Dr. Mossadeq in de Veiligheidsraad
Egypte niet in het defensie-pact
voor het Midden Oosten
Jebb eist berisping van Perzië en
aandrang op onderhandelingen
Smokkelhandel aan de Limburgse
grens beleeft grote opbloei
Het rijk en de gemeentefinanciën
Aanvullend protocol maakt ook
Turkije volwaardig Pact-partner
KoJii B&iJbejfc
VERENIGDE NOORD HOLLANDSE DAGBLADEN 76e J"rgmg 11234
Achterover geleund in zijn stoel
Honderden doden
doo
r werve
Istorm
Brits ambassadeur
in Den Haag
Oplegging van verdragen bekrachtigd
Dinsdag 16 Oct. 1951
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Perzische premier:
Olie ons levensbelang
Schiphol op sielien om
een paar benen
DE 20.000 OP 14517
Twee vliegtuigen vermist
De Prins in Amerika
Bij de overval in Purmer
nog f 3500.- ontvreemd
Ministers bereid ioi
nieuw overleg
Nederland beroept zich
op voorbehoud
Sir Neville Butler
Britten blijven aan het
Suez Kanaal
PRINSES ELISABETH NAAR
CEYLON
Bevolking stenigde een
bendeleider
De Ver. van Ex-politieke
gevangenen failliet
Lovett over atoomwapens
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Directie:
BIJLSMA en C KRAK
HELDERSE COURANT
TARIEVEN;
Advertenties: 16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal f 5.15, per maand
1 1.72 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
pREMIER MOSSADEQ van Perzie werd gisteravond de achteringang van de
vergaderzaal van de Veiligheidsraad binnengeloodst om deel te nemen aan het
debat over het oliegeschil tussen zijn land en Groot-Brittannie. Uiterlijk maakte
de minister-president een rustige indruk. Met grote aandacht sloeg hij dc voor
bereidingen gade om vervolgens achterover geleund in zijn zetel te luisteren
naar de rede van Sir Gladwyn Jebb, die een nieuwe Britse resolutie indiende,
waarin de raad wordt verzocht Perzie te berispen en op een hervatting van de
besprekingen over de oliekwestie aan te dringen. Na de redevoeringen van Jebb
en Mossadeq werd de zitting tot morgen verdaagd. De Amerikaanse gedele
geerde Warren Austln verklaarde na afloop tegenover de verslaggevers, dat hij
tot zijn genoegen een prijzenswaardige gematigdheid in de vorm van belde ver
klaringen had geconstateerd. Naar zijn oordeel, bestond er hoop, dat men tot
onderhandelingen zou geraken.
CIR GLADWYN wees er op, dat door
de verdrijving van de Britse
technici de situatie drastisch is ge
wijzigd. Hoewel de Britse regering
maar al te gaarne bereid was de
onderhandelingen te hervatten, was
zij evenwel ook van gevoelen, dat de
Veiligheidsraad één of andere uit
spraak diende te doen om aan te to
nen, dat het geschil niet uitsluitend
een zaak was van de Perzische rege
ring en opgelost diende te worden in
overeenstemming met de beginselen
van de voorlopige, door het Internatio
nale Hof aanbevolen maatregelen.
Jebb, die er zijn teleurstelling over
uit sprak, dat de raad niet op 29 Sep
tember een besluit had genomen, waar
door de uitwijzing van de technici had
kunnen worden voorkomen, legde er
thans de nadruk op, dat Engeland
thans niet stond op het herstel van de
status quoo van vóór 1 Mei, maar
streefde naar overeenstemming op een
voorlopige basis waardoor de olie
stroom weer zou kunnen vloeien zon
der dat afbreuk zou worden gedaan
Juffrouw Wanda Suren uit Bre
inen zag er gistermorgen op
Schiphol geen been in om haar
benen te tonen. Zij is dan ook de
Duitse „benenkoningin" van een
kousenfirma, die haar een toer
tje door de Verenigde Staten
liet maken. Schiphol stond op
stelten rond deze schone stelten,
vooral ook omdat juffrouw
Wanda in de „States" niet in
staat werd gesteld haar onder
danen met die van beroemde
Amerikaansen te doen vergelij
ken. De door haar uitgedaagde
rivalen Mariene Dietrich en
Betty Grable bleken daar niet op
gesteld. Die onderdanen van
juffrouw Wanda zijn blijkens de
verzekeringspolis 200.000 Mark
waard. Over de rest wordt niet
gepraat. Niet voor de poes en
niet voor de soep, die benen.
aan een definitieve oplossing van het
geschil. Sir Gladwyn deed een beroep
op Mossadeq zich niet op een aggres-
sief, nationalistisch en inderdaad iso
lationistisch standpunt te snellen, maar
door zijn houding te tonen, dat hij een
constructieve oplossing nastreefde.
Mossadeq spreekt.
JJr. MOSSADEQ. die vervolgens het
woord nam, verklaarde, dat hij een
lange reis gemaakt had, niettegen
staande zijn zwakke gezondheidstoe
stand, om de zaak van zijn land uiteen
te zetten. Hij was van mening, dat de
raad niet bevoegd is, de Britse klacht
in behandeling te nemen. Wel gaf Mos
sadeq toe, dat de Verenigde Naties het
hoogste orgaan was. dat verantwoor
delijkheid zou kunnen aanvaarden voor
het handhaven van de internationale
vrede en veiligheid. Indien de raad
echter een instrument zou worden van
inmenging in de binnenlandse zaken
van een land door een ander land, dan
zou de raad het vertrouwen van de vol
ken verliezen.
Voorts zei de Perzische premier, dat
de tweede wereldoorlog de kaart van
de wereld had gewijzigd. Honderden
niillioenen Aziaten hadden na lange
ecuwen van koloniale exploitatie hun
vrijheid en onafhankelijkheid terug ge
wonnen. Daarom verwachtte Perzie
thans hulp van de Veiligheidsraad en
de grote mogendheden om eVeneens
zijn economische onafhankelijkheid te
herwinnen, de sociale welvaart van zijn
volk te verkrijgen en zodoende zijn
politieke autonomie te verzekeren. Vol
gens de premier was de olie de grootste
natuurlijke hulpbron van Perzie, die
werk en voedsel aan de bevolking zou
moeten verschaffen. Dit zou echter
slechts mogelijk zijn, indien de exploi
tatie op nationale basis zou plaats vin
den.
(Zie verder elders in dit blad)
IIIM
Tengevolge van de wervelstorm, die
Zondag de zuid-hoek van het Japanse
eiland Kioesjloe heeft geteisterd, zijn
358 personen om het leven gekomén,
worden 267 personen vermist en wer
den 937 personen ernstig gewond.
Er zijn bijna 30.000 huizen verwoest
en 100.000 staan onder water. Door ae
wervelstorm en de stortregens zijn 78
wegen beschadigd. 21 bruggen verwoest
en zes grote aardverschuivingen voor
gekomen. Gisteravond werd gemeld,
dat de wervelstorm zich op zee in
tweeën heeft gesplitst en dreigde af te
komen op de westkust van Japans
hoofdeiland, Honsjoe.
In de 514de staatsloterij tweede klas
se eerste lijst is op nr. 14517 de f 20.000
gevallen.
Een stratofreighter van de Ameri
kaanse militiare luchtvervoersdienst,
dat Maandag van de Azoren was opge
stegen voor een vlucht naar de lucht
basis Westover, wordt met dertien per
sonen aan boord vermist.
Ook een Dakota van de Zuidafrikaan-
se luchtvaartmaatschappij die op weg is
van Port Elizabeth naar Durban wordt
vermist. Het toestel heeft dertien pas
sagiers en een bemanning van vier per
sonen aan boord.
Gepantserde luxe wagens met
geheime bergplaatsen
JN de beruchte driehoek AkenLuik
Kerkrade zijn de grote smokkel-
affaires thans weer aan de orde van de
dag. Hoewel het geruime tjjd aan het
front van de groene grenzen zo rustig
is geweest dat men meende, dat het
evenwicht In de economische situatie
tussen Nederland en Duitsland elk
smokkclavontuur de zin ontnam, zUn
er de laatste maand plotseling weer
alleen in de inspectie Kerkrade van
Invoerrechten en Accijnzen, elf wagens
aangehouden en opgebracht.
In sommige garages in Keulen, Dus-
seldorf en elders kan men voor enkele
honderden Marken in dure luxewagens
geheime bergplaatsen laten bouwen en
de auto's laten pantseren In zwang zijn
bergplaatsen onder spatborden, dubbele
benzinetanks, dubbele daken en dub
bele rugleuningen
Men vermoedt, dat de grote koffie-
smokkel wordt gefinancierd door grote
Duitse bedrijven uit de hotelbranche of
door 'n particuliere bank. In ieder ge
val staat vast, dat de Belgen hun ope-
ratieterrein hebben verplaatst van het
gebied Eupen en Malmedy naar meer
hoo-delijk gelegen grensposten °P Ne-
derlinrts gebied De Nederlandse grens.
P° n kijken dan ook scherp uit naar
all( "'-'gische sleeën, die onze grenzen
Passeren.
Het ruilmiddel bestaat van Belgische
zijde uit koffie en sigaretten en van
Duitse zijde uit zilveren bestekken, op
tische instrumenten en technische arti
kelen. Geldsmokkel wordt zelden ont
dekt, omdat de smokkelaars linnen of
nylonzakjes gebruiken, die zij in
slikken.
Prins Bernhard is van het vliegveld
Soesterberg naar de Verenigde Staten
vertrokken voor een bezoek van twee
weken en gisteravond te Washington
geland. De prins droeg het uniform
van vice-admiraal van de Koninklijke
Marine. De reis heeft in het bijzonder
ten doel een bezoek te brengen aan
een aantal Amerikaanse marine-instel
lingen, waar een groep Nederlandse
marine-officieren thans cursussen
volgt. Daarbij valt speciaal nadruk op
anti-onderzeebootmaatregelen en vlieg-
diensttraining. Aan deze onderwerpen
zal ook de prins bijzondere aandach'
besteden.
Uit het onderzoek in de zaak van de
roofmoord in de Purmer is nog komen
vast te staan, dat een portefeuille met
een bedrag van f 3500 is verdwenen.
Deze portefeuille, eigendom van de
overleden Pieter Laan, moet uit een der
kasten van de woning van de familie
Laan zijn ontvreemd.
De beide zusters, die in de Rusthoeve
te Purmerend verblijven, waren van
het bestaan van deze portefeuille niet
op de hoogte.
Om het proces-verbaal met foto's
te kunnen ondersteunen gaat de
Franse politie er toe over om haar
het fotograferen bij te brengen.
Boven: de camera's worden inge
steld; onder: het vergroten der
negatieven.
De ministers van financiën en van
binnenlandse zaken hebben in een nota
meegedeeld, dat zij gaarne bereid zijn
nader in overweging te nemen, in hoe
verre het mogelijk is, een meer directe
relatie tot stand te brengen tussen de
aanwezigheid van de gelden van het
gemeentefonds en de mate waarin het
rijk in de gemeenten bijstaat in haar
financieringsinocilijkheden.
Voorts zijn de ministers van oordeel,
dat de invloed van de achterstand in
de aanslagregeling niet zeer groot ge
weest kan zijn. Zij vestigen er daarbij
de aandacht op, dat de omstandigheid,
dat de aanslagregeling voor het belas
tingjaar 1950 op 1 Januari 1951 nog niet
geheel was beëindigd, niet voldoende is
om van achterstand te spreken, terwijl
niet uit het oog mag worden verloren,
dat in de uitkeringen aan de gemeen
ten, verstrekt vóór de algemene her
ziening der uitkering over 1950, met
werkelijke achterstand in de aanslag
regeling steeds zoveel mogelijk reke
ning werd gehouden. De ministers zien
dan ook geen aanleiding hun standpunt
te dezen te herzien.
Ten slotte zeiden de ministers in
hun nota, dat wa' de wetswijzigingen
betreft, vrijwel alleen rekening be
hoeft te worden gehouden met het
dekkingsplan voor het defensiepro
gramma, zoals dit door de S*aten-Ge-
neraal werd aanvaard. De gevolgen
daarvan voor 1951 kunnen op rond zes
tig millioen worden gesteld.
„Elke aanval op enig deel van Tur-
kije zal worden beschouwd als een aan
val op de landen van het Noordatlan-
tisch Pact", aldus vermeldt het protocol
bjj het pact, dat de toelating van Grie
kenland en Turkije mogelijk maakt en
gisteren in Londen werd gepubliceerd.
Deze aanvulling op het huidige ver
drag is nodig, omdat het grootste deel
van Turkije in Azie en niet in Europa
ligt.
Het protocol wordt van kracht, wan
neer het door de parlementen der le-
denstaten is geratificeerd. Daarna zul
len Griekenland en Turkije officieel
worden uitgenodigd aan het verdrag
deel te nemen. Beide landen zullen als
lid zijn opgenomen, wanneer zij hun
officiële documenten van toetreding bij
de Nato hebben ingediend.
Maandag 22 October zal het protocol
te Londen worden ondertekend. Voor
Nederland zal tekenen jhr. mr. A. W. L.
Tjarda van Starkenborgh Stachouwer,
gedeputeerde van de Nederlandse mi
nister van Buitenlandse Zaken bij de
Noordatlantische verdragsorganisatie.
Naar aanleiding van het bovenstaan
de herinnert het ministerie van Buiten
landse Zaken eraan, dat de Nederland
se regering bij monde van mr. D. U.
Stikker te Ottawa het voorbehoud
heeft gemaakt, dat zij het protocol niet
ter ratificatie aan de Staten-Generaal
zal voorleggen, alvorens een bevredi
gende oplossing is gevonden voor de
positie van Turkije in de commando
structuur der Noordatlantische ver
dragsorganisatie.
Voorts werd nog medegedeeld, dat
de voorgestelde compensatieregeling
voor de -ondernemingsbelasting per
jaar gemoeid is a. voor het gemeen
tefonds f 87.5 millioen, b. voor de in
dividuele gemeenten gemiddeld f 93
millioen, totaal f 180.5 millioen.
De opbrengst van de jongste belas
tingverhoging voor de defensieuitga
ven wordt, voor zover het gemeente
fonds daarin deelt, voor het jaar 1951
(gedeeltelijk) geschat op f 52 mttlioen
en voor een vol jaar op f 232 millioen.
Het totaal der debet-saldi van de ten
departemente van financiën aange
houden rekening-courant bedroeg op
31 December 1950 f 44.639.164.
H.M. de Koningin heeft agreement
verleend voor de benoeming van Sir
Neville Montague Butler tot Britse am
bassadeur ln Nederland als opvolger
van Sir Philip Nichols, die op eigen
verzoek de dienst verlaten zal.
Sir Neville Montague Butler is gebo
ren op 20 Dec. 1893. Hij werd in 1935
aangesteld als waarnemend ambassade
raad in Teheran, waar hij bij verschil
lende gelegenheden optrad als tijdelijk
zaakgelastigde. In 1939 werd hij raad in
Bern en in December 1939 in Washing
ton. In Dec. 1940 volgde zijn benoeming
tot buitengewoon gezant en gevolmach
tigd minister aldaar. In Aug. 1941 werd
hij overgeplaatst naar het Foreign Of
fice in Londen met de persoonlijke titel
van gezant: en in 1944 bevorderd tot as
sistent under-secretary of state. In
Sept. 1947 werd hij benoemd tot am
bassadeur te Rio de Janeiro, welke post
hij tot nu toe bekleedt
|JE Egyptische Kamer en de Senaat hebben gisteren eenstemmig hun goedkeu
ring gehecht aan het regeringsbesluit, waarbij het Brits-Egyptische verdrag
van 1936 en het verdrag van 1899 betreffende de Soedan worden opgezegd.
Onmiddellijk hierna maakte de minister van binnenlandse zaken bekend, dat
Egypte de viermogendheden-voorstellen betreffende de defensie van het Midden-
Oosten van de hand wijst en Engelands jongste voorstel inzake de Soedan niet
in overweging kan nemen „als er Britse bezettingsstrijdkrachten in Egypte en
de Soedan zijn". In diplomatieke kringen te Washington vertrouwt men, dat
Amerika, Engeland, Frankrijk en Turkije voort zullen gaan met de organisatie
van een commando voor het Midden-Oosten, zelfs zonder Egypte. Ook Israël
zou worden aangezocht om aan het pact deel te nemen. Wat de Soedan betreft,
deelde de Britse minister van buitenlandse zaken, Herbert Morrison mede, dat
de Britse regering onder geen voorwaarde bereid is de Soedan tegen de wil van
het volk te verkopen als de prijs voor een bevredigde overeenkomst betreffende
de defensie. Ook inzake het Brits-Egyptische verdrag zal Engeland op zijn rech
ten blijven staan en een eenzijdige opzegging van de overeenkomst niet erken
nen. Morrison verweet Egypte gebrek aan internationale verantwoordelijkheid
en betichtte de regering er van dat zij internationale geschillen kweekt om de
aandacht van het volk af te lelden van zeer nodige hervormingen in het land zelf.
Hoeveel vreemds en zots ge ook in
de loop der jaren in deze rubriek hebt
kunnen vinden: nimmer presenteerde
Theodoor zoiets ongehoords als van
daag. En de abonnementsprijs van uw
krant blijft hetzelfde! Zondagmiddag
namelijk hebben de badplaatsen langs
de Nederlandse kust een drukte ver
werkt, zoals ze van de zomer slechts
een enkele keer hebben beleefd. Duizen
den dagjesmensen lagen op het strand,
alsof ze in Miami waren en Alida had
zelfs een klein plekske op haar huid,
dat verbrand was. Let op deze woor
den: Met Sinterklaas gaan we zwem
men, want dan is er 'n hittegolf.
En wij hier maar verwaand kijken en
beklagenswaardig doen. omdat er aan
de Zuidjapanse kust een wervelstorm
heeft geheerst. Zulk weer ook in Ja
pan! Aan de politieke hemel stormt
het overigens ook lang niet mals, se
dert Mossadeq naar de toekomst schreit.
Een (brutale) Amerikaanse journalist
heeft geschreven, dat Mossadeq voor
zijn (de propaganda toegewijde) huil
buien gebruik maakt van een ui.
Iet* heel anders dan olienationalisatie
is het conflict tussen de Japanse rege
ring en een aantal onderzoekers. Men
heeft namelijk ontdekt, dat de bodem
in de nabijheid van het Japanse natio
nale heiligdom, de tempel van de Zon-
Van ziekbed naar praatstoel.
negodin te Ise, grote rijkdommen aan
mangaanerts bevat. Een vroege mijn
wetgeving bepaalde, dat het gebied
rond Japanse tempels niet mocht wor
den onderzocht of ontgonnen. Men zal
nu getuigen gaan horen omtrent de
vraag of men voor dit geval een uit
zondering mag maken. Overal
dringt toch de corruptie binnen. De
Engelse filmverhuurders hebben nu n
eigen particuliere politiemacht moeten
aanstellen om te strijden tegen een
geheime organisatie, die gestolen films
over de gehele wereld verhandelt.
Nog eventjes terug naar de mijnen. In
Pretoria is een diamant gevonden,
waarvan deskundigen de waarde op
anderhalf milioen dollar schatten.
Zoveel geld zullen wij wel nooit bij
elkaar zien, zelfs niet nu een Frans
bureau voor statistiek heeft vastge
steld, dat de mensen in verschillende
Westeuropese landen, waaronder het
onze. thans gemiddeld 75 jaar oud zul
len worden. In het begin van deze
eeuw was de kans om 65 jaar te wor
den slechts voor vier op de tien Ne
derlanders weggelegd.
£)E opzeggingsbesluiten verkregen in
de Egyptische Kamer 283 stemmen.
Er waren 36 afgevaardigden afwezig. In
de Senaat stemden 180 senatoren voor.
Negen-en-dertig waren afwezig. Beide
huizen keurden in principe de beslis
singen aangaande een nieuwe grondwet
voor de Soedan en het verlenen van de
titel van koning van Egypte en de Soe
dan aan koning Faroek, goed.
JN diplomatieke kringen te Londen is
men van mening, dat de verklaring
van het ministerie van buitenlandse
zaken inhoudt, dat Engeland zjjn hui
dige garnizoen ln de Suezkanaal-zone
zal handhaven, ondanks druk van Egyp
tische zjjde en het huidige bestuur over
de Soedan onder de Britse gouverneur-
generaal, Sir Robert Howe, zal voort
zetten.
IJET te Johannosburg verschijnende
„Die Vaderland" meldt de mogelijk
heid, dat het Zuidafrikaanse lucht-
escadrille, dat zich op het ogenblik in
Korea bevindt, naar het gebied van het
Suezkanaal zal worden overgeplaatst.
Bevestiging van dit bericht kon echter
noch in Pretoria, noch in Londen ver
kregen worden.
F)E gouverneur van de Soedan, Sir
Robert Howe, heeft een bespreking
gehad met twee van de belangrijkste
Soedanese- leiders, de pro-Egyptische
Mirghani* en de pro-Britse Mahdi. Zij
sloten een overeenkomst met de gou
verneur om de Soedan geheel onafhan
kelijk te maken en onder internatio
naal toezicht verkiezingen te houden
voor een constituante.
De Britse prinses Elizabeth en haar
echtgenoot, de hertog van Edinburgh.
zullen in Februari a.s. een bezoek van
een week aan Ceylon brengen.
De bevolking van de desa Somowo
in het onderdistrict Salatiga, die in de
laatste ijd veel te lijden heeft van
rampokkers, heeft één dezer dagen een
berucht bendeleider gedood. Hij ver
scheen in de avonduren met zijn ben.
de op een huwelijksfeest in de desa
Semowo. De desa-bevolking verjoeg
de bende en zette een klopjacht in. De
meeste bendeleden wisten te. nntkn.
men, doch S. viel in een ravijn
waarop hij door de menigte met stenen
werd bekogeld, totdat hij overleed.
Mr. B. J. M. Haase te Amsterdam
heeft het faillissement van de Neder
landse vereniging van ex-politieke ge
vangenen uit de bezettingstijd aange
vraagd. Van de zijde van het hoofdbe
stuur vernemen wij over deze aangele
genheid, dat twee heren te Hilversum
een vordering hebben op de toenma
lige afdeling Hilversum van de Ned.
Ver. van Expoge, wegens een door die
afdeling buiten verantwoordelijkheid
van het hoofdbestuur in 1947 te Hil
versum ingericht zomerkamp. De afde
ling Hilversum is inmiddels uit de Ned.
vereniging getreden en vormt thans
een afzonderlijke organisatie, die geen
rechtspersoonlijkheid bezit. De Haagse
rechtbank zal Donderdag over de fail
lissementsaanvrage beslissen.
Van de zijde der leveranciers wordt
opgemerkt, dat de afdeling Hilversum
ten tijde van het genoemde zomerfeest
aangesloten was bij de Ned. Ver. van
Expoge en dat deze landelijke organi
satie voor de vorderingen aansprake
lijk is.
De Amerikaanse minister van defen
sie, Robert Lovett, heeft gisteren ver
klaard. dat de V S nog niet in het be
zit waren van de fantastische atoom
wapens, waarmede een snelle, gemak
kelijke of zelfs wonderbaarlijke over
winning in een oorlog zou kunnen
worden behaald.
Volgens de minister werden over
dreven verwachtingen gekoesterd om
trent het voorhanden zijn van nieuwe
super-wapens. Lovett voegde er even
wel aan toe.dat ongetwijfeld nieuwe
atoomwapens uiteindelijk zekere stan
daardwapenen zouden vervangen en de
stootkracht van de Amerikaanse strijd
krachten ontzaglijk zouden vermeer
deren.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Koude ochtend met verspreide
mistvelden. Overigens droog en
zonnig weer met zwakke wind.
Over het algemeen iets lagere
middagtemperafuren.
WOENSDAG- zon op 7.07, onder
17.43; maan op 18.08, onder 10.19.