In het spel verraden kinderen hun
innerlijke spanningen
r
BIBI, DE CLOWN
BESCHERMDE JEUGD (1)
Wetenschappelijk gefundeerde
genezing en opvoeding
Puzzle-rubriek
Een moeilijk, maar
dankbaar werk
(Van onze speciale verslaggever).
PERSONEN die een zekere geestelijke afwijking tonen of met com
plexen rondlopen en die daarvan bij ervaren psychologen genezing zoeken,
wordt meestal de vraag gesteld wat zij gedroomd hebben of wat hun eerste
herinneringen zijn. Dit de Inhoud van een droom of een eerste herinnering
kan men niet zelden belangrijke conclusies trekken. Wanneer het beeld van
de afwijking herkend is, wordt de genezing vergemakkelijkt. B(j Jonge kin
deren levert het volgen van deze weg echter moeilijkheden op. Vandaar, dat
de moderne wetenschap zich van andere middelen bedient. De pa» door de
Koningin ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum geridderde prof.
dr. J. Waterink, heeft ons daarvan in het Paedologisch Instituut in de Vos-
■tusstraat ln Amsterdam, waarvan hjj directeur ls en waaraan wjj dank zij
de bemiddeling van het Nederlands Comité voor Kinderpostzegels, dat finan
ciële steun aan het Instituut verleent, een bezoek konden brengen, frappante
■taaltjes laten zien.
EEN acht- of negenjarig jongetje, dat
door zjjn ouders lastig opvoedbaar
bleek, liet prof. Waterink, toen het in
de Inrichting werd opgenomen een vrije
tekening maken. De knaap schilderde
met waterverf en niet eens onver
dienstelijk een brandend bos. Met
Veel rood, oranje en geel zag de teke
ning er onheilspellend uit. Zij bevestig
de, dat het jongetje geplaagd werd door
voortdorende angstgevoelens, vooral
voor brand. Thuis nam brand en alles
wat met brand te maken had, steeds
zijn gedachten in beslag.
jyjlZENDEN kinderen in Ne
derland aan wie men zo gaarne
een prettig en gelukkig huiselijk
leven met de liefdevolle zorg van
vader en moeder en de gezellige
omgang met broertjes en zusjes
zou gunnen, worden verpleegd
in inrichtingen, ziekenhuizen,
sanatoria, tehuizen en allerlei
andere instellingen, omdat zij
lichamelijk of geestelijk ziek of
niet volwaardig zijn, omdat zij
uit de ouderlijke macht ontheven
of ontzet moesten worden, omdat
zij met de politie in aanraking
kwamen of nergens anders een
goed onderkomen hebben.
De verzorging, de verpleging en
de opvoeding van deze kinderen
kost veel geld. Geld, dat er moet
komen en dat waard is geofferd
te worden. Tijdens de kinderpost
zegelactie heeft ieder de gelegen
heid door het kopen van kinder
postzegels of -prentbriefkaarten
zijn steentje aan het grote en
gewichtige werk bij te dragen.
Een kleine 400 instellingen van
alle mogelijke richtingen profi
teren van de opbrengst.
Om de lezers een beeld te
geven van de arbeid van deze
instellingen, heeft onze speciale
verslaggever enige inrichtingen
bezocht. In enkele artikelen zal
hij erover schrijven.
Men begon onmiddellijk met de be
handeling. Na een week liet men de
jongen opnieuw een tekening maken.
Hij mocht het onderwerp zelf kiezen,
zonder enige beïnvloeding door zijn
Opvoeders. Op het papier verscheen een
vuurrode, rijdende brandweerauto. Dus
hog altijd de gedachte aan brand, maar
onbewust had hij de bestrijding van het
vuur ln zijn tekening vastgelegd. In de
„rijdende" auto zagen de wetenschap
pelijke werkers van het Paedologisch
Instituut, dat er bij het jongetje iets in
beweging was gekomen, dat hij „onder
weg" was.
Weer na een week tekende hij een
opvallend fris-groen bos met de zon aan
de hemel. Op een bordje tegen een van
de bomen stond te lezen „Voorzichtig
met vuur" en op een ander bordje
„Jonge aanplant". De behandeling be
gon resultaten af te werpen de knaap
was in alle opzichten veel rustiger ge
worden.
Kenmerkend voor de geestesgesteld
heid van een andere jongen was een
boetseerwerkje. Toen men hem er de
betekenis van vroeg, wees hij een huis
je aan als het hutje uit het sprookje
van Hans en Grietje. Ook de heks had
hij geboetseerd en tegenover deze heks
een meisje, dat een klein, achter zich
verscholen jongetje bij de hand hield.
Het meisje was zo zei hij zijn zus
je; het jongetje was hij zelf. Het merk
waardige was nu, dat het geboetseerde
meisje groter was dan het jongetje, hoe
wel in werkelijkheid het patiëntje
ouder en groter was dan zijn zusje.
Thuis werd hij echter altijd in een
hoekje gedrukt; steeds weer en in alles
werd het zusje hem tot voorbeeld ge
steld. Zo sterk, dat hij zich ten slotte
tegenover dit zusje heel kleintjes was
gaan voelen en in het meisje verre zijn
meerdere was gaan zien. Dat wekte in
nerlijke spanningen, weerstanden en
reacties, die ten slotte de hulp van het
Paedologisch Instituut noodzakelijk
maakten.
Speelgoed-dorp
Nog een derde voorbeeld. Het behoort
tot het onderzoek, een kind op een tafel
van speelgoedhuisjes, -mensjes en
-boompjes een dorp te laten bouwen.
Men toonde ons zo'n dorp, waarin de
huizen dicht tegen elkaar in een kring
waren geplaatst. Voor de bewoners zou
het vrij moeilijk geweest zijn in het
wanordelijk gebouwde centrum binnen
te dringen. Om deze afgeslotenheid te
accentueren had de knaap aan de ene
zijde een kerk met wat blokjes er om
heen geplaatst en daarbij slechts een
miniem poortje open gelaten om het
dorp te betreden. Aan de tegenoverge
stelde zijde was een grote poort, doch
deze was volledig met blokken gebarri
cadeerd. Het gehele dorp was ten slotte
door een rij aan elkaar geschoven blok
ken. een soort heg of schutting voor
stellende, omsloten.
Onbewust had de jongen, zoals bijna
steeds met zulke bouwsels het geval is,
zijn moeilijkheden in dit dorp geopen
baard. Het was een gesloten, ongenaak
bare knaap met een verward innerlijk,
waaromtrent men slechts met de groot
ste moeite iets te weten kon komen.
Eigenaardig is, dat een andere jongen
een groep huizen bij elkaar zette en
één huisje op enige afstand daarvan
plaatste. Zijn ouders woonden, zo ver
telde hij, in een van de in de groep
staande huizen en hijzelf in het geheel
apart staande huisje. De knaap voelde
zich onbewust een uitgestotene, een
vereenzaamde.
Het spreekt vanzelf, dat men voor
zichtig moet zijn, als men conclusies
gaat trekken uit het spel van kinderen,
doch aan de medewerkers van prof.
Waterink is dat gerust toevertrouwd.
Wat is paedologie?
Het Paedologisch Instituut is een in
teressante en een zeer nuttige instel
ling. Onder paedologie verstaat men de
wetenschap van de normale en abnor
male psychische ontwikkeling van het
kind. Een vijf en twintig jaar geleden
wist men nog weinig van de therapie
voor zich abnormaal ontwikkelende
kinderen af. Men liet de genezing te
veel over aan de medici, die zich er
echter weinig mee bemoeiden. Er moest
een inrichting komen om de kinderen
te bestuderen. In 1931 werd een voor
lopig instituut ingesteld en in 1933 is
het gebouw geopend, waarin het Pae
dologisch Instituut thans gevestigd is.
Veelal meent men, dat daar debielen,
imbecielen of idioten verpleegd wor
den. Dat is geenszins het geval. Aan
idioten en lichamelijk gebrekkigen kan
niets verbeterd worden. Zij hebben
alleen verzorging nodig. Het Paedolo
gisch Instituut herbergt een jeugdige
bevolking, waaraan geestelijk wat man
keert, maar waarvoor genezing moge
lijk is. Het is de groep tussen normaal
en abnormaal in en omvat: le. neuro
tische kinderen, 2e kinderen met par
tiële defecten, 3e schijnpsychopaten en
onevenwichtigen en 4e. kinderen, die
opgenomen worden, zonder dat men
weet, wat zij mankeren; zij zijn niet
achterlijk en men heeft de indruk, dat
zij geestelijk verbeterd kunnen worden.
Neurotische kinderen
De kinderen met neurotische ver
schijnselen zijn vaak angstig en ge
spannen, of zij lijden hevig aan bed-
wateren; zij schreeuwen in de slaap of
vechten of stoken vuurtjes. Deze afwij
kingen zijn meestal het gevolg van op-
voedings- en milieu-moeilijkheden, De
kinderen met partiële defecten zijn de
jongens, die helemaal goed zijn, maar
bijvoorbeeld woord- of leesblind (alec-
tisch) zijn. Het is een sociaal moeilijk
bereikbare groep, omdat zij niet onder
de kinderbescherming valt. Prof. Wate-
rink vertelde ons van een jongen, die
doordat hij alectisch was, niet kon le
ren lezen. Zijn leerkrachten versleten
dit voor domheid, achterlijkheid of on
verschilligheid. Hij bleef drie jaar in de
eerste klasse van de lagere school, voel
de zich tussen de jongere kinderen niet
thuis en werd ondeugend en baldadig.
Totdat men ontdekte, wat er aan ha
perde. Toen kon verbetering volgen. De
behandeling van deze kinderen is vaak
niet gemakkelijk. Uit een neurotische
toestand kan bijvoorbeeld een partieel
defect ontstaan en een kind met een
partieel defect kan neurotisch worden.
De schijnpsychopaten en de oneven
wichtigen zijn niet bepaald neurotisch
en ook niet bepaald defect, maar ont
worteld in het gezin of de maatschap
pij. Zij hebben geen houvast me^r en
missen aanpassingsvermogen.
Al deze groepen moeten opgevangen,
geobserveerd en behandeld worden.
Daarvoor is een grote variabiliteit in
deskundigheid nodig. Vandaar, dat prof.
Waterink een aantal medewerkers
heeft. Enige daarvan hebben wij in hun
werk gezien, o.a. een lerares voor be
wegingsleer en een spreekdeskundige,
die zich met een engelengeduld bezig
hield met een jongetje, dat aan psychi
sche doofheid lijdt. Als z(J met het
knaapje sprak, drong dit absoluut niet
tot hem door. Hoewel de psychisch do
ven meestal ook een organisch oor-
gebrek hebben, kunnen zij wel horen,
doch men praat absoluut langs hen
heen, met het gevolg dat zij zelf moei
lijk of nagenoeg niet spreken.
Het instituut telt ongeveer tweehon
derd verpleegden, waarvan er honderd
intern zijn. Er is een school aan verbon
den, die door honderdzeven en twintig
leerlingen wordt bezocht (kinderen, die
intern zijn en leerlingen uit de stad).
Uiteraard heeft de school een specialis
tisch karakter.
Naast het Instituut is een laborato
rium gevestigd, waarvan prof. Wate
rink eveneens directeur is en waar een
poli-klinische behandeling op de kinde
ren wordt toegepast.
Het is een interessant, een mooi en
een dankbaar, maar ook een moeilijk
werk, dat in het Paedologisch Instituut
met veel liefde verricht wordt. Het is
bovendien een kostbare arbeid. Er
wordt met een groot tekort gewerkt. Er
zal daarom veel geld bijeengebracht
moeten worden, wil het zijn bestaan
kunnen voortzetten.
Vm
ONDER DE
MENSEN (5)
|"\E muziek schettert, grijze rookwolken kringelen omhoog, tegen het gespannen
zeildoek en blijven hangen als doorzichtige sluiers gelijk een web. Bibi proeft
de sfeer. Hij weet, dat hij ditmaal minder succes zal hebben dan anders. In vogel
vlucht taxeert hij de vrouwen, met de vlakkeongeïnteresseerde gezichten en
zwakke lachjes, de mannen, met gouden ringen aan de vingers en een dikke
sigaar in de mond. Nee, vanavond, bij God, vanavond zal het niet gaan. Hij voelt
het Als een kleine vlam, die binnen in z'n borst verschrompelt en pogingen doet,
het laatste beetje warmte door z'n lichaam te verspreiden. Het is maar een flits
een losgeraakt stukje gevoel en het betekent niets. Het publiek wordt onrustig,
het is tegen achten. De muziek stoot korte, rhythmische klanken door de gevul
de ruimte. Bibi kent elke nuance en elk gebeuren. De tonen worden zachter, de
gordijnen gaan dicht, het stalpersoneel sleept met lange palen. Nu voert de mu
ziek 't tempo op, er is even pauze.dan draven zwarte paarden in beheerste
draf de piste binnen. Het stemmengegons sterft weg. Bibi volgt de bewegingen
van de dresseur. Z'n smalle zweep zwiept knallend door de lucht Bibi glimlacht.
Een kleine stalknecht kruipt tussen de gordijnen door. En het is Bibi, of hij zelf
De mensen lachen al. Hij zwaait met
z'n klepperschoen, springt als een bok
over een stellage en vertrekt z'n grote
mond tot een waanzinnige grijns. Op de
eerste rij zitten een paar kinderen, blon
de sprietvlechtjes, en korte jurken. Het
kleinste ding giert het uit. De lach van
een zorgeloos kind.
Bibi staat stil. In het helle licht, dat
over hem heen golft, steken z'n wan
gen akelig kil af, de ogen zijn lege kas
sen, met dikke wenkbrauwstrepen als
enige bescherming. Hij kijkt naar de
kinderen. Hij ziet z'n eigen meid, én
hij geeft toe aan de gedachten, die hij
met drang weg wilde dringen. Wat
kan het hem schelen dat hij een dromer
binnenkomt, als kleine, verdroomde jongen, die het circus idealiseert en in een is, met gevoeligheden en menselijke
laat sprookje gelooft.
warmte? Als clown mag je geen mens
zijn, maar als mens wel, clównHij
De paardjes draven achter elkander, zél spelen, zoals elk mens speelt,
het zaagsel stuift op, de benen strekken Er komt iets rustigs over hem. De
en buigen op de cadans van de rau- zwaarte glijdt van z'n schouders. Allé
ziek. Bibi ziet de gezichten van de men- dan, nu is hij dus mens.hij doet
sen in z'n nabijheid. Hij proeft de ver- geen moeite anders te zijn, dan hij is.
veling, de drang naar een „nieuw" num- Een oorverdovend gelach verbreekt
mertje, bijvoorbeeld een nummertje z'n gedachten. De mensen klappen, klap-
van hém. De man, om wie je je slap pen als gekken om z'n onnozele gezicht,
lacht, en die je zorgen wegblaast in het z'n stomme spel, z'n sliertpantoffels, die
luchtledige. hij zwaar optilt.
Een programmaverkopstertje loopt Dij staat doodstil. Het gelach zwelt
langs hem heen. „Hé, smeer hem nou, aan- H« weet- hóe h« staat- Als een
anders krijg je der weer van langs." dwaas, verloren mens, die z'n eigen ge-
Waarom zal het vanavond niet gaan? dachten had en niets anders wilde....
Hij is gék En hij heeft succesMet een glim-
Gevoel is uit den boze. Deze eeuw is lach- g«boren uit. verwarring en pijn
hard, nuchter, en zonder veel warmte. maakt J een Êrimas.
Bibi heeft zich omgedraaid, slentert
naar dè stallen en ruikt de warme lucht
van de dieren. Een kleine hond springt
tegen hem op. Hij aait het dier gedach-
teloos. Het kan hem niks schelen, dat P
ook dit gebaar zijn gevoel is. En nét
zo sterk als dat andere. Hij heeft van
nacht een tijdje wakker gelegen, ge
piekerd, en gedachten uit elkaar geplo-
Het is alles maar een ogenblik, een
windvlaag, waarvan geen mens ooit de
kracht kan begrijpen
Het gejoel dreunt achter hem aan, als
„Had je een nieuw nummer vader?"
Het kind ligt de armen wijd achter
het hoofd op hem te wachten
zen. Een normaal mens doet dat niet. had iets, wiHen zeggen va" 7in ge"
dachten en z'n nieuwe leven. Tever-
ZiRT ZIC4-Z.ECP
Z°Al-6 HET PU6LIEK.
HEN) 3.IE.T
Daar is in een circus geen tijd voor.
Maar hij heeft die tijd genomen. Om- f"*8 Z°f f haar gezicht, da' heye
dat hij het gezicht van die kleine meid t k" Tt lnmg!Lgeeft'
voor zich zag, dat hoekige, magere ge- J v- J il' f"
zicht, met de bruine ogen en de stijle zlcht. van ee(nk'nd' oat kaar vadf be"
bruine haren wondert en hij had met de moed de be-
wondering te verbreken.
vaak op hem te wachten als „Ik had een prachtig nummer", zegt
hij in de wagen komt. Als een opgerol- hij.
de poes, die de warmte zoekt van haar Hij legt de lakens recht, maakt een
eigen lichaam. En vannacht voelde hij gebaar om haar in te stoppen
zonder bepaalde reden iets van hope- trekt z'n handen terug
loz sympathie voor die kleine bliksem, Nu is hij dan niets meer, geen méns
Horizontaal; 1. mannelijk zoog
dier; 4. voortzetting; 10. overdekt»
marktplaats; 13. deel van het oog; 15.
soort rubber; 16. gebruik in kleding;
17. bontsoort; 19. insect; 20. hoog bouw
werk; 21. e.a.; 22. pausennaam; 24. deel
van het hoofd; 25. deel van de Bijbel;
26. telmachine met geldlade; 28. woon
schip; 29. vod; 31. insect; 33. lidwoord;
36. water in Nederland; 38. één keer;
39. bedrag der belasting; 40. steensoort;
41. vruchtennat; 43. oude wijnmaat; 44.
belemmering; 48. hoeveelheid; 50. kort
van duur; 54. getijde; 56. dochter van
Laban; 57. plaaggeest; 58. soort onder
wijs; 59. voorbeeld; 61. mannetjes bij;
63. mannelijk zoogdier; 65. lusthof; 66.
oorspronkelijk vernuft; 68. brilslang; 69.
onderricht; 70. bureau; 71. keukengerij.
Verticaal: 1. heester; 2. zangstuk;
3. verkeerd; 5. maanstand; 6. knaag
dier; 7. begin van de dag; 8. grondsoort:
9. militaire rang; 10. vliegengaas; 11.
stad in Arabie; 12. jaargetijde; 14. uit
gedoofde vulkaan op Java; 16. soort
kers; 18. snij werktuig; 20. voorzetsel;
23. zwaardwalvis; 24. plaats in Noord-
Brabant; 26. jaarboek; 27. gemetselde
rand; 28. alvorens; 30. oude Spaans»
munt; 31. vlies; 32. omslag; 33. schoen
makersgereedschap; 34. houten bakje;
35. loot; 37. kilogrammeter (afk.); 42.
vrijpostig; 45. maalinrichting; 46. bevel;
47. gewicht; 48. dwingeland; 49. schip
der woestijn; 51. opstootje; 52. deel van
een huis; 53. Mohammedaanse bijbel;
55. boodschapper; 58. verbond; 60. ver
laagde noot; 61. boom; 62. stad in Zuid-
Amerika; 64. deel van een boom; 66.
bevel; 67. ambtshalve.
(Voor de oplossing zie men ons num
mer van Dinsdag).
voor véél mensen die eenzaam zjjn en en geen clówn..
rondscharrelen, op zoek naar voedsel,
gelijk een hond, die de vuilnisemmers
Hij schuift het beeld met een ruk ter- omver werpt en snuffelt. Het kind keek
zijde. Geen nutteloos gepieker. Maar naar hem. Lang en aandachtig. Hij
toch is er een leemte in z'n ziel. Alsof knikte haar toe, omdat het nooit zo laat
de droom ieder ogenblik verder zal was geworden als vannacht. En toen
gaan. Geen mens kan het tegenhouden, gleed er iets liefs over haar gezicht, een
ook Bibi zelf niet. Hij ziet zichzelf, zo- kleine lach, die er nimmer was ge-
als het publiek hem ziet, de clown met weest.
zn lange klepperschoenen, zn slobber- Verdomme.... het had hem geréakt
jas, z'n hoge hoed op z'n smerige pruik- Léch er maar om. De clown, die het
je. Het is een vreemde gewaarwording, gezicht van een kind voor zich blijft
leunend tegen een houten paal jezelf zien, als de lach allang vergleden is.
voor je te zien. Je gezicht, je harde, Maar het wós nu eenmaal zo. En
witte wangen, met felrooie konen en je daarna had hij liggen piekerenen. De
potsierlijke lange puntneus, met de droom, een méns met ontwikkeling te
n -aTn p er ™ars over heen. HU worden en een goeie ondergrond joeg
hoort de mensen schreeuwen: „Bibi.... weer fel door hem heen.
Om die méid de kans te geven, die
Ze lachen. Enkele jongens lachen écht, hijzelf door z'n onwerkelijke idealen
zoals alleen een jongen dat kan, onge- niet had kunnen grijpen. Om 'n vrouw
geneerd en met een zeldzame bekoring, van haar te maken, die het leven aan-
Nu waggelt hij door de piste, natuurlijk kon. Wat kon een mens dom denken,
valt hij, z'n benen hoog in de lucht, de Het leven deed met je, wat het wilde,
mensen gieren, ze brullen om het wa- En je vocht tegen iets, wat je niet zag.
ter, dat uit z'n hoedje omhoog spuit, als „Nesta", de witte hengst schuurt zijn
een fonteintje van klaterende zotheid. kop langs z'n schouder.
Bibi staat, zonder zich te bewegen. Vooruit, hij moet zich verkleden. Hij
Hij kan het beeld niet wegwissen. Hij heeft behoefte met z'n gezicht tegen
realiseert zich, dat hij nu een onopval- het Paard te blijven staan, maar hij
lend mens is, in een trui en een broek heeft geen tijd.
en met lage schoenen aan. En, dat hij De muziek kondigt met luid geroffel
over een kwartier een clown wordt, een het volgende nummer aan.
spel zal spelen, dat gruwelijk is en De pluche gordijnen hangen in zware
vaak onmenselijk. Een idioot zijn en dé plooien naar beneden. Glanzend rood.
grappenmaker van het ogenblik. Wel- En daartussen door glipt hij, als een
nu hjj zal e»n idioot zijn..,. olijk» jonasn in de piste.
....HET Gejoel dceumt
ACHTelZ HE4) AAN/.AI-5
U&6LOOPT
PUZZLE 210. EEN LETTERGREEP-
PUZZLE. (OPLOSSING)
De 27 bedoelde woorden, die uit de 89
gegeven lettergrepen gevormd konden
worden en die voldeden aan de om
schrijvingen, waren:
1. Luwen; 2. Primitief; 3. Predestina
tie; 4. Onwilligheid; 5. Initiatief; 6.
Venlo; 7. Ondervinding; 8. Bijzonder;
9. Gravitatie; 10. Glazenier; 11. Dribbe
len; 12. Zitting; 13. Gezamenlijk; 14.
Drama; 15. Polikliniek; 16. Rassenhaat;
17. Letitia; 18. Productie; 19. Marme
lade; 20. Commandant; 21. Tropenzon;
22. Krokodil; 23. Argeloos; 24. Bushalte;
25. Rattenvanger; 26. Kreta; 27. Zonne
wijzer. De derde letters van deze woor
den gaven in deze volgorde van boven
naar beneden te lezen: Wie wind zaait,
zal storm oogsten.
Een puzzle, die getuige het groot aan
tal ontvangen oplossingen, met genoe
gen is opgelost.
Na loting onder deze inzenders is de
wekelijkse priis ditmaal ten deel ge
vallen aan: de heer E. Schuite, Noor-
derwijkweg 10, Beverwijk.
Gefeliciteerd Deze prijs zal worden
toegezonden.
PUZZLE 211.
VAN LETTERS TOT CIJFERS
Wij maken de volgende vermenigvul-
digsom:
SCHOOL
KERK
X X 0 5 n X X
X X X X X X
X 5 X X X X
X X '0 5 0 X X
SSXKCCKXHS
De nu! >n de vijf komen in verme
nigvuldigtal en vermenigvuldiger niet
voor. Alleen in de vier gedeeltelijke
producten hebben wij alle cijfers 0 en 5,
die daarin voorkomen, aangegeven.
De letters in het antwoord stellen
dezelfde cijfers voor als de letters in
de twee getallen, die vermenigvuldigd
moesten worden.
Gevraagd wordt het geheel in cijfer»
m te zend in.
Oplossingen (per briefkaart) tot en
met Donde-dae 25 Oktober aan de Re
dactie van dit blad lEr wordt onder de
inzenders van een correcte oplossing
weer een prijs van f 5.— verloot*.
