Het lied van het IJselmeer, lied van Hollands trots Een donkere streep: begin ven een nieuwe polder De dijk van de Oosterpolder in 1956 klaar? Driejarig kind te Zaandijk te water geraakt en verdronken Televisie mag rret ontaarden in een culturele mislukking Meeuwen_Jrekkenkringen boven dijkmassiet Vaklui Driehonderd man De Speragromt De dijk Uren van verschrikkelijke spanning Schip met Koreatroepen aan de grond gelopen Hande.sverdrag met Griekenland Een bekwaam man moet haar leiden MARKT PURMEREND Overzicht' Het was wel begrijpelijk Nieuwe Britse ambassadeur in Moskou WOENe WOENSDAG 15 AUGUSTUS 1951 (Van onze speciale verslaggever) IN de restaurants aan de haven, op de nlezierhoten i straten wordt het gehoord. Dag en nacht klinkt h t h e vlsaf8la8 en 111 de melodieus: het lied van het IJselmeer ,1 Har,eVe" 6Ve" jongsaf gehoord en er vnrt^d mee Va" ze kennen eikaars geheimen. Ze zijn door de eeuwen he en /,e(' verbanden geweest, Hebben de van wat er In de Zuiderzee aan zilverkleurig banket verscholen wa^ D - Zuiderzee is n et meer. De kinderen op school slaan hun boekjes open en zien grote zwarte letters dwars door een lichtblauwe plek: IJselmeer heet nu de plaats, waar hun vaders dikwijls hun leven waagden voor het dagelbks broo l Maar het lied van het Uselmeerders is de Hardenvijkérs Lk diSaar ge worden. Soms wandelen ze op de boulevard en turen naar de horizon ver- weg, een tere grijze l.jn, als getrokken door een meesterhand. Ergens is dL iy„ onderbroken door een donker massief: de dijk, die is het waarover de Harderwijkers praten. Hij ligt een eind van de kust, donker en imposant Silhouetten v an draglines en zuigers steken scherp a Sen de hemel Ook dtór klinkt het lied van het IJselmeer, gezongen door motoren en Zeuwem Een donkere streep: begin van een nieuw werk, waarop ons volk trots kan zijn! Met dijkgedeelte, dat voor de kust van Harderwijk in zee ligt, vormt, met een drietal andere percelen, die elders op het IJselmeer zijn te vinden, het begin van een nieuwe landaanwinning: de Oosterpolder. Op de kaarten van de Dienst der Zuiderzeewerken staat dit deel aangegeven als perceel S. Een heel eind verder in zee ligt een tweede perceel, en in de nabijheid van Kam pen vindt men de beide laatste perce len, Op deze vier punten rijst een dijk gedeelte boven zee uit, overal even in drukwekkend en massief: de pijlers van een nieuwe polder, de voorposten in Neêrlands vreedzame strijd om uit breiding van ons grondgebied, dat ve len nu reeds geen waarborgen meer biedt voor een behoorlijke toekomst. De Noord-Oostpolder is gereed geko men en biedt talrijke landbouwers be vredigende perspectieven. Maar de schare van hen, die de aarde tvillen bebouwen, zoals ook hun vader en grootvaders dat deden, lijkt niet te tel len. Daarom is het zovelen een vreug de, te turen naar de horizon, als ze op de Harderwijker boulevard staan. Niet, dat de Oosterpolder in een handom draai gereed zou zijn Voor het zo ver is, zullen de bladeren nog vele ma len van de bomen zijn gevallen. Maar het begin is er. En er wordt hard, heel hard gewerkt. Het was in de maand Maart van dit jaar, dat de Harderwijkers bemerkten, dat er grote dingen op til waren. De Dienst der Zuiderzeewerken sloeg er zijn „tenten" op, het aanzien van de haven veranderde. Drukte en bedrijvigheid heersten alom, toen met de aanleg van de werkhaven werd be gonnen, de basis van de werkzaam heden in perceel S. De „Eendracht" en de „Gorinchem", twee baggermolens van de Z.Z.-combi natie, maakten een aanvang met het baggeren van een geul, die van de ha ven leidt naar een punt, twaalf kilo meter in zee. Die geul was daar zeker niet overbodig, wanneer men let op de diepgang van de schepen, die bij de aanleg van de dijk betrokken zijn. De vaargeul kreeg een breedte van 35 m. De diepte is 3% m. Dat is voldoende voor alle benodigde vaartuigen. Het waren trouwens niet alleen de beide baggermolens, die ijverig aan het ploe teren waren geslagen. De aannemers (de Z.Z.-combinatie: Van de Hoeve en Zanen-Verstoep en Van Oordt en De Klerk) hadden hun handen vol met de aanleg van een werkhaven, vlak bij de Harderwijker haven. „£en beetje bij Evert...!". Aannemer De Klerk uit Werkendam staat wijdbeens op de „helling" van de werkhaven, in dat gedeelte, waar de zinkstukkcn gemaakt worden. Met zijn rechterhand onderstreept hij zijn aan wijzingen, die bestemd zijn voor de schipper van de sleepboot „Urk", die langszij komt en manoeuvreert met een boot, waarin een lading basalt is ge stort, en een zinkstuk. Even komt er een machtig gegrom uit het binnenste van de „Urk", dan draait de boot in de gewenste positie en het verslepen van de materialen kan beginnen. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat is het een drukte van jewelste in do werkhaven. Wie de slagboom bij de flats met hun stoere namen is gepas- seerd, merkt dat direct. Stevige kerels met opgestroopte mou ten zijn er aan de arbeid: de rijswer- 1-ers uit het Zuiden De meesten komen hit Werkendam. ..Vaklui.. verklaart aannemer De Klerk. Je kunt het zien aan de wijze, waarop ze met hun materiaal, rijshout en rietmatten, omgaan. Stevig en snel gaan hun gespierde handen door het hout, dat in elkaar gevlochten wordt tot weer een nieuw zinkstuk. dat straks haar de dijk zal gaan, om daar, met stenen beladen, ter weerszijden tot zin ken te worden gebracht. Vrolijke jon gens zijn het, die Werkendammers. Bij na allemaal heten ze Bakker, of Beens, of PlezierDat kon nog wel eens verwarring geven, ware het niet, dat hun voornamen nogal verschillen. £lk zinkstuk wordt, zodra het gereed is, van de helling losgemaakt, waar na de „tewaterlating" een kwestie van een ogenblik is. Op elk kraagstuk zit een zestal proppen, waaraan de kabels worden bevestigd, wanneer de stukken versleept worden. De stukken hebben een lengte van ruim dertig en een breedte van zeven a acht meter. Hoe veel er per dag gemaakt worden? De opzichter schuift zijn hoed achter op zijn hoofd en denkt even na. Tja. vol gens plan vier of vijf per dag. Maar dat verschilt nog wel eensEen ploeg van twaalf man werkt ongeveer drie uur aan één zinkstuk. „Sinds begin Juni zijn er hier 75 zinkstukken weggesleept" vertelt hij. „Voor dit perceel zijn er ongeveer dui zend nodigEr is voor de rijswer- kers uit Werkendam dus nog wel even werk aan de winkel. „Nouzegt rijswerker P. Visser, die zo'n twihtig jaar ervaring heeft mét dit werk. Hij heeft al heel wat zink stukken onder handen gehad. Bij de werkzaamheden aan de N.O.-polder en in Zeeland. Hij noemt nog veel meer namen. Schouwen-Duiveland. „Kent U Rammekes bij Vlissingen Daar heeft Visser ook nog gewerkt. Er is veel te zien in de werkhaven. Enorme hoeveelheden hout en riet zijn er opgestapeld. En damwand. Aan de overzijde stapelen zich grote steen massa's op, die straks zullen dienen voor de bescherming van de dijk. Daartoe gebruikt men ook de zgn. Koreaanse zakken, waarvan grote hoe veelheden vertegenwoordigd zijn. \Jiet ver van de werkhaven staat een groen geschilderd houten huisje com mandopost in deze strijd om 'tland: de directiekeet. „Neemt U maar een stoelnodigt H. Olofsen uit Urk ons uit. Deze gastvrije tijdschrijver werkt met zijn collega, W. Blokland uit Lemmer, aan een geheel ander onder deel van het goede „raderwerk". Deze heren controleren het aantal man-uren. Ze rekenen met een doorzettingsver mogen, dat respect afdwingt. Ze maken een kostprijsberekening van de dijk. In totaal zijn er bij de werkzaam heden in perceel S. zo'n driehonderd man betrokken, die allen 's avonds worden ondergebracht in barakken of aan boord van de schepen slapen. Ieder zorgt zelf voor zijn brood, maar elke ploeg brengt een kok mee voor het warme eten. Dat moet ook wel, want al die mannen kunnen moeilijk 's avonds een kip roosteren boven huri kampvuurtje jyjen hoopt de Oosterpolder in 1956 klaar te hebben. Begrijp me goed: dan is alleen de dijk dicht. Voor het uitpompen van het water kunt U wel een jaar rekenen Ingenieur J. Middelburg, de maji, die de verantwoordelijkheid draagt voor de werkzaamheden in perceel S. staat op de achtersteven van de directieboot „Spera",' en tikt in gedachten met een stok op het dak van de kajuit. Op rus tige sympathieke wijze vertelt de jonge ingenieur, die drie jaar geleden uit Delft kwam, een en ander over de dijk en over de toekomstige Oosterpolder. „De nieuwe polder heeft een opper vlakte van ongeveer 50.000 H.A., dus nagenoeg gelijk aan die van de N.O.- polder". „Komt er een weg van Harderwijk naar Flevostad, de toekomstige hoofd stad der poldercomplexen?" „Dat ligt inderdaad in de bedoeling. Die weg zal dan over de dijk gaan. Maar misschien komt er later ook een weg door de polder Dan maakt de „Spera" plotseling een scherpe bocht. Reusachtige gevaarten doemen voor ons op. Draglines en zui gers. En daarachter ligt de dijk. j^jeeuwen trekken grote kringen bo ven de dijk, die thans over 'n lengte van ruim een kilometer boven water uitsteekt en aan weerszijden gestoken is in een keurslijf van steen. Aan de Noordzijde is de bekleding van basalt, aan de andere kant van klinkers. Ergens is een dragline bezig de zand- kern van de dijk te bekleden met een laag kleileem, dat gebaggerd wordt bij Urk. Mannen lopen over de dijk, de meesten hebben een pet op en alle maal dragen ze stevige laarzen. Midden op de dijk is een verhoging van zand aangebracht, waarover de toekomstige weg zal lopen, die een breedte zal hebben van ruim vijf me ter. Op een flinke afstand van de dijk ligt een zuiger, de „Casper Robles". „Die zuigt zand op voor de „Corrie", die hier aan de dijk ligtlegt inge nieur Middelburg uit. „De „Corrie" spuit het zand dan weer op de dijk Dat zandspuiten is een fascinerend schouwspel, dat zélfs de mannen daar boven op de dijk nu en dan nog boeit. De „Hoek van Holland II', die aan de andere zijde ligt, is niet alléén zuiger, maar ook „spuiter". Dat gaat dus nog vlugger. Schipper Cornelis yisser uit Marken is dan ook wel een beetje trots oo die schuit, die de hele werkweek het „home" is van de bemanning. Alleen met de weekeinden gaan de mannen naar huis. Naar Markén, naar Urk, of naar het Zuiden. Op de dijk werken, behalve veel Hollanders, ook arbeiders uit Polen. Frankrijk is vertegenwoordigd door twee studenten, die wat practische ervaring willen opdoen. Een fijne motregen legt een sluier over zee en land. In de verte vaart een passagiersboot voorbij. Het gezoem van tdé machines vermengt zich met het gekrijs van meeuwen. Het lied van het IJselmeer. Het lied van Hollands trots. Algemeen medeleven Uren van spanning hebben de ouders van de driejarige Rudi van Dijk uit de Prinsenstraat te Zaandam moeten doormaken. Gistermiddag om half drie was het knaapje voor het laatst gezien en sinds die tijd was niets meer van hem vernomen, zodat het ergste werd ge vreesd. Die vrees is bewaarheid ge worden. Na uren van onzekerheid is het lijkje van het kind uit de Zaan op gehaald. Met z'n moeder was het knaapje gistermiddag op bezoek bij de fa. Eyben, welke familie inwoont bij si garenwinkelier Volger aan de Lage- dijk 50. Het kind speelde buiten en daar het erf door een hekje, ter hoog te van 40 cm was afgesloten van het Zaanwater, dacht men dat het kind niets kon gebeuren. Om half drie was Rudi enig kind van de familie Van Dijk echter niet meer te vinden. Direct werd alarm geslagen en de politie gewaarschuwd. Door buren en de politie werden de omliggende straten afgezocht en werd tevens de politie in de omliggende ge meenten verzocht op te letten. Inmiddels werd ook begonnen met dreggen, daar de vrees bestond dat het kind toch op de een of andere wijze in het water was terecht gekomen. Al het zoeken, op alle mogelijke en on mogelijke plaatsen, had geen succes. Steeds later werd het, de duisternis viel en de angstige spanning van de ouders en de vele omwonenden groei de met de minuut. De hulp van de brandweer werd in geroepen en in drie roeibootjes zocht de politie in het licht der zoeklichten met dreggen de Zaanbodem af. Toen om tien uur nog niets werd gevonden werd de hulp van de Rijks politie te water ingeroepen, die ver dere nasporing, verrichtte met be hulp van een sleepnet. Deze hadden tenslotte het gevreesde resultaat. Om tien voor twaalf 's nachts werd het lijkje van het kind opgehaald op en kele meters van de plek, waar het vermoedelijk te water is geraakt. Het was een tragisch moment. De belangstelling en het medeleven waren uiteraard zeer groot. Het koopvaardijschip „Wahine" met 575 Nieuw Zeelandse militairen is op weg naar Korea, bij het eiland Mase'.a, ongeveer vierhonderd kilometer ten Noorden van Darwin, aan de grond ge lopen. De Britse vakvereniging voor de machineindustrie, die meer dan ander half millioen leden telt, zal aanzienlijke loonsverhoging eisen. Moeizaam torst de sleepboot „Urk" een zinkstuk en een lading basalt naar de dijk, die als een donkere lijn aan de horizon zichtbaar is. Twee arbeiders uit Werkendam bezig met de vervaardiging van een rietmat. Deze rietmatten wor den opgenomen in een zgn. kraag stuk, dat ter weerszijden van de dijk,met stenen verzwaard, tot zinken wordt gebracht. (Van onze Haagse redactie) Op het departement van Buitenlands® Zaken is Dinsdagmorgen een handels verdrag tussen Nederland en Grieken land getekend. Het thans afgesloten verdrag geldt voor een jaar en het omvat een uitvoer van Nederland naar Griekenland van 22 millioen, waartegenover slechts een import staat van 17 millioen gulden. Nederland krijgt van Griekenland: tabak, gedroogd fruit, wijnen, lood, pyriet, magnesiet. zinkerts, tapijten, sponsen en huiden van schapen en geiten. Nederland zal aan Griekenland leve ren: pootaardappelen, zuivelproducten, landbouwmachines en werktuigen, ijs kasten, electrische artikelen, medische instrumenten, pharmaceutische en chemische artikelen, insecten bestrij dingsmiddelen, lederwaren, textiel, glas, dieselmotoren en vee. KERENSKY IN MUNCHEN Alexander Kerensky de eerste pre mier van de voorlopige Russische re publiek in 1917, is uit Amerika per vliegtuig in Munchen aangekomen, waar hij een „conferentie ter organise ring van een tegen het Sowjet-regiem gericht centrum zal bijwonen. (Van een bijzondere medewerker). II. op zichzelf is het niet beslist afkeurenswaardig met een nieuwe zaak op eenvoudige wijze te beginnen. Daarom kunnen we in het algemeen wel 't standpunt billijken van hen, die zeggen, dat we met de televisie niet te hoog van de toren moeten blazen. Wij hebben in ons eerste artikel de gehele finan ciële kant buiten bespreking gelaten, omdat wij van mening zijn, dat een naar de mate van onze vermogens en verlangens geslaagde Nederlandse televisie niet op leven of dood afhankeiyk is van de bedragen, welke er aan worden besteed. Tot deze misvatting komen spoedig degenen, die de artistieke waarde van een solist afmeten naar het bedrag, dat een handige impressario voor zijn op treden bedingt. Inderdaad, er zullen kosten, en geen geringe, moeten wor den gemaakt voor de inrichting van de studio in Bussum; het aanschaffen van de technische apparatuur zou een vrome wens gebleven zijn, indien Philips niet royaal had gesteund. Maar hoe vreemd het moge klinken, deze zaken komen in dé tweede plaats, 's Werelds mees terwerken in verf, steen of op papier zijp vaak tot stand .gekomen op arme lijke zolderkamers en neergezet met handen, die krachteloos schenen door physieke misère. Men begrijpe ons goed: wij willen niet zeggen, dat maat schappelijke armoede 'n essentiële voor waarde is voor de schepping van een kunstwerk. Van de andere kant heeft de welvoorziene dis dikwijls geestelijke vadsigheid, zo niet decadentie tot ge volg. PURMEREND, 14 Aug. 1951. Aange voerd' werden 890 runderen, waaronder: 293 vette koeien 2.052,75 per kg, handel goel, afloop iets stugger; 138 melk- en kalf koeien 650950 per stuk, stug; 396 geldekoeien 525700, stug; 28 pinken 275 450, kalm; 17 vette kalveren 150350 goed; 308 nuchtere kalveren, voor de slacht 50—110, vlug, fokkers 65—95, stug; 35 stieren 6251500, goed; 935 schapen en lammeren, schapen 80125, goed, lamme- den 5595. vlug; 53 bokken en geiten 10 50, stug; 104 vette varkens 1,80—2,10 pei kg, vlug; 978 schrammen, zware en lichte biggen, schrammen 3675 per stuk, zware biggen 40—78, lichte biggen 28—40, markt kalm en prijshoudend; 26 fokzeugen 300 —425, kalm; 32 paarden 550975, markt stil en duur. PLUIM VEEM ARKTtotaal aanvoer 3342 stuk; 2600 oude kippen en hanen, rode en witte 1,702.00 per kg; 80C oude kippen en hanen, blauwe 1,90 2.00 per kg: 600 jonge hennen 4.005.00 per stuk; 2800 jonge hanen, rode en witte 2,402,60 per kg; 400 jonge hanen, blauwe 2,803 per kg; 350 eenden 1.00—1,25 per stuk; 500 konijnen 1.005.00 per stuk. EIERENMARKT: 5.000 kipeieren 14,50 15,50 per 100; 500 eendeneieren 9.00 per 100; handel vlugger. dat door de zware re genval koeien gestald moeten worden en ook het aanbod van vette koeien groter was, maar trots dat was de handel in de vroegte heel goed. hoewel later op de dag iets trager. Tot het einde bleef er evenwel handel en de prijzen bleven vrij goed staande. Op de geldemarkt was de gang minder goed, daar was het een stug ge handel. Met de verse koeien was en bleef het heel stil en er was maar weinig kooplust. Ook in de pinken was een kal me gang. De slachtstieren, waarvan ook nogal aanbod was. werden goed geplaatst Op de nuchtere kalverenmarkt was de handel voor de slacht weer heel goed Deze werden vlug en voor hoge prijzen genomen. Ook de vgtte kalveren waren goed gevraagd, naar aan de fokkalveren werd weinig aandacht besteed: daar wa ren hoegenaamd geen kopers voor. Op de wolveemarkt was het weer levendiger. Voor de vette schapen was de vraag be ter. terwijl er ook al meer naar een fok ker werd uitgezien. In de lammeren was een vlugge gang met hogere prijzen voor export. Met de bokken en geiten wil hel nog maar steeds niet vlotten Op de vette varkensmarkt was het heel gunstig: eei gering aanbod en tengevolge daarvan een wilige handel met behoorlijk hogere pril zen. Ook van de beste vett,. zeugen zij-i -"ikeie boven de f 2 verkocht. Met de big «enmarkt was 't hetzelfde als de vorige week: er was iets minder aanbod maar een kalm prijshoudend verloop. Op de paardenmarkt was de handel stil en de prijzen hoog. De pluimveemnrkt was be ter bezet met oude kippen en hanen maar minder met jonge hanen. De handel was vlugger. J7EN feit is, dat de techniek ons de televisie heeft gegeven en dat er een concreet evaar in schuilt, indien eultureel-onvolwassenen, -onvol waardi- gen cf onverantwoordelijken met dit instrument in het openbaar gaan spelen! Radio en televisie zijn onderscheiden grootheden. Niemand in ons land is zo enthousiast over de gemiddelde kwali teit van het radioprogramma, dat hij zich wat de televisie betreft met een gerust hart aan de werkzaamheid van radiomensen op televisieterrein over levert. Dit constateren is meer dan het ongezouten neerschrijven van een tes timonium paupertatis; het is de angst voor een absolute culturele mislukking, erger, de vrees voor een nieuwe aan slag op het geestelijk welzijn van een generatie, die helaas toch al in het niet bijzonder gezonde klimaat van „Jetjes van de molen" of „Grietjes aan de wa terkant" voortleeft! Wie zijn oor goed te luisteren legt voelt dat er inzake de televisie, exclu sief de zwijgende en ook inderdaad door andere zorgen geplaagde regering, tal van krachten en machten aan het werk zijn, die om der wille van verdediging van verworven posities, om wille van verbetering dezer posities of uitsluitend uit een oogpunt van financiële specula tie één. twee, zo mogelijk meer „beeld lijnen" in handen willen krijgen. Wi hebben, toen wij ons eerste arti kel schreven, geaarzeld en thans voelen wij opnieuw een aarzeling. Heeft het namelijk zin in een Nedere- land, dat politiek, economisch, sociaal en cultureel als een grote hinkelbaan in vakjes is verdeeld, een pleidooi te wagen voor de aanstelling van één man als arbiter elegantiarum in televisie zaken? Wii voelen ze op ons afkomen: daar zijn de AVRO. VARA, NCRV en KRO, daar is Philips, het Algemeen Nederlands Persbureau voor 't nieuws, de dagbladpers, de bioscoopbond, de vervaardigers van filmjournaals, de houder van muziekauteursrechten, de vakbonden van kunstenaars, de stille wachters op commerciële programma's en met hen de advertentiebureaux, de publiciteitschefs van grote onderne mingen enz. Zij allen willen uiteraard die ene man leveren. Zij willen het zelf zijn. Het kan ons koud laten, waar hij vandaan komt. Maar zijn aanstelling moet perse niet van regeringswege ge schieden. Haar bemoeienis mag nimmer een directe zijn. Wij zien deze man als een dirigent, die nu eens dit dan weer dat instru ment naar voren haalt naar gelang de eisen van het uit te voeren stuk; als een man, die het effect der registratuur kent. Alleen een dergelijke figuur zou ons volk de zekerheid bieden, dat het de brengers van televisie in zijn huis kamer geluid èn beeld met de kwaliteit van het programma ernst is. Al het andere zal, afgezien van dubbele kosten, half werk blijven. En een mid delmatig resultaat is voor onze finan ciële verh.udingen '-eggegooid geld. Dus niet te verantwoorden. Sir Alvary Douglas Frederick Gas- coigne is benoemd tot Brits ambassa deur te Moskou, als opvolger van Sir David Kelly, aldus heeft het Foreign Office medegedeeld. Sir Alvary Gascoigne is 58 jaar oud en was tot voor kort Brits politiek ver tegenwoordiger te Tokio en voordien gezant te Boedapest en consul-generaal te Tanger Sir David Kelly trekt zich uit de diplomatieke dienst terug.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1951 | | pagina 5