Op vijf continenten klinkt de stem van Neêrlands aether-ambassadeur 1 Chauffeurs worden door P.T.T. getest op hun bekwaamheid langs de weg Edward Stariz spreekt 7 talen Duitsland wil gemeenschappelijk gebruik van Europese wagons De „rust" achter het front lijkt veel op een echte oorlog 27, r Charlie Chaplin als rustverstoorder VUF__EN TWINTIG JAAR HAPPY STATION Van PHOHI naar PCJ HIJ_ sprak niet alleen voor de Oost, waar de Nederlanders geboeid naar zijn programma's luisterden of voor de West, waar de radioluiste raars West-Indische muziek door Ne derland hoorden uitzenden, maar ook voor andere, nog verder gelegen ge bieden. Edward Startz kent men op de Bahama's, men luistert naar zijn radde stem op Formosa, in Indo-China, in Iran, in gebieden, waar elke regen droppel een verlossing is en in stre ken, waar de winterse koude einde loos schijnt, zoals in Alaska, waar J. Jay Bickei een eigen radio-omroep op zette: de „Midnight Sun Broadcasting- corporation". Edward Startz kreeg een passende bijnaam: aether-ambassadeur. Samenwerking lussen Spoorwegen Maar dan geen oneerlijke concurrentie Rotterdam, doorn in oog van Ministerialrat De luitenant sprak Nederlands Met de helm op in de bioscoop Een luilekkerland RIJBEWIJS ALLEEN IS NIET VOLDOENDE Proef van uur Schotse scouts 'T »1» V 'V^r~v VRIJDAG 20 JU LI 1951 TIEN eindeloos schijnende jaren had m-c wnnintr mrs Chase' bewoonster van een bamboe woning op het eiland Bairlkl, een van de eilanden van de Gilbert en Ellice- niets meer van haar vaderland gehoord wint bamb0e-W0nln«#n ,6VCn' Nederlandse en had de lage-Ianden aan de Z Z geb°°rtC een Engelsman trouwde. Wel ha" Z cZ """TT* t0en daar v.rmn.ht.n Chase een radio. ma" de Pacific, nee, het lelrT de Hilversum*. programma's niet door te dringen. Totdat in tteTaaTo T/JT ge'Ukkige kwara: 'a -'dda^ toen de tropen- ZL32JBa,riki drukte en het echtpaar Chase naar de radio luisterde ken !n !hT TT D°°r had Nederlandse stem geklon- l itTloTtT, T «0PCn ZaR mrS Chase haar k,e,ne vaderland terug! „This door de rali d tl wHh a HaPPy Station program" zei de stem door de radio, die afkomstig was van Edward Startz, de man, die over de Neder landse kortegolfzender PCJ reeds bUna een kwart eeuw lang een programma, dat tintelt van levenslust, het „Happy Station programma" uitzendt naar de verste continenten. Mrs Chase schreef hem er later een enthousiaste brief over. „yiJF en twintig jaar geleden, dat was een tijd" vertelt Startz, die een ontelbaar aantal landen be reisde en zonder de geringste moeite zeven talen spreekt. Over „de goede oude radio tijd" mag Edward Startz graag spreken. Er werd, toen hij als „jongmaatje" het radio-bedrijf binnen stapte, nog volop geëxperimenteerd. De Wereldomroep had toen een tien kilowatt-zendertje, thans beschikt men over een honderd kilowatt-zender, die de gehele wereld kon omspannen. Het zendertje bestreek Zuid-Afrika, drong door tot op de Falklands en bereikte Polen. Phohi: Philips Holland, Hilver sum, was toen het etiket, waaronder gewerkt werd, een etiket, dat men la ter verwisselde voor de naam „We reldomroep". Sinds de experimenten met het tien-kilowatt zendertje veran derde er nogal het een en ander: de zenders werden groter en beter, de Wereldomroep breidde zich drastisch uit, maar Edward Startz bleef als in de pioniersdagen zijn eigen program ma, de „Happy Sta'ion" uitzendingen, verzorgen: een contact van negentig minuten-aan-één-stuk met de gehele wereld. Aether-Ambassadeur Het is een merkwaardige ambassade, waar Startz en de zijnen werken. Géén paspoorten en géén visa zijn nodig om mrs Mc. Callum uit Kaapstad naar de Larense kermis te voeren, waar een "3P en top Nederlands pierement staat te draaien en de klompen der boeren jongens vrolijk over de straat roffelen. Klompen én pierement zijn, dank zij de „aether-ambassadeur", tot in Kaap stad te horen. En wat te zeggen van een Engels echtpaar dat uit Kenya in Afrika Edward Startz een briefkaart stuurde, Ze hadden Startz horen ver tellen over de bloemenvelden in een programma, gestoffeerd met liedjes als „Tuliptime", welke het programma een specifieke „bollensfeer" geven. „We konden de bloemen ruiken, ze moeten wel heel mooi zijn" schreef het echt paar en toen stuurde Edward Startz ze een kaart van de bollenvelden: prach tige hyacinthen stonden er op. En hn schreef er, bij: „houd de kaart maar bij Uw neus". En het echtpaar, net zo goed als het Japanse meisje uit Kyoto, snoof van de geparfumeerde kaart de hyacinthengeur op.... Relaties..... „TET je vinger maar ergens op de kaart, hindert niet waarals er geen zee is dan zijn er radio-luis teraars, die Nederland door de Wereld omroep-programma's hebben leren kennen", zegt Startz trots als wij hem vragen naar zijn rela'ies. Relaties, ze zijn bij de man van het Happy Station programma niet te tellen. E w Startz zou een wereldreis van jaren kunnen maken langs de plaatsen waar radio-luisteraars hem tot een bezoek uitnodigden. Hij zou van het barre Noorden tot diep in het Zuiden van de wereld kunnen trekken en wie weer stapt hij op een goede dag nog wel eens in een vliegtuig om zijn „trip continenten" te maken. Eigen discotheek JJET wordt door Nederlanders ge- 11 maakt dit programma, maar het blijft niet alleen tot Nederland - perkt. San Domingo krijgtee£^erc" gramma, net zo goed als de herder, van Andorra en verder veel verde muziek en folklore van Cuba. het Pa namese volkslied, een verhaal over de bewoners van Oceanife. o schrikt Startz niet terug. Hij ewee vloeiend Engels, is even gehaald i Spaans als in 't Portugees kar£e 5weed se en Roemeense radio-luisteraars t hun eigen taal toespreken enweet ze - duizenden brieven eetul«e" zelfs over hun eigen land nog ve lerlei nieuws te vertellen. Zijn luiste raars sturen hem honderden gramo- foonplaten van de eigenlandse muziek en de discotheek van Startz groeit en groeit en telt, nadat zij in de oorlog compleet was leeggeroofd, al weer vijf duizend platen. „Reporter of five ccmtinents", omroe per voor vijf continenten, „radioman of seven languages", radiospreker met zeven talen, zijn twee van de vele bijnamen, die men S'artz gegeven heeft. Elke Zondag, drie keer op een Zondag zelfs, „draait" het programma van Edward Startz voor tienduizenden over de gehele wereld: Brazilianen, Cubanen, Zuid Afrikanen, Japannezen, Chinezen, ja zelfs tot échter het ijzeren gordijn wordt naar Startz geluisterd. Ook door emigran'en, die in Startz' programma's een bijzondere plaats in nemen. „Pioniers moeten geholpen v/orden" is de mening van Startz, een kwart eeuw geleden zelf nog pionier, maar dan op het gebied der wereld radio. Een pionier, die de Nederlan ders in de vreemde deed ervaren dat er in aetherland voor hen een stuk Nederland ligt dat nog steeds bereik baar is. En wat dat wil zeggen weet alleen de Nederlander, die ooit in de vreemde is geweest en ontroerd luis terde naar de man, die voor hem en de anderen in het verre Hilversum voor de microfoon had plaats genomen. Joop Termos. Hij is niet alleen thuis op de kaart van Zuid-Amerika, Edward Startz, die hier een aantal nieuwe contactpunten aanwijst, hij weet er ook goed de weg. Hij weet veel van de muziek en van de folklore en daarom is het resultaat van elke Happy Station"-uitzending een schare nieuwe luisteraars. ammmmm: m V. Te Hendon werd een tentoonstel ling georganiseerd van vliegtuigen uit de laatste vijftig jaar. Enge- lands favoriet de „Sopwith pup", uit de oorlog 19141918 TIJDENS een samenzijn van Zwitserse, Duitse en Nederlandse journalisten in Offenbach als gasten van het Hoofdbestuur van de Deutsche Bundesbahn hebben Oberreichsbahnrat Dr. Kurze, van de Persafdeling en Ministerialdircktor Dr. Pischel, de leider van de Verkeer en Tariefafdeling verschillende malen het woord gevoerd. Als daarbU de verhouding van Duitsland tot zijn nabuurlanden ter sprake kwam, dan kwamen de Zwitsers er beter af dan wij. Met Zwitserland schijnen de Duitse spoorwegmannen in alle opzichten prettig te kunnen samen werken, maar met de Nederlanders hebben ze nog wel eens moeite. Begrijpelijk. TEN van de voornaamste wrijvings punten die op het ogenblik mee spelen, is gelegen in een tariefover eenkomst, die Duitsland met Oostenrijk heeft afgesloten en die een duidelijke bevoorrechting inhoudt van de Duitse (Van oorlogscorrespondent Wim Dussel) VANDAAG Is het de tiende dag van onze rust. Eigenlijk mag ik dat niet zeg gen, want we hebben officieel geen rust, maar zijn „op reserve", al is dat dan ook een soort rust, die nog wel een paar dagen zal duren. Twee keer per dag is er appèl 's morgens om acht uur en 's avonds om vijf uur. In een kamp dient orde en regel te zijn en je beleeft nog wel eens wat ook. Onze (staf) com pagniescommandant is een luitenant die het vertikt om Engels of Koreaans te praten, wat wel nodig Is eigenlijk, want wé hebben èn een paar Amerikanen èn een (boel) Koreanen in de compagnie. Zodat u zich wellicht de moeilijkheden kunt voorstellen die er rijzen wanneer genoemde luitenant over het terrein brult: „Geeft acht! Over de schouder... geweer!" Na veel en langdurig oefenen het avondappèl duurde onlangs zowat een half uur verstond en begreep echter een ieder het... HHE eten rtegelmatig al brandt het, „tengevolge van ongewoonte" (zeg gen de koks) wel eens wat aan; er is eveneens vrij regelmatig bier en li monade en genoeg chocolade en siga retten om van de eerste misselijk te worden en van de laatste pakjes naar huis te sturen. „Om een voorraadje te hebben straks als we thuis komen" zeg gen ze. We hebben aanvulling van kleding, bewapening en uitrustig gehad zelfs de kettinkjes waaraan onze identiteits plaatjes behoren te hangen zijn nu gekomen! en zo is alles weer wat in normale banen geleid. Er draait elke avond een andere film (Van een speciale verslaggeefster). „DIJ snelverkeer geen alcohol", luidt de dringende aanmaning aan allen, die van de rijwegen gebruik maken. Bij het snelverkeer ook geen roekeloos heid, geen waaghalzerij en geen menta liteit van het-zal-nog-wel-lukken. Helaas moet gezegd worden, dat aan de mentale geschiktheid van vele chauf feurs nog wel het een en ander ont breekt. Het grote aantal verkeersonge lukken is daaraan althans voor een deel toe te schrijven. Vandaar, dat vele ondernemingen, die chauffeurs in dienst hebben, zich er niet mede tevre den stellen, dat dit personeel in het oe- zit is van 'een rijbewijs, maar het ook aan een speciale chauffeurstest laten onderwerpen. T TIT dit psychologisch onderzoek, dat in Den Haag en wel door de Psy chologische Dienst van de P. T. T. niet alleen voor zijn eigen personeel, maar ook voor allerlei andere diensten, particuliere ondernemingen en particu liere rijders wordt afgenomen, zijn vrij nauwkeurige conclusies te trekken omtrent geestelijke eigenschappen, zijn karaktertrekken, zijn speciale bekwaam heden en in het algemeen want daarop is de test gericht omtrent zijn geschiktheid om zich met zijn auto in het drukke en vaak gevaarlijke ver keer te begeven. Ik heb, bij hoge uitzondering, niet alleen de gelegenheid gekregen om ach- ter de schermen te kijken bij de heren, die het intensieve onderzoek, dat nor maal twee en een half uur duurt, te leiden, maai men heeft mij ook de vol ledige proef afgenomen en ik kan dus uit ervaring spreken. Een interessante ervaring. „Neemt U hier plaats", noodde de testleider. Ik ging zitten in de stoel, waarin ook Prins Bernhard proeven van zijn reactie-vermogen had afge legd en verder ontelbare chauffeurs van de P. T. T. en van verschillende de partementen, van bijvoorbeeld Verka- de's Fabrieken en van de fabrieken van Bruynzeel in Zaandam, van ver schillende autobusdiensten en van de busdienst van de Haagse Tramweg Maatschappij. Ik was de eerste vrouw, die deze testleider „onder het mes" kreeg en hij was kennelijk nieuwsgie rig of Ik mijn rijbewijs ook mentaal wel waardig was.... „Linkervoet op het uitstaand, de rechter op het ingetrapt pedaal", ver zocht de testleider. Ik had twee peda len tot mijn beschikking en moest nu reageren op de kleur A met de rechter voet, op de kleur B met de linkervoet en op de kleur C met beide voeten te gelijk. Het ene pedaal moest worden losgelaten, het andere pedaal moest worden ingedrukt. Ik mocht even oefe nen, In een vrij snel tempo gloeiden in de donkere zaal de lampen, zonder enig systeem aan en uit. Het lukte. ,In het dónker. JOEN begon de proef zelf. Weer flit sten de lampen op, maar tegelijker tijd draaide men op het witte doen o.a. een oude gooi- en smijtfilm van Char- ley Chaplin af met veel geschreeuw. Niet laten afleiden dacht ik; alleen die lampen in de gaten houden en vlug re ageren In een kamer ernaast wer den mijn verrichtingen nauwkeurig ge registreerd. Als ik even weifelde of een fout maakte, wezen de instrumenten in het contrölevertrek dit onverbiddelijk en onfeilbaar aan. Alsof de zaak al niet ingewikkeld ge noeg was, liet men vervolgens, gelijk met het aangaan van een der gekleurde of witte lampen een doffe of een schel le bel luiden. Bij de doffe behoefde niets te gebeuren, doch bij de schelle moest een op de leuning van de stoel aange brachte knop even worden ingedrukt Ik ben er zeer behoorlijk doorheen ge komen, maar intussen hebben de wij zertjes op de registratie-apparaten in de contrölekamer als een vlijmscherp mes mijn ziel ontleed. Ook de verblindingsproef bracht geen tekortkomingen aan de dag. Snel ach tereen projecteerde men op het film scherm tweelettergrepige woorden, die ik moest oplezen. Op 'n gegeven ogen blik scheen men met een verblindende lamp precies in m(Jn ogen. Onmiddellijk daarna ging hij daarna weer uit. De woordenrij stroomde door. Ach teraf bleek ik er twee gemist te heb ben. Het aantal woorden, dat ontbreekt geeft de mate van gevoeligheid voor verblindend licht aan. De kaars bleef branden. J)E volgende proef, het schatten van afstanden, is eigenlijk een leuk spel letje. Op enige afstand van de uitein den van een ongeveer tien meter lange baan, die ik circa vijf meter van mij verwijderd dwars voor me had, plaat ste de testleider twee miniatuurautoot jes. Een einde vóór een van deze wa gentjes kwam een wit bord te staan. De baan zelf was verdeeld in talrijke korte en geheel door elkaar genum merde vakken. Men liet de autootjes tegelijkertijd met verschillende snelhe den rijden en voordat het witte bordje bereikt was, dus in slechts luttele ogen blikken, moest ik bepalen in welk vaa zij elkaar zouden passeren. Goed observeren is niet gemakkelijk. Helemaal niet gemakkelijk was het vol gen van een slang, waarvan het uitein de voor een brandende kaars was aan gebracht en die griezelig over een groot verticaal bord langs vele knoppen kris kras door andere dergelijke slangen kronkelde en onderaan in een bal ein digde. Ik mocht wel met de vinger bij wijzen, maar niet aanraken. Toen ik de slang op zijn ingewikkelde weg goed gevolgd meende te hebben en in de bal kneep, bleef de kaars branden. Hij had door de luchtstroom gedoofd moe ten worden. Fout dus. Er waren acht slangen en acht kaarsen en ik mocht acht keer puzzelen. Vier keer goed en vier keer fout. Mijn wat men noemt motorische sug gestibiliteit, (dat is het aanvoelen van bewegingen), is onderzocht met behulp van twee tegen elkaar geplaatste draai schijven, waarvan de ene in verschil lende tempi werd gedraaid door de testleider zonder dat ik zijn bewegingen kon gadeslaan en de ander door mij in dezelfde snelheid moest worden mee gedraaid. De ervaring heeft geleerd, dat chauffeurs met éen sterke motori sche suggestibiliteit spoedig manke menten aan hun wagen aanvoelen. Piloten waren feilloos. I'ENSLOTTE heb ik de zeer onvrou welijke bezigheid moeten verrichten van het uit elkaar halen en weer inel- kaar zetten van een deurslot. Een heel eind ben ik geslaagd, maar ik' heb uit de veer, de palletjes en de radertjes toch niet weer een bruikbaar slot in elkaar kunnen toveren. Niettemin heb ik als beloning voor mijn prestaties het certificaat gekre gen. De testleider weet nu dat staat allemaal in een rapport, dat hij onder zijn berusting houdt hoe het gesteld ls met al die eigenschappen, die Iemand nodig heeft om met enig succes en met een zo gering mogelijke kans op door hem of haar zelf veroorzaakte onge lukken een auto te besturen. HU weet dat ook van 0800 andere personen, dis in de loop van ongeveer zeventien ja ren, die deze dienst nu zUn nuttige functie verricht, getest zijn. Het ls een zeldzaamheid, dat alle proeven feilloos worden afgelegd. Vier piloten van de K. L. M. hebben het nagenoeg zonder fouten gepresteerd. en de voetbalwedstrijden zijn niet van de lucht. Zelfs de post deed zijn best: we hadden deze week brieven van zegge en schrijven precies zeven dagen oud! Oefeningen. \fJAT ik hierboven beschreef geschiedt vrijwel allemaal in vrije tijd. Daar naast worden er gedurende de dienst uren veel oefeningen en demonstraties gehouden. Een beetje exercitie (zelfs voor chauffeurs) kan geen kwaad en demonstraties .net wapens voor „niet ingewijden" ook niet. Een mitraillist wil wel eens de mor tieren in actie zien (al heeft hU in de achter ons liggende periode maar al te vaak een vriendschappelijk en vijande lijk vuur meegemaakt). Maar van het fijne van de zaak, het hoe en wat en waarom krijgt hij nu een indruk. Omgekeerd: de mitraillisten bijvoor beeld laten zien wat zij kunnen en dat is heel wat. Vuur over het hoofd van eigen troepen heen (60 cm er boven) is voor hen maar kinderspel! Het terugstootloze kanon is prac- tisch en theoretisch beproefd en het gerekketek van de punt-50'ers is elke morgen te horen op de heuvels rondom ons. „Om er niet af te wennen" zeggen de soldaten. „Warempel, het lijkt wel oorlog hier". De Amerikanen doen er nog -en schepje bovenop en houden met hun pas-uit-de-States troepen hele oefe ningen in regimentsverband, compleet met alles was daar zo bij hoort. De mi trailleurs, mortieren en kanonnen da veren en echo'n tussen de heuvels, zo dat horen en zien je zo nu en dan ver gaat. Bovendien zijn er, respectievelijk vijf en tien minuten hier vandaan de vliegvelden van de tweede divisie en het tiende Korps, zodat er meer vlieg tuigen in de lucht zijn dan bij U vlie genIs het een wonder, dat je je hier soms „voor" waant? Helm op. J^ATUURLIJK is er veel crltiek op de order: helm op en wapen bij je! Ja, probeer een soldaat-op-rust nu eens aan zijn verstand te brengen dat dat werkelijk noodzakelijk is, dat ie de verloren discipline-te-velde weer een beetje terug krijgt! Ten slotte hebben we met de helm weinig anders gedaan dan ons er in gewassen, er uit eten en er op te zittenNu, vijftig mijl ach ter het front moet je hem warempel nog op je hoofd zetten ook! Het begint 's morgensvroeg als je gaat eten en het gaat door tot 's avonds laat, als je er mee in de bioscoop zit.Ook het wapen aan de schouder gedragen en wee dengene die een houder erin heeft of zelfs maar een patroon in de kamer. Gezegd moet worden dat er echter al lang niet meer gemopperd wordt, daarvoor zijn we te veel gewend ge weest! havens Hamburg en Bremen boven Amsterdam en Rotterdam. Het betreft hier het z.g. D.O.E.S. „Deutsch-Oeste- reichische Eisenbahn Seehafentarif", waarbij Oostenrijk een zeer grote re ductie krijgt op het goederenvervoer door Duitsland, als de goederen be stemd zijn voor Hamburg en Bremen. Er worden op het ogenblik van Ne derlandse zijde te Bonn met de Duitse regering onderhandelingen gevoerd over deze materie, omdat de regeling een benadeling is voor Nederland, die veel weg heeft van oneerlijke concur rentie. Slechte beurt DE heer Pischel maakte nu niet be paald een beste beurt bU de Nederlandse journalisten, toen hy bU wijze van excuus zei, dat de Rot terdamse haven van de oorlog niet zo veel te lijden had gehadEr klonken luide protestkreten en de Ministerial- direktor meende zich te kunnen her stellen door te zeggen „in ieder geval was Rotterdam veel vlugger weer repareerd"! Ook zijn bewering, dat de Benelux- havens, als zü een even gunstige over eenkomst willen hebben als West- Duitsland met Oostenrijk gesloten heeft, dit dan maar aan Oostenrijk moeten vragen, klonk niet bijster prettig. Overigens had hij voor de samen werking met Nederland alle waarde ring en hij gaf zelfs volmondig toe dat de Duitsers van de Nederlandse spoorwegmensen nog heel wat kunnen leren. Onze organisatie, vooral van het huis-tot-huis verkeer, noemde hij be nijdenswaardig en hij was jaloers op het wegverkeer van de ATO. De tariefvrUheid, die de Nederlandse Spoorwegen (voor het goederenver voer) genieten, bezag hij met schele ogen en hij hield een warm pleidooi speciaal bestemd voor de Duitse pers voor even grote vrijheid in Duits land. Het systeem van de laadkisten, die in ons land zoveel opgang heeft ge maakt, is door de Duitsers overgeno men en de heer Pischel zei, dat hij er zelfs graag een Europees systeem van zou maken. „Europ"-wagens JN meer opzichten streven trouwens de Duitse spoorwegmensen naar een Schuman-plan der spoorwegen. Met Frankrijk is pas een overeenkomst gesloten, waardoor 100.000 goederen wagens gemeenschappelijk gebruikt kunnen worden. Deze wagens dragen het opschrift „Europ" en mogen in beide landen zo lang gebruikt worden als nodig is. Tot nu toe is het een internationale regel, dat buitenlandse vrachtwagens zo gauw mogelijk terug gestuurd moeten worden (desnoods leeg) en dat zij alleen maar bevracht mogen worden als ze rijden in de richting van het land van herkomst. De „Europ"-wagens (Frankrijk en Duitsland brachten er beide 50.000 in), blijven #el eigendom van het land van herkomst, doch de ander mag er vrijelijk over beschikken. Dr. Pischel en niet hij alleen zouden echter deze overeenkomst gaarne tot geheel Europa uitbreiden. „Daarvoor zijn veel moeilijkheden te overwinnen", zo zei bij ons, „maar het kan. Als men van 'goede wil is, dan kan er heel wat be reikt worden. Teneinde de internationale samen werking met de Duitse spoorwegen zo veel mogelijk te kunnen bevorderen, heeft de Deutsche Bundesbahn reeds „Generalvertretungen" ingesteld in Nederland (Rotterdam)Zwitserland Zürich), Italië (Milaan) en Belgie (Brussel) en men is in onderhandeling met Engeland. Pootjes-badende meisjes? Neen, het zijn ronde Schotse jongens, n.l. enige Rovers Scouts uit Clasgow, die hun vacantie in Nederland doorbrengen en in Scheveningen dit ongewone schouwspel boden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1951 | | pagina 7