Tijd is rijp voor nieuwe vredespoging in het gevaarlijke Verre Oosten 'S'"" -"** STAFSMART Loboio bepaalt dat een vader (in Afrika) zijn eigen kinderen koopi Soms moet een kind „papa" zeggen tegen een vreemde vrouw! KRUISWOORDPUZZLE Wieringermeer zes jaar ge/ecfen...^ Vreemd huwelijksrecht bij de Bantoe s HERSENGYMNASTIEK Wat gebeurt er als Peking weigert? GHEDENCKKLANCK IN NEDERLAND IS HET in sommige kringen gewoonte, dat een meisje, als zij in het huwelijk treedt, een bruid schat in geld of in andere vorm aan brengt. Maar 'veet u dat menige neger vrouw dit heel erg vindt? Want zij zegt: Niet mijn ouders of ik moeten geld of cadeaux geven, als ik een man mijn hart en hand schenk, maar de man moet zó blij zijn, dat hjj mijn familie een kostbaar geschenk geeft! En hoe meer hij geeft, des te meer toont hij, dat hij mij waardeert en er prijs op stelt, met mij te trouwen. In het Westen noemen we deze vorm van trouwen wel „koophuwelijk". De man koopt de vrouw van haar familie. Nu is zo'n koophuwelijk in vele landen der wereld een gebruikelijke vorm, maar er bestaan ook huwelijkscontrac ten, waarbij de man aan de familie van de vrouw geld of goederen schenkt om het recht te verkrijgen, zijn eigen kinderen voor zich te laten wer ken. Deze contracten vindt men vooral bij de inboorlingen van Zuid-Afrika. Zij dragen de naam „loboio" of (in het Nederlands) „kinderprijs". DIJ de Bantoes aldus kan men ver- scheidene stammen in Zuid-Afrika samenvattend noemen zijn de kinde ren van een echtpaar eigenlijk het eigendom van het mannelijke hoofd van de familie van de moeder dier kinderen. Dit is daarom zo belangrijk, omdat vee in de Bantoe-maatschappij van zo buitengewoon grote betekenis is, ja, een maatstaf is voor rijkdom en welvaart. En om dat vee te hoeden zijn kinderen erg belangrijk. Wie over voldoende kinderen kan beschikken, is er verzekerd van, dat er op zijn vee ge past kan worden. Hoe meer pikanien s (kleine kinderen) en m'fan's (opge schoten jongens en meisjes) een Bantoe ter beschikking heeft, hoe beter zijn bel agen (dj. zijn veestapel) kunnen worden verzorgd. Sluit een jonge Bantoe een huwelijk, dan moet hij natuurlijk ook aan fijn toekomst denken. Want zou hij vader worden, dan.wil hij niet slechts de zorg voor zijn kinderen hebben, maar ook plezier van zijn kroost beleven. Daarom gaat hij eens met zijn aan staande schoonfamilie praten over de „loboio" of „kinderprijs". Dit praten komt hierop neer, dat hij vraagt, hoe veel stuks vee hij moet geven om het beschikkingsrecht over zijn kinderen te verwerven, dus voor welke prijs zijn schoonfamilie bereid is, van hun recht op die kinderen onvoorwaardelijk af stand te doen. Soms ook kan de huwe lijkscandidaat slechts zoveel vee af staan, dat hij een gedeeltelijk of be perkt beschikkingsrecht over zijn kroost ver#T?t. Lange besprekingen de Bantoes zi.in breedsprakig! en moeizame onderhandelingen worden dan gevoerd. De aanstaande echtgenoot koo :t dus geen vrouw, hij kooptalshet ware zijn eigen kinderen! Vreemde consequenties A/TA AR loboio heeft nog andere merk waardige consequenties. Als de vrouw in kwestie na enige tijd genoeg van haar man krijgt en er met een an der van door gaat, heeft de man recht op de kinderen die de vrouw in haar tweede huweliif of buiten echtelijk het leven schenkt. Aldus staat bepaald in het loboio contract, dat de man bti jijn huwelijk afsloot. De bedrogen af teleurgestelde Bantoe kan zijn vrouw weliswaar niet dwingen, tot hem terug te keren, maar al haar kinderen beho ren hem toe, ongeacht of hijzelf dan wel iemand anders de vader is. Bij de Ba'soetos (een der Bantoe stammen) valt het oudste kind altijd buiten de lobolo-overeenkomst. Dit kind wordt steeds (reeds vóór de ge boorte) aan de ouders der vrouw ge geven. In gevallen, dat de vrouw kin derloos blijft, kan de man alweer' op grond van de loboio overeenkomst verlangen, dat een jongere zuster van »jn vrouw bi.i hem in huis komt wo nen. De kinderen, uit de jongere zuster geboren, komen dan naar loboio recht ^JONDERLIJKE gebruiken vindt men in vele landen. Hoe won derlijk zy wel zijn, weten maar weinigen. Loboiospant stellig de kroon wat wonderlijkheid be treft op het punt van huwelijkse voorwaarden. Geen Nederlands notaris zou zo'n Lobolo-contract willen opstellen! ter beschikking van de wettige vrouw (tevens oudere zuster der moeder) van de man, dus van hun tante. Verkoop der kinderen. Zo'n lobolo-contract behoeft niet ge bonden te zijn aan een huwelijk. Ook een willekeurige derde kan zich door het sluiten van een loboio overeen komst interesseren in de nakomeling schap van een op trouwen staand paartje. Zo kan bij de stam der Ba'wen- da een vrouw „loboio", als regel in de vorm van een aantal stuks vee, betalen voor een andere vrouw, en daarmede (op grond dus van dit koopcontract) bepalen, wie de „wettelijke" vader is van de latere kinderen dier vrouw, voor wie betaald wordt! De ouders der moeder raken dus hun recht op de kin deren kwijt: de vrouw, die loboio of de kinderprijs betaald heeft, verwerft het beschikkingsrecht over die kinderen. Inderdaad komt het voor, dat Ba'wenda- druipneusjes „vader" moeten zeggen en ook werkelijk zeggen tegen een vrouw, die helemaal niet tot de familie be hoort, laat staan de vader is. Doch de banden van het lobolo-contract zijn sterker dan die van het bloed bij de Bantoes! Andere stammen weer kennen de rechtsregel, dat de broeders van een gestorven echtgenoot diens vrouwen erven, maar zo er uit het samenwonen van die broeders en de vrouwen van de overledene kinderen worden gebo ren, dan gelden deze als kinderen van de overledene. Trouwt bij voorbeeld een jongere broeder van de overle dene met diens weduwe en wordt er uit dit huwelijk een zoon geboren, dan is deze zoon de wettige erfgenaam van zijn overleden oom. als ware hij diens zoon geweest. En wordt deze zoon (uit tweede huwelijk) later hoofd van de familie, dan moet zijn „natuur lijke" vader hem eerbied bewijzen en doen alsof zijn zoon (het familiehoofd) niet zijn zoon is maar die van zijn ge storven broeder, dus zijn neef is. JTERST in later tijd hebben de beoefe naars der volkenkunde en aardrijks kunde precies de betekenis van die loboio contracten leren kennen. Tevens hebben zij ontdekt, dat soortgelijke overeenkomsten ook elders op aarde hebben bestaan of nog bestaan, bij voorbeeld in de Oostelijke delen van Azie en hier en daar in Europa. Geluk kig echter bestaan dergelijke wonder lijke contracten in Nederland niet meer. want wij zouden het toch wel erg „tegennatuurlijk" vinden, als onze zoons en dochters, onze pjkanien's en m'fan's, pappa of vader zouden moe ten zeggen tegen een vrouw, die ons, toen wij trouwden,, een paar koeien nad geschonken. door BOB WALLAGH Een van onze lezers heeft een aardig grapje ingestuurd, dat we hier graag lalen volgen: Een eiland ligt midden in een breed water, zóó breed, dat het onmogelijk over te zwemmen is Er zijn ook geen bootjes of vlieg tuigen voorhanden om de vaste wal te bereiken. De enige verbin ding met het vaste land is een schipbrug. Indien die brug nu eens „weg" was, hoe moet men dan de overkant bereiken? Deze vraag lijkt natuurlijk moei lijker dan hij is, want het ant woord is: over die weg natuurlijk En hier volgen de nieuwe vragen: 1. Noemt U eens drie voorbeelden van artikelen die beslist niet voor geld te koop zijn. 3. Wat is het nationale embleem van Canada? 3. Wat is de oorsprong van het dragen van een lint om een herenhoed? 4. Welk voorbeeld van radar kent U in de natuur? 5. Welke vrouw in de Griekse Mythologie had bronzen klau wen en hoofdhaar van slangen? 6. Wat is het principiële verschil in de samenstelling van een symfonie-orkest en een mili taire kapel? 7. Welke drie talen worden of ficieel in Zwitserland gebruikt? S. Welk volk heeft het cijfer 0 uitgevonden? 9. Welke spier van het menselijk lichaam reageert het snelst? 10. Hoe lang duurt het voor de zon één maal om de aarde gedraaid is? (Voor de antwoorden zie men ons blad van Dinsdag). (Van onze diplomatieke medewerker) NOODZAKELIJK EN MOEDIG, aldus moet Trumans besluit om generaal Mac Arthur van al zijn functies te ontheffen gekenmerkt worden. Noodzakelijk, omdat een regering, op straffe van het land naar de dictatuur te voeren, niet kan gedogen, dat een militair haar politieke richtlijnen eenvoudig in de wind slaat. Noodzakelijk ook, omdat het optreden van generaal MacArthur tot een diepgaand meningsverschil dreigde te leiden tussen Amerika en de andere leden der Verenigde Naties, die zich tegen de communistische aggressie in Korea ver zetten. Moedig was het besluit, omdat MacArthur, ongetwijfeld een der grootste militaire aanvoerders uit de Amerikaanse geschiedenis, in zijn vaderland een enorme populariteit bezit. Door deze man, met wiens politieke inzichten velen in Amerika het eens zijn, te ontslaan, heeft de president zijn tegenstanders, die hem zowel in het Congres als daarbuiten het regeren toch al moeilijk genoeg maken, een nieuw wapen in handen gegeven. zijn, dat de Verenigde Naties in Korea niet de uitvoerder zijn van een impe rialistische Amerikaanse politiek. jyjAAR WAT, indien Peking onver zoenlijk blijft? De Verenigde Naties kunnen, willen zij haar eigen doodvon- FjE KRACHT van dit wapen is nau welijks te overschatten en het kan onder zekere omstandigheden zelfs dodelijk voor president Truman blijken te zijn. Het ontslag van gene raal MacArthur, aldus moet men dui delijk vaststellen, lost op zichzelf de Koreaanse kwestie in geen enkel op zicht op. Nu als tevoren ontbreekt het ten aanzien van Korea aan een duide lijke omschrijvin van de politieke doel einden der Verenigde Naties. In zekere zin is generaal MacArthur daar het slachtoffer van geworden. De oorlog is de voortzetting van de politiek met an dere middelen en waar een politiek doel ontbrak moest een man als Mac Arthur. met zeer duidelijke, zij het misschien ook onjuiste inzichten op dit punt, wel in de verleiding komen, zijn oordeel geldend te maken. President Trumans eerstkomende taak zal nu moeten zijn, tezamen met de Britten en de andere in Korea strij dende volken, een beginselverklaring van de Verenigde Naties over de doel einden in Korea af te leggen. Deze be ginselverklaring zal gericht moeten zijn op het tot stand brengen van een sta ken van .et vuren en het openen van onderhandelingen, die, willen zij succe6 hebben, aan de ene zijde niet mogen uitdraaien op een nieuw „München" en aan de andere zijde zullen moeten tege moetkomen aan bepaalde verlangens der Chinese communisten. Juist nu generaal MacArthur ontsla gen is, schjjnt de tijd voor zulk een be- ginse' crklaring rijp. Voor de Chinezen moet daarin immers een bewijs gelegen met ongerechtvaardigd grote concessies aan de Chinese communisten. Evenmin kunnen zij te eeuwigen dage doorgaan met het voeren van een oorlog met be perkte middelen in Korea. De Chinezen verkeren in dit opzicht in een veel gun stiger positie. Dat is hun kracht, die MacArthur wilde en meende te kun nen breken. Weigert Peking de hand. die het thans opnieuw toegestoken zal krijgen, dan komen de Verenigde Naties in een vei schrikkelijke impasse te verkeren en het kan niet anders. of in het bijzonder de Amerikanen zullen zich in dat ge val afvragen, of de door MacArthur bevolen oplossing niet toch de enige uit weg is. De komende dagen en weken moeten dus leren, of de generaal niet alsnog gelegenheid zal krijgen, opnieuw een grote rol in de internationale poli nis niet tekenen, de vrede niet kopen tiek en die van zijn vaderland te spelen. Ons lant, dat in den ouden tyd een oord van spinsters was, van brave lieden, stuck veur stuck, treedt thansch in and'ren pas. Vermaeckte men sich vroegher hier met sangh en snaarenspel, Het vroom Begyntjen is hier nu gheheel niet meer in tel. Sit Manus Oly in 't ghevangh (van loopers reets ontdaen). Nu kondight sich een ander kwaed in 't kleyne lantjen aen. Het gaet niet om een Kroningssteen (daer is men reets van af), Maer om niet minder dan 'n symbool: 'n roode brandweerstaf. In Alckmaer light der dieven haerd, want daer is hunne buyt Reets driemael sleept' een onverlaet de staf syn schuylplaets uyt! Het arme plaetsje Oterleeck, dat sonder staf niet can, Boodt Alckmaer onlanghs dit besit in arren moede an. En daer dit volt ons kleyn ghemoet hangt nu den armen staf: Als lockend tot degheen die durft: comt haelt my hier maer af! De diefstal gaet dan binnencort gheheel naer Reglement, Dat elck, die snoods plannen heeft nu reets van buyten kent. Br is een Staf-gteel-staf ghevormdt. een grypgraeg comité, En ghy, o arme Brandweerstaf, syt vooghelvry daermee. Men leydt Uw hoeder om den tuyn, naer d' letter van de Wet En selve wordt ghe (sie lid 6) naer reglement ontset. Sooveer is Hollant afghedaeld: ghe syt myn tranen waerd. Want selfs symbolen blyven thansch der snoodaerds niet ghespaerd. Waert ghe by elcken brant present, het rood ghelaet verhit; Straoks brandt ghe self in eed'len toorn, in 's listigaerds besit! THOMASSIUS. Het jongste nummer van de Speel wagen. tijdschrift, gewijd aan de his- i torische schoonheid, folklore en ge schiedenis van Noord-Holland boven het IJ en uitgegeven door de histori sche genootschappen in Hollands Noor derkwartier, bevat opnieuw een aantal boeiende bijdragen, waarvan wij noe men het interessante artikel „Gesprek met een plattelandsvrouw" van Hans Plaat, dat werd geïnspireerd op de ten toonstelling „Goede kleding", welke onlangs door de Bond van Plattelands vrouwen te Alkmaar werd gehouden. C. Oud schrijft over de tijd toen er nog Noorse driemasters met hout naar Pur- merend kwamen. Mr. N. W. A. van Eijk vertelt twee aardige Texelse legenden. Het hoofdmenu van dit nummer wordt gevormd door het uitgebreide en uit stekend gedocumenteerde en geïllu streerde artikel „Het vrouwencostuum in West Friesland", waarvoor de ge- gevens kwamen uit de nagelaten be scheiden van mevr. C. Kerkmeijer De Regt. Met de gebruikelijke rubrie ken „Allemanswerk" en „In de Spiegel van de Speelwagen", wordt dit attrac tieve nummer besloten. OMSCHRIJVINGEN HORIZONTAAL 1. Auto-repara tie-inrichting, 6. vis, 11. Engels bier, 12. de gezamenlijke militaire sterkte, 13 vreemd geldstukje, 14. keer, 16. strootc, 18. deel van een wiel, 20. radio-onder deel, 22. voorzetsel, 23. Oosters kleed, 25 saamgepakte massa, 27. stijf stug, 28. meisjesnaam, 30. veter, 32. voeg woord, 33. achting, 34. verheugd. 35. ga! (Engels), 36. iets nuttigen, 38. omroep vereniging, 40. soort groente, 44 boos aardige vreugd, 47. kledingstuk, 49 Europeaan, 51. uurwerk, 53 metaal (Frans), 54. uniform, 55. godsdienst. 56. delen van het hoofd, 58. wat modern is, 60. kledingstuk, 81. hoofddeksel, 62. Europeaan, VERTICAAL: 1. hoffeest, 2. reeds, 3. belemmering, 4. schittering, 5. verhard» huid, 6 pit, 7. grote vogel, 8. meisjes speelgoed, 9. bijwoord, 10. helder-fris, 15. gewennen, 17. mooie eigenschap, 19. spanwerk van een dak, 21. gelofte, 22. ontwikkeld insect, 24. bijwoord, 26. ons inziens, 27 temperatuur, 28 woonschip, 29. stad in Finland, 31. alleen spel, 37. stekelige diertjes, 39 draaiende hand beweging, 41. half edelgesteente, 42. wereldtaal, 43. familielid, 45. elpen been, 46. bouwland, 48. aldus. 49. meis jesnaam, 50. verpakking, 52. voor schrift - regel, 57. maanstand, 59. ons inziens. Voor de oplossingen zie men ons blad van Dinsdag. Wi^meerpolder door deze schanddaad een trieste aanblik o^r Z°,We ide P°Hfr v Z het water (onderst. tZl! ™"hJtk op Boerdenjen en huizen stonden diep noodwoningen en noodstallen om ..menpomPte het water weg en houtoi* enigermate0te voor^TmZe^ h "ff hersteld. Maar took kan mot Reeds t$ er heel wat schade definttill fcaB m?"0ü *l'r e" da"'- oer woeste boerderijen tege* home* (bovenste foto). i

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1951 | | pagina 12