Nieuw Brits-Amerikaans voorstel in
oliekwestie afgewezen
Mossadeq houdt het hoofd stijf
Sowjet voorstel verworpen
Jarige Prinses
maakte rijtoer
MALAN: ZUID-AFRIKA STAAT
OP DE TWEESPRONG
Millioenen hectaren grond van de
Pasja's naar landloze boeren
Dr Drees vond nog geen minister
van Binnenlandse Zaken
Brazilië en Mexico bepleiten een
vredesverdrag met Oostenrijk
Stevenson verwacht geen derde
wereldoorlog
Militair pact in
Oost-Europa?
Gaan Noordkoreanen aanvallen
met bommenwerpers?
Japanse luchtlijn
op Amsterdam?
Drie doden door
gasverstikking
Negen doden en veertig gewonden door ontploffingen
Op eiland Salamis en
bij Saigon
Maandag i September 1952 VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
77e Jaargang No. 11504
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulov/na
Men ging tot het uiterste en toch
Truman en Churchill
tekenden persoonlijk
Met straalvliegtuigen
Vader, moeder en zoontje
Slachtoffers van drama
te Nijmegen begraven
Viermogendhedenconferentie over Duitsland
Controle op personenverkeer
aan Bonn overgedragen
Oppositie tegen Apartheidswetten is aanzienlijk
Krasse taal van premier
Radicaal vijfjarenplan in Egypte
Vergoeding tot tienmaal
de pachtwaarde
Neemt prof Beel zijn functie tijdelijk waar?
Geallieerd veto over
eigendomswet
Eisenhower wil gulden
middenweg"
Weerbericht
Geschil om leerkracht
Ouders zenden kinderen
niet naar school
ZEVENTIEN DODEN
OP JAMAICA
Trein reed tegen auto
Matroos viel in ruim en
kwam om het leven
Ver. Staten verwachten wijziging in luchtoorlog
Geallieerde luchtmacht
ook versterkt
Actie in Engeland tegen
denationalisatie
In Friesland stijgt het
aantal gevallen
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
(JOEWEL de wereld dringend verlegen is om de kostbare Perzische olie, waar
van het nu reeds zovele maanden is verstoken, ziet het er niet naar uit, dat
men er weer spoedig over zal kunnen beschikken. Een door president Truman
en premier Churchill persoonlijk ondertekend voorstel, dat Zaterdag aan de
Perzische eerste minister, Mossadeq, werd overhandigd, met het doel eindelijk
tot overeenstemming te komen, is door Perzie van de hand gewezen. Daar het
nieuwe aanbod te Londen werd beschouwd als het uiterste waartoe men kon
gaan, heeft deze abrupte afwijzing ernstige teleurstelling verwekt. Verwacht
wordt, dat Engeland en de Ver. Staten over de nieuwe situatie direct weer be
sprekingen zullen beginnen. Mossadeq heeft, hoewel het parlement hem in deze
zaak volledige vrijheid van handelen had gegeven, zowel de Nationale Ver
gadering als de Senaat, respectievelijk voor 10 en 13 September in vergadering
bijeen geroepen.
OET Zaterdag in Teheran overhandig
de Brits-Amerikaanse voorstel was
gebaseerd op drie punten. Ten eerste:
Voorlegging aan het Internationale Hof
in Den Haag van de kwestie der scha
devergoeding van de genationaliseerde
eigendommen van de Brits-Perzische
oliemaatschappij. Ten tweede: Benoe
ming van vertegenwoordigers voor de
Een grote Japanse luchtvaartdelega
tie is gisteravond met het KLM-toestel
uit Tokio in ons land aangekomen. De
delegatie zal vandaag naar Engeland
doorreizen, doch komt over enige da
gen weer naar Nederland terug om
zich op de hoogte te stellen van de
wijze, waarop de KLM reparaties en het
onderhoud van vliegtuigen op Schip
hol uitvoert.
Het ligt in de bedoeling in Engeland
een aantal Cornet-straalvliegtuigen zal
bestellen. Met deze en andere vliegtui
gen hoopt de Japanse luchtvaartmaat
schappij „Japan Airlines" een interna
tionaal luchtvaartnet op te bouwen.
Ook een verbinding van Tokio naar
Amsterdam is geprojecteerd. Het is
niet onmogelijk, dat deze lijn. die op
het ogenblik door de KLM bevlogen
wordt, door de Japanners in de toe
komst met Cornet-straalvliegtuigen zal
worden geëxploiteerd.
Een gezin van drie personen in de
nacht van Zaterdag op Zondag om
het leven gekomen ten gevolge van
gasverstikking. Het waren de 30-
jarige F. K., zijn 31-jarige vrouw en
5-jarige zoontje wonende in de
Hoornbeekstraat te 's-Gravenhage.
Zondagochtend werd het vreselijke
ongeval ontdekt. Oorzaak was een
gescheurde gasslang.
Zaterdag zijn op het kerkhof Jon-
kerbosch te Nijmegen ter aarde besteld
ie stoffelijke overschotten van twee
slachtoffertjes van het motorongeluk
van vorige Zondag in het Goffertsta-
dion te Nijmegen, de 14-jarige Jan
Hendriks en de 9-jarige Paul Wolf.
De gemeente Nijmegen had kransen
gezonden met de kleuren van de stad.
Burgemeester mr Ch. Hustinx, een wet
houder en de commissaris van politie,
ie heer J. Th. Veltman, woonden de
plechtigheid bij. De absoute werd ver
richt door de pastoors der parochies
waarin de jongens thuis hoorden.
Mr J. v. d Heijden uit Heere, secre
taris van de Ned. R. K. motorrijders-
bond, sprak aan het graf van Jan
Hendriks namens zijn bond woorden
van deernis en troost tot de bloedver
wanten van de slachtoffers van het
tragische ongeluk.
Ferzische regering en voor de Brits Per
zische Oliemij, die moeten onderhart-
delen over „regelingen om de Perzische
olie naar de wereldmarkt te laten vloei
en", en tenslotte: Bij aanvaarding van
de eerste twee punten zal de oliemy
de in Perzië opgeslagen olie ter waar
de van 20 tot 30 millioen dollar voor
onmiddellijke verkoop vrijgeven. Enge
land zal beperkingen op de uitvoer
naar Perzië en op het gebruik door
Perzië van Britse ponden verzachten
en de Ver. Staten zullen onmiddellijk
10 millioen dollar ter beschikking van
de Perzische regering stellen als hulp
bij de oplossing van begrotingsmoeilijk-
heden.
In hun boodschap aan Mossadeq zei
den Truman en Churchill met dit voor
stel te worden gedreven door oprechte
gevoelens van vriendschap voor Perzie
en het Perzische volk en een snelle en
billijke oplossing van het geschil te
wensen.
In de verklaring van Mossadeq, die
door radio-Teheran werd uitgezonden,
wordt gezegd, dat het aanbod geen ant
woord is op de Perzische nota van 7
Augustus. Het voorstel zou op het Per
zische volk een slechte indruk hebben
gemaakt. Het parlement zal een ant
woord aan Engeland en de Ver. Staten
voorbereiden.
nE drie Westelijke grote mogendheden zijn het er bjj voorlopige besprekingen
over de jongste Sowjetnota in zake Duitsland over eens geworden, dat de
Sowjetrussische voorstellen voor een viermogendhedenconferentie moeten wor
den verworpen, aldus wordt uit gezaghebbende bron te Londen vernomen.
HE Westelijke geallieerden in Duits
u land hebben het toezicht op het per
sonenverkeer naar en uit Duitsland
aan de Westduitse regering overgedra
gen. Zondag is de afdeling van de ge
allieerde Hoge Commissie voor deze
aangelegenheid, iVaarvan de zetel te
Bad Salzuflen (Britse zone) gevestigd
was, gesloten.
Naar van geallieerde zijde is verno
men, is de Westduitse regering in het
bezit van de geallieerde „zwarte lijst"
van personen, wier aanwezigheid in
West-Duitsland ongewenst geacht
wordt
r\E Amerikaanse commandant van
Berlijn, generaal-majoor Mathewson,
heeft Zaterdag „krachtig" geprotes
teerd tegen de ontvoering, op Woens
dag, van twee Westberlijnse douane
ambtenaren aan de grens tussen Oost-
Duitsland en de Amerikaanse sector
van Berlijn. De twee in burger geklede
beambten werden Vrijdag door de
Oostduitse politie vrijgelaten.
In het protest werd gezegd, dat Oost
duitsers met revolvers de twee be
ambten dwongen over de grens te ko
men, waar zij door gereedstaande Rus
sische soldaten werden gearresteerd.
Onder een grijze hemel was het de
koninklijke standaard op het Paleis 't
Loo, die gisteren nog iets feestelijks gaf
aan het grote witte paleis, waarin de
vroegere Landsvrouwe, prinses Wilhel-
mina, haar twee en zeventigste ver
jaardag vierde. En dat in alle stilte,
zonder enig feestelijk vertoon, maar in
de blijde aanwezigheid van het ko
ninklijk gezin, dat zich rond de jarige
moeder en grootmoeder had geschaard
Duizenden hebben in de loop van de
dag hun schreden naar het paleis ge
richt om er de felicitatieregisters te te
kenen. Tegen vier uur reed de Prin
ses, vergezeld van de Koningin en de
vier Prinsesjes in een gesloten auto
uit voor een rit door de uitgestrekte
bossen van het koninklijk domein. Het
weer klaarde op, zodat ook de zon
deelgenote werd van de feestvreugde.
Waarschijnlijk was dit wel de oorzaak,
dat het uitstapje meer dan twee uur
duurde. Tegen zes uur keerde de ko
ninklijke familie in het paleis, waar
voor honderden mensen stonden te
wachten, terug.
Premier Malan van Zuid-Afrika heeft
Zaterdag op een massabijeenkomst van
zijn Nationale Partij, in verband met
de ernst van de toestand ontstaan door
de oppositie tegen de apartsheidspoütick
van zijn regering, krasse taal gespro
ken, die zowel gericht was tegen zijn
niet-blanke landgenoten, Engeland als
tegen de Ver. Naties.
Hij begon zijn rede met te verklaren,
dat „de weg, die wij willen volgen,
wordt belemmerd door de gerechtsho
ven. Men wil, dat wij als .blanke natie,
als leiders van de niet-blanken in Zuid-
Afrika aftreden. Dit is echter niet de
weg, die de grote meerderheid van de
Engels sprekende Zuidafrikanen wil
gaan". Volgens Malan zijn de krachten,
die tegen de regering in het veld wor
den gebracht, zeer aanzienlijk. De rege
ring dient zich naar zijn mening dan
ook ernstig te beraden over wat zij in
De Egyptische Staatsraad heeft de
radicale landbouwhervormingen goed
gekeurd, die zullen voorzien in ont
eigening van grote landgoederen
het grootste deel van de 24 millioen
hectaren bebouwd land in Egypte is
namelijk in handen van een paar hon
derd Pasja's en verdeling van de
onteigende gronden onder landloze
boeren. De onteigende gronden zullen
worden vergoed tot een bedrag van
tien maal de pachtwaarde van het
land met een drieprocents staats
lening met een looptijd van dertig
(Van onze parlementaire redacteur)
In het hedenochtend verschenen nummer van de Staatscourant is een Ko
ninklijk Besluit opgenomen, dat de benoeming van de ministers van het door
dr W. Drees geformeerde kabinet inhoudt. In deze lijst van ministers ontbreekt
echter nog de naam van de minister van Binnenlandse Zaken. In politieke
kringen verwacht men dan ook, dat deze portefeuille, die zoals bekend aan een
lid van de Katholieke Volkspartij is toegedacht, tijdelijk zal worden beheerd door
de vice-minister-presldent, en minister van Maatschappelijke Zorg, prof. dr
L. J. M. BeeL Morgenochtend zal de beëdiging van het nieuwe team ministers
plaats vinden; enkele uren later komt het nieuwe kabinet voor de eerste keer
in vergadering bijeen.
Brazilië heeft verzocht, de kwestie
van een vredesverdrag voor Oostenrijk
op de agenda van de Algemene Verga
dering der Verenigde Naties te plaat
sen. De volgende zitting van de verga
dering begint op 14 October. Op deze
vergadering zal Mexico voorstellen, dat
de V. N. „een of andere maatregel"
De democratische candidaat voor het
presidentschap, Stevenson, zegt in een
boodschap tot de strijdkrachten over-
zee, dat hij geen derde wereldoorlog
verwacht. De factor .tijd" zou in het
voordeel van Amerika werken. In het
«gelopen jaar was de productie voor
oe verdediging enorm gestegen en de
kracht van Amerika's bondgenoten toe
genomen.
Hij sprak zijn volledig vertrouwen in
oe Politiek, die de huidige regering se-
®.«t het begin van de onderhande-
"ogen in Korea heeft gevoerd.
Generaal Eisenhower, de republi-
Verwachting tot hedenavond.
WESTELIJKE WIND
Wisselende bewolking en bijna
overal droog weer. Matige tot vrij
krachtige wind tussen West en
Zuidwest. Middag-temperaturen
omstreeks 20 graden.
DINSDAG: Zon op 5.54. onder
*9-25. Maan op 18.45. onder 3.07
keinse candidaat voor het president
schap zegt in een verklaring ter gele
genheid van „Labourday", dat hij geen
dwang op de Amerikaanse arbeiders
zal uitoefenen terwijl hij voortgaat op
„de gulden middenweg naar voorspoed
zonder oorlog".
Door het ontslag van het hoofd van
de Chr. kleuterschool te Austerlitz
(Utris een geschil ontstaan tussen
ouders en kerkeraad. Mej. H. Nieuwen-
huis is door de kerkeraad der Nederl.
Herv. gemeente ontslagen, omdat zij
naar de mening van dit college „niet
met het personeel wist om te gaan en
verschillende malen tegen de wensen
van de kerkeraad in heeft gehandeld,
hetgeen niet verantwoorde, hoge kos
ten heeft veroorzaakt.' De meeste
ouders zijn het met de kerkeraad niet
eens en zullen hun kmderen derhalve
vandaag niet meer naar school sturen.
De voorzitter van de kerkeraad ds.
Koopmans, is van mening, dat de actie
der ouders „door anti-kerkelijke in
vloeden wordt gedragen.
nemen, tot bespoediging van de on
dertekening van een verdrag met Oos
tenrijk.
De vier bezettende mogendheden van
Oostenrijk hebben eenstemmig haar ve
to uitgesproken over een door de Oos-
stenrijkse regering aangenomen wet op
de „herverwerving van eigendom".
Op grond van deze wet zouden merk
waardige manipulaties mogelijk wor
den. Als bijvoorbeeld een eigenaar
Joods .bezit had gekregen, in ruil voor
eigen door het Duitse leger irtbe-
slaggenomen land en hij dit Joodse
bezit had moeten teruggeven, zonder in
staat te zijn geweest, zijn als Duits in
beslaggenomen oorspronkelijke bezit
terug te krijgen; zou hij dit Joodse be
zit weer van de voormalige eigenaar
hebben kunnen terugeisen.
De Britten hebben indertijd verze
kerd, dat onder de Duitse bezetting
onrechtmatig onteigende goederen,
weer aan de rechtmatige .bezitters daar
van zouden worden teruggeven.
Op een afstand van ongeveer 60 ki
lometer van Kingston (Jamaica) is een
trein op een vrachtauto met mensen
gereden. Zeventien personen, allen in
zittenden van de vrachtauto, kwamen
hierbij om het leven. Voorts is een
aantal personen gewond.
Volgens het WestberlUnse sociaalde
mocratische blad „Telegraf" zal spoe
dig tussen Oost-Duilsland, Polen en
Tsjceho-Slowaklje een militair verdrag
gesloten worden.
jaar. Landloze boeren zullen het land,
dat. zij toegewezen krijgen, in gedeel
ten kunnen betalen.
Het land, dat in bezit is van bui
tenlanders of religieuze instellingen,
zal niet worden onteigend. Het plan
zal in vijf jaar uitgevoerd moeten
zijn.
de gegeven omstandigheden moet doen.
Malan verklaarde: „Zuid-Afrika staat
op een tweesprong en de weg, die nu
gekozen wordt, zal over leven of dood
van ons volk beslissen.
„Zelfmoord".
Verklarend, dat de oppositiepartij de
regering altijd vroeg rekening te hou
den met de wereldmening zei Malan,
dat „het doen wat de wereldmening
vraagt zelfmoord voor blank Zuid-Af
rika zou betekenen. Wij zijn niet bereid
dit, op wiens bevel dan ook te doen".
Over de Ver. Naties sprekend zei
Malan, dat „het tijd wordt, dat Zuid-
Afrika zijn Afrikanen tegen de V. N.
gaat beschermen".
Over Engeland verklaarde hij, dat
het reeds India, Birma, Egypte en bij
na de gehele goudkust had verloren.
„Als Engeland voortgaat met zijn vroe
gere Afrikaanse politiek zal het in
Afrika zijn graf vinden", aldus de pre
mier.
In Natal is Zondag de ongehoorzaam
heidsactie .begonnen. Tot nu toe bleef
de actie beperkt tot de Kaapprovincie
en Transvaal.
Zaterdag is bij het dichtmaken van
de luiken de 18-jarige lichtmatroos
Bernard Maher wonende in Caylegar-
den te Liverpool in een 11% meter
diep ruim van het in de Waalhaven te
Rotterdam liggende Engelse stoomschip
„Barrington Court" gevallen. Hij werd
zo ernstig gewond, dat hij even na
aankomst in het havenziekenhuis,
waarheen hij werd vervoerd, is overle
den.
UOEWEL de geallieerde luchtaanvallen boven Noord-Korea vooral de laatste
tijd weinig weerstand van de vijandelijke luchtmacht ondervond, wordt in
deze toestand op korte termijn een verandering verwacht. Voor de eerste maai
sedert weken zijn n.1. Zaterdag boven Noord-Korea in groten getale communisti
sche straaljagers waargenomen. Bij gevechten met Amerikaanse „Sabre"-straal-
jagers zijn ongeveer vijf van de honderd communistische toestellen neergeschoten.
Mogelijk is dit een Inleiding op de verwachting, die Zaterdag daaromtrent werd
uitgesproken door Thomas Finletter, de Amerikaanse minister van Luchtmacht.
Deze opperde n.1. de veronderstelling, dat de Noordelijken op het punt kunnen
staan om voor het eerst in Korea te beginnen met bombardementen uit de lucht,
hetgeen het gehele aspect van de Koreaanse luchtoorlog zou kunnen wijzigen.
Hun luchtactivitelt heeft zich tot dusverre practisch beperkt tot aanvallen met
jagers.
VOLGENS de minister heeft de Sow-
jet-Unie onlangs aan haar lucht
macht in het Verre Oosten „nog al wat"
tweemotorige straalbommenwerpers toe
gevoegd. Deze zouden bij de Noord-
koreaanse of Chinese luchtmacht kun
nen worden ingedeeld en aan de ge
allieerde stellingen zware slagen kun
nen toebrengen. Om deze bedreiging te
neutraliseren had de Amerikaanse
luchtmacht in het Verre Oosten haar
offensieve kracht met ongeveer vijftig
procent verhoogd. Ds Amerikaanse mi
nister schat, dat de luchtmacht van de
vijand thans beschikt over ongeveer
2100 vliegtuigen, waarvan 1300 met
straalmotoren. Hij zeide op goede gron-
Onder grote belangstelling trok dit jaar weer de Haarlemse bloemencorso
door de stad. De stoet op de Grote Markt.
ontploffing op Salamis had plaats
een munitieopslagplaats van de
Ontploffingen bij Saigon in ïndo-
China en op het Griekse eiland Sala
mis heeft de dood van negen personen
tot gevolg gehad. Voorts waren er lu
totaal veertig gewonden.
De
in een munitïeopslagplaats
Griekse vlootbasis. Acht Griekse zee
lieden kwamen om het leven. Drie en
dertig werden gewond, waarvan vijf
ernstig.
In de buurt van Saigon vloog gis
termorgen een benzineopslagplaats
van hef Franse leger in de lucht. Een
Franse soldaat werd gedood en zeven
Franse en Senegalese soldaten ge
wond. Men vermoedt, dat het ongeluk
te wijten is aan sabotage. Volgens of-
ficieuse bronnen is de brand ontstaan
door de ontploffing van een tijdbom
van honderd kg., die et waarschijnlijk
was gedeponeerd door Vietnamese
koelies, die bij de opslagplaats wer
ken. Rondom het depot waren ter be
veiliging landmijnen gelegd, hetgeen
het blusslngswerk ernstig stagneerde.
den te kunnen aannemen, dat vele be
stuurders van de Migs geen Chinezen
of Noordkoreanen waren.
Van het front.
VAN het front wordt nog gemeld, dat
Amerikaanse superforten opnieuw
bommen wierpen op het nog smeulende
Pjongjang. Volgens de Noordkoreaanse
radio, die enige tijd uit de lucht was,
zijn Vrijdag enige honderden personen
gedood en ruim vijfhonderd huizen ver
nield. Voorts is Zaterdag door super
forten een zeer zware en geslaagde
aanval gedaan op een electrische cen
trale bij Pjongjang.
Morrison opent de campagne
Herbert Morrison heeft te Margate
een campagne van de Britse socialisten
en de vakbonden geopend tegen 't plan
om dg vervoersindustrie weer in par
ticuliere handen te doen overgaan.
De Labour-regering nationaliseerde
indertijd het wegtransport. De huidige
conservatieve regering heeft het plan
om 40.000 vrachtauto's weer aan parti
culieren te verkopen. Morrison noemde
dit plan „waanzin", omdat hierdoor de
samenwerking van het wegvervoer ge
ruïneerd zou worden. De aandacht
werd slechts van „werkelijke economi
sche problemen" afgeleid, zo zeide hij.
De kinderverlamming
Maatregelen voorgesteld
De inspecteur voor de Volksgezond
heid in Friesland adviseert in een
rondschrijven aan de gemeentebesturen
om massale jeugdbijeenkomsten, zoals
sport- en schoolfeesten voorshands te
verbieden en bijeenkomsten voor oude
ren te ontraden, in verband met de
kinderverlamming. Van 9 tot 28 Augus
tus is het aantal in Friesland aangege
ven gevallen van kinderverlamming ge
stegen van 30 tot 53. Omdat de meeste
gevallen zich voordeden bij kinderen
acht de inspecteur maatregelen voor dé
ouderen voorshands onnodig.
barnum and baïley komt
niet naar europa:
Rrtf^inigantisChe Amerikaanse circus
„Ringling Bros and Brnum and Bai-
ley zal - zo wordt vernomen geen
eeU«iEuropa maken' ZOals eni-
5 i v.,® l en was aangekondigd. Een
nw 7i''h rnee z°u te hoge kosten
met zich brengen. Bovendien bieden de
Europese steden geen accomodatie voor
een reusachtig circus als dit.
