De Koningin ontving minister Staf Oliemaatschappijen lieten Europa te veel betalen Zes Urkers zijn reeds terug uit Argentinië Ongerustheid in Navo-kringen Ontslagen politie-agent maakte amok in Zuid-Zweden Brandkastqekraakt in Nijmegen Koning Feisal als iankbesiuurder Zal de nieuwe formateur een andere weg inslaan? GRONINGER KUSTVAARDER BIJ TERSCHELLING GEZONKEN Zware aardbeving in Californie Zonder verwijl Zaterdag 23 Augustus 1952 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 77e Jaargang No. 11498 Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Dieven waren vaklieden Amerikanen en Turken maken marinebasis Groie weg naar Russische grens M S. A. publiceert zeer bezwarend materiaal Hulpprogram voor vijftig millioen benadeeld Alle elf opvarenden zijn behouden Zeer oud exemplaarvan de Bijbel ontdekt RAF gaat Duitse piloten opleiden De posities in Raad van Econ. aangelegenheden De anderen vissen nu op de rivieren Lukt het niet, dan ook naar huis Brand in Duits tehuis voor Ouden van Dagen Acht personen vermoord twee branden gesticht Genoeg voor twee divisies Strijd om het bestaan in de jungle Directie: j. BIJLSMA en C. KRAK Hoofdredacteur: H. M. KOEMANS BUREAU: Koningstraat 6264 Den Helder Postgironummer 449041 Telefoon 2345 TARIEVEN: Advertenties: 16 ct p. m.m. Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woor den 1.elk woord meer 5 cent Abonnementen per kwar taal 6.05 per maand 2.02 bij vooruitbetaling plus incassokosten Weekabonnementen 0.49 K\" Gistermorgen is te Nijmegen door toeval ontdekt, dat in de nacht van Woensdag op Donderdag een brutale inbraak is gepleegd in de kantoren van de Gelderse triplexhandel. De dieven drongen de kantoren bin nen via een ijzerhandel, waar zij enige kleinigheden stalen. Vandaar kwamen zij door een raam uit te lichten in het pand van de triplexhandel. Hier hebben zij op vakkimdige wijze een brandkast gekraakt, zelfs zó secuur, dat men er op het eerste gezicht niets van kon zien. De binnendeur van de brandkast toonde enige beschadiging. De dieven vonden in een kasboek f 600.aan bankpapier, dat zij er uit haalden. De recherche heeft de zaak in onderzoek. Blijkbaar zijn er „vaklieden" aan net werk geweest. Onder Amerikaanse leiding zijn werk zaamheden gaande om de baai van Alexandrette (Iskenderoen) in Zuid- Oost-Turkije geschikt te maken voor dienst als TurksAmerikaanse marine basis. Voorts wordt gewerkt aan een strategische weg, die van Alexandrette naar Kars bij de Turks-Russische grens loopt, een afstand van circa elfhon derd kilometer. Deze twee grote militaire werken 6taan onder leiding van de Amerikaan se militaire en burgerlijke missie in Turkije. De grootst mogelijke geheim houding wordt hierover in acht geno men. Verwacht wordt, dat de in Octo- ber 1951 begonnen werkzaamheden twee jaar zullen vergen. IERS-NEDERLANDSE HANDELS OVEREENKOMST VERLENGD De Iers-Nederlandse handelsovereen komst van October 1951, die 30 Juni j.1. is afgelopen, is voor de duur van zes maanden verlengd. De voorwaarden van de overeenkomst hebben geen ver andering ondergaan. De 17-jarige koning Feisal van Irak, die een bezoek brengt aan de Verenigde Staten, had de wens te kennen gegeven de Ford Fabrieken in Detroit te bezichtigen. De jeug dige koning tijdens zijn bezoek aan de fabriek aan het stuur van een nieuwe T-48 tank. Het Amerikaanse bureau voor we derzijdse beveiliging heeft enige ont hullingen gedaan, waaruit blijkt, hoe Amerikaanse oliemaatschappijen zich op kosten van de staat hebben bevoor deeld bij de uitvoering van het pro gramma voor hulp aan het buitenland. Verwacht wordt, dat Maandag nog meer bijzonderheden openbaar zullen worden gemaakt. Vast staat, dat bedoelde maat schappijen door een stelsel van dub bele prijzen vijftig millioen dollar ex tra voordeel hebben behaald. De maatschappijen, de Standard Oil of New Jersey, de Standard Oil of California. de Socony Vacuum, de Texas Company en de Gulf Oil Com- pany, hebben volgens het rapport van de MSA aan de Senaat de landen, die Marshallhulp ontvangen, meer laten betalen voor de olie, die zij uit het Midden-Oosten betrokken, dan andere niet-ondersteunde landen. De prijs wordt in het rapport „ab normaal hoog" genoemd. Vier van de vijf maatschappijen heb ben indertijd staaltoewijzingen van de Amerikaanse regering ontvangen voor de aanleg van buisleidingen dwars door Arabie heen naar een haven, op voorwaarde, dat hierdoor een aanzien lijke verlaging van de transportkosten zou worden verkregen; deze zou tot He kustvaarder „Peo" uit Groningen, die met een lading kolen op weg was naar het Zweedse havenplaatsje Umea, 's gistermorgen op een afstand van on- fieveer 10 mijl van het lichtschip ..Terschellingerbank" gezonken. De oor- zaak van de ramp, die zich in onge- veer drie kwartier voltrok, is nog niet wet zekerheid bekend. Men vermoedt dat de „Peto" op een mijn is gelopen. He elf leden van de bemanning wer den gered. Omstreeks 7 uur gistermorgen con stateerde de kapitein van het lichtschip 'ook aan boord van de „Peto". Om 7.40 uur werd de rook heviger en sloegen j-i' vlammen uit. De reddingboot „Bran- daris" en de sleepboot „Holland I" van de firma Doeksen waren toen juist ter Plaatse gearriveerd. De opvarenden van deze schepen waren er getuige van, toen de „Peto" zonk. De elf opvarenden van de „Peto", die het schip inmiddels in de redding- Poten hadden verlaten, werden opge pikt door het Engelse ms Fairhcad. De W aernerich' Verwachting tot hedenavond. VRIJ ZONNIG Droog en vrij zonnig weer. Zwak ke tot matige en later langs de jVaddenkust vrij krachtige Wes telijke wind. Iets hogere tempera turen dan gisteren. ZONDAG: Zon op 5.38. onder 19.45. Maan op 9 55. onder 20.28 MAANDAG: Zon op 5.40. onder 19.42. Maan op 11.10. onder 20.42 „Brandaris" nam vervolgens zeven be manningsleden over en keerde hiermee naar Terschelling terug. De overige vier opvarenden zullen door de Fairhead via Vlissingen naar Antwerpen worden gebracht. In de archieven van Faroek Een zeer oud exemplaar van de Bijbel, door Bedpeinen in de woestijn gevonden en gekocht door ex-koning Faroek van Egypte, is ontdekt bij de inventarisatie in de koninklijke palei zen in Egypte. Van Israëlische zijde zou er eens een bod van een millioen dollar op gedaan zijn, dat echter door Faroek werd afgeslagen. Het Egyptische ministerie van On derwijs heeft nu verscheidene deskun digen uitgenodigd de waarde van deze Bijbel te schatten en de ouderdom vast te stellen. Volgens het Britse Labour-blad „Dai ly Herald" werkt het Britse ministerie van luchtvaart plannen uit voor de op leiding van een aanzienlijk aantal Duit se piloten, onder wie leden van de voor malige Luftwaffe, door de Ro.val Au Force. Deze vliegers zouden bestem r zijn vooi de tactische luchtmacht, we'tt- de Duitse divisies voor het Europeso leger zal ondersteunen. Naar te Bonn verluidt zal deze op leiding van Duitse piloten het onder werp uitmaken van besprekingen der militaire deskundigen te Parijs. (Van onze parlementaire redacteur) MADAT het kabinet van de Koningin gistermorgen had meegedeeld, dat H. M. de Koningin om tien uur op het paleis Soestdjjk ir C. Staf, minister van Oorlog en Marine in het demissionnaire kabinet, had ontvangen, volgde een lange rustpauze. Deze kan door tal van omstandigheden zjjn veroorzaakt. In politieke kringen achtte men het zeer waarschijnlijk, dat minister Staf zich nader heeft wiflcn beraden over zijn uit te brengen advies of zijn antwoord op de hem gestelde vragen. Ook werd de mogelijkheid geopperd, dat minister Staf reeds een opdracht tot formatie zou hebben ontvangen, maar dat deze voorshands niet zou worden gepubliceerd, ten einde zün werkzaamheden te vergemakkciykcil. bekend. „Bij de bezetting van deze post moest er, gezien de zeer grote landsbelangen, die hier op het spel staan, geen discussie mogelijk zijn over de vraag of een bepaalde persoon net wel of net niet geschikt is". Nu is een beoordeling van personen zulk een tere zaak, dat men o.i. zeer verstandig doet zich hier buiten te houden. Zonder discussie derhalve en louter ter informatie geven wij de namen van hen, die in eerste aanleg door mr. Donker werden gepolst. Dit waren prof. dr. L. J. C. Beaufort, hoogleraar jn het volkenrecht en een erkend deskundige op internationaal gebied, de huidige ministers Beel en Van den Brink, de voorzitter der Tweede Kamerfractie van de K.V.P., prof. mr. Romme. de commissaris der Koningin in Overijssel, ir. Ridder De van der Schtieren, en mr. M. P. L Steenberghe, die gedurende vele jaren minister van Economische Zaken is ge weest. Nadat deze zes prominente le den van de K.V.P. om verschillende redenen hadden bedankt, zijn namens de K.V.P. aan mr. Donker onder meer voorgesteld mej. dr. M. A. M. Klompé, sinds 1948 lid van de Tweede Kamer en vooraanstaand lid van de Raad van Europa te Straatsburg, mr. P. A. Blais- se, hoofd der directie multilaterale aangelegenheden van het ministerie van Economische Zaken, en sinds kort lid van do Tweede Kamer en de heer A. B. Peetenbrink, financieel-econo- misch adviseur van het Hoge Commis sariaat te Djakarta. IN politieke kringen was gisteren uiteraard nog zeer veel te doen over de uiteindelijk toch mislukte poging van mr. Donker. In de talrijke ge sprekken draaide het telkens weer om een paar hoofdpunten: de bezetting van Buitenlandse Zaken, de positie dei- verschillende partijen in de Raad voor Economische Aangelegenheden, ge vormd uit de ministerraad, de humeu righeid van de K.V.P. tijdens de gehele formatiepoging van mr. Donker en het probleem van de bij een formatie te volgen procedure. De kwestie van de bezetting van Buitenlandse Zaken is vooral een strijdpunt tussen de K.V.P. en de formateur, waarbij de beoorde ling der verschillende gesuggereerde personen een uiterste rol speelt. Het standpunt van mr. Donker in dezen is uitdrukking moeten komen in de prijs voor Europese verbruikers. Van die besparing is niets gebleken. De maatschappijen verweren zich door op te merken, dat de grote risico's, die verbonden zijn aan de exploitatijj. ian de oliebronnen Tn hét Midden-Oosten, versnelde afschrijving van de pijplei dingen nodig maakt. Aanklacht De Amerikaanse regering heeft gis teren bij het Fedeiale Districtsgerechts hof te New York aanklachten ingediend tegen de oliemaatschappijen, die te ho ge prijzen hebben berekend. De rege ring verzoekt veroordeling van de maat schappijen tot terugbetaling van het te- Veel aan hen betaalde. Opnieuw de R.E.A. QPNIEUW heeft de positie der ver- u schillende partijen en ditmaal met name van de K.V.P. en de P.v.d.A. in de R.E.A. een grote, zb niet beslissende rol gespeeld. Men kent de situatie. In de R.E.A., welk college het zwaarte punt van het sociaal-economische rege ringsbeleid vormt, bezetten in het thans demissionaire kabinet de leden van de P.v.d.A. de helft van het aantal be schikbare zetels, terwijl de overige ze tels worden ingenomen door leden van andere partijen. Op grond van de ver kiezingsuitslag stelde de P.v.d.A. zich tot voor kort op het standpunt, dat de situatie voor zover haar betrof, onge wijzigd moest blijven. Tijdens de for- Van de achttien Urkers, die destijds naar Argentinië emigreerden, zijn reeds zes man in Nederland terug gekeerd. Burgemeester Keyzer van Urk heeft sinds zijn bezoek aan Ar gentinië onafgebroken gewerkt aan het plan om voor de Urkers aldaar enige kotters te krijgen. Wel zijn enige toe zeggingen gedaan, maar voorts heeft hij nog weinig kunnen bereiken1. Een der teruggekeerden, Ede Korf, zei dat even voor zijn vertrek een achterblij vende broer, was komen vertellen, dat een ipaar man vijfhonderd kilometer het binnenland in zouden trekken om op de rivier te gaan vissen. Men zou het zo twee maanden proberen. Lukte het, dan zou ook hij weer teruggaan. Het is een prachtig land, aldus Ede, maar als je geen eigen, rendabel be drijfje hebt, is het niets gedaan. We hebben geen honger geleden, omdat steeds een groot deel van de ploeg werk had in fabrieken of aan de haven. De eerste berichten over de visvangst in het binnenland zijn overigens niet bemoedigend. De vangst was gemid deld 50 kg. Mislukt deze riviervisserij, dan komen ook de anderen vóór het einde van dit jaar naar Urk terug. Jan en Sjoert Bakker en W. de Boer uit Enkhuizen, ook een oud-Urker, vis sen weer op het IJselmeer. Ede Korf gaat weer naar de Noordzee en zijn twee andere broers lopen weer achter de melkwagen. matiepoging van dr. Drees is door de A.R. tegen dit standpunt opgekomen Naarmate de formatie langer duurde is men ook van K.V.P.-zijde zich steeds meer gaan verzetten tegen het in deze door de P.v.d.A. ingenomen standpunt, met als gevolg, een toenemende onbe hagelijkheid in de kringen van de K.V.P., die er ten slotte toe heeft ge leid de van socialistisch standpunt uit toch waarlijk niet geringe concessie om de portefeuille van Wederopbouw en daarmee tevens de getalsverhouding in de R.E.A. belangrijk ten ongunste van de P.v.d.A. te wijzigen, van de hand te wijzen. Het is nog een open vraag of de kwestie van de R.E.A.-bezetting ook niet voor enkele van bovengenoemde prominenten van de K.V.P. een rol heeft gespeeld bij hun bedanken voor de portefeuille van Buitenlandse Zaken. (Zie elders in dit blad) De kabinetscrisis (Van Reuters correspondent Harold King). Het feit dat er na twee maan den nog geen regering gevormd is in Nederland, heeft onder leidende NAVO- functionarissen te Parijs bezorgdheid gewekt, zo is Vrijdag vernomen. In NAVO-kringen wees men er op, dat de Atlantische Raad bezig is met het op stellen van het verdedigingsprogram voor het volgend jaar. Binnenkort zul len besluiten van de leden-regeringen worden gevraagd en als een lid zonder regering is, zullen deze besluiten mo gelijk worden vertraagd. Voorts, zo zegt men, zal de kabinets crisis in Nederland waarschijnlijk de bekrachtiging van het Verdrag over het Europese leger vertragen en een bijeenkomst van de NAVO op minis terieel plan moeilijk maken. Een zware aardbeving heeft Bakers field in Californie gisteravond om 23.45 uur (Ned. tijd) getroffen. Volgens de eerste berichten ligt de zakenwijk „in puin" en hoorde men overal de sirenes van ambulances. De hoofdredacteur van een plaatse lijk blad kreeg in zijn kantoor de in druk, dat elk gebouw in de stad wel beschadigd moet zijn. Gehele boven stukken van gebouwen stortten op straat neer, zei hij. De klokketoren van de stad werd middendoor gespleten. (Bij de aardbeving van vorige maand bij Bakersfield weren vijftien mensen gedood). Volgens latere berichten zijn min stens twee personen gedood en drie in gesloten in vernielde gebouwen. Ba kersfield heeft een inwonertal van 50.000. Zes bewoners zijn omgekomen Ir Aurich (Noord-Duitsland) zijn zes inwoners van een tehuis voor ouden van dagen bü een brand om het leven gekomen. De schoenmaker, in wiens werkplaats de brand ontstond bij bet aanmaken van zijn kachel, trachtte zich van leven te beroven, doch kon door de politie gered worden. De politie in de Zuid-Zweedse provin cie Skaane heeft Vrijdagmorgen een klopjacht ingezet op een jongeman, Torsten Hedin genaamd, die in de voor afgaande nacht acht personen van het Agent Tore Hodin (onder pijl) bij het onderzoek naar de verleden jaar door hem zelf gepleegde moord. (TELEFOTO ANP) leven had beroofd en twee branden had gesticht. Zij heeft hem echter niet kun nen achterhalen. Men vermoedt, dat de man zich heeft verdronken in een meer, aan de oever waarvan men zijn auto heeft gevonden. Hedin was een paar dagen geleden ontslagen als politieagent, omdat hij zijn verloofde had bedreigd en mishan deld. In de nacht van Donderdag op Vrijdag heeft hij het meisje, dat werk zaam was in een tehuis voor ouden van dagen, van het leven beroofd en ver volgens de directrice van het gesticht, die haar te hulp kwam, vermoord. Hij ging daarna naar het huis van zijn ouders en stak dit in brand, waarbij de beide echtgenoten orn het leven kwa men. Om de sporen van zijn andere mis drijf uit te wissen heeft hij vervolgens het tehuis voor ouden van dagen in vlammen doen opgaan. Vier verpleeg den stikten in de rook. De man is vervolgens met een auto gevlucht. In de wagen heeft hij, alvo rens te verdwijnen, een brief achterge laten, waarin hij niet alleen al zijn mis drijven opbiecht, maar bovendien me dedeelt, dat hij ongeveer een jaar ge leden in zijn vorige woonplaats een man uit geldgebrek heeft vermoord. Hij ver klaart verder, zijn ouders te hebben omgebracht opdat zij niet zouden te weten komen dat hun zoon een moor denaar is. De politie heeft bij Milaan een grote hoeveelheid verboden wapens gevon den. Zij verklaart, dat de hoeveelheid ■nds de oorlog gevonden wapens vol doende is om twee infanteriedivisies uit te rusten.... "pOT NU TOE hebben wij ons op deze plaats niet of nauwelijks bezig ge houden met de pogingen, die thans bijna twee maanden worden gedaan om Nederland een kabinet te geven. Wij hebben daarvoor goede redenen, omdat de informatieve arbeid van onze parlementaire redacteur in Den Haag een absolute volledigheid van bericht geving bereikte en voorts, omdat wij de mening zijn toegedaan, dat het lan ceren van allerhande speculaties naar aanleiding van de gebeurtenissen rond de kabinetsformatie slechts verwarrend zou kunnen werken. Nu evenwel de poging van de heer Donker is gefaald, lijkt het ons nuttig na te gaan welke kansen er thans nog open liggen. Vooraf dient gezegd, dat niettegenstaande de krampachtige po ging van prof. Romme in de Volkskrant van gisteren om de verantwoordelijk heid voor de mislukking van Donkers opdracht van de schouders van de K.V.P. af te wentelen, het voor iedere objectieve beschouwer der situatie duidelijk moet zijn, dat de Katholieke Volks Partij op het laatste nippertje roet in het politieke diner van de heer Donker heeft gegooid. Het is in Nederland nu eenmaal zo, dat geen der politieke groeperingen krachtens haar sterkte van vertegen woordiging in de Tweede Kamer, in staat is alleen en op eigen verantwoor delijkheid een kabinet te vormen. Wil men namelijk een kabinet, dat steunt op een meerderheid in het parlement, dan zal men steeds moeten zoeken naar een combinatie van krachten, die op grond van een tevoren summier of uit voerig programma bereid zijn aan de regering deel te nemen. Wij hebben steeds gepleit voor een zo breed mogelijke basis van zulk een kabinet, omdat de binnenlandse situatie en de internationale toestand een zo groot mogelijke eensgezindheid van doen en denken vereisen. Dat geen der tot nu toe aan het werk geweest zijnde informateurs het nodig heeft geoor deeld de V.V.D. bij de besprekingen te betrekken, is weliswaar bijzonder spij tig voor een partij, die mede als win nares uit de jongste verkiezingen te voorschijn kwam; de V.V.D. zal, naar ons voorkomt indien zij objectief óók over eigen zaken durft oordelen begrijpen, dat het ongelukkige commu niqué van het hoofdbestuur dezer par tij de deur tot besprekingen op forma tieniveau welhaast heeft dichtgeslagen. MET VREEMDE, om niet te zeggen on waardige, in de thans ontstane verhouding is wel, dat de P. v. d. A., de K.V.P., de A.R. en de C.H. elkaar wisten te vinden bij het plan dat dr Drees in eerste aanleg ontwierp, maar dat deze partijen bij de verdeling van de beschikbare zetels een afkeurens waardige vasthoudendheid aan de dag hebben gelegd. Naar onze mening heeft de Partij van de Arbeid zich hieraan het minst schuldig gemaakt. De P. v. d. A. namelijk is als onbetwistbare win nares uit de verkiezingen op 25 Juni te voorschijn gekomen en kon dus al niet anders doen dan vasthouden aan wat zij had. De positie van de confessionele partijen wij schreven hierover reeds eerder is blijkens de verkiezings uitslag ontzaglijk veel moeilijker ge worden. De kern van het vraagstuk, waarmee de achtereenvolgende forma- teuren te maken hebben, ligt dan ook niet op het punt van de kabinetsforma tie zelve, maar berust in de vraag of de drie confessionele partijen bereid zijn haar standpunt t.a.v. de lands- politiek te wijzigen, ja dan neen. Want het kiezersvolk heeft zich op 25 Juni onbetwistbaar voor voortzetting van het progressieve regeringsbeleid uitge sproken. Daaraan is geen twijfel. Wij hebben enige afkeer gevoeld voor de uitdrukking, die de heer Don ker op een gegeven ogenblik bezigde, toen hij zei, dat hij zijn hengel in het water had gelegd in de hoop, dat de door hem aangezochte ministeriabele figuren zouden bijten. Wij voelen na melijk niet veel voor het populariseren van een staatkundig evenement als het samenstellen van een kabinet. Achteraf blijkt evenwel de heer Donker gelijk te hebben gehad: de aangezochte figuren hebben zich klaarblijkelijk niet anders gedragen dan vissen, die om het deeg zwommen, terwijl het haakje „bloot" bleek te zijn. Die handeling om ministerszetels is onwaardig. W7IJ willen niet ingaan op de gevol- gen voor de waardigheid van Nederlands politieke bestel in het bui tenland; wij willen er zelfs niet op wijzen dat de derde Dinsdag in Sep tember aanstaande is en dat H.M. de Koningin alsdan bij de opening van het nieuwe parlementaire jaar een rede zal moeten uitspreken, die door de bewus te leden is samengesteld; maar wel is het jammerlijk te moeten vaststellen, dat „het getal" in ons politieke leven kennelijk belangrijker is dan de waar digheid. Wij vertrouwen, dat degenen die ge roepen zijn zich met de formatie van een kabinet bezig te houden, thans zul len inzien, dat de tijd van het spelen om de stoel voorbij is en dat het lands belang vraagt om concrete beslissingen zonder verwijl. Inboorlingen van Nyasaland (Zuid- Af ria), die op Weg waren naar hun werk, zagen hoe een leeuw en een luipaard zich beide op topsnelheid in de richting van een reebok bewogen. De leeuw was er het eerste, doodde de bok en begon, naar later bleek, aan zijn laatste ontbijt. Want de luipaard, die slechts enkele seconden later kwam, wierp zich meteen op de niets ver moedende leeuw, doodde deze met een diepe beet in de nek en voltooide vervolgens het ontbijt van de gedode koning der dieren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1952 | | pagina 1