Dramatische wedloop gaande om
de Mount Everest
Taft is een ongemakkelijk heer
Britse
loontreksters
vrouwen
Problemen en perspectieven der
Belgische studentenwereld
Zeventienhonderd meter archief
over de bezettingstijd
In Mei leggen alle
vogels een ei
Russen en Zwitsers betwisten elkaar de zege
Reeds menige mislukte
poging
Ontoegankelijk, zelfs tegenover zijn verwanten
Zijn vrouw heelt veler
sympathie
Scherpe maatregelen van
Z.-Afrikaanse regering
Terreur over West-Java
Van Fleet verscherpt het
regime op Koie
wwon verdere besnoeiing van
Trumans hulpplan
Als huisvrouwenorganisatie haar zin krijgt
Nog veel oppositie
Oppositie
Streven naar versterking der onderlinge hulp
boliaariteitsactie van cierd moeten worden door een natio
nale of internationale lening.
Communistische kunst
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
ordende chaos
Belangrijk werk aan de
Herengracht
Het vertelt van jonge
liefde
I
DONDERDAG 15 MEI 1952
'5T,: .r M
historische wedlonn i d'e dramatiek n>et onderdoet voor dc
historische \s edloop naar de Zu.dpool tussen Amundsen en Scott in 1911 De
..p .P
dte in lm de S T\ "0r St0rm<"n *et'ist"d' Noordoostelijke bergrug
rtend ÏS„!?T ber*bf k,i«"»«r George Leigh-Mallorv en zijn
Iverheilendë «et „Th J? b"dt bo"»»««e,ijkc moeilijkheden. Schuin
!LnÏ srhHnén icrti u Wande"' waar0"i" een aftrond van 4000 meter
gaapt, schijnen iedere bestijging te trotseren.
De Zwitsers volgen daarentegen een
weg van het Zuiden uit, die de En
gelse bergbeklimmer Eric Shipton
verleden jaar reeds gedeeltelijk ver
kend heeft Hij leidt van de Khoem-
boe-gletscher over een gevaarlijke ijs-
brug naar de „Western CWM". een
gletsjerbekken, van waaruit de klim
naar het Zuidelijke zadel ondernomen
moet worden. Over de ijsbrug is Ship
ton reeds voorgedrongen, maar verder
kon hij op dit deel van de gletsjer
niet komen, omdat door het voortdu
rende instorten van ijstorens en het
ontstaan van geweldige spleten de dra
gers niet vooruit konden komen. Ship
ton heeft in zijn verslag verklaard,
dat de Zuidelijke bergrug voor de be
klimming een veel gunstiger vorm
heeft dan de Noord-Oostelijke kam,
maar de Zwitsers bewegen zich van
de Western CWM af op onbekend ter
rein.
Voor de strijd om de Mount Everest
staan slechts enkele weken ter be
schikking, want reeds in Juni begin
nen de moessons, die iedere alpine-
onderneming onmogelijk maken.
Voorgaande pogingen
De berg werd in 1855 voor het eerst
door de Engelse kolonel Everest opge
meten (8840 meter) en naar hem ge
noemd. De belangrijkste expedities, die
tot nu toe hebben plaats gevonden,
waren Engelse.
1921: Bij de eerste poging, waarbij
een expeditie van negen deelnemers de
Mount Everest van het Noorden uit
trachtte te bestijgen, kwam een van
de geleerden, Dr Kellas, om het leven.
In 1922 ondernam de expeditie van
Generaal Bruce drie keer een aanval.
Van hun kamp 3 op 6400 meter hoog
te uit bereikten Somervell, Norton,
Morshead en Leigh Mallory zonder
zuurstoftoestel een hoogte van 8220 m.
Bruce, Fineh en een jonge Gurkha, die
met zuurstoftoestel een tweede poging
ondernamen, kwamen tot 8300 meter.
Enkele dagen later bedolf een lawine
zeven dragers. Door een wonder kwa
men Mallory, vier van zijn kameraden
en de overige dragers er goed af.
In 1924 bereikten Norton en Somcr-
vell een hoogte van 7980 meter, waar-
bij Norton sneeuwblind werd. Acht da-1
gen later ondernamen Leigh-Mallory
en Irvine een aanval op de top. Odeli
vergezelde hen tot het laatste kamp
op 8200 meter hoogte. Hij volgde hun
vorderingen en ontdekte ze voor hel
laatst hoog boven aan de kant van de
berg, toen een sneeuwstorm hen plot
seling aan zjjn ogen onttrok. Sinds
dien heeft men nooit meer een spoor
van hen gevonden. Drie keer heeft
Odell getracht ze te vinden, maar door
de hevige storm mislukten zijn pogin
gen. Misschien hebben ze de top be
reikt. Niemand weet het
In 1931 trachtten twee Amer'Vanen
vergeefs over de berg te vliegen.
In 1932 Slaagde de Engelsman Lord
Clydesdale erin over de Everest te
vliegen, maar het weer was zo siccht,
dat hij geen foto's kon maken.
In 1933, bij een neuwe expeditie on
der Rutiedge, bereikten Eric Shipton,
W'yn-Harris en twee andere deelne
mers een hoogte van 8530 meter en
vonden een jjshouweel in de sneeuw,
dat van Mallory of Irvine geweest
moest zijn.
In 1934 waagde een Engelsman,
Maurice Wilson, in zijn eentje een aan
val op de berg en kwam niet terug.
Een jaar later vond Shipton zijn lijk
en daarnaast een Union Jack, die hij
op de top wilde hijsen. In zijn notitie
boekje stonden als laatste woorden:
„Ik klim verderik eet sneeuw".
In 1936 bereikte Rutiedge een hoog
te van 8350 meter.
In 1938 kwam Tilman nog 50 meter
verder tot 8400 meter.
In 1951 verkende Eric Shipton, die
de sporen van de „Sneeuwmens" vond,
de route uit het Zuid-Westen over de
Khoemboe-gletsjer en de Western C.
W. M.
Of het de Zwitserse expeditie dit
jaar zal gelukken de berg te bedwin
gen? De Zwitsers zjjn beter en mo
derner uitgerust dan alle voorgaande
expedities. Als zö erin slagen over de
gevaarljjke ijsbrug en de Western C.
W. M. het Zuidelijke zadel te bereiken,
zal het succes in zicht komen. Het
laatste woord spreekt echter het weer.
Tijdens de Mei-feesten in het plaatsje Knutsford Engelandwerd een
tiorpshuwelijk uitgebeeld, compleet met slippendragers en bruidsmeisjes en
om het geheel nog echter te doen gelijken, liep de dorpspastoor voorop.
(Van onze correspondent)
Senator Taft, die een greep heeft
gedaan naar het hoogste ambt in de
Verenigde Staten, moet de laatste we
ken de hele dag door handen schud
den en babies kussen; dat hoort er nu
eenmaal bij. Hij moet zich echter, om
aan deze gewoonte te voldoen en zijn
toekomstige kiezers niet teleur te stel
len, geweld aandoen, want hartelijk
heid is nu eenmaal niet de sterkste
kant van zijn karakter. Onlangs stond
hij eens in een lift samen met een
dame, die hem meende te herkennen.
„Hoe gaat het met u. Senator, n kent
mij toch nog wel?" Taft liet een ijs
koude blik over haar heen glijden en
antwoordde kort; „Neen". „Maar u
weet toch nog wel", volhardde de dame,
„ik ben toch mevrouw Dinges, ik ben
in 1946 samen met n en Martha (me
vrouw Taft) een weekend in X ge
weest. Nu zult u het zich wel herinne
ren!". Taft gaf haar nog een ijskoude
blik en antwoordde weer: „Neen".
„Maar Senator", drong de dame aan,
„weet u nog wel, we waren bij onze
vrienden Y gelogeerd. Zegt u dat
nieta?" Taft zei nog eens bars „Neen".
Op dat ogenblik stopte de lift en hij
De Zuidafrikaanse minister van
justitie, Swart, heeft de voorzitter van
het Zuidafrikaanse Indiase Congres,
dr. Dadoo, meegedeeld, dat hij binnen
dertig dagen als voorzitter moet aftre
den. Dr. Dadoo is tevens aangezegd,
dat hij zich de komende twee jaar niet
buiten Transvaal, waar hij woont, mag
begeven. Dr Dadoo. die als arts
werkzaam is in Johannesburg, is de
voornaamste woordvoerder van de In
diërs bij het uiten van hun grieven
tegen de regering Malan.
Voorts is twee fuctionarissen van de
Algemene Afrikaanse Vakvereniging
gelast binnen 30 dagen uit de Alge-
mee Zuidafrikaanse Vakvereniging en
uit het Afrikaanse nationale congres te
treden. Ook zij mogen zich twee jaar
lang niet buiten Transvaal begeven.
De maatregelen zijn door de minister
van justitie genomen volgens de wet
op onderdrukking van "het communis
me. De Zuidafrikaanse regering heeft
onlangs meegedeeld, dat dr. Dadoo lid
is geweest van het centrale bestuur
van de 'opgeheven Zuidafrikaanse com
munistische partij.
Drie bussen aangehouden
Drie autobussen, twee in het Cheri-
bonse en één in de buurt van Tasikma-
Igja, werden in de afgelopen dagen
aangehouden door in hinderlaag liggen
de terroristen. In het ene geval werden
twee reizigers gedood, in het andere
geval werd de bus in brand gestoken en
in alle gevallen werden de passagiers
beroofd.
In het Cheribonse werd de dessa Ke-
ringsa door een bende terroristen in
brand gestoken, waarbij in totaal 125
woningen afbrandden en vijf dessabe-
woners in de vlammen omkwamen. De
materiële schade hierbij wordt geschat
op een kwart millioen rupiahs.
De bevelhebber van het Amerikaanse
achtste leger, generaal James van Fleet,
heeft Woensdag een bezoek aan het
eiland Koje gebracht, waar krijgsge
vangenen de vorige week generaal
Dodd. de thans ontslagen kampcom
mandant, in gijzeling hielden. Er is een
.strenger regiem ingesteld op het eiland
en de veiligheid-maatregelen zijn uit
gebreid. Er bevindt zich nog steeds een
groot aantal tanks op het eiland.
De Amerikaanse senaatscommissie
voor de strijdkrachten heeft met zeven
tegen zes stemmen een voorstel verwor
pen om het voor de Amerikaanse hulp
verlening aan het buitenland bestemde
bedrag opnieuw te verminderen en wei
met 400 millioen dollar. Dit jeeds
verminderde bedrag be^opt thans
6900 millioen dollar. Dit >s eveneens
goedgekeurd door de sena®[s.c
voor de buitenlandse betretóm^m
Het ontwerp is naar de Senaat terug
gezonden.
(Van onze correspondent te Londen)
IN DE laatste dagen van April is in het Lagerhuis een wetsontwerp in behan
deling genomen, dat ver buiten de grenzen van Engeland de aandacht trekt.
Hoezeer tegenwoordig ook over de gehele wereld over de nooit voldoende naar
haar werkelijke prestaties gewaardeerde huisvrouw gesproken wordt, men is
toch nog nosit tot de consequentie overgegaan, die thans in Engeland aan de
orde is. Hier is n.1. de eis gesteld, dat de huisvrouw een wettelijk vastgelegd
recht op betaling voor haar werk zal hebben. Geestelijke vader, of beter ge
zegd, moeder van het wetsontwerp is de vroegere secretaresse van de Engelse
Vereniging van getrouwde vrouwen, mrs Helena Normanton, en de Labour-
afgevaardigde, dr Edith Summerskill, die onder de regering van prime-minister
Clement Attlee tot het kabinet behoorde.
pvE BEIDE dames verklaren, dat de
tegenwoordige status der huisvrou
wen in Engeland onhoudbaar is. Ze
hebben, volgens deze dames, absoluut
geen rechten en worden als onmondig
behandeld. Zij krijgen van hun echt
genoten net zoveel, als deze haar uit
genade en barmhartigheid bereid zijn
te geven. Het wetsontwerp schrijft
dan ook voor, dat iedere wettelijke
echtgenote het recht zal hebben zich
te allen tijde tot het gerecht te wen
den. Dit moet van de ene kant van de
man een nauwkeurige vermogensver
klaring, een overzicht over de stand
van zijn zaken en inzage van bankre
keningen kunnen eisen. Aan de hand
van deze cijfers kan het gerecht dan
beoordelen, welke taak de vrouw in
het huishouden van haar man te ver
vullen heeft en welke werkzaamheden
zij hiervoor moet verrichten. Na deze
nauwkeurige overweging moet het ge
recht het maand- of weekloon bepalen,
dat de man aan zijn vrouw moet be
talen. Huisvrouw zou hierbij een be
roep worden als ieder ander. De echt
genoot zal, als het ontwerp aangeno
men wordt, er niet op behoeven te re
kenen. dat het „wel los zal lopen". Bij
de minste poging om de vrouw een
gedeelte van het haar toekomende loon
te onthouden, kan het gerecht onmid
dellijk ingrijpen. De vrouw krijgt dan
een erkende vordering, waarmede ze
beslag kan laten leggen op het bank
tegoed of andere bezittingen.
Het debat over het wetsontwerp be
looft zeer levendig te worden. De me
ningen zijn nogal verdeeld. Wat de
meeste mannen op het ontwerp aan te
merken hebben, is het gevaar, dat de
staat weer eens gelegenheid krijgt in
het particuliere leven van zijn burgers
in te grijpen. Overigens ondervinden
de mannelijke critici ook van een groot
gedeelte der vrouwen daadwerkelijke
steun. Dit is zelfs aanleiding geweest
tot zeer heftige discussie in de schoot
der Vereniging van Engelse Huisvrou
wen. Dr Summerskill en mrs Norman
ton werden wegens hun plannen zó
heftig aangevallen, dat ze aftraden. Sa
men met ongeveer honderd andere le
den hebben deze dames een ..Raad der
vrouwen" opgericht, welks programma
bestaat in de uitdrukkelijke verplich
ting alle krachten in te spannen, ten
einde het ontwerp te doen aannemen.
Er is echter nog een andere opposi
tie tegen het plan dat is de „Liga",
een andere organisatie van dames, on
der leiding van een vrijgezellin, miss
Juanita Frances. die het ontwerp-Sum-
merskill als onvoldoende beschouwen.
Zij eisen dat de echtgenoot, na aftrek
van de door hem te betalen kosten
voor het huishouden, de helft van het
overblijvende bedrag aan zijn vrouw
zal afstaan. Het gaat, evenals bij het
ontwerp-Summerskill, om een zuivere
geldkwestie, wat door de initianten
van het ontwerp ook onomwonden toe
gegeven wordt. Dat is ook het punt,
waartegen een niet onbelangrijk ge
deelte van de geïnteresseerde vrou
wenkringen bezwaar maakt. Andere
vrouwen vrezen ook, dat een dergelij
ke maatregel niet in het voordeel van
de vrouw zal uitvallen, daar vele man
nen voor een huwelijk terug zullen
schrikken, als het materiële voordeel
van een goedkopere huishouding weg
valt.
stapte uit, zonder nog een woord te
zeggen.
Zelfs tegenover zijn naaste familie
leden is Taft niet toegankelijker. Eén
van zijn schoondochters vertelt, hoe
het haar gegaan is. toen ze eens zijn
mening over een bepaalde politieke
kwestie wilde weten. Hoewel
ze weken achtereen ieder weekend in
het huis van haar schoonvader door
bracht, speelde ze het niet klaar hem
ook maar één keer te storen om haar
vraag te stellen. Ze probeerde het wel
verscheidene keren, maar iedere keer
werd haar door Taft of iemand uit zijn
omgeving het woord afgesneden. Ten
slotte bleef haar niets anders over,
dan naar een politieke vergadering te
gaan. waar Taft zou spreken en waar
aan de toehoorders uitdrukkelijk ver
zocht werd vragen aan de senator te
stellen. Taft's schoondochter vroeg,
evenals anderen, het woord, stelde
haar vraag en kreeg zo eindelijk de
inlichting, waar ze zo lang op ge
wacht had.
Veel menselijker eigenschappen
heeft Taft's vrouw, Martha. die tot
groot leedwezen van Taft's aanhangers
niet aan de verkiezingsactie kan deel
nemen, tengevolge van een ziekte. In
de vroegere verkiezingsveldtochten
was ze de belangrijke medewerkster
van de senator. Met haar opgewekte
humeur,, haar spontane aard, haar ver
bazingwekkend geheugen voor namen
en gezichten, haar talent om toespra
ken te improviseren, won ze de sym
pathie van velen, die niets voor Taft
voelden. Nooit liet ze zich door onver
wachte vragen uit het veld slaan. In
een verkiezingsvergadering harinner-
de één van de toehoorders haar aan
een verkiezingsbelofte, die haar man
gegeven, maar niet vervuld had. Me
vrouw Taft vertelde, in plaats van te
antwoorden, een verhaaltje en had
meteen de lachers op haar hand. „Een
zieke man legde eens de belofte af,
dat hij. als hij weer gezond zou wor
den, 20.000 dollar aan de kerk zoü
schenken. Hij werd weer gezond. Een
tijd later kwam de dominee bij hem,
om hem aan zijn belofte te herinneren.
De man brak in lachen uit en zei:
„Wat u zegt dat ik 20.000 dollar be
loofd heb? Ik moet toch wel heel erg
ziek geweest zijn!"
Het is nu de derde keer. dat Taft aan
de verkiezingsstrijd voor het president
schap deelneemt. Zijn zuster verklaart
deze hardnekkigheid uit Taft's jeugd
indrukken en vertelt hierover een
zeer karakteristiek verhaal. Toen
Taft's vader. William Taft. als presi
dent geïnstalleerd werd. was Bob (de
tegenwoordige candidaat) 19, zijn zus
ter 17 en zijn broer Charles 11 jaar
oud. „Charles en ik", herinnert zijn
zuster zich, „vonden de lange ceremo
nie erg vervelend. Charles zat de hele
tijd in ..Treasure Island" te lezen. Al
leen Bob scheen met grote belangstel
ling iedere bijzonderheid van de plech
tigheid in zich op te nemen. Is op dat
ogenblik in zijn hoofd het plan ont
staan om eens de plaats van zijn vader
in te nemen? Ik kan het niet met ze
kerheid zeggen in onze familie
spreekt men oVer zulke dingen niet."
(Van onze correspondent in Belgie)
IAE BELG doet dikwijls denken aan de Amerikaan. Wat men op het ogenblik
bezig is uit te denken voor de onderlinge hulp en opvoeding van Belgische
studenten, is er weer een bewijs van. Er bestaat in Belgie een Universitair
Comité voor Solidariteit. Dit comité is een afdeling van de Federatie der Stu
denten in Belgie en heeft ten doei de opvoeding en onderlinge hulp van stu
denten te bevorderen en alzo bij te dragen tot de ontwikkeling van het solidari
teitsgevoel onder de studenten. Dit cQmité heeft zeer onlangs een plan opge
steld dat goedgekeurd werd door de studenten-afgevaardigden van de Sociale
Diensten van de Belgische universiteiten en de voornaamste instellingen van
hoger onderwijs. Er komen vier punten in voor die de moeite waard lijken, ook
ter vergelijking met Nederland, eens bezien te worden.
e- i. j bouwen van zulke huizen zou gefinan-
nrote omvano A1 deze plannen rijn nog ..in staat
3 van geboorte", maar wij kunnen wel
ALLEREERST heeft men het idee ge- meedelen dat er veel sympathie voor
Hhad om zogenaamde „Solidariteits- »f- zowel bij de overheid als bij het
bons" te doen vervaardigen. Dit zijn bedrijfsleven en de vakbonden,
bonboekjes, die men bij kennissen, fa
milieleden of vrienden ter verkoop
kan aanbieden, met de bedoeling dat
de opbrengst der bons ten goede zou
komen aan de minder met geld be
deelde studenten. Het Comité wijst er
namelijk op, dat de Belgische univer
siteiten tegenwoordig meer en meer
bezocht worden door jongelui uit de
middenstand, de bedienden wereld cn
zelfs de arbeidersklassen. Vele van
deze studenten hebben het niet gemak-'
kelijk. Aan de aanvraag om studie
beurzen kan lang niet altijd worden
voldaan.
Maar dit is niet alles. Een tweede
punt betreft de poging, door het Comi
té ondernomen, om tussen de toekom
stige intellectuele élite van het land en
de werkende klasse een sfeer van al
gemene en wederkerige belangstelling
en waardering te wekken. Daartoe
stelt het voor, dat studenten gedurende
één of twee weken, tijdens hun verlof
dagen. samen met de arbeider hetzelf
de werk zullen verrichten. Omgekeerd
zou aan de studenten gevraagd worden
bewijs te leveren van hun solidariteit,
door, langs de werkgevers om, een deel
van hun loon te laten storten op re
kening van het Sociaal Centrum van
hun universiteit. Dat laatste lijkt ons
nogal veel gevraagd, maar het plan
kreeg intussen al de goedkeuring van
verschillende hoge instanties.
Een derde voorstel ligt op het gebied
van een zogenaamd ..peterschap" over
hun studenten door de professoren. De
studenten zijn tijdens de meest be
langrijke jaren van hun opvoeding vol
ledig aan hun eigen lot overgelaten.
Het comité hoopt de medewerking van
alle professoren en docenten voor dit
plan te krijgen.
Eindelijk wordt nog het bouwen van
studentenhuizen aanbevolen. De tegen
woordige student wordt op veel te ho
ge kosten gejaagd. Op kamers wonen
is duur. De oplossing om spoorstudent
te worden is voor velen financieel ook
bezwaarlijk. De enige oplossing wordt
gezien in het bouwen van studenten
homes en hospitiums, waar het leven
veel en veel goedkoper kan zijn. Het
n£ FRANSE communistische partij
heeft een grote conferentie belegd
voor al de schilders en beeldhouwers,
die lid van deze partij zijn. Het ging
er om de talrijke artisten erop'te wij
zen dat een goede communist soctolis-
tisch-realistische kunst maakt. Dat wil
zeggen bijna fotografische afbeeldin
gen, die de arbeidersklasse in haar
strijd helpen. Wanneer men nn echter
weet dat verschillende van de groot
ste Franse schilders communistische
sympathieën hebben, maar alles behal
ve aan de „artistieke" eisen hunner
meesters voldoen, dan begrijpt men
dat er voor dit congres in heel Fran
krijk veel belangstelling bestond. Hoe
zou de partijleiding staan tegenover
het werk van Picasso, Matisse en
Léger?
Men heeft erg veel over de plaats
van de schilder in de klassestrijd en
over de burgerlijkheid van het surre
alisme gesproken. Men heeft de kun
stenaars aangeraden een vooroeeld te
nemen aan de "ussische schilders,
maar men is geëindigd met te consta
teren dat Picasso en Matisse en Léger
zulke grote genieën zijn. dat zij hun
eigen weg mogen gaan. Dat de Pravda
daar heel anders over denkt, blijkt
geen bezwaar te zijn.
(Van onze speciale verslaggever)
J)E MEESTE, zo niet alle Nederlanders, willen elke berinering aan de be
nauwde jaren der bezetting liefst zo ver mogelijk op de achtergrond hou
den. Er is één plaats in Nederland waar dit niet het geval is. Dat is bij het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, gevestigd in een van die kostelijke,
oude koopmanshuizen aan Amsterdams lommerrijke Heerengracht. Wie hier
binnenstapt en sensatie zoekt, of zelfs maar onthullingen van onvermoede ge
beurtenissen uit de jaren 1940—1945, komt bedrogen uit. Het is alleen maar
een strak wetenschappelijk centrum, waar met uiterste nauwkeurigheid kilo
meters documenten geordend, gerangschikt en vervolgens bestudeerd worden.
En dank zij dit werk zal het nageslacht zich aanstonds een beeld kunnen vor
men van onze bezettingstijd, dat de werkelijkheid zeer nabij zal komen.
QNDANKS het strakke wetenschap-
pelijke karakter van het Instituut,
is er voor de toevallige bezoeker ruim
te voor een glimlach. Die komt dan op
het gezicht, wanneer men binnengela
ten wordt in één der archiefkamers,
tevens wachtkamer, en dan plaats mag
nemen op een brede armstoel, die met
rood leer bekleed is en in de rug het
goud-zwarte driehoeksembleem draagt
van wijlen de N.S.B. Of wanneer men
in een der documenten de rapportcij
fers tegenkomt van de H.B.S.-leerling
Anton Mussert, die met zijn Duits
maar niet boven een vier of vijf kon
uitkomen, en van zijn moeite met dit
vak als leider van de latere N.S.B. ook
nog weer blijk gaf bij de conceptie van
een felicitatie van enkeje regels aan
zijn vermeende vriend Hitier.
Voor het eigenlijke werk van het
Instituut zijn deze feiten natuurlijk
niet van betekenis. Oneindig veel be
langrijker is het materiaal geweest,
dat men eigenlijk nog maar kort gele
den uit Duitsland kreeg. Dat was een
gedeelte van het archief van Seyss In-
quart. Het lag opgeslagen in het kan
tongerechtsgebouw van het Duitse
stadje Ibbenbüren, juist over de Ne
derlandse grens.
Merkwaardig is. dat er nog steeds
nieuw materiaal binnenkomt Tot 1950
is het voornaamste werk gebleven or
de te scheppen 'in de enorme chaos.
Vrachtauto's losse papieren werden nu
en dan bij het bureau bezorgd. Het is
niet mogelijk zich voor te stellen, hoe
veel tijd en moeite het gekost heeft
daar enige orde in te brengen.
WIE DIT overdenkt, verbaast zich nog
alleen maar, dat er in die jaren in
tussen ook nog belangrijke publicaties
konden verschijnen. En dan denken we
aan het publicistische werk over de
April-Mei-stakingen van 1943; de raz
zia's van November 1944 in Rotterdam,
de verslagen over de processen tegen
Mussert. Van Genechten, Max Blokzijl,
en Christiansen, de vijf nota's van Mus
sert aan Hitier over de samenwerking
van Duitsland en Nederland en een
Bond van Germaanse Volkeren, aan
het boekwerk „Heusden geteisterd en
bevrijd", en dan tenslotte ook aan het
jongste product uit deze heksenketel
„Het Woord als Wapen", dat dezer da
gen verscheen en de geschiedenis is van
de illegale bladen in ons land.
Sommige archieven die voor het In
stituut geenbepaalde waarde meer
hadden, zijn inmiddels overgedragen
aan het Algemeen Rijksarchief. Ande
re stukken kwamen ter beschikking
van de Koninklijke Bibliotheek. Zodat
het Instituut op dit ogenblik niet meer
dan slechts.... een zeventienhonderd
meter materiaal nog in huis heeft. En
hiermee kan men dan z'n werkpro
gram afmaken. Zo is men sinds vorig
jaar rechtstreeks begonnen met het sa
menvattend werk over de geschiedenis
van Nederland in de Tweede Wereld
oorlog, dat verschillende delen zal om
vatten. en geschreven zal worden door
de befaamde historici prof. dr C. D. J
Brandt, prof. dr I J Brugmans. dr J
C H. de Pater en prof. dr L J Rogier
Het zal nog geruime tijd vorderen,
voordat het Instituut zal kunnen zeg
gen met zijn werk klaar te zijn. Wij
geloven dat hier een nuttig werk ver
richt wordt en hopen daarom, dat dus
L. de Jong c.s. de tijd gelaten zal wor
den dit veelomvattende werk, dat tal
van instanties al van nut was. te vol
einden. Opdat dan dus voor het eerst
in onze vaderlandse geschiedenis eer
beeld van onze tijd zuiver kan wor
den overgedragen aan het nageslacht.
IAAT IS oude kost en bij U allen be-
kend. Maar weet U nu ook waar
zij dat eierenleggen doen? Een nest
bouwen is niet ieders werk. Er zijn
grondbroeders, die er zich niets van
aantrekken, zelfs niet eens de moeite
nemen een kuiltje te draaien, zoals b.v.
de meeuwen. Zij vertrouwen, dat hun
natuurlijke camouflage hen voldoende
beschermt tegen de gevaren waaraan
zij voortdurend blootstaan. Daar heb
je de nachtzwaluw, de fazant, de hout
snip. geen van allen doet iets om de
kraamkamer in te richten. En het is
maar goed, dat de vrouwtjes zo weinig
opvallend van kleur zijn. Deze toege
paste camouflage is dan meteen een
goede verklaring voor het feit dat in
de vogelwereld de mannetjes over het
algemeen kleurrijker zijn dan de
vrouwtjes. Deze laatsten offeren hun
schoonheid op aan de moederplichten
en in een getemperd verenkleed van
grijs, geel of bruin trippelen zij door
de wereld. Dit offer van eenvoud en
haar onverstoorbare kalmte bij gevaar
zien zij dikwijls beloond, doordat men
nu haar nest voorbij loopt.
Een kleurrijke vogel als een specht
möèt wel andere maatregelen treffen.
Geen wonder, dat deze vogels zich pas
in een hol veilig voelen! Maar zo'n hol
te maken is ook niet zó eenvoudig! Kop
en snavel doen hier het werk van
hamer en beitel en hoeveel malen per
dag zal dat ijverige tik-tak-hamertje
op de boomstam neerkomen? Daar moet
je wel een „sterk hoofd" voor hebben!
Meestal vindt men onder de stam waar
het hol gjmaakt wordt, fijne; hout
schilfers. Het kloppen wordt n.1. afge
wisseld met vleugelzwaaien, waardoor
het afgepikte hout via de rugzijde van
het dier naar buiten wordt gegooid.
Ja, deze vogels moeten er heel wat
voor over hebben een dak boven hun
hoofd te hebben!
Architecten onder de vogels.
WERKELIJK de echte pestbouwers
mogen wij wel architecten noemen!
Hoe kunstig is het nest soms geweven
en hoe knap hebben zij gebruik ge
maakt van geringe hoeveelheden bouw
materiaal. IeEer paartje doet het weer
c zijn eigen manier. De staartmees
houdt ook van een dakje boven haar
hoofd en bouwt een leuk rond koepeltje
met een opening op zij. Dat kleine huis
je is allemaal best zo lang er eieren in
liggen en moeder Mees het alleen be
woont. Maar hoe zal het gaan als de
jonge m.ezen, met ook weer lange staar
ten, daar door elkander aan het krioe
len gaan? Steken zij die netjes door
dat gaatje naar buiten? Tegen dat het
zover is. valt de bodem uit het nest
en houden de jonge mezen zich aan
de wanden vast. In die stand ziin zij
pas goed in hun element. Zo kennen
w: ze ook als zij aan een opgehangen
zwoerdje spek of een aaneengeregen
notenketting zitten te pikken.
Met onze ogen bekeken zijn er onder
de watervogels grote fantasten. We
waagt het nu een nest te bouwen rond
vier of zes rietstengels? De karakiet
lacht om deze bezwaren. Terecht, war.t
het kost moeite zijn stevig gevlochten
nestje van de rietstengels los te maken.
Zoals het daar hangt, lijkt het op een
breinapje, waar de naalden doorgesto
ken zijn. Anderen, als de fuut, voelen
weer meer voor een eilandje tussen
rietstengels. Een „waterwieg", waar de
jongen het zwemmen „met de pap
lepel" inkrijgen. Zij gaan tenminste
direct als zij uit de eieren komen het
water in voor de eerste -wempartij.
Op het strand of in het duin ziet men
weer andere bouwsystemen. Is het niet
een glimlach waard als men het nest
van de griel, een kuiltje met wat rom
mel, versierd ziet door een randje van
konijnenknikkertjes of dat van
strandplevier
doet?
de
die het met schelpjes
Jonge liefde.
j^ET zien van een nest. het zien bou-
weu-^in nest in de e'Sen tuin of
dieht bu huis. attendeert op het goede
in de mensen. Men heeft er graag de
ongemakken voor over die een nest in
een brievenbus, n de pomp, of precies
op de plaats waar het raamkozijn langs
draait kan veroorzaken. Men vindt het
leuk te horen hoe een winterkoninkje
in de mouw van een tuinmanskiel of
een pimpelmees in een oude rol kip-
df ,kraamkamer heeft inge-
wÜtt* 1 's rnor8ens niet anders
wakker als het houtduivenpaar in de
mn zit te koeren en de meesjes al druk
onder het dakspant in- en uitvliegen?
i/n«r,ni»neu .Ioopt ?p de geschiedenis
vooruit. Het vertelt van jonge liefde
en nieuw leven. Dit is nu eens geen
sprookje maar een werkelilkheid wei-
te JT/w '"en niet al onbescheiden
te werk gaat op een afstandje kan mee-
beieven. PETRA
