Labour 175 en de Conservatieven 145 zetels
De stand na323van de 625 Britse Lagerhuiszeiels:
Meteor-straaljager brak in
stukken en stortte neer
Massale opkomst van de kiezers
Churchill en Aitlee in de knoop
Kaü B&iteJk
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Labour had in de
eerste ronde geen
grote meerderheid
Piloot kwam om
het leven
Labour verloor
reeds 12 zetels
Alleen maar om
de vrijheid (II)
Vrijdag 26 Oct. 1951
76e Jaargang No. 11243
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Eerste uitslagen wijzen
op een kleine zege der
Conservatieven
Winsfon wensfe
de Nederlanders
hef besfe
Ramp boven dorp Borne
Fout in zuursiofioevoer oorzaak van ongeval
Vonnis over appellanten
werd bekrachtigd
Prins Bernhard bezoekt
basis bij Washington
Westberlijner ontvoerd
tUeeb&eA-icdt
BUREAU:
Koningstraat 7880
Den Helder
Telefoon 2345
Postgironummer 449041
Hoofdredacteur:
A. KAPTEIN
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
COURANT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct. p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 5.15, per maand
1.72 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
De Britten zijn gisteren in ongekend groten getale ter stembus getogen
Rii +p*r nprcp naan van rlif mimmor u/ac A
Bij het ter perse gaan van dit nummer was de verdelinq van 323
van de 625 Lagerhuiszetels bekend Hiervan vielen 145 ten deel aan
de Conservatieven, 175 aan Labour, 2 aan Liberalen en de overige
partijen 1
De huidige stand van de Britse verkiezingen zegt uiteraard nog niets om
trent de einduitslag. De eerste verkiezingsresultaten komen voornamelijk uit
d-s grote steden en industriële gebieden. Eerst hedenmorgen is men in de
merendeels conservatieve plattelandsdistricten met het tellen en sorteren van
de uitgebrachte stemmen begonnen.
Va de telling van de eerste dag bleek,
dat 82 procent der stemgerechtigden
is opgekomen. De stemverhouding was
hedenmorgen als volgt Labour 7.557.252
stemmen (50.11 procent); conservatie
ven 7.204.485 (47.11 procent)liberalen
310.003 stemmen, communisten 9427
stemmen.
De bij de verkiezingen van 1950 voor
dezelfde zetels als nu bekend zijn uit
gebrachte stemmen waren als volgt
verdeeld: Labour 7.265.475 stemmen
(47.31 procent)conservatieven 6.538.364
stemmen (42.58 procent), liberalen
1.490.925 stemmen (9.71 procent), com
munisten 61.250 stemmen (0.40 pro
cent)
Volgens een door de eerste statisti
cus van Reuter, Sydney Campell ge
maakte analyse van de tot dusver bin
nengekomen uitslagen zou Labour niet
meer dan ongeveer 22 zetels verliezen.
Labour zou dan 293 zetels in het nieu
we Lagerhuis bezetten. Aangenomen,
dat de liberalen en onafhankelyken 13
zetels krijgen, een aantal, waarop de
tot dusver bekende uitslagen wijzen,
dan zouden de conservatieven op 319
zetels kunnen rekenen, wat neerkomt
op een meerderheid van 26 zetels ten
opzichte van de Labour-partij en een
absolute conservatieve meerderheid
van slechts dertien zetels.
Twee andere methoden van bereke
ning bevestigen in hoofdzaak het getal
van een netto-verlies van de Labour-
partij van ongeveer 22 zetels.
^LLERWEGEN in het Verenigd Ko
ninkrijk volgt men onder grote
spanning de publicatie van de verkie
zingsuitslagen. De belangstelling voor
de monsterkamp tussen de twee grote
partijen is zo groot als zelden te vo-
„Reading bleef onbeslist"
„As Reading goes, goes the nation",
wil het sinds een eeuw de traditie in
Engeland. Reading heeft nl. de faam,
dat het steeds candidaten van de win
nende party uit de bus laat komen.
Ditmaal heeft deze plaats ten Wes
ten van Londen geen uitgesproken
voorkeur voor enige party aan de dag
gelegd. Verleden jaar werd er voor het
eerst voor twee zetels gestemd; Labour
veroverde toen beide. Ditmaal heeft
het één moeten afstaan aan de conser
vatieven.
Over het geheel schenen de conserva
tieven tamelijk meer stemmen van de
liberalen te hebben gekregen dan de
socialisten, in die districten, waar de
liberalen geen candidaten hadden ge
steld.
Labourcandidaten heroverden niet
zelden hun zetel met een meerderheid,
die kleiner was dan die in 1950. De
eerste zetel, waarvan bekend werd, dat
zij door de conservatieven op Labour
was veroverd, was die van het district
Manchester-Blackley. De conservatieve
meerderheid beliep hier 2272 stemmen:
die van Labour verleden jaar was 42
Attlee, zeven* kabinet- en dertien
andere ministers zijn herkozen.
Zo van Labour de ministers George
ïsaacs (pensioenen), George Tomlinson
(onderwijs), Noel Baker (brandstof),
Edith Summerskill (nat. verzekering!,
Sir Hartley Shawcross (handel), Ede
(binnenlandse zaken) een Stokes (ma
teriaal). Ook de procureur-generaal Sir
Frank Soskioe behield zijn zetel, even
als Churchills schoonzoon Duncan
Sandys, ex-minister Sir Mexwell Fyfe,
die wordt gedoodverfd als minister van
arbeid in een kabinet-Churchill. Ook
Bevan en zijn medestanders Freeman,
Mikardo en Barbara Castle.
Het zal Churchill waarschijnlijk niet
aangenaam hebben getroffen, dat zijn
zoon Randolph in Devonport (Ply*
mouth) is verslagen door de socialist
Michael Foot. een overtuigde aanhanger
van Bevan. Voorts leed Arthur Creech
Jones, minister van koloniën in de
Labour regering van 1f>45, ten tweeden
male een nederlaag.
ren. Deze moet immers beslissen over
de bestuurbaarheid van het land en
een eind maken aan de toestand, da*
de heersende groepering slechts een
kleine meerderheid in het Lagerhuis
heeft. Dit is de algemene wens, zowel
van Labour als van de Tories. Of deze
wens echter in vervulling zal gaan, is,
na de telling op de eerste dag, aan ern
stige twijfel onderhevig.
Niet alleen voor Engeland zelf ech-
ter waren deze verkiezingen van zeer i
grote betekenis. Zij werden beslissend
geacht voor het politieke beeld in
West-Europa ja zelfs van belang
voor geheel de wereld. Dat verklaarde
de grote belangstelling ervoor ooV
buiten de grenzen van het Britse rijk.
Het weer zulk een belangrijke fac
tor in een land, dat geen opkomst-
plicht kent werkte niet overal in
dezelfde mate mee. Schotland meldde
bewolking en er viel hier en daar re
gen. In andere delen van het land was
het mistig. In Londen en het Zuid
oosten was het echter helder weer.
Om zeven uur des morgens gingen
de stembureaux open. De vroege och
tendtreinen, bussen en trams waren vol
verkiezingsambtenaren. Attlee en zijn
vrouw behoorden tot de eersten, die
hun stem uitbrachten. In totaal stem
den vijfhonderd duizend personen per
post. Velen stemden niet alleen voor
zichzelf, doch ook bij volmacht voor
militairen en zeelieden overzee.
De oudste candidaat was de Labour-
man David Logan in Liverpool, de
jongste de 22-jarige conservatieve can
didaat John Stevan in Dagenham
(Essex). Dan was de oudste stemge
rechtigde de 102-jarige Mary Nichols.
in haar jonge jaren een verwoede voor
vechtster van vrouwenemancipatie.
Zij bracht in Southend haar stem uit.
„Ik wil dit voor geen geld missen",
zei zij. Ook was er een kiezer, die
officieel als overleden stond inge
schreven: Stanley Williams, eveneen:;
uit Southend. Hij kon daarom zelf niet
stemmen, maar ging wel met een vol
macht van zijn vrouw, die in Duits
land vertoeft, ter stembus.
De samenstelling van het thans ont
bonden Lagerhuis was:
Labour (inclusief een vacante
zetel) 315 zeteis
Conservatieven en Ulster
unionisten (inclusief twee
vacante zetels) 281 zetels
Liberalen 9 zetels
Conservatieven en liberalen 2 zete'f
Conservatieven en nationaal
liberalen 4 zetels
Nationaal liberalen 2 zetels
Nationaal liberalen en
conservatieven 7 zetels
Liberalen en conservatieven 2 zetels
Communisten 0 zetels
Onafhankelijke labourpartij 0 zetels
Jerse nationalisten 2 zetels
Speaker 1 zetel
625 zetels
Telefonisch van onze
ondense correspondent)
LJef. fraaiste momevt van
de verkiezingscam
pagne hebben wij Woens
dagnamiddag beleefd,
toen we meereden in de
Churchill-..processie"
door Woodfoldhet
c' oord-oostelijke honden-
se kiesdictrict. waar can
didaat. Churchill zijn
laatste spreektour maak
te.
Het Churchill-verkie-
ing'circus, dat langzaam
door de straten reed. be
stond uit acht man mo
torpolitie voorop en en
kele politie-auto's met
zes inspecteurs erin. een
auto met filmcamera's op
het dak, Churchill's auto,
met de lachende Winston
erin met grote sigaar,
gezeten naast zijn vrouw,
dit alles gevolgd door
42 perc-auto's en een
politievrachtauto met 24
agenten.
Op een gegeven mo
ment kreeg Churchill het
in zijn hoofd om zijn
stoet even door Walt-
hamstow te laten rijden:
het kiesdistrict van
Attlee. Maar ook de pre
mier was met een derge
lijke rondtour bezig,
eveneens politie- en film-
auto voorop, maar door
slechts drie persauto's
gevolgd.
Het dolle moment kwam,
toen bij een kruispunt
de twee gemotoriseer
de politieke colonnes
elkaar kruisten en poli
tie en perswagens in een
verkeersknoop kwamen
te zitten. De opeenge
pakte mensenmenigte
brulde van het lachen,
totdat de twee processies
Gistermorgen is boven het dorp Borne, nabij Hengelo, een Metcor-straal-
jager, afkomstig van tic. vliegbasis Leeuwarden, in de lucht gebroken en bran
dend in het dorp Borne neergestort. De piloot, do tijd. res. 2de luit. P. Hartse-
ma uit Groningen, verloor hierbij het leven.
Het ongeval geschiedde tijdens oefeningen van 'n formatie Meteors boven Hen
gelo. Het eerste vliegtuig van de formatie die uit twee toestellen bestond,
ging plotseling zonder voorafgaande waarschuwing aan de volgende ma
chine in duikvlucht over. De duikvlucht was echter zo steil, dat het tweede
toestel de beweging niet kon volgen, zonder gevaar te lopen. Plotseling zagen
toeschouwers hoe de eerste machine in tweeën brak en brandend neerstortte.
In de lucht explodeerden nog verschillende onderdelen
De oorzaak wordt gezocht in een
fout van de zuurstoftoevoer voor de
s'raaljagerpiloot, waardoor deze bui
len kennis moet zijn geraakt. Anders
zeker zijn voornemen om in
duikvlucht, over te gaan aan het twee
de toestel hebben kenbaar gemaakt.
Ook deed de vlieger geen poging zijn
machine met de schietstoel en para-
"■'e te verlaten.
De brokstukken hebben in Borne
nogal wat schade aangericht. Een wiel
'el door het dak van e.cn werkplaats
vlak naast vier daar aanwezige man
nen neer. Een deel van de vleugel
scheerde rakelings langs een op het
land werkende landbouwer. De motor
boorde zich bij de spoorlijn Borne—
Almelo diep in de grond. Hier wera
ook het lichaam van de piloot gevon
den. De brandweer van Borne bluste
de brandende resten van het toestel.
zich weer ontrafeld had
den.
Uw correspondent, die
in de vierde persauto
van het Churchill-circus
zat, stond enkele minu
ten later met een andere
Hollandse collega par
does naast Churchill
toen deze even uitgestapt
was om zijn plaatselijke
partijbestuur de hand te
drukken.
„Who are you?" (Wie
zijn jullie), vroeg Chur
chili, even verbaasd als
wijzelf, daar wij door het
politiecordon heengeglipt
waren en midden in zijn
bestuurskamer stonden.
„Wij zijn Hollandre
reporters, Sir", antwoord
den wij enigszins be
duusd. Maar Churchill
slak ons joviaal de hand
toe en zei lachende:
„Well, 1 wish you and
all the Dutch very good
luck" (Ik wens jullie en
alle Nederlanders het
beste toe).
De heer en mevrouw Attlee met hun dochters Felicity (links) en Alison
(rechts) op weg naar het stembureau.
De cijfers, zoals die by het ter perse
gaan van dit nummer bekend waren,
duidden niet op een „aardverschuiving"
naar 't voorbeeld van 1945, toen Labour
met een grote meerderheid aan de re
gering kwam. Wel zag het er naar uit,
dat de socialisten hun kleine meerder
heid zouden moeten afstaan, maar de
tendenz was toch niet, dat Churchill en
de zynen een grote overwinning zou
den behalen. Labour had by de toen
bekende uitslagen twaalf zetels ver
loren. De conservatieven wonnen tien,
de liberalen twee en de overigen één
zetel.
Hef proces iepen de N H. kerk
Per kameel ier stembus
Sommige conservatieven in
Dudley (Worcesterhire) werden
gisteren op een kameel naar de
stembus gebracht. De kameel
was geleend van de plaatselijke
dierentuin. De conservatieve ver
kiezingspropagandist Howard zei:
„Als de socialisten hiervan niet
een bult krijgen, weet ik het
niet meer"
VERKIEZINGEN en nogeens verkie-
zingen slaat de klok, zodat u weinig
belang zult stellen in hetgeen uw ne
derige lijfaap u heeft te vertellen. Nu
eens iets over een soortgenoot van
Theodoor, de aap van een klein circus
dat optrad in Montevideo, waar ze dus
ook van de lol houden. Goed, die aap
was dan losgebroken en infiltreerde in
een warenhuis. Hij zwierf wat tussen
de menigte en zag met grote belang
stelling hoe een meneer iets glinste-
rends in zijn zak stopte. Op glinsteren
de dingen zijn wy gek, zoals u weet.
Deze aap vloog er dus op af en plukte
het glinsterende geval uit de zak van
de meneer. Het bleek een kostbare
armband te zijn, die de man van een
dame had gestolen. Ratten proberen
ook weieens iets voor de samenleving
te verrichten, maar het blijft bij po
gingen. Zo klonken er eens vreselijke
gillen door de radio's van de luister
vinken in Cardiff. Men dacht aan de
Mexicaanse Hond, u weet wel. Maar
het was een gewone Engelse rat. Het
beest zat tussen de lampen en draadjes
van de zender en had er een pracht van
een kortsluiting veroorzaakt. In En-
De Engelse school: Attlee-tiek en
Monte-Tory-onderwijs
geland zijn de verrassingen zo groot in
getal, dat het al geen verrassingen meei
zijn. Zie de verkiezingen. Maar zie ook
dat geval van Coventry. Daar bezocht
de burgemeester een vacantiekamp
toen er juist een wedstrijd in verkle
den werd gehouden. Winnaar was een.
zekere Christopher Lester, die zich ver
momd had alsburgemeester van
de goede stad Coventry. Toen de prijs
werd uitgereikt trad de burgervader
nabij en zei (hij had z'n komst niet aan
gekondigd): „Ik ben ook deelnemer en
volgens mij lijk ik meer op de eerste
burger dezer stad!" Waarop een luid
gejoel opging. „Jij?", zeiden enkele be
stuursleden gezellig, „jij lijkt meer op
'n voddenbaal!" Daar heb je wéér
een rat, nu in Leicester. Een 15-jarig
schoolmeisje kreeg het beest in de ga
ten. En hoe! Het dier lag vredig snur
kend in de wieg van een baby by welk
wezentje het meiske als baby-sitter
fungeerde. Ze zat er al een uur, toen ze
het pas bemerkte. „Ik had wel een grijs
knobbeltje gezien", verklaarde ze later
tegenover haar vriendinnen, „maar ik
dacht dat het 't handje van de baby
was!"
Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
gistermorgen uitspraak gedaan in het
proces tegen de Nederlands Hervormde
Kerk. Het gerechtshof bekrachtigde het
vonnis van de arronrissementsrecht-
bank en veroordeelde de appellanten in
de kosten van het hoger beroep, zijnde
f 422.50.
Zoals bekend is de zaak tegen de Ned.
Hervormde Kerk aanhangig gemaakt
door een groep ouderlingen, kerkvoog
den en predikanten, die het besluit van
de Generale Synode tot invoering van
de kerkorde op 7 December 1950 in
strijd achten met de reglementen van
de Ned. Hervormde Kerk. Bij de behan
deling voor de arrondissements recht
bank werden de eisers niet ontvanke
lijk in hun eisen verklaard, waarna zü
in hoger beroep gingen.
Woensdag naar ons land terug
Prins Bernhards bezoek aan de mili
taire installaties in de V.S. zal Maandag
worden afgesloten met een inspectie
van de luchtbasis te Washington met
een opleidingsstelsel, dat ook voor Ne
derland van groot belang is.
Donderdag heeft de prins voor het
„National War College", waar voor
hoge officieren en functionarissen van
de buitenlandse dienst voortgezet on
derwijs op militair, politiek en econo
misch gebied wordt gegeven, gespro
ken over „Nederland in het kader van
de N.A.T.O.".
De Prins is op zijn tocht langs bijna
de gehele oostkust der V.S. gereisd en
is in de gelegenheid geweest de op
leiding in ogenschouw te nemen van
mariniers, vlootofftcieren, onderzee-
bootpersoneel en vliegers. De Prins
bracht onder meer 24 uur door aan
boord van een der grootste Amerikaan
se vliegdekschepen.
Dinsdag zal prins Bernhard te New
Vork prins Aschwin bezoeken en
dineren met Allan Vaiantine, de voor-
maligen leider van de E.C.A.-missie in
Nederland. Woensdag keert de prins
per vliegtuig naar ons land terug.
MILITAIR ATTACHÉ TE BRUSSEL.
Naar wij vernemen is kolonel B. A.
de Veer, garnizoenscommandant te
Amsterdam benoemd tot militair at
taché bij onze ambassade te Brussel.
JN VERBAND met onze, gisteren op
deze plaa's gemaakte opmerkingen
zouden Wij nog een tweede uitnodiging
tot de bezwaarden willen richten: eens
te zien naar de huidige structuur van
onze maatschappij Zij zullen dan zon
der twijfel vaststellen, dat tot nog tot
:en politieke weg is gegaan, die, socio
logisch onjuist, culturele gevolgen
heeft, overwegend veel belangrijker dan
een gebrekkig kleuteronderwijs.
Degene, die critiek heeft op de an
derhalf milliard, kan slechts dan met
recht spreken, indien hij zich bewust
is van de noodzaak, dat wij allen me
dewerken en dat wij bij gevolg zon
der pardon bestrijden al wat de vor
ming van een gemeenschappelijke taal
onder Nederlanders in de weg staat
cn steeds sterker belemmer*: het
steriele sectarisme.
Wie werkelijk onze cultuur, intern,
wil beschermen, make een gemeen
schappelijke taal mogelijk tussen alle
Nederlanders-Europeanen. Aan de Re
gering kan men vragen om wat min
der 'e speculeren op de gunst van de
massa; tot ministers mag men de eis
richten te regeren in overeenstemming
met de ernst van onze situa*ie. Appel
leert zij aan ons aller offerbereidheid,
dan geve men zich rekenschap hier
van, dat sinds 1945 van bepaalde mid
dengroepen en vooral van de intelli
gentsia (een woord, dat ook de Neder
landse Russen onder ons verstaan) een
voortdurend offer is geëist. Dit aspect,
sociologisch uiterst belangrijk, omdat
het ten nauwste verband houdt met
ontwikkelingen, die fot het fascisme
en nazisme geleid hebben, ontgaat
velen.
Wie evenwel vernomen heeft, dat
onze ministers van economische zaken
krachtig klaagt over het wegvloeien
naar he' bedrijfsleven van hoog-
gequalificeerde ambtenaren, wie even
eens, en niet éénmaal slechts, hoorde,
dat ons middelbaar en voorbereidend
hoger onderwijs sedert jaren in toe
nemende mate genoegen moet nemen
met onbevoegde docenten, die behoeft
''eb weinig moeite meer te geven om
in zijn huisarts een potentiële pauper
ir. een auto te ontdekken: de bes'uur-
der van dit voor hem onmisbar»
voertuig is meestal nog goed gekleed,
zeker, maar draagt vaak een schulden
last, die ook op de uitoefening van
zijn beroep loodzwaar kan drukken.
De in'ellectueel. die geen kans meer
ziet, zijn noodzakelijke boekwerken te
kopen, kan zeker niet onder de indruk
komen van het vertoog der ethici.
Dit laatste zou echfer niet erg zijn.
Ernstiger is het. dat het appèl van de
regering, tot ons allen gericht, om tot
het uiterste te offeren, dreigt hem niet
meer te bereiken. In het beste geval
verwijst hij naar andere groepen aan
wie, ondanks onze nationale armoede,
een, op zichzelf juiste, maar oneven
redige positie-verbetering te beurt
viel.
Het is niet onze bedoeling om af
breuk fe doen aan redelijke verlangens
en zeker niet aan het vereiste van een
bestaansminimum. Wij bedoelen slechts
de ogen te openen voor de noodzaak,
een ontwikkeling te voorkomen, die
in het verleden tot rampen heeft ge
leid, de cultuur te bestendigen door
groepen cultuurdragers niet uit te
roeien en hun niet de indruk 'e geven,
dat de klassenstrijd thans fiscaal wordt
gevoerd.
Wij bedoelen niet anders dan de
regering in overweging te geven de
nodige offers te vragen in sociologisch
verantwoorde zin, opdat het exorbi
tante, maar onafwendbare bedrag van
anderhalf milliard werkeiyk efficiënt
wordt besteed, zonder dat het sociale
krampen en culturele krampen veroor
zaakt. En wij zouden de gealarmeerde
e'hici, die zich zo bezorgd voor onze
cultuur tonen, willen opwekken, hun
actuele activiteit hierop te richten en
niet op de dé*ails.
Woensdagavond heeft een groep van
ongeveer twintig leden van de „Vrije
Duitse Jeugdorganisatie" aan de grens
van de Franse sector van Berlijn een
zekere Helmuth Müller uit West-Ber-
lijn ontvoerd. Een andere Westberlij-
ner, die Müller wilde helpen, werd door
twee schoten gewond, doch kon nog
tijdig naar de Franse sector vluchten,
Verwachting tot hedenavond:
Hier en daar ochtendmist, ove
rigens droog weer met enkele
overdrijvende wolkenvelden.
Zwakke tot matige Oostelijke
wind. Ongeveer dezelfde middag-
temperaturen.
ZATERDAG: Zon op 7.25, onder
17.23. Maan op 3.24, onder 16.02.