Nederland heeft een metselzand, maar tekort aan het Gevangenis-experiment in de Verenigde Staten mislukte Rode soldaten in Duitsland mogen weer wodka drinken De gezondheidstechniek is een nieuwe tak van wetenschap •9* ONBEGREPEN IJVER Ged. Staien weigeren toestemming tot afgraving van duinuitloper in Egmond Waardevolle voorraad van 200.000 M3 Zware jongens confra reclasserings-ideaal AAN vierhonderd twee en zeventig „zware jongens", wier onverbeterlijke a-sociale activiteit had geleid tot een veilige opsluiting buiten de vrije ge meente, is de drie millioen dollar, die de staat Utah aan een model-gevangenis ten koste heeft gelegd, nauwelijks besteed geweest. Het „doe wel en zie niet om*' van de idealistische gevangenisdirecteur, die tralies en boeien had doen ver wijderen en een atmosfeer had geschapen, die eerder zweemde naar een boeren bedrijf dan naar „de bajes", is falikant uitgelopen. De directeur, Alvin Sever- son, heeft zijn ontslag moeten nemen. Zijn „hervormingsmaatregelen" zijn prompt ingetrokken. Thans zijn er weer tralies en grendels Na maanden gedwongen nuchterheid Feesten op Karlshorst zijn alom beroemd Voor het geluk der mensheid Geleerden besiuderen lekkende gootstenen Kleine problemen, die het leven vergallen Oof I DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1951 (Van onze speciale verslaggever) jjjNKELE DAGEN geleden schreven we, dat er een zandprobleem Is in Ne derland. Het scherpe rivierzand is niet minder dan gecontingenteerd en het duinzand, dat bij de woningbouw het scherpe rivierzand gedeeltelijk kan ver vangen, mag slechts met toestemming van verschillende instanties worden af gegraven. De natuurbescherming eist, dat deze afgravingen aan straffe regels gebonden zijn. Er zijn mensen, idie menen, dat deze bevoegde autoriteiten wel eens te streng oordelen. Zo in Egmond. Daar ligt een als natuurreservaat naar hun en anderer inzicht waardeloze zand hoek, waar met geringe moeite zeker zon 200.000 kubieke meter zand zou kunnen worden weggegraven voor de bouw zelfs prachtig zand, want het is goed kalkhoudend en vrij grofkorre lig zonder dat het landschappelijk schoon zou worden aangetast. Het be doelde terrein wordt aangeduid met de benaming „Villapark" en beslaat een oppervlakte van naar ruwe schatting ongeveer 25 ha. Het is geen vol duin gebied maar grond, die precies gelegen is aan de voet van de meest Oostelijke duinenrij. Dat is dus zover mogelijk landinwaarts. Er zijn enkele duinge deelten bij, die al geen echte duinen meer zijn, maar kunstmatige. Zo'n vijf en dertig jaar geleden zijn ze opgewor pen om een sympathieke achtergrond te krijgen voor een collectie villa's, die de Deli Maatschappij hier toen wilde laten bouwen. Het bouwplan is nooit doorgegaan, maar het kunstmatige duin- tje ligt er nog steeds. In het bedoelde terrein liggen tevens enkele kleine, zeer laag gelegen diep uitgegraven perceeltjes tuingrond. Het gemeentebestuur van de Egmon- den heeft dit terrein al eens in het ge meentelijk uitbreidingsplan opgenomen. Ged. Staten hebben er geen goedkeu ring aan kunnen hechten. Zij zagen lie ver, dat de gemeentelijke uitbreiding gericht werd naar de Meerpolder. Prac- tische overwegingen hogere kosten voor het bouwrijp maken en hogere bouwkosten maakten het gemeente bestuur niet zo ontvankelijk voor deze suggestie. Ook al, omdat het hun ook voorkwam, dat een collectie goede mid denstandswoningen aan de duinvoet en ook een flinke wijk van dit type wo ningen de aantrekkelijkheid van de Egmonden èn het aanzien van dit duin gebied aanmerkelijk zou kunnen verho gen en verbeteren. In dit verband strekken andere plaatsen langs de Ne derlandse kust het gemeentebestuur tot voorbeeld. Noordwijk met zijn aantrek kelijke woningen dikwijls zelfs op duintoppen, wat hier nimmer de be doeling was is een van die voor beeldige plaatsen. Waarom zou hier niet kunnen, wat elders wel kon, vraagt men zich in Egmond af? En bovendien staan er bij een derge lijke oplossing nog meer voordelen te wachten. De eigenaar van de grond namelijk jhr. Six uit Laren wil de grond bouwrijp opleveren. De gemeen te behoeft er geen cent aan ten koste te leggen. Dat bouwrijp opleveren kan geschieden, wanneer toestemming ge geven wordt voor een verantwoorde af graving tot een tevoren te bepalen ni veau, waarbij het van overheidswege te oefenen toezicht volledig aanvaard wordt. Resumerend zien we dus. dat le. de gemeente Egmond een aantrekkelijke uitbreidingsmogelijkheid geschapen wordt; 2e. 200.000 kubieke meter uit stekend metselzand vrij komt; 3e. bouw rijpe oplevering van het terrein geheel particulier zal geschieden en 4e. door dit alles aanzien noch practisch nut van het duingebied naar veler deskundige smaak ook maar in de verste verte ge schaad zouden, worden. Menigvuldige belangen dus. Wij kunnen ons niet onttrekken aan de indruk, dat de be voegde instanties deze belangen wat te licht geteld hebben in hun ijver om te voorkomen dat Nederland van een stuk natuurschoon beroofd zou worden. Of golden misschien andere motieven? Namiddagjurk van zwarte ge streepte organdi, naar een ontwerp van namaaksieraden. De hoed is van Jean Desses, met een ceintuur rondom bezet met zwarte struis veren. (Van onze correspondent te New York) QIPIERS, die onder zijn regiem in burger plachten rond te lopen, ver schijnen thans weer in de donkerblau we uniform. Hun patroongordel dragen zij zichtbaar. Bij voorkeur steken zij hun wijsvinger door de beugel van hun pistool en wentelen het wapen non- (Van onze correspondent te Berlijn) VRIJWEL een jaar lang hebben de soldaten van het rode leger in Oost-Duits- land tevergeefs op hun wekelijks wodkarantsoen gewacht. Dit was het ge volg van een dienstorder van de stafchef der bezettingstroepen, generaal-kolonel Sergej Iwanof, die aan alle intendanten verbood, de manschappen wodka te ver strekken. Aanleiding tot deze letterlijk en figuurlijk ontnuchterende maatregel waren de talrijke vechtpartijen cn ongeregeldheden, waartoe dronken soldaten lich lieten verleiden. In beschonken toestand drongen zij café's binnen, waar *ij de gehele inventaris kort en klein sloegen, indien hun soms erg vergaande wensen niet werden ingewilligd. Zij overvielen eenzame bewoners van tuin huisjes, speelden gevaarlijk met hun revolvers en maakten in het bijzonder de ganse grensstreek rond Berlijn onveilig. gens zowel van de eerste als van de tweede maatregel weinig gemerkt. De daar dienende manschappen vie len namelijk niet onder het oorspron kelijk verbod, maar ontvingen altijd hun normaal rantsoen van twee fles sen per week. Bij bijzondere gelegen heden kregen zij bovendien nog een fles extra. En dergelijke gelegenheden zijn bij het rode leger zeer talrijk. Feesten in Karlshorst In Karlshorst worden de glazen dan ook nogal eens geheven. In Berlijn algemeen bekend zijn de prachtige ontvangsten, die eens per maand door generaal Tsjoekof in zijn villa's te Babelsberg of in Karlshorst zelf gehouden worden. Wie hier wordt uitgenodigd, waant zich aan het hof der oude Russische grootvorsten. Al hetgeen de tong streelt, staat op lange tafels uitgestald, en ieder kan zelf halen, wat hem belieft. Zakoes- ka's met elk denkbaar belegsel, zwar te en rode caviaar, zalm, maar ook zure koolsoep en varkenshielen deco reren iedere ontvangst in Karlshorst, Deze uitgelezen gerechten zijn echter geen doel op zich zelf. Ze worden uit sluitend beschouwd als een middel om langer te kunnen drinken. De Russen eten voortdurend en dank zij deze gewoonte kunnen zij een verba zingwekkend drinktempo volhouden. Men ziet hen nooit aan hun glas nippen. Ze spoelen de volle inhoud ineens door hun dorstige kelen en meteen wordt het glas weer gevuld. Een leeg glas wordt namelijk als een onattentheid van de gastheer be schouwd. Wordt op officiële gelegen heden getoast, dan moet het glas in één teug worden geledigd en dan kapot gesmeten worden. Overigens mag men niet denken, dat op ont vangsten in Karlshorst uitsluitend wodka wordt geschonken. Men kan er naar hartelust kiezen uit de zware Krim- en Kaukasuswijnen, uit Rus sische champagne en een bouquet van voortreffelijke likeuren, die sui kerzoet zijn, maar met hun 55% alco hol tevens zeer verraderlijk. Wie hun bekoring niet kan weerstaan, weet de volgende dag wel, dat hij in Karls horst is geweest. QP de kommandantur regende het klachten uit alle kringen der be volking. Wel werden steeds maatre gelen getroffen om te vermijden, dat Iets van het wangedrag der beschon ken soldaten naar buiten bekend werd, onder andere werd aan oogge tuigen zwijgplicht opgelegd, maar dit kon niet verhinderen, dat de onrust ender de bevolking der Sovjet-zóne onrustbarend steeg. Daarbij kwam nog, dat verschillende misdaden juist over de grens op Westberlrjns gebied bedreven waren, wat de Westelijke pers telkens gelegenheid bood de da gen van Mei 1945 in herinnering te roepen. Dit deed de reputatie der rode troepen geen goed en bemoei lijkte het streven der Sovjetrussische legerleiding de pijnlijke herinnering «tan de dolle weken na de intocht bij de bevolking uit te wissen. Generaal Iwanof greep daarom in, tnaar zijn maatregel had slechts ten dele het gewenste resultaat. Talrijke soldaten, die hun ontbijt niet zonder een stevige slok wodka konden ver werken, verkochten legergoederen en voedsel om met het aldus verkregen geld wodka te kopen in de Oostduitse Staatswinkels. Wie dit niet kon beta len één fles kost nog altijd zeven tien mark nam zijn toevlucht tot geheime stokerijen of zocht naar andere bronnen. Vanzelfsprekend waren ook hier personen, die van de drooglegging misbruik maakten en de soldaten on deugdelijke alcohol verkochten. Het aantal vergiftigingsgevallen steeg onrustbarend, evenals trouwens het gebruik van spiritus. De remedie bleek ernstiger te zijn dan de kwaal, zodat generaal Iwanof zich gedwon gen zag op 25 Augustus jongstleden een nieuwe dienstorder uit te vaardi- gen. De drooglegging werd opgehe ven en er werd bepaald, dat iedere soldaat voortaan een fles per week morht ontvangen In het Sovjetrussische hoofdkwar tier te Karlshorst heeft men overl- chalant om hun hand, vlak vóór de cellen van de gevangenen, wier horizon thans is beperkt door zwaar-ijzeren tralies en massieve deuren. Een nieu we directeur, een man van de oude school („behandel gevangenen als ge- gevangenen") regeert over de 472 met stalen vuist. Bijna 500 strafgevangenen waren tot twee jaar geleden nog gehuisvest in de oude „koepel" in de mormonen-stad Salt Lake City, waarin officieel maar plaats was voor 275 man. Deze gevan genis lag midden in „het beste deel" van de stad. De angst van de gegoede burgerij, die tegenover haar hoge be lastingen het twijfelachtige privilege, van deze ongewenste buurtgenoten ge steld zag, was niet onverklaarbaar toen er, met de regelmaat van een klok, een man of tien per week wisten te ont snappen en een ware terreur over de brave burgerij uitoefenden. Het was in dit Wild-West-stadium. dat de staat Utah het advies en de- hulp inriep van Alvin Severson, een man, die in het gevangeniswezen was opge groeid en bekend stond als een eerlij ke, competente kerel. Na een summier onderzoek van de plaatselijke situatie concludeerde hij, dat de gevangenen door de toenmalige directeur te snel. zonder voldoende redenen en te zwaar werden gestraft. De directeur stelde hier tegenover, dat eenzame opsluiting van de heren het enige middel was om een opstand in de kiem te smoren. Hij kon het pleit niet winnen. Severson kreeg vrij mandaat. Twee jaar ach tereen slaagde hij erin, de orde in de gevangenis te handhaven door zijn be loften, dat er op 20 mijl van de stad een model-gevangenis zou worden ge bouwd. Een kwartier voordat in het begin van dit jaar de gevangenen naar het „verplichte verbeteringsgesticht" zouden worden overgebracht, klonk door de holle gewelven van het oude gebouw de kreet „één. twee, drie, daar gaat-ie". Gedurende de volgende tien minuten bleef er geen raam in de oude gevangenis heel, tralies werden verbo gen, sloten werden uit de deuren ge rukt, de deuren zelf werden vernield. Grote moeilijkheden Het nieuwe gebouw was, voor een gevangenis dan, riant. Elke cel had behoorlijke wastafels en douchegele genheid. De celdeuren konden door de gevangenen zelf worden geopend. De corridors waren ruim. Er was een mo dern gymnastieklokaal en ruimschoots gelegenheid voor openluchtsport. Het is duister, waarom op 18 Mei rel letjes uitbraken. De kok werd ontsla gen, zoals de heren hadden geëist en toen was de orde hersteld. Maar precies een maand later her haalde het spelletje zich in verscherp te mate. De gevangenen hadden elkaar van steekwapens voorzien, die zij in de smidse hadden vervaardigd. Van benzi ne, die in de cantine werd verkocht, hadden zij bommetjes gemaakt. En zelfs zij, aan wie directeur Severson celstraf had moeten geven, bleken over wapens te beschikken. Twee maanden later echter wist een van de grootste belhamels uit zijn cel te ontsnappen. Alles scheen voortreffe lijk te zijn voorbereid. Opnieuw raas den de opstandelingen door de model gevangenis. Twee en twintig gevange nen, die in volledige afzondering wa ren opgesloten, ontsnapten uit hun cel len en vuurden de vierhonderd man aan, die zich op de cipiers stortten Enkelen dezer belandden in de cellen voor de ter-dood-veroordeelden. Ande ren werden gegijzeld. Het oude systeem hersteld Voor de tweede maal kwam het tot „onderhandelingen" tussen gevangenen en staatspolitie, die inmiddels was ge- (Van onze speciale verslaggever). ALS EEN LEEK )n de krant leest, dat een Nederlander, prof. W. F. J. 1VL 1 Krul, directeur van het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening en voorzitter van de Afdeling Gezondheidstechniek van de Nederlandse Central# voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek, benoemd is tot adviseur van de Wereldgezondheidsorganisatie voor bepaalde problemen op het gebied van de gezondheidstechniek (enviromental sanitation), dan vindt hij dat mis schien heel interessant en hij kan zich gevleid voelen dat een Nederlander voor deze functie is aangezocht, maar de kans is groot dat de betekenis van een en ander hem ontgaat, omdat hij in de waan leeft dat het hier gaat om een zuiver wetenschappelijke aangelegenheid, die hem veel te hoog gaat. In onze gecom pliceerde en gespecialiseerde wereld is dat zeer begrijpelijk en de leek behoeft zich daarvoor allerminst te schamen. Dat wordt wel bewezen door het feit, dat diezelfde professor Krul deze week gaat beginnen om het 90 man sterke personeel van het Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening van tijd tot tijd bij elkaar te roepen om uit te leggen Wat dit Instituut nu eigenlijk doet en beoogt. Als de mensen die er werken dat zelf niet kunnen overzien, dan kan dat zeker niet van de buitenstaander verwaoht worden. belangrijke rol speelt. Zijn taak is het, het woon- en werkmilieu van de meng zo te construeren, dat hij onder de bes te omstandigheden op prettige wijz® tot maximale prestaties kan komen. Hij houdt zich bezig met de hygiëne van JO is het ook met de gezondheidstech niek. Dat is een normaal Nederlands woord, maar er zullen toch heel wat mensen zijn die niet weten wat er nu precies mee bedoelt wordt en die dus ook geen notie er van hebben, wat prof. Krul nu eigenlijk precies voor de We reldgezondheidsorganisatie gaat doen. Wellicht zijn zij verbaasd te vernemen dat deze geleerde zich bezig houdt met duizend en één kleine problemen van alle dag, die u en mijn leven vergal len. Dat zijn arbeid er dus op gericht is uw privé-leven te vergemakkelijken en te veraangenamen en u daardoor gezonder en gelukkiger te maken. Dat hij zich bezig houdt met het stof in uw huiskamer, met uw tochtige overloop, met uw gootsteen en met het knarsen de tuinhek van uw buurman. In een gesprek dat wij dezer dagen met hem haddc i, heeft professor Krul ons het een en ander over zijn werk verteld en daarbij bleek heel duidelijk dat zijn puur wetenschappelijk werk eigenlijk alleen maar tot doel heeft deze wereld voor u en voor mij een beetje bewoonbaar te maken. Dat daarvoor na duizenden jaren beschaving aller lei wetenschappelijke instituten moeten worden ingeschakeld, is misschien geen compliment voor de mens als organisa tor, maar dat is weer een heel ander verhaal. De gezondheidstechniek houdt zich bezig met de technische vormgeving aan het wonen en het werken om daar door de gezondheid en het geluk van de mensen te bevorderen. Ziekte werd vroeger (en nu nog in sommige landen) beschouwd als iets onvermijdelijks, een fatum, een straf van de goden. Vaak was zij zelfs een voorwerp voor spot Het is nog niet zo lang geleden, dat de mensen 's Zondags voor hun genoegen naar het „dolhuis" gingen, om zich met de gedragingen der geesteszieken te „vermaken". Het medeleven met de zieke en het streven om hem te ver zorgen en beter te maken, is een ge volg van de christelijke beschaving. De zorg voor ongeneeslijke zieken en ge alarmeerd. Daarbij lieten de zware jongens zich met een kluitje in het brekkigen is immers puur economisch riet sturen: Elkeen, die in de cel was opgesloten, aldus beloofden de auto riteiten, zou voor een commissie zijn grieven mogen uiten. Nadat de gijze laars waren vrijgelaten en de gevan genen naar hun cellen waren terugge keerd, gaven de autoriteiten de oeka se uit, dat ieder een strafverzwaring van 30 dagen zou moeten ondergaan. Tegelijkertijd kwamen onder indruk wekkende bescherming, een leger me taal- en betondeskundigen de „model gevangenis" binnen en begonnen prompt de cellen af te sluiten met zwaar-ijzeren tralies, en sloten aan te brengen die alleen van de buitenkant geopend konden worden. In dat stadium nam Severson zijn ontslag. Het experiment was ten einde Een van de cipiers, die in de „doden cel" gijzelaar was geweest, werd tot di recteur benoemd. Geen twijfel, dat hij het alleroudste regiem herstelde. gezien, nonsens. Gold dit betere inzicht oorspronke lijk alleen nog maar de curatieve kant van de ziekenzorg, de laatste eeuw is de preventieve zorg meer en meer op de voorgrond getreden. Men heeft le ren inzien, dat bij een goede organisatie vele ziekten feitelijk niet behoeven voor te komen. Niet de zieke behoeft zich voor zijn ziekte te schamen, maar de maatschappij, want vele ziekten worden veroorzaakt, omdat de voeding, het verkeer tussen de mensen onder ling, de hygiëne van huis en werkruim te, de afvoer van afvalstoffen en vele andere zaken, niet goed georganiseerd zijn. Op dit gebied lag allereerst een taak voor de preventieve geneeskunde, die zich met de mens zelf bezig houdt, doch daar is later de technische preventie bijgekomen, waarin de ingenieur een Met de talrijke perikelen van de wc- ningschaarste zijn natuurlijk di verse fiscale problemen verbonden. Wij hebben er in deze rubriek reeds eer der de aandacht op gevestigd. Onmondig als een gehuwde vrouw in allerlei opzichten nog steeds is, wil ook de fiscus niets met haar te doen heo- ben. Het Besluit op de Inkomstenbe- lastig bepaalt namelijk, dat de gehuw de vrouw niet zelve belastingplichtig is en dat alle met het verwerven van haar inkomsten verband houdende aan gelegenheden geacht worden haar man te betreffen. Echter: echtgenoten, die duurzaam gescheiden leven, worden niet als gehuwd beschouwd. In een tamelijk recent Arrest van le Hoge Raad lagen de feiten als volgt. Het huwelijk werd in 1946 ten stad- huize voltrokken. In afwachting van de toewijzing ener woning zijn de jonge echtelieden elk bij de eigen ouders blij ven inwonen. Zij waren het zich zeer wel bewust, dat de toewijzing ener wo ning zeer lange tijd op zich zou laten wachten. Het gehele jaar 1947 hebben zij dan ook gesepareerd geleefd. Aan ons hoogste rechtscollege werd de vraag voorgelegd of hier al dan niet sprake was van „duurzaam gescheiden leven". Van het antwoord op deze vraag was afhankelijk het antwoord op een andere vraag, namelijk of deze mensen voor de loonbelasting en de in komstenbelasting al dan niet als ge huwd moesten worden aangemerkt. De Hoge Raad bleek van oordeel, dat echtgenoten slechts dan geacht worden duurzaam gescheiden te leven, indien zich te hunnen aanzien de toestand voor doet, dat ieder afzonderlijk zijn eigen leven leidt als ware hij niet met de ander gehuwd, en deze toestand door de echtgenoten, althans door één hun ner, als bestendig is bedoeld. In het on derhavige geval is aan deze voorwaar den niet voldaan, reeds daarom niet, om dat bedoelde toestand niet als besten dig is bedoeld. Jonggehuwden, die feitelijk niet sa menleven, doch wel 't voornemen heb ben te gaan samenwonen zodra de .ai- gelijkheid daartoe zich voordoet, wor den dus als gehuwd aangemerkt. De consequenties van deze beslis sing zijn: a. dat de vrouw niet meer belasting plichtig is, b. dat de man tevens wordt aangeslagen voor het inkomen van de vrouw, c. dat voor de berekening van de verschuldigde belasting niet meer tariefgroep I doch tariefgroep II *an toepassing is. Dit kan voordelig zijn, maar ook na delig. Wij zullen met enige voorbeel den dit nader toelichten. Vóór zijn huwelijk had de jongeman een inkomen van f 500 per maand, ter wijl het meisje maandelijks f 100 ver diende. Deze inkomsten blijven na het huwelijk bestaan. De ongehuwde jonge man zou over een jaarlijks inkomen van zes mille aan inkomstenbelasting moeten betalen f 1.456. Het meisje was niets verschuldigd. Na het huwelijk worden de inkomsten samengeteld en moet de man over f 7.200 inkomen vol- ■f/'i iif gens tariefgroep II betalen f 1.196. Het „juridische" huwelijk betekent dus een belastingbesparing van f 260 zijnde het verschil tussen f 1 456 en f 1.196. De verhoudigen kunnen echter ook zodanig liggen, dat er nadeel in plaats van voordeel ontstaat. Nemen wij ee.-.s aan dat de verloofden elk f 250 per maand verdienen. Aan loonbelasting zal dan van ieder hunner maandelijks ingehouden worden f 34.40. Dat is te zamen per jaar 2 maal 12 maa] f 34.30 of f 823.20. Niet zodra is de huwelijks acte ondertekend of de man zal wor den aangeslagen naar een inkomen van f 6.000 en daarover aan inkomstenbelas ting verschuldigd worden f 871. Dus bijna f 50 meer. Een wel zeer duidelijk en tevens sprekend voorbeeld van belastingbespa ring vindt U in het volgende geval: Het meisje is bij moeder thuis en heeft geen eigen inkomen. De jongen verdient f 250 per maand en heeft de ze inkomsten ook na zijn burgerlijk hu welijk. Vóór de trouwdag moest de werkgever aan loonbelasting per maand inhouden f 34.40. Na de trouwdag be perkt deze inhouding zich tot f 16.25. Derhalve een maandelijks besparing van f 18.05. Dat is per jaar niet min der dan f 216.60. dus bijna een maand loon. Waarmede ik maar zeggen wil, dat ik, wanneer ik mijn serieuze trouw plannen alleen vanwege de woning- schaarste niet tr 1 uitvoering breng, eerst trch nog eens heel ernstig aan 't cijferen sla. Dat ben ik nu eenmaal verplicht „is «IJMEN BETAEL. bodem, water en lucht. Hij zorgt er voor dat de mens wonen, eten en drin ken kan en zijn voedingsstoffen kan bereiden en dat hij de hem omringende lucht kan inademen, zonder alle mo gelijke ziekten op te lopen. In de in dustrie vecht hij tegen de beroepsziek ten, dié ontstaan kunnen door vergif tige gassen en wat dies meer zij en zorgt hij voor goed licht opdat de ogen niet teveel te lijden hebben. Hij streeft er naar dat de mens in zijn woning een behoorlijke ruimte heeft, de reinheid van zijn lichaam verzorgen kan. gees telijk in evenwicht kan zijn, doordat hij met het gezin samen leven kan, maar zich ook kan terugtrekken, hij bestrijdt de tocht en overbodige irri terende geluiden. In de vorige eeuw heeft men deza dingen reeds instinctief aangevoeld, doch pas op het laatst van die eeuw (Pasteur, Koch) is men bewust weten schappelijk te werk gegaan; en <pas van de allerjongste tijd dateert het juiste inzicht in de grondslag. Nationaal en internationaal is de laatste decennia de leer van de gezondheidstechniek ge groeid en heeft men ingezien dat de medici meer technisch moeten leren denken en dat de ingenieurs meer van de medische wetenschap dienen af te weten en er mee moeten samenwerken. Nederland gaat vooraan Nederland is op dit gebied de meeste Europese landen vooruit. In 1935 werd een speciale afdeling voor gezondheids techniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs opgericht (waarvan prof. Krul voorzitter is) en medio 1950 toen men ontdekte dat er veel te wei nig wetenschappelijk onderzoek gedaan werd naar de oorzaken van het feit dat de mens zich in onze maatschappij dik wijls zo onbehaaglijk voelt heeft ook de Nederlandse Centrale voor Toege past Natuurwetenschappelijk Onder zoek een speciale afdeling voor gezond heidstechniek opgericht en daartoe een speciale commissie benoemd. Ook van die commissie is prof. Krul voorzitter. Men doet nn onderzoekingen in fa brieken, in zwembaden, naar de drink watervoorziening en de afvoer van af valstoffen. In Rotterdam worden on derzoekingen gedaan in acht en veertig proefwonlngen. Dit is op dit gebied het grootste project In de gehele wereld. Aan die woningen bemerkt men zo op het oog niet veel bijzondere dingen, maar zij zijn geheel op wetenschappe lijke aanwijzingen ontworpen en ge bouwd. In de ramen, de trappen, de vloeren, de plafonds, de muren en de daken zijn allerlei bijzondere materia len verwerkt en op het gebied van de warmte, de vochtigheid, de tocht en de gehoorlijkheid worden allerlei waarne mingen gedaan. Een aantal ingenieurs doet niet anders dan alsmaar metingen verrichten. In de muren zijn automati sche apparaten ingebouwd, die automa tische metingen registreren. Men heeft zodoende bijvoorbeeld reeds 250.000 temperatuurwaarnemingen verricht, die door ingenieuze machines verwerkt worden, omdat het menselijk brein deze taak niet aan kan. De portiektrappen zijn met vilt geïsoleerd, een psycholoog gaat In de praktijk na wat nu precies de hinder is die de bewoners ondervin den. Architecten, chemici, werktuigkun digen, alles komt er aan te pas en na tuurlijk ook economen, want men kan alleen werken in het kader van de economische mogelijkheden. Als men op geen geld zou behoeven te kijken is het geen kunst om een ideale woning te bouwen, maar dat is in de praktijk steeds uitgesloten. Gespecialiseerde opleidingen Al deze nieuwe inzichten hebben zich pas de laatste jaren in de gehele beschaafde wereld baan gebroken. In Amerika is men zeer ver. Daar kent men op dit gebied reeds gespecialiseer de opleidingen. Nederland wil ook zo ver komen, want de export van intellect is voor ons immers zeer belangrijk! Dan moeten wij echter ook in dit opzicht een kwaliteitsproduct kunnen afleve ren en er voor zorgen dat wij inter nationaal een eerste viool kunnen mee spelen. Nadat de Rockefeller-Founda- tion zich vroeger al met deze proble men heeft bezig gehouden, is vier jaar geleden de Wereldgezondheidsorganisa tie opgericht en het eerste Europese congres werd in Nederland gehouden, in Den Haag in November 1950. Er wa ren zeventien landen vertegenwoordigd. Het tweede congres wordt wederom in November dit jaar gehouden in Rome. Prof. Krul is thans aangezocht om als algemeen adviseur van de Wereld gezondheidsorganisatie op te treden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1951 | | pagina 7