Nederlandse boeren
leiden rijk bestaan
en vaklieden
in Amerika
C
Een wereldstad moet eten
I
De dag is eigenlijk nog te kort
Nieuw schip vaart op vleugels
700.000
Studenten hebben harde dobber om
het hoofd boven water te houden
Finland heeft een
kabinet zonder
communisten
Bij ons in Noord-Holland
GEMEENTE-SECRETARIS VERTELT
Z.es zoons, negen auto s zeer groot. Herhaaldelijk kwam de
nE toegankelijkheid van de Amerl-
LIED VAN DE WEEK
Hoge snelheid en volkomen stabiel
De Aquavionbiedt vele voordelen
DE door patenten beschermde uitvin
ding, constructie en combinatie van
vleugels en stabilisatoren, waarborgen
een volkomen stabiliteit onder alls
omstandigheden, dwingen de Aquavion
voortdurend in de horizontale positls
en neutraliseren het rollen.
eel nemers
(Van onze correspondent in New York)
QP terugweg naar Nederland bevindt zich thans mr dr Pletcr G. Vonk, ge
meentesecretaris van Bodegraven, een man, jonger van jaren dan zijn titels
doen vermoeden en uiterst elastisch van geest. Vier maanden lang reisde hij
door de Verenigde Staten van Noord naar Zuid, van Oost naar West. Zi)n
hoofddoel: poolshoogte nemen, hoe Nederland er in Amerika voorstaat bi) het
grote publiek en hoe Nederlandse emigranten, die de laatste jaren de oversteek
maakten, hier boeren. Men kan dat boeren zowel letterlijk als figuurlijk nemen.
Want Pieter Vonk heeft menig landbouwer ontmoet, die guldens voor dollars
heeft verwisseld, het „van der" van zijn familienaam op z'n Amerikaans „Vander"
■pelt, maar verder louter van nationaliteit en niet van karakter verwisselde.
Wij trachtten tijdens een gezamenlijke autorit vlak voor zijn inscheping vast te
leggen, wat de scherpste indrukken waren die hem van de reis zijn bijgebleven.
«7 langstelling voor Nederland was alom
kaan", aldus Pieter Vonk, „frap
peerde mij als een van de scherpste
contrasten met het doorgaans stugge
Nederland. Wanneer ik in een autobus
in een voor mij wildvreemd oord was
■angeland, had ik niet veel anders te
doen dan het gemeentehuis op te bel
len, naar de plaatselijke burgemeester
te vragen (die ogenblikkelijk zelf aan
de telefoon kwam) en hem te vertel
len, wat mijn functie in Nederland is.
Of ik dan maar prompt bij hem wilde
komen. Hij zou mij wel voorstellen aan
de meest interessante mensen in zijn
gemeente. Wanneer op deze manier de
sneeuwbal van contrasten aan het rol
len was gebracht, deed zich nog maar
één probleem voor: mij wegscheuren
van zoveel hartelijkheid".
Gemeenschapszin
WAT is de indruk, die de Ameri-
kaanse samenleving achterlaat",
wilden wij weten. „Het is opvallend
hoe sterk de gemeenschapszin ontwik
keld is. De emigrant wordt door de
gemeenschap opgenomen. Hij kan zijn
gang gaan. Het doet er niet toe, welk
werk hij verricht Hij kan niet alleen
financieel iets bereiken; hij kan als hij
dat wil, een invloed ten goede worden
in de gemeenschap, die hem eens toen
hij zich wellicht een vreemde eend in
de bijt voelde, zonder vragen accep
teerde. Neemt het geval van Henry
Visward, een Hollandse jongen, die in
1904, op zijn 15e jaar, naar de V.S.
kwam en zich in Westfield in de staat
New Jersey, vestigde. Hij deed van al
les, om maar wat te verdienen. Maar
hij had op zijn 20e jaar zoveel geld bij
een gespaard, dat hij een kleine melk
zaak kon kopen. Vandaag behoort hij
tot de meest vooraanstaande melkleve-
ranciers in de staat New Jersey. Wan
neer je met hem spreekt, dan merk je,
dat hij dankbaar is hier een gelegen
heid te hebben gehad, die hij in Ne
derland nooit zou hebben gekregen. En
hij vindt het vanzelfsprekend, dat hij
nu het hem goed gaat een actief
aandeel neemt aan het gemeenschaps
leven in zijn Amerikaanse woonplaats.
Hij is voorzitter van een aantal sociale-
en bedrijfsverenigingen.
Welvaart
DIETER Vonk kende nog meer voor-
beelden van Nederlanders, die het
in Amerika voor de wind was gegaan.
Marvin Vanderwel uit Orange City,
Iowa, die in 1936 hierheen kwam zon
der een cent, en nu eigenaar is van 210
hectare land. Aan Amerika's Westkust
ontmoette hij Eeinier Goedhart, die
oorspronkelijk in Bodegraven woonde
en na een reeks uiterst magere jaren
eerst in zijn woonplaats en daarna in
Leiden in 1928 besloot naar Amerika
over te steken. Na twee jaar als melk
knecht te hebben gewerkt had hij vol
doende overgehouden om voor zichzelf
te beginnen. Hij heeft thans een vee
stapel van 338 koelen op 18 hectare
land. Bein Goedhart liet, niet zo lang
geleden, twee jonge kerels uit Neder
land overkomen. Die verdienen thans
voor een werkdag van 8 a 9 uur ruim
400 dollar per maand.
„Maar", voegde Pieter Vonk hier
prompt aan toe, „de welvaart onder de
recente Nederlandse emigranten vindt
men bij uitstek onder de landbouwers.
Voor intellectuelen is het een harde
dobber om zich hier staande te hou
den. Ik heb ook tal van studenten ont
moet, die zich krampachtig vasthouden
aan de akeligste baantjes en om maar in
de V.S. te kunnen blijven, een afgrijse
lijk bestaan leiden van de ene dag in
de andere. Daar komt niets van terec' t.
Onder de Hollandse vaklieden was de
situatie aanmerkelijk beter. De heden
daagse kapitalist in Amerika is de
man, die een ambacht door en door
verstaat. Handenarbeid wordt vorste
lijk 'betaald."
„Neem b.v. eens een timmermansge
zin, dat ik aan de Westkust ontmoette.
De man had zes zoons, die allen tim
mermansknecht waren. Vijf ervan wa
ren getrouwd. Gezamenlijk was het een
familie van dertien zielen. Zij woonden
allen vlak bij elkaar en hadden in elk
huis televisie en gezamenlijk negen
auto's. De gemiddelde verdienste was
98 voor een 40-uren-week".
Andere geluiden
T\ AARTEGENOVER stonden weer be-
zoeken aan en gesprekken met Ne
derlanders in de V.S., die niets liever
zouden willen dan terugkeren naar het
goede oude vaderland. Pieter Vonk
sprak met Amerikanen, die of in Ne
derland waren geweest of gehoord had
den van onze „gezelligheid" en het in
tieme gezinsleven en wier liefste wens
was naar Nederland te emigreren! Be-
plaatselijke pers Bodegraven's gemeen
tesecretaris interviewen om te horen
hoe men in Nederlandse gemeenten de
zaken pleegt aan te pakken.
Grote belangstelling voor genealogie
trof Vonk aan in de Mormonenstad
Salt Lake City. In de genealogische af
deling van de Kerk der Heiligen der
Laatste Dagen, zoals de volledige titel
luidt, trof hij microfilms aan van vrij-
wijl elke Nederlandse gemeente. „Ik
vond bijvoorbeeld van mijn eigen
woonplaats microfilms van de archie
ven van de Ned. Herv. Gemeente in
Bodegraven van het jaar 1625!"
Pieter Vonk verklaarde ervan over
tuigd te zijn, dat de naam van Neder
land in Amerika een zeer goede klank
heeft en dat de Nederlandse invloed
in het land als een factor ten goede
werd beschouwd. Maar er deed zich
hier en daar wel wat begripsverwar
ring voor, zoals bleek uit het oude
liedje, dat hij herhaaldelijk hoorde:
The Dutch company
is the best company
that ever came over from
old Germany;
there's the Amsterdam Dutch
and the Rotterdam Dutch,
the Potsdam Dutch and the
other dam Dutch.
The Dutch company
is the best company
that ever came over from
old Germany.
Uitwisseling
piETER Vonk is de overtuiging toege
daan, dat teneinde het contact met
Nederland levendig te houden, leven
diger dan thans het geval is behoef
te bestaat aan een overkoepelende Ne
derlands-Amerikaanse organisatie waar
bij alle bestaande kleinere verenigin
gen, die gebaseerd zijn op een Neder
landse band, zich zouden moeten aan
sluiten. De overkoepelende organisatie
zou zich dan actief bezig kunnen hou
den met het bevorderen van Neder
lands-Amerikaanse uitwisselingen op
allerlei cultureel gebied. Bij het peilen
van de gevoelens van Amerikanen, die
nog recent Nederlanders waren en an
deren, die trots zijn op hun Neder
landse voorouders van vele generaties
geleden, trof Pieter Vonk een warme
belangstelling aan. Wie weet, hoe dit
particulier initiatief tot een belangrijke
Nederlandse daad kan leiden!
(Van onze correspondent in Finland)
yONDER aan de eisen der communii-
ten gevolg te hebben gegeven, ja,
zelfs zonder de communisten te heb
ben gehoord, heeft de agrariër Hekke
nen op 20 September zijn derde minis
terie gevormd. Was het eerste ministe
rie een uitgesproken minderheidsrege
ring, in hoofdzaak samengesteld uit
agrariërs, het derde is, evenals het
tweede geweest was, op een bredere
basis gebouwd, nl. op de samenwerking
van agrariërs en sociaal-democraten. De
regering weet zich gesteund door 119
van de 200 stemmen in de Rijksdag.
En toch zijn zeven ministers van het
toneel verdwenen. Zij zijn echter niet
gedegradeerd, maar hebben andere be
langrijke plaatsen ingenomen. Zo is de
gewezen minister van Buitenlandse Za
ken, Gartz, als gezant naar Zwitserland
verplaatst, terwijl de minister van Fi
nanciën, Hilthunen, hoofd is geworden
van het instituut voor volkspensioen.
Van de nieuwe namen noemen wij
slechts Sakari Tuomïoja, de pas 40 jaar
oude minister van Buitenlandse Zaken,
die ondanks zijn jeugdige leeftijd al
15 jaar in de politiek zit en derhalve
de bijnaam „Pojo", „de Kleine" heeft
gekregen. Maar Tuomioja weet wat hij
wil. In het eerste ministerie-Kekkonen
waakte hij er als minister van Handel
voor, dat de economische betrekkingen
met de grote buurman niet te nauw
werden aangehaald. Daardoor was het
mogelijk, dat Finland zich vooral gedu
rende de laatste maanden steeds meer
op het Westen kon oriënteren. Natuur
lijk bleef deze handelspolitiek in Rus-,
land niet onopgemerkt. Zo schreef
Hertta Kuusinen, die eens de Finse
„Anna Pauker" werd genoemd, in het
Russische blad „Bolsjevik", dat „de
Westelijk georiënteerde economie Fin
land steeds vaster bindt aan het grote
oorlogsbudget der imperialisten. Inder
daad bedraagt de Finse handel met
Rusland op het ogenblik nog geen ze
ven procent van de gehele buitenlandse
handel.
Eigenaardig genoeg is Tuomioja,
die dus van de communisten niets wil
weten en ook ruzie met de socialisten
heeft gehad, omdat hij in de looneisen
der arbeiders het begin van de nu
werkelijkheid geworden inflatie zag
gehuwd met de dochter van een van de
ijverigste communistische propagandis
ten.
Niemand zal hier beweren, dat deze
regering het gemakkelijk heeft. Zij
staat in de eerste plaats voor de ont
zettend moeilijke taak de prijzen en lo
nen te stabiliseren., waarbij zij alvast
op de tegenwerking der communisten
kan rekenen, die nog steeds hun hoop
op een chaos gevestigd hebben.
Men noemt ons Noord-Holland zo vaak kaal en koud,
Maar zij, die zo boud durven spreken,
Die hebben dit land tussen duinen en dijk
Wel zéér oppervlakkig bekeken. i j
Want waar vindt men schonere steden in t land
Dan Alkmaar, Edam, Hoorn, Enkhuizen,
Zo rijk aan historische schoonheid, cultuur,
Aan bruggetjes, grachten en sluizen?
En wéér vindt men, buiten Den Helder, een stad
Die zó aan de jutters verwant is?
Hoe schoon staat in Schagen de prachtige kerk
Op 't marktpleintje, dat zo markant is.
En wie is er blind voor de glorie der Zaan,
Waar kost'lijke geveltjes pronken?
En welk' Beverwijker toch voelt niet zijn hart
Bij d' heerlijkheid Scheijbeeck ontvonken?
Ja schóón is Noord-Holland, wéér of men ook ziet,
Zijn dorpen, zijn polders en dijken,
Zijn duinen en bossen, de zee en het strand,
Wéér elders vindt men zijns gelijke?
En zij, die deez' schoonheid niet hebben ontdekt,
Die moeten dit streekblad gaan lezen,
Want daarin wordt elk, die er waarde aan hecht
Met pen en met stift onderwezen.
De Streekkrant dat is toch de krant voor de streek
Waarin men mag werken en leven.
Geen andere krant, die zó zuiver de sfeer
En mentaliteit wéér kan geven.
Doet daarom wat duizenden hébben gedaan
En wordt abonné, mijne vrinden,
Want iedere dag weer opnieuw zult gij hier
Hét nieuws van Noord-Holland in vinden!
JABSON.
ONDER DE
MENSEN (4)
^ATUURLIJK men kent het versje van Holle-Bolle-Gijs. In een ver verleden
werd ons nog teder gevoel voor maat en oirbaarheid gevoelig geschokt door
het verhaal van die Holle-Bolle-Gijs. Maar één ding ontging onze aandacht:
hoeveel werk er verzet zou moeten worden om deze veeleter in universele stijl
van al het nodige te voorzien. Aan dat verhaal van Holle-Bolle-Gijs doen de
Amsterdamse markten u denken. Het lijkt zo gewoon: u gaat naar Amsterdam
en als u trek krijgt, stapt u rustigjes een restaurant binnen en dan bestelt n
wat uw hart begeert. Maar hebt u zich wel eens gerealiseerd hoeveel werk er
gedaan moet worden, eer de kellner in een Amsterdams restaurant u naar
wens bedienen kan?
FEITELIJK werkt het hele land mee de auto, die de worsteling uiteindelijk ^ing binnen is.
grote steden als b.v. Amsterdam in winnen zal. uur s nachts m
stand te houden. Maar die activiteit Aardappelen worden vervoerd in
draagt in Noord-Holland boven het IJ „kratten" van 25 kg. Nu is vijfentwintig j
eei. wel sterk geprononceerd karakter, kilo niet zo'n onhandelbaar gewicht. paar honderd kilo. Dinsdagsmorgens trailers op weg met voedsel naar Am
De dag is er nog te kort voor.... in Maar wie ongetraind een slordige dui- om vlfr.uur begint de Centrale Markt sterdam, Rotterdam, Antwerpen of
1l..,a „„„a „iweer te leven. Om negen of tien uur is Brussel. Want een wereldstad moet
keijuf komt in de krant, maar een hard
werkende transportarbeider komt met
tertijd alleen maar op 't kerkhof. Nu
ja, we kunnen ook niet allemaal be
roemd zijn.
De kleine binnenschippers hebben
geen gemakkelijk leven. Vooral zij, die
de Amsterdamse markten van groenten
voorzien, kunnen een 8-urige werkdag
altijd nog als een illusie beschouwen.
Het werk begint 's Maandagsmorgens
om een uur of negen en het gaat niet
slechts als 's avonds om zes uur de la-
Dat betekent om twaalf
s nachts in Amsterdam. Daar
wordt gewoonlijk eerst nog de deklast langs alle grote wegen in Noord-Hol-
gelosthier een partijtje en daar een land tegen komen, de grote diesel
de nacht wordt er even hard gesjouwd, zend stuks uit een schuit moet slepen
Overal in de provincie wordt er ge- heeft meteen voor de
zwoegd om de hoofdstad van voedsel twee en zeventig uur het angstige ge
te voorzienop de Wadden evengoed voel in tweeën te zullen knappen.
Maar een wereldstad moet eten. En
dus komen in Grotebroek, Warmenhui-
negen ui uen uur is Brussel, want een
eerstvolgende ^e. gelost. Maar voor de terug- eten en daartegen moeten beschermen-
reis begonnen wordt gaat eerst bij de de wetsbepalingen het afleggen. Vooral
kistenloods het lege fust weer aan wanneer de praktijk wel een beetje an-
boord. Dat moet aan de veiling van ders is dan de theorie,
herkomst weer gelost worden. 's Woens- Wanneer u ln een stedelijk restau-
7,K,1'U Ir T dags begint voor dag en dauw weer het 'VIT1 *V T
zen, Avenhorn, Zwaag, Obdam, Broek laden. En tussen laden en lossen door rantu te goed doet aan het vette der
op Langendijk, Purmerend, Noord- moet er eten gekookt worden, het
C 1-, n v s-i «-v U I Alrll-nw U A«TAWTTlll„ „v.
als in de Heerhugowaard of de Wor-
mer. Het is begrijpelijk, dat de stede
ling er geen notie heeft hoeveel
moeite het kost om een grote stad van
al het nodige te voorzien, maar zelfs in Scharwoude, Blokker, Beverwijk en scjjjp moet schoon gehouden worden,
- machinekamer is altijd werk....
op een schip is er geen smid.
Voor de chauffeur staat het vrijwel
precies zo. Het is zo: de chauffeur
(Van onze Haagse redactie).
QP WEG van Stockholm naar Le Havre zal dezer dagen een nieuw soort schip
de haven van Scheveningen aandoen en voor belangstellenden worden ge
demonstreerd. Het is de Aquavion, een naam die de elementen van lucht ea
water in zich draagt. De Aquavion is geen gewoon schip, maar evenmin een
glijboot. Het technische principe van de Aquavion, dat als zodanig reeds lang
bekend is, is hetzelfde als dat van het vliegtuig, nl. dat dit watervervoermiddel
tijdens de vaart gedragen wordt door de reactie van het water op 2 of meer
onder de romp gemonteerde vleugels en dus niet door zijn waterverplaatsiny,
zoals dit bij schepen het geval is. Dientengevolge wordt de romp reeds bjj ge
ringe snelheid 25% van de kruissnelheid) volledig uit het water geheven,
terwijl de vleugels onder het wateroppervlak blijven.
De voordelen schijnen vele te zijn,
men wijst o.a. op de volgende eigen
schappen:
Vermindering van de waterweerstand
met ongeveer zeventig procent. Bijge
volg: veel hogere snelheden, c.q. enor
me besparing op motorvermogen en
brandstofverbruik.
Betere manoeuvreerbaarheid en veel
grotere stabiliteit, welke nog toeneemt
bij hogere snelheid; bij slecht weer kan
de Aquavion zijn snelheid' veel langer
handhaven, dan een schip van gelijks
of grotere tonnage.
Ook bij hoge snelheden geen noe
menswaardige trekgolven, daardoor te
vens uiterst geschikt voor ondiepe ett
binnenwateren.
De afwezigheid van veel zog en van
boeggolfschuimrand, waaraan snelle
schepen tijdens de vaart reeds van
verre en vooral ook uit de lucht zijn
te herkennen.
Volledige veiligheid, zelfs ook wan
neer de hoogste snelheden worden ge
lopen, door een uitzonderlijk sterk
remvermogen.
A,N) 5TE/2.D A.N)
's Nachts om één uur kunt u ze
de provincie overzien maar weinigen overal waar geveild wordt, zodra de
de totale inspanning op de meest uit- veilingen begonnen zijn de schepen
voor de wal en de auto's op de par
keerterreinen. Voor een leek is die
eenlopende gebieden.
Om maar één feit te noemen: groen
ten.
Wanneer het artikel oogstklaar is,
betekent dat voor de kweker reeds de sortiment van de aangeboden produc-
drukte alleen maar een raadsel. De wordt wettelijk beschermd. Maar in
veilingsystemen verschillen overal, het praktijk hebben die wettelijke bepalin-
voltooiing van een langdurig en vaak
niet zo heel eenvoudig proces. Dan
komt het product op de veiling.... de
daaropvolgende fase is het vervoer.
Er is een tijd geweest, dat het vracht
vervoer gebeurde met kleine zeilscheep
jes. Die werden „gejaagd", d.w.z. voort
getrokken door paard (en> of zeilden
bij gunstige wind.) Het kwam voor, dat
zo'n scheepje een week over de reis
deed.... stapelgroenten leenden zich
alleen voor die vorm van vervoer.
Maar de dagen van de zeilschuit lig
gen al weer zover achter ons, dat vah
de thans levenden alleen de aller-oud-
sten zich dat nog kunnen herinneren,
jfoals b.v. de binnenvaart-reder in rus
te Cees van Schoorl. Van Schoorl zèlt
begon immers zijn loopbaan als „ja
gersjongen"?
Toen kwam de scheepsmotor.
Het was één der factoren, die de
welvaart op het platteland met spron
gen omhoog deed gaan. Grote consu
menten kwamen dichterbij, het vervoer
werd minder afhankelijk van onzekere
factorennaast de spoorwegen is
het de scheepsmotor, die het isolement
van het platteland doorbroken heeft.
Tenslotte kwam de auto.
Op het ogenblik is de vrachtauto de
dodelijke concurrente van de binnen
vaart en althans voor het vervoer van
groenten en dergelijke producten is het
ten is op geen twee veilingen gelijk.
gen niet veel effect. Als er b.v. ooit
met officiële documenten geknoeid
aarde, dan moge het u duidelijk zijn
dat u dat te danken hebt aan de in
spanning van honderden en duizenden.
Want dit artikeltje geeft u nog
geenszins een volledig beeld. Daarin
werd niet gesproken over het werk van
de tuinder, visser of boer. Daarin werd
niet gesproken over het werk van
keurmeesters, controleurs of fabrieks
arbeiders. Daarin werden de sluiswach-
onderscheid, dat de grote massa hen
niet kent. Een hardzwemmende wln-
met het z.g. werkboekje, dat
chauffeur in moet vullen.
elke
voor al die werkers geldt echter zonder wordt, is dat wel bij uitstek het geval ^ers,' havenarbeiders en garageperso-
neel, die allemaal elk uur van de nacht
en de dag klaar moeten staan, niet
eens genoemd. Daarin kwamen de
lichtwachters, de hellingbazen, de han
delaren, de kistenmakers, de.... het
probleem een wereldstad dag aan dag
van het nodige te voorzien heeft een
organisatie in het leven geroepen, dat
een geheel land omspant.
Het is zo: aan die organisatie kleven
principiële gebreken, zo groot en
ernstig, dat zij een voortdurende be
dreiging inhouden tegen het voortbe
staan van die organisatie zelf. Het is
ook waar, dat er veel werk nutteloos
is., de opbouw van onze economische
organisatie is nog altijd onwaarschiin-
lijk-primitief. Zo goed als het aandeel
der individuen onderling in de totale
arbeidsprestatie nog steeds navrant
ongelijk is.
Maar hoe dit ook zij: zolang een
grotere perfectie in het distributie
systeem blijkbaar nog onbereikbaar is,
zolang zult u op het Balgzandkanaal,
de Alkmaarder Meer, de Zaan en de
Schermervaart de vaarlichten zien van
de schepen, die varen, omdat een we
reldstad moet eten. Zo goed als over
alle wegen de vrachtwagens ronken,
voorafgegaan door de dansende licht-
kegels der koplampen.
HERMAN DE COSTER
word! uitgekeerd
door de
Onderlinge
Levensverzekering Mij
's-Gravenhage
te s-Gravenhage
als winst over het
afgelopen tijdvak
*-
Uilgcs/ofen aan
sprakelijkheid
....IN &Qx>Tee>TZc>&K_i WALMEN HDIZEN/, acvagwoRA/,ZwAA6>,
O0O0&OBK OPLANÖEDJjK, PU«ME«.eNP, (VUC>KJ> - SCHAj£-
WOUD&e.LOK.K.B/2, f}EVE/2.WJ)K. ENZ VÜED6EL VOOR.
A.M6T&J5. DAf"?
(Advertentie, laf, Med.)
