorgen heeft in Belgie de
volksraadpleging over de terug
keer van Koning Leopold plaats
gevonden. Prinses Josephine Char
lotte, de 22-jarige dochter van ko
ning Leopold, bracht haar stem
uit in een schoollokaal te Brussel
(foto links); de rechtse foto toont
minister Paul Henri Spaak bij het
vervullen van zijn stemplicht in
het stembureau te St. Gilles.
(AnpTELEfoto)
(Van onze parlementaire redacteur).
FVENMIN ALS DE NEDERLANDSE marine in een eventuele oorlog een
zelfstandige taak heeft, maar in geallieerd verband moet opereren, zullen
ook onze luchtstrijdkrachten, nu zestien landen in het Atlantisch Pact hun
collectieve veiligheid verzekerd hebben en de Westerse Unie een gezamen
lijk optreden mogelijk maakt, in vereniging met de bondgenoten de aggressor
trachten te weerstaan. De taak van de geallieerde luchtmacht bestaat in het
handhaven en het uitbreiden van het overwicht in de lucht en het gebruik
maken van dit overwicht om vijandelijke troepen aan te vallen, de verbin
dingslijnen te verstoren en de oorlogsindustrieën te vernietigen.
Tijdens zijn hezoei aan Washington heeft Z.K.H. Prins Bernhard de
lunch gebruikt bij president Truman. Bij aankomst c ru c
Z.K.H. Prins Bernhard hartelijk de hand.
Prins Bernhard heeft Zaterdag in
Ottawa een tentoonstelling van produc
ten van handenarbeid bezocht. Hem is
daar een met de hand geweven linnen
tafelkleed ten geschenke aangeboden
voor de Koningin. Voorts was hij ge
tuige van demonstraties met Canadese,
door straalmotoren aangedreven ge-
vechts- en transportvliegtuigen. Na af
loop hiervan werd hem een noemaal
aangeboden, in de loop waarvan hem
uit naam van de Canadese luchtmacht
twee gouden vleugels werden vereerd,
gelijk deze door onderscheidene mili
taire vliegers op hun galatenue worden
gedragen. Dit geschenk was bedoeld
als een blijk van hoogachting en toege
negenheid.
QM MET SUCCES deze functies te
kunnen vervullen, dienen de Pact-
landen te beschikken over jachtvlieg
tuigen, over luchtdoelartillerie, een
waarschuwingssysteem, zogenaamde
fighting bombers, grote bommenwer
pers en een luchtvloot voor het trans
port van versterkingen, munitie, enz.
De Sowjetunie beschikt over een
sterke luchtvloot van goede kwaliteit.
De Westerse Unie zal dus minstens
evenveel moeten hebben, wil zij met
kans op de overwinning de strijd te
gen Rusland, wanneer dit land een
aanvalsoorlog mocht ontketenen, kun
nen voeren.
Nederland: tien procent.
De Westerse Unie bestaat sinds
1948 en van die tijd dateren de plan
nen tot opbouw van een gezamenlijke
luchtmacht, waarvan ieder land zijn
aandeel zal leveren. Gemakkelijk te
verwezenlijken zijn deze plannen niet,
want vliegtuigen zijn duur en er moet
dus terdege rekening gehouden wor
den met de financiële draagkracht van
de staten. Het aandeel van Nederland
zal dus niet zo groot zijn als dat van
Engeland en van Frankrijk. Het is
ongeveer gelijk aan dat van Belgie en
bedraagt circa 10% van het totaal.
Onze luchtverdediging wordt
samengesteld uit een aantal squadrons
dag- en nachtjagers, waarvoor Me-
teors gebruikt worden. De dag
jagers kunnen niet als nachtjagers
dienst doen, omdat de laatste van een
speciale constructie zijn vanwege het
radarapparaat, dat zij aan boord heb
ben. De beste jagers bezit Engeland,
namelijk Meteors en Vampiers. Frank
rijk maakt gebruik van laatstge
noemde soort vliegtuigen, Nederland
en Belgie bezigen Meteors. Ons land
is niet meer afhankelijk van de in
voer uit Engeland, want er is met
Belgie een regeling getroffen, dat dit
land de motoren fabriceert en dat
Nederland de vliegtuigen bouwt. Te
zamen zullen de beide Benelux-landen
300 jagers leveren.
De gronddienst.
yiTERAARD IS MEN NIET KLAAR
als de nodige vliegtuigen start
klaar staan. Want men kan er niet
mee werken, als er geen goede vlieg
velden zijn. Elke drie squadrons jagers
eisen één vliegveld, hetgeen betekent,
dat er vliegvelden bjj aangelegd moe
ten «orden. Zij hebben ook alleen dan
betekenis, als zij tijdig gewaarschuwd
worden, dat er vijandelijke vliegtuigen
in aantocht zijn. Hieruit volgt, dat
een radarsysteem nodig is, dat ons
land en zjjn naaste omgeving bestrijkt
en een systeem van telefoonlijnen
daaraan geven de deskundigen de
voorkeur boven radio waarover on
middellijk de berichten van wat men
ontdekt heeft, doorgegeven kunnen
«orden.
De tactische luchtmacht heeft be
hoefte aan enige squadrons fighting
bombers en enige squadrons voor
waarneming. Aan deze luchtmacht zal
worden opgedragen het richten van
aanvallen op vijandelijke vliegvelden
(Van onze correspondent te Medan)
TR IS, helaas, onder de Nederlanders in Indonesië hoegenaamd geen optimisme
te onderkennen. Alles „glijdt af". Het officiële optimisme, dat door mi
nister Van Maarseveen of andere ambtelijke autoriteiten na een kort bezoek
aan Indonesië aan de dag wordt gelegd, wekt hier slechts verbazing, ergernis
en teleurstelling.
De toestand ter Sumatra's Oostkust, nog altijd „de kurk" waar Indonesië
economisch op drijft, is typerend.
Uit dit gebied moet het grootste deel van de zo noodzakelijke en kostbare
deviezen gehaald worden. Van de productie en de export van palmolie, rubber
en de ongeëvenaarde Delitabak hangt veel, zo niet alles af voor een algeheel
herstel en de nieuwe welvaart, welke men zich als resultaat van de gewonnen
vrijheid voorstelt.
en vliegtuigconcentraties, op de krijgs
macht op de grond en op het vijande
lijke transportsysteem.
De leiders van onze luchtmacht ves
tigen de aandacht op het feit, dat bij
de invasie in Normandie in 1944 een
veel sterkere legermacht verslagen
kon worden, dank zij het overwicht in
de lucht, dank zij de geallieerde vlieg
tuigen, die niet alleen de landingen
voorbereidden, maar ook het Duitse
transportsysteem vernielden. De na
zi's hadden wel tanks, maar kregen
geen benzine aangevoerd; zij hadden
wel wapens, maar geen munitie; de
producten, die de fabrieken nog konden
afleveren, bereikten niet de plaats
van bestemming en de aanvoer van
grondstoffen naar de fabrieken stag
neerde.
Hieraan dient thans de volle aan
dacht besteed te wordfen, zeggen zij.
Want hls Rusland begint, dan zal het
veel meer landstrijdkrachten in het
veld' brengen dan de Westeuropese
mogendheden kunnen doen. Het enige
antwoord hierop moet zijn, dat de ge
allieerden hét in de lucht van de
tegenstander winnen en dus zijn op
mars verhinderen.
De slag om Engeland moest met
circa 2000 Duitse x vliegtuigen ge
voerd worden. Juist op het kantje af
is deze slag in het voordeel van En
geland afgelopen. Thans is bekend,
dat de luchtstrijd boven Engeland
geen week en zelfs geen drie dagen
langer had moeten duren, of de Duit
sers hadden met een grote kans op
succes een invasie-poging kunnen wa
gen. Als de Duitsers 3000 vliegtuigen
ter beschikking hadden gehad als
zij er dus bow#i Nederland, Belgie en
Frankrijk niet zo veel waren kwijt
^ANNEER ER straks tijdens de ta-
bakspluk een staking zou uitbre
ken, kan een hele oogst verloren gaan,
wat het verlies van vele millioenen be
tekent, millioenen aan deiezen. En wat
tevens bij de ondernemers tot de over
weging zou kunnen leiden om dat het
volgend jaar niet opnieuw te riskeren
en met hun kapitaal naar elders te
gaan.
Welnu, het is thans zo, dat er op ver
scheidene ondernemingen reeds sta
kingen plaats vinden; op de andere
„rommelt" het. De merkwaardige si
tuatie doet zich hierbij voor, dat de ar
beiders op zich zelf niet ontevreden
zijn, maar door buitenstaanders (nieuw
bakken en zelfgekozen vakbondteidersl
tot hun acties worden opgezet.
Niemand zal willen ontkennen, dat
de Indonesische arbeider een beter lot
verdient. Hij heeft het inderdaad moei
lijk. Maar iedereen heeft het moeilijk
in Indonesië en de problemen waar het
om gaat, kunnen door stakingen niet
worden opgelost.
Waar hier behoefte aan bestaat, is
namelijk niet in de eerste plaats een
hoger loon, maar aan goederen om dit
loon te kunnen besteden, zoals olie en
geraakt dan hadden zij de slag om
Engeland gewonnen!
Het oorlogsgevaar dreigt uit het
Oosten. Met alle middelen moet ge
poogd worden een derde mensen
slachting te voorkomen. Dat zal al
leen mogelijk zijn, als Rusland be
grijpt, dat het op een sterke, schier
onoverwinnelijke tegenstand zal stui
ten. Nederland is arm; het moet alle
krachten inspannen om zijn produc
tie-apparaat weer op te bouwen, in
stand te houden en uit te breiden.
Maar het dient zyn nationale econo-
j mie, zijn geestelijk bezit en zijn inwo
ners ook te beschermen, hoe zuur het
ook is,'dat daarvoor gelden, die voor
betere doeleinden gebruikt kunnen
worden, moeten worden besteed. Als
Nederland een verdedigingsapparaat
opbouwt, is dat niet om een oorlog te
winnen, maar om een oorlog te voor
komen!
De XF 90, de nieuwste straaljager van
de Amerikaanse luchtmacht.
vetten, goedkope rijst, en textiel, pan
nen en potten, kortom alles waar
aan elk gezin behoefte heeft. De goe-
derenschaarste, die nog nimmer zulk
een dieptepunt heeft bereikt als thans,
is het gevolg van deviezen-armoede.
Deze is het resultaat van de versto'
ring in de productie en de export ge
durende zoveel jaren strijd en onveilig
heid.
Op weg naar de chaos.
pjET MOMENT scheen nu genaderd te
zijn, dat men dit vraagstuk kon
gaan oplossen. En op ditzelfde moment
breekt van zekere zijde een soort ar
beidsterreur uit, die dit hoe langer hoe
moeilijker en in sommige gevallen wel»
haast onmogelijk maakt. Deze wordt
uiteraard van zekere zijde systematisch
aangemoedigd.
Zo ontstaat langzamerhand een chao
tische situatie. De productie en de ex
port lopen achteruit. De ondernemers
zijn bijna ten einde raad. De prijzen
stijgen met de dag, en door geen ver
hoging van lonen en salarissen bij te
houden en de goederenmarkt is zo lee£
als een holle klapperdop. De regering
der R.I.S. ziet de ernst en de gevaren
van dit alles wel in. Maar zij worsteft
met zoveel andere, politieke binnen
landse problemen en beschikt over zo
weinig gezaghebbende deskundigen, dat
de oplossing van het arbeids- en vak-
bondsvraagstuk onvoldoende aandacht
heeft. Bovendien krijgt men de indruk,
dat de locale vakbondleiders zich wei
nig van de richtlijnen en waarschuwin
gen der regering aantrekken. Zij zijn
te zeer verdiept in hun eigen fatale
spel en in de geur van hun eigen be
langrijkheid.
Afspraken: klanken!
LJET LIGT voor de hand, dat ook de
Nederlandse werkers onder de
goederenschaarste en de prijsstijgin
gen te lijden hebben. Maar zij staken
niet; zij dragen de dubbele last van hun
eigen zorgen en de verantwoordelijk
heid voor hun bedrijf en hun Indone
sisch personeel. Velen beginnen zich
echter wél eens af te vragen, wat zij
hier eigenlijk nog doen. Van sparen
komt niets; men teert in. En de enkele
gelukkige, die wat tantièmes op zijn
banksaldi heeft kunnen vergaren, krijgt
het geld toch niet in Holland. En dan
komen daar nog bij de ellende van een
slechte huisvesting en het gedwongen
verblijf van vrouw en kinderen in Ne
derland, omdat het met het Nederland
se onderwijs helemaal mis gaat in In
donesië.
Dit is ook waarover de Nederlandse
gemeenschap in de tropen zich ver
baast en ergert: dat de Nederlandse re
gering zich hier blijkbaar niets van aan
trekt. Op alle verzoeken en requesten
en audiënties hieromtrent hoort men
tot dusver niets. Misschien komt het,
omdat het tempo van beslissingen in
Nederland altijd wat trager en moeiza
mer is dan in dit land. Maar het zou
de eerste keer niet zijn, dat de beslis
sing te laat kwam. Het Nederlandse on
derwijs in Indonesië kan alleen nog
worden gered, wanneer er snel en goed
wordt ingegrepen, door steun uit Den
Haag. En dit is niet alleen een belang
voor Nederlandse kinderen in dit land.
Het is een belang voor de Unie-ge
dachte. Maar over de bevordering van
de Nederlandse cultuur in Indonesië
spreekt tegenwoordig niemand meer..„
Dat klonk allemaal zo mooi aan de
Ronde Tafel. Zo langzamerhand neemt
hier de gedachte de overhand, dat het
inderdaad ook allemaal maar klanken
zijn gewéést
