Het Westen ziet af van „zachte" politiek de Koreaanse kwestie in De grotere jachten prefereren de zee boven de minder wijde binnenwateren Venus bespied' Fantastische toneel-poëzie oorlog heefi voor Peking zeer De onaangename consequenties Paas-lmpressies door Jabson11«j Cultureel Nieuws Weeldebelasting remt de jachtbouw Mao Tse Toeng: ziek of zoek? NOG IS HET GEEN ZOMER, Zaankanter Bruynzeel in Fastnett-race De Haagse Comedie introduceert de geniale Engelse schrijver Christopher Fry DE MEESTE zeilers willen eer min der dan meer geld uitgeven dan vorig jaar voor noodzakelijke voorzie ningen aan hun boot", vertelt de heer Van de Stadt verder. Ze beperken hun verlangens tot het uiterste, want ae weten maar al te goed, dat de alge mene prijsstijging ook geldt voor de artikelen, zonder welke een boot nu eenmaal geen boot is. Diezelfde ten- denz is ook te merken bij de nieuw bouw. ZATERDAG 94 WAART 1951 (Van onze diplomatieke medewerker) gBK DREIGENDE BREEK tussen de Verenigde Staten en Groot-BHttannie ta T ïüe' *aar°V<*Jan We9t*rs standpunt bezien geen meningsver- mkg bestaan, namelijk over Korea, is op het laatste ogenbUk voorko men. Het ging erom, of aan generaal MacArthur toestemming zou worden gegeven, zijn troepen opnieuw de S8ste breedtegraad te laten overschrijden, jan wel of hem bevel zou worden gegeven, ten Zuiden van de scheidingslijn 22^'haH hOUden- °P gronden bepleitte MacArthur het eerste, waarbij hij president Truman aan zL zijde kreeg; op politieke gronden waren de Britten en hun Aziatische aanhang voor het tweede. Ten slotte heeft de generaal zjjn zin gekregen; schrijft militaire noodzaak hem het passeren van de 38ste parallel voor, dan kan hij rijn gang gaan, ongeacht de politieke gevolgen daarvan. Het zijn de Chi nezen zelf geweest, die het Washington gemakkelijk hebben gemaakt, de Britten voor MacArthurs standpunt te winnen. |_jET oorspronkelijke Britse verzet tegen de overschrijding van de breedtegraad was gebaseerd op vrees voor uitbreiding van de oorlog. Daar bij werd niet zozeer gedacht aan in menging van Russische zijde zo lang de Sowjets nog met het Westen onderhandelen over een regeling van Europese kwesties verwacht men geen beslissende stappen in het Verre Oosten van hen, alswel aan een mo gelijke Chinese overval op Hongkong en/of Chinese interventie in Indo- China. Voor dergelijke ondernemin gen staan in Zuid-West- en Zuid- China reeds enige maanden legers gereed. Met het oog hierop is het begrijpelijk, dat de Britten in de laat ste weken uiterst actief zijn geweest bij het zoeken naar een voor beide partijen min of meer bevredigende oplossing van het Koreaanse conflict. De kansen op succes schenen gun stig. De Chinezen hadden sinds de mislukking van hun Februari-offen- sief enorme verliezen aan mensen en materiaal geleden en moesten, naar men meende te mogen aannemen, niet bijzonder gebrand zijn op de voortzetting van een oorlog, die hun prestige en „gezicht" is een bij zonder belangrijk iets in Azie ze ker niet ten goede kan komen. Aan de andere kant waren zelfs die Ame rikanen, die voor een krachtige po litiek in het Verre Oosten gepor teerd zijn, wel bereid genoegen te ne men met beëindiging van de oorlog onder redelijke voorwaarden. En waar konden die beter gevonden worden dan aan de 38ste breedte graad, de lijn, die al vijf jaar lang de oommunistisehe van de niet-commu- nistische invloedssfeer in het Verre Oosten had gescheiden? Het was daarom niet zonder hoop op gunstige reacties, dat de com missie van goede diensten der Ver enigde Naties telegram na telegram naar Peking stuurde, met het ver zoek contact op te nemen ter berei king van een vergelijk, terwijl de an dere V.N.-commissie die ter be studering van sanctie-maatregelen tegen China op voorbeeldige wijze demonstreerde, hoe men vergaderen kan, zonder tot enig resultaat te komen. Peking zwijgt pEKING echter is, ondanks alle te gemoetkomendheid en ondanks zijn eigen weinig benijdenswaardige po sitie, blijven zwijgen. Wat daar pre cies achter schuilt, is nog niet te zeggen. Men krijgt de indruk, dat het in groeiende mate de Russen en niet de Chinezen zijn, die het in Pe king voor het zeggen hebben. Er zijn geruchten, dat Mao Tse Toeng, die ongetwijfeld een overtuigd commu nist, maar toch waarschijnlijk in de eerste plaats Chinees is, ernstig ziek zou zijn en de macht nu zou worden uitgeoefend door in Moskou opge leide Chinese communistische leiders. Andere berichten zeggen, dat Mao Tse al weken lang in Moskou zou vertoeven, terwijl nog weer andere inlichtingen willen, dat de grote Sta- lin zelf naar Mantsjoeli, aan de Chinees-Siberische grens gekomen is, en daar met Mao Tse onderhandelt. Het is natuurlijk onmogelijk, hier waarheid van verdichtsel te onder scheiden, maar zeker is wel, dat het voor de Chinezen ongunstige verloop van de oorlog in Korea in het land zelf onaangename gevolgen voor het communistische regiem heeft gehad. Klaarblijkelijk is Peking de binnen landse situatie niet geheel meester. Uit officiële Chinese communistische bron nen stammen de berichten over massa executies van „contra-revolutionnaire bandieten" en over aanslagen (bij voor beeld op een van de grootste Chinese electrische centrales) tot zelfs in Pe king, het communistische hart van het land toe. Het zijn in het bijzonder deze berich ten geweest, die de Britten er toe heb ben gebracht, hun politieke bezwaren tegen overschrijding van de 38Sïe breedtegraad te laten varen. Wanneer ten gevolge van de oorlog, het commu nistisch regiem in China in groeiende mate binnenlandse moeilijkheden on dervindt ware het een dwaasheid van het Westen, in Korea een politiek van de fluwelen handschoenen toe te pas sen. Niet alleen onderschatting, ook overschatting van een vijand kan ge vaarlijk zijn. 't Is weer Pasenallerwegen Kom je de bewijzen tegen, 't Lijkt een eierkanonnade, Echte-, suiker- chocolade-, Fijn gevulde-, rose-, witte-.... 't Schijnt 'm daar slechts in te zitten. Pasen! dag van krentemikken, Paashaas eten, eieren tikken, Dag van uitgaan en jolijt, Koek en ei en zoetigheid. Het is al weer verscheidene jaren geleden, dat ik, als jongen, op Eer ste Paasdag het traditionele sui kerei kreeg, benevens een netje met kleine suikereitjes. En maar likken jongens, net zo lang tot het ei gesmolten en je tong een rasp was. Maar heerlijk was het! Behalve de suikereieren speel den de gewone eieren op die dag ook een belangrijke rol. Zij wer den gekeurd en op alle mogelijke plaatsen verstopt en als wij ze hadden gevonden, dan was het tikken, om te zien welk ei de sterkste dop had. Onvergetelijke dagen In het leven van een kind, Dat de wereld dan zo fleurig, Feestelijk en vrolijk vindt. Maar die blijde kinderjaren Gaan helaas zo gauw voorbij En dan merk je dat het leven Anders is dan koek en ei Een met minder belangrijke ge beurtenis met Pasen was het nieuwe pak. Welke man herin nert zich niet de eerste lange broek. Ik kreeg die op Pasen, een grijs pak met zwarte strepen, dat taps toe liep. Wat ben ik daar mee geplaagd. Maar trots was ik, en nog zie ik mij parmantig op een meidje af stappen, zeker van mijn overwinning, nu ik in de lange broek was. Doch wat een ontnuchtering toen het lievertje zei; „Zo broer, ben je voor het eerst in de lange broek?".... Mijn éérste desillusie op het pad der liefde, en niet de laatste ■Als de Paas weer in het land ie Gaat de mens op zijn Paas-best. Vader trekt zijn nieuwe pak aan En als Pa doet heel de rest Want daar Paas niet slechts voor Pa's-is, Kleden ook de Ma's zich Paas' Want zij spelen bij de mode 't Allerliefst toch maar de baas Een schaduwzijde van de Pasen vond ik telkens weer de Paas-os waarmee de slager, een week voor Pasen, langs de huizen trok, om het dier bij zijn leven reeds aan stukjes te verkopen. Men had het maar voor het zeggen: tong, riblappen, rollade of bief stuk. Daar sjokt 'ie door de straten heen, De Paas-os, vet en zwaar. Met vuurrood lint en bloemetjes Geknoopt in 't korte haar. Hij wordt bezien, beklopt, betast, Per pond reeds genoteerd, En als de Paasdis is gereed Wordt hij geconsumeerd.... Ja, het leven kan hard, koud en wreed zijn. Dat merk je nog niet zo als kind, maar als je twee wereldoorlogen hebt meege maakt gaan de ogen wel open voor schijn en werkelijkheid. En thans wordt Pasen 1951 ge vierd in de schaduw van de atoombom. We sturen kaarten weg met als opdruk „Vrolijk Pasen", maar intussen houdt de angst ons in zijn greep. Maar als wij waarlijk Pasen willen vieren, dan moeten wij over de ellende van deze tijd en over alle lekker nijen van Pasen heen zien en ons oor te luisteren leggen voor de boodschap van Pasen. De Paasklokken zingen het uit. dat het leven de dood overwonnen heeft en als wij die klank heb ben vernomen, dan kan het och Paasféést zijn. juist Paasfeest omdat de zorgen, de atoombom en de dood niet het laatste woord hebben, maar het léven! Pasen. Pasen, 't tarwegraan Moet eerst stervend ondergaan Wil het eens als rijpend koren In de gouden zomer gloren. Leidt ons Heer door zulk een dood Halleluja. God if aroot. iiHniiiiiiiininiimniiiiiiinmiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiHiiimiimiiiHiiTniiiiHinmiiiiiiiiiiHiiHiiiimii QE 84-jarige dirigent Ar-uro Tosca- nini zal het grootste deel van de symphonieooncerten van de Nationale Radio-omroep te New York in het seizoen 1951-1952 dirigeren. Door ziek te moest de wereldberoemde dirigent onlangs afzien van het dirigeren, o.a. van een aantal door hem te leiden con certen tijdens het Festival of Britain Men meende toen mede in verband met de hoge leeftijd van Toscanini, dat hjj in het geheel niet meer alt dirigent zou optreden. Dit bericht komt dus in zekere zin als een goede verrassing. De toneelspeelster Magda Janssens zal in de eerste helft van het volgend seizoen bij „Comedia" haar 50-jarig toneeljubileum vieren. Het ligt in de bedoeling de jubilaresse te doen op treden in een speciaal voor haar uit te kiezen Napolitaans stuk. Het museum van „huize Doorn" wordt met Pasen weer heropend. I^JDENS de Salzbuger Festspiele zal voor het eerst in het openbaar een laat middeleeuwse mis worden uitge voerd. Het gaat hier om de zestien- stemmige mis van de Italiaanse com ponist Horatio Benevoli (16021672). Deze mis werd ontdekt door de Ame rikaanse musicoloog Lawrence Feinin- ger. Benevoli, die door zijn tijdgenoten belangrijker werd geacht dan Pa- lestrina, heeft op 23-jarige leeftijd de inwijdingsmis voor de Dom van Salz- burg geschreven. Volgens deskundigen behoort dit werk, waarin de polypho- nie op een geheel nieuwe wijze tot uiting komt, tot het volmaakste, dat op dit gebied is geschreven. yfANDAAG wordt te 9tratford-on- Avon het seizoen in het gerestau reerde en met twee verdiepingen ver grote Shakespeare Memorial Theatre geopend met een uitvoering van „Richard de Derde", het befaamde koningsdrama, met Michael Redgrave in de hoofdrol. Op 25 Maart is het een kwart eeuw geleden, dat de beroemde Nederlandse operazanger Joseph M. Th. Orelio, die behalve in Europa in de Ver. Staten successen oogstte, in Den Haag overleed. Dertig Maart is het honderd jaar ge leden. dat dr. C. A. L. M. Schwaner, de ontdekkingsreiziger die vooral door zijn onderzoekingstochten op Borneo bekendheid genoot, stierf. (Van onze speciale verslaggever). „QAT DE MENSEN BELANGRIJK MINDER GELD kunnen besteden voor hun liefhebberijen, is in zeilerskringen best te merken," vertelde ons de bekende Zaandamse botenbouwer, de heer E. G. van de Stadt, toen we dezer dagen zijn werf bezochten, om een indruk op te doen, hoe zeilend Nederland de komende zomermaanden tegemoet treedt. Er heerst op en om dit soort centra alweer een grote bedrijvigheid. Dp ranke, glanzende vaartuigjes worden zo langzamerhand weer opgekalefaterd. Eerst de bootjes van die watersportminnenden, die liefst met de Pasen alweer het water op zouden willen om er eerst in November eens aan te gaan denken, dat er nog zoiets als een winterberging bestaat. Iets later, die van meer rustige naturen, die menen, dat het zeilseizoen zo ongeveer na Pinksteren begint. (Van een bijzondere medewerker). QE HAAGSE COMEDIE heeft het Nederlandse publiek een der belangryk- ste gebeurtenissen van het toneelseizoqn geschonken met haar voorstel ling van „Venus bespied", een werk van de hier tot nog toe onbekende En gelse toneelschryver Christopher Fry, die in Engeland en Amerika niet zonder reden als een nieuwe Shakespeare gevierd wordt. Christopher Fry namelijk heeft in Engeland het drama in verzen zoals dat by Shakespeare een hoogtepunt bereikte en later uit het verval weer opgericht werd door baanbrekers ais Yeats, Auden, Eliot tot bloeiende luister doen herleven. „Poëzie," zo zegt hy, „is in staat in de helft van de tijd tweemaal zoveel te zeggen ais proza" en poëzie acht hy daarom de aangewezen voertaal voor het toneel; het nadeel dat er aan verbonden is gaat hij daarbij geenszins uit de weg: maar als de toeschouwer dan niet zqn volle aandacht kan schen ken, schijnt diezelfde poëzie slechts evenveel te zeggen als proza in tweemaal zoveel tyd." Een gemakkelijk verstaanbaar toneelschryver is Fry dan ook niet, maar wel verrukkeiyk geniaal. £HRISTOPHER FRY zijn eigen lijke naam luidt Christopher Har- ris werd in 1907 te Bristol geboren. Op elfjarige leeftijd schreef hij zijn eerste toneelstuk en op zijn veertien de jaar zijn eerste drama in verzen! Na een baantje als leraar vervuld te heb ben, trok hij een tijdlang mee met een reizend toneelgezelschap, stond daarna weer enige tijd voor de klas en kwam vervolgens als secretaris in dienst bij een liedjesschrijver. Zelf schreef hij ook cabaretteksten en trad op als conferencier, maar zonder suc ces. Na een intermezzo als doublure van een toneelspeler kreeg hij in 1934 de leiding van de Turnbridge Wells Repertory Players; ze gingen in 1936 failliet CHRISTOPHER FRY ....groot dichter.... Fry leefde lange tyd in grote armoe de, totdat een kleine erfenis hem in staat kwam stellen onbekommerd te gaan werken aan zijn eerste belangrij ke stuk „The boy with a cart", een le gendespel dat na vele lekenopvoerin- gen ook in Londen ten tonele werd ge bracht. Bekendheid verwierf hij er echter niet door, evenmin als door de enkele religieuze stukken die hij ach tereenvolgens nog schreef. In 1940 sktagd het commerciële toneel van hert werd Fry directeur van het befaamde Londense West-End te veroveren. Oxford Playhouse. De oorlog maakte echter een einde aan zijn pas begon- nen carrière. Op grond van zijn ge wetensbezwaren als Quaker weiger de hij wapens te dragen werd bij ingedeeld bij het corps Pioneers. Vier jaar lang ruimde hij puin in de door de bombardementen getroffen Engelse steden. Daarna ging hij weer aan zijn schrijftafel zitten: zijn productiviteit had niet geleden. schijnt Perpetua. dochter van 's herto gen rentmeester, en in haar symbool van de eeuwige Venus raken zowel de hertog als diens zoon verliefd. Om haar vader, die zich aan knoeierijen heeft schuldig gemaakt, te beschermen, is het meisje bereid met de hertog te huwen en een ogenblik zelfs, wanneer zij samen met hem in doodsgevaar komt te vei'keren, meent zij ook liefde voor hem te voelen. Maar wanneer beiden gered zijn uit de brand, die een der vergeten minnaressen in het observa torium stichtte om de hertog van zijn onwezenlijke sterrehoogten naai' wer kelijkheid en mensheid terug te dwin gen, volgt voor ieder de winst der be zinning. Perpetua ontdekt hoe zij vrees voor liefde aanzag en vindt haar weg aan de zijde van de zoon van de „herf stige" hertog. En deze laatste voelt ein delijk hoe Rosabel, de brandstichtster, tot haar daad kwam uit wanhopige liefde voor hem: hij besluit zich over te geven aan "monogame berusting" en met Rosabel „twee eenzaamheden te delen". Het verhaaltje van „Venus Observed" is zeker nogal eens banaal, conventio neel en gekunsteld. Maar het werd door de auteur geladen met een rijk dom aan diepzinnige gedachten van een sterk metaphysische intensiteit en omrankt met een fabelachtig briljante dichterlijke taal. Fry schrijft rijmloze verzen .vol weelderige zinrijke beeld spraak, buitelend woordspel, hoog op flitsende metaforen, verrassende zwie rige zinswendingen en gloeiende klankschoonheid. Virtuoze taalbeheer sing en beeldenrijkdom, waarin een neerslag gevat is van grote psycholo gische en filosofische kennis, onder scheiden dit fantastische stuk, waarin overigens de dramaturg nog wel de mindere is gebleven van de dichter (de kracht en de schoonheid van de taal staan nog te los van de handeling) maar dat niettemin tot een der belang rijkste werken van deze tijd gerekend mag worden. J^AAR AARD en wezen heeft Fry's werk zeker verwantschap met dat van Shakespeare: eenzelfde dichterUj- „y ODSERVED is het derde ke potentie, zich uitend in een barokke deel in «en nog niet voltooide cy- taaihartstocht; eenzelfde vermogen om clus toneelwerken, die de jaargetijden een in wezen vrij onbenullig gegeven in de mens weerspiegelen. Het is het inhoud te verlenen en het tot een hoog spel van de herfst, van de gerijpte leef- niveau op te voeren van niet enkel tijd. waarop de mens tot onthechting artistieke allure, maar ook van meta- en berusting komt. De kerngedachte physische waarde. Eenzelfde kracht ervan wordt uitgedrukt door de hertog ook om de meest diepzinnige wijshe- Hij kwam met „A phoenix too fre quent" dat alleen in Londen reeds vier en zestig opvoeringen achtereen be leefde, en zag zijn drama „The first- born" gekozen voor het Edinburgh Festival van 1948. In datzelfde jaar schreef hij het meesterwerk „The la dy's not for burning". Het stuk beleef de zijn première in de provincie, kwam vervolgens naar Londen, waar het met ongekend succes verder liep in de regie vai^John Gielgud Niemand minder dan de befaamde ac teur en regisseur sir Lawrence Olivier gaf Fry toen opdracht een nieuw stuk te schrijven. „Venus Observed" ont stond en liep zeven maanden achtereen in Londen: een dichter van Altair, wanneer deze zegt: den vrijwel steeds aan een zeer rijke .Eenzaamheid. De grondtoon en vitale humor te laten ontspringen. (van alle leven), mijn zoon, is een zaamheid. „Over heel de wereld „Gaan mensen om vn eeuwige ver ontrusting: „Een zwerm bijen, die zijn koningin heeft verloren. „Niets anders vervuld!" In de herfst van zijn leven heeft deze Een epigoon van de grote dichter van Stratford'on-Avon is Fry echter stel lig niet, daarvoor ontwikkelt hij te veel persoonlijkheid. Zijn zo symbolische stemmingsspel „Venus Observed" („Venus bespied") weemoedig van toon de mens in zijn herfstjaren van even herlevend verlangen en uiteinde zo van onbe wgen jjjke berusting schilderend is een bij zonder gave en rijke getuigenis van Fry's beeldend dichterschap. Dat de i -, - i L o ouuiuviiu uivntvi OLnau. i c' l uc rer og. ie zoals eerst met de liefde Haagse Comedie die zich een onge- thans nog slechts met de astronomie ex perimenteert, drie oude geliefden bij zich genodigd, om aan zijn zoon de land introduceert keuze van een moeder te laten. Wan- eerste opvoering neer aese k«ua» onmogahik ver kend knappe en fraaie vertaling van Bert Voeten verwierf dit spel in ons (het werd zelfs de buiten Engeland!) verdieot zeer hoge lol Er worden weinig bestellingen ge daan. En diegenen, die persé een nieuw schip willen hebben, gaan er op het ogenblik gauw toe over zelf te bouwen. Ons bedrijf heeft zich alweer aan die vraag aangepast. Wij leveren bouwschema's en uitgezaagde platen hechthout. Voor knutselaars wordt het dus vrij eenvoudig zelf een scheepje te bouwen. En de kosten zijn natuurlijk aanzienlijk lager. Hier bijvoorbeeld hebben we een hechthout-bijbootje. Als het gebou .vd moet worden kost het 300,Willen de mensen het zelf doen, dan zijn ze nauwelijks zeventig gulden kwijt. Het is betrekkelijk een voudig werk. De mensen, die er het geduld voor kunnen opbrengen, bren gen het wel voor elkaar zelfs grotere jachten te gaan bouwen. Een Devente- naar bijvoorbeeld vervaardigt op deze manier een Juno-jachtje van 6.50 meter lengte, dat 18% M2 doek voert. Is het alleen de algemene prijsstij ging, die deze eigenbouw in de hand werkt? „Stellig niet. Funest voor de boten bouwers is ongetwijfeld de 15 weel debelasting. Dat schrikt heel veel men sen af. Vooral wat men dan noemt „de kleine man". Nemen er de laatste jaren niet min der bootjes deel aan de traditionele wedstrijden, dan in vroeger jaren? „Nee, dat geloof ik niet. Het aantal schepen zal eer groter geworden zijn dan kleiner. Maar wel mist men op de Kaag, het Alkmaarder Meer, en al die andere plaatsen; waar de zeilers hoog tijdagen vieren, de grote klasse. De Zes-meters, de vijf-en-veertig-kwadra- ters. ze komen niet meer. De grote schepen hebben een ander terrein ge vonden. Dat is het IJsselmeer, en mensen die hun portemonnaie nog wijder kunnen open zetten, zoeken nog ruimer sop op. 0 Zeilen op zee De zeezeilerij beleeft een enorme bloeiperiode. Kijk maar eens naar de jachthaven van Muiden. Daar ligt het vol met grote schepen. Er wordt op het ogenblik zelfs een tweede jacht haven bijgebouwd. En hoe is het in de Sixtiaven? Vlak voor de oorlog is ernstig overwogen die jachthaven op te ruimen. En nu is er plaatsruimte te kort. Geen wonder trouwens. Het zeezeilen is een pracht-sport. En het blijft mo gelijk ook de weekenden erop uit te trekken. Voor wie er de geneugten van ge proefd heeft, is het hee! goed te ver klaren. waarom men de binnenwate ren sindsdien heeft vergeten? Nog plannen voor de komende zomer maanden? „Inderdaad. Half Augustus ga ik weer met Bruynzeel mee in de Fast nett-race Dat is de zeezeilwec strijd van Cowes om de Zuidpuat van Engeland rond de Fastnett-rois aan de Zuid-punt van Ierland, terug naar Plymouth Twee jaar geleden was de voorbereiding te kort geweest om het verantwoord te doen zijn de tocht te volbrengen. Maar nu zal het hopelijk beter gaan. Drie Zaankanters sullen deelnemen aan de Harwich-race. Het zijn Bruynzeel met zijn Zee valk, Kaars Sijpesteyn me* zijn Starna- kel en S. de 'Tit met zijn Tu'ia. De start vindt plaats Vrijdag voor Pink steren in Harwich. Gevaren meet dsn worden rond het lichtschip bij de Doggersbank, vandaar naar het licht schip Goeree en we finishen Zondag nacht in Hoek vea Holland".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1951 | | pagina 7