Mossadeq wil Engeland en Amerika
tegenvoorstellen doen
Assemblée Schuman-organisatie
voor het eerst bijeen
Verenigd Europa voorwaarde voor
Europees leger
Premier Maher neemt vijf nieuwe
ministers in zijn kabinet op
Explosie
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
Iran eist grotere financiële steun van
de Verenigde Staten
Defensie-pact aan
Middellandse zee?
Russisch vuurwerk
in de V.-raad
Hecioren Nestorbrachten Drozdweer vlot
Zaterdag 6 Sept. 1952
77e Jaargang No. 11509
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Tof hei onderste uit de (olie) kan...,
Geen Engelse (echnici
meer naar Abadan
Tussen Joegoslavië, Turkije
en Griekenland
Antwoord aan Moskou is
bijna gereed
Koel weekeinde met
kans op buien
Noordzeewater beïnvloedt
de temperatuur
Weerbericht
„Westerling-arrestant"
in ons land terug
„Ik ben blij vrij ie zijn"
Moord op Rotterdamse
telefoniste opgelost
Dader meldi zich bij politie
Ook de Raad van Ministers zal gaan vergaderen
Saargebied (weer) het
grote probleem
Britse vakbeweging wil
handel met Rusland
Paul Henri Spaak in Den Haag
Beperkte volksstemming in voorbereiding
Spoedige vorming van
een Assemblée gewenst
Landbouwhervorm i ngen
uitgesteld
EX-BURGEMEESTER VAN
RODEN VEROORDEELD
Prins Bernhard maakt
vlucht naar Mexico mee
Knaapie >n kalkput verdronken
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den 1.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
VADAT Donderdag reeds een lid van de Perzische parlementscommissie voor
de olie-industrie te kennen had gegeven, dat het niet nodig is de onderhan
delingen met Engeland af te breken, heeft thans premier Mossadeq laten blij
ken, dat hij de Amerikanen en Britten,die tezamen pogen het oliegeschil op te
lossen, de deur niet geheel voor de neus wil sluiten. Onmiddellijk na de bijeen
komst van het tegen 10 September opgeroepen parlement zal hg aan zijn wei
gerend antwoord op het Brits-Amerikaanse voorstel van 30 Augustus, enkele
tegenvoorstellen verbinden. Waarnemers te Teheran verwachten, dat de kwestie
dan in een constructief stadium zal komen. Niettemin stelt Iran zeer vergaande
eisen.
J^E door Engeland en de V.S. voorge
stelde weder opgangbrenging van
de installaties te Abadan, zal zonder
de medewerking van Britse technici
moeten geschieden. Verder zullen En
geland en Iran tot een overeenstem
ming moeten komen over de vaststel
ling van een maximumbedrag derscha-
Een delegatie van het Joegoslavische
leger zal 15 September uit Belgrado
vertrekken voor een bezoek aan Grie
kenland en Turkije. Hoewel de aard
van de reis van officiële zijde informa
tief wordt genoemd, beschouwt men
het te Belgrado als vrijwel zeker, dat
de besprekingen zullen leiden tot een
accoord tussen de drie landen ten aan
zien van een gemeenschappelijk op
treden, ingeval een van hen zou wor
den aangevallen.
De eenheid van Duitsland
Op het ministerie van Buitenlandse
Zaken in Londen is een commissie van
de drie mogendheden (Engeland,
Frankrijk en de Ver. Staten), die de
laatste Sovjet-nota over Duitsland be
studeert, gisteren begonnen met het
opstellen van een antwoord daarop aan
het Kremlin. Men verwacht, dat het
ontwerp, dat een weigering inhoudt van
de door dé Sovjet-Unie voorgestelde
agenda voor een viermogendheden-
conferentie, dit weekeind gereed zal
komen. De mogendheden van de NAVO
zijn het er n.1. over eens, dat algemene
verkiezingen in Duitsland moeten voor
afgaan aan de instelling van een cen
trale regering en het sluiten van een
vredesverdrag.
Men verwacht, dat de antwoordnota
midden-September op het Kremlin zal
worden overhandigd. De regering te
Bonn is voor het opstellen van het
ontwerp-antwoord geraadpleegd. Men
verwacht, dat de Navo-raad het ont
werp Woensdag in bespreking zal ne
men.
Het seniorenconvent van de Oost-
duitse volkskamer heeft een delegatie
benoemd met het doel deze te zenden
naar de Westduitse Bondsdag in ver
band met het Russische voorstel over
een viermogendhedenconferentie
(Van onze weerkundige medewerker)
yOOR begin September is het de
laatste dagen opmerkelijk koud.
Dit als gevolg van een Noorde
lijke luchtstroming, die in stand
wordt gehouden door een hoge-
drukgebied ten Westen van Ier
land, een depressie over de Al-
Pen en een lagedrukgebied boven
Scandinavië. Deze luchtdrukver-
deling, doet koude, uit de buurt
van Groenland en de Poolstreken
aikomstige, lucht naar onze stre
ken stromen. Hierin komen flinke
buien voor, met koud weer. De
invloed van het nog vrij warme
Noordzeewater is hier goed merk
baar. De temperatuur blijft hier
in de kuststrook vooral 's nachts,
aanmerkelijk hoger dan in het
binnenland, terwijl zich in de
nachturen ook meer buien boven
zee ontwikkelen. Gedurende het
weekeinde zullen dreigende bui
enwolken blijven overdrijven. De
wind blijft tussen Noordwest en
Noord, zodat een vrij koud Sep-
tember-weekeinde is te verwach
ten, met kans op buien. Aanvoer
van warmere lucht is de eerste
dagen niet te verwaëhten.
Verwachting tot hedenavond:
NOORDELIJKE WJND
Wisselende bewolking met plaat
selijk enkele buien. Zwakke tot
vtatige Noordelijke Wind. Weinig
verandering in temperatuur.
ZONDAG: Zon op 6.02 u., onder
"14 u. Maan op 20.00 u., onder
10.41 ti.
MAANDAG: Zon op: 6.03 u.. on
der 19.11 u. Maan op: 20.21 u..
onder 12.07 u
„Ik wil er maar het liefst een streep
onder zetten. Ik b]J blij, weer vrij te
zjjn en ook volledig gerehabiliteerd",
zei de dertigjarige Rudolf Haasjes uit
Rijswijk, toen hy Vrijdag met de Siba-
jak in Rotterdam uit Indonesië terug
keerde. Hy is een 3er eersten van de
twaalf personen, die zqn vrijgelaten,
nadat hij meer dan twee jaar in voor
arrest heeft gezeten wegens de putsch
van Westerling in Bandung.
De heer Haasjes was vóór zijn arres
tatie op 27 Februari 1950 als verkeers
leider werkzaam op het vliegveld Ke-
majoran bij Djakarta. Aanvankelijk
wist hij niet waarom hij was. gearres
teerd, maar na enige verhoren werd
hem dat duidelijk. Twee en een half
jaar lang werd hij van de ene gevange
nis naar de andere overgebracht. Ten
slotte, op 24 Augustus j.1. werd hij vrij
gelaten. Hij stelde zich in verbinding
met het Hoge Commissariaat in Djakar
ta, dat hem alie medewerking verleen
de. Hij werd volledig gerehabiliteerd
en behoefde geen enkele verklaring te
ondertekenen. Aan de actie van Ban
dung heeft hij niet meegedaan. In de
gevangenis te Djokja. waar hij tot 18
Juni van dit jaar gevangen heeft ge
zeten, is hij steeds goed behandeld.
deloosstelling, nog voordat de zaak
voor het Internationale Gerechtshof
wordt gebracht. Tenslotte moet het
aanbod betreffende de organisatie van
de verkoop van Perzische olie, nader
omschreven worden en er zal moeten
worden bepaald, dat deze markt geen
monopolie van de Anglo-Iranian mag
zijn.
De algemene indruk Is, dat Mosisa-
deq, verre van een volkomen afwgzend
antwoord te formuleren, zich voorbe
reidt op een buitengewoon felle dis
cussie. Hij zou trachten een grotere
steun van de Verenigde Staten te kra
gen dan de op 30 Augustus aangeboden
10 millioen dollars.
„President Truman en generaal Eiscn-
howcr zouden in staat zijn een overeen
komst met de duivel zelf te sluiten, om
meer bondgenoten tegen de Sowjet-Unic
te verkrijgen", zcide de Russische afge
vaardigde Malik op een gisteren ge
houden bijeenkomst van de Veiligheids
raad, waarop gesproken is over het toe
laten van nieuwe leden. Volgens Malik
zijn alle Amerikaanse politieke leiders
„huichelaars, leugenaars en aanhitsers
tot oorlog".
Tevoren had de Franse afgevaardigde
Hoppenot zich tegen het Russische
voorstel uitgesproken om de veertien
staten, die zich voor het lidmaatschap
der Ver. Naties hebben opgegeven, te
gelijk toe te laten. „Een dergelijke
werkwijze doet men denken aan de ma
nier van zaken doen van gewetenloze
handelaren in antiquiteiten, die hun
klanten dwingen een aantal waardeloze
voorwerpen te kopen, om één stuk van
waarde te kunnen verwerven", zeide
hij. De bijeenkomst van de raad werd
daarop tot Maandag verdaagd.
Bg de politie te Rotterdam heeft zich
een dertig-jarige los werkman gemeld,
die heeft bekend, op 20 Juli de 22-jarige
telefoniste A, G. B. in haar woning aan
de Wiilibrordusstraat in de Maasstad te
hebben vermoord. Hy was reeds eer
der aangehouden, maar moest toen
wegens gebrek aan bewgs worden los
gelaten.
De man heeft nu bekend, dat hij het
meisje inderdaad van het leven heeft
beroofd. Hij ontmoette haar, toen zij
van een kémpeer-weekend terugkwam,
bracht haar naar huis en zeide de ken
nismaking te willen voortzetten. Des
avonds keerde hij naar haar woning
terug, en probeerde haar te overweldi
gen. Het meisje verzette zich hevig en
uit vrees, dat zij hem bij de politie zou
aangeven, heeft hij haar vermoord. Hij
is daarna naar België gevlucht, maar
vandaar door berouw gedreven, terug
gekeerd.
De sleepboten „Hector" en „Nes
tor" hebben Vrijdagmorgen het
Poolse schip „Drozd", dat voor
Egmond aan Zee aan het strand
was gelopen, vrijgetrokken. Onder
een mooie wolkenlucht trokken
de sleepboten de „Drozd" zijn ele
ment weer in, terwijl een groot
publiek op het strand van z'n be
langstelling blijk gaf.
IEAN MONNET» voorzitter van de Hoge Autoriteit van de Europese kolen- en
staalgemeenschap heeft de assemblée dezer organisatie Woensdag ter ver
gadering in Straatsburg bijeengeroepen. Dit zal de eerste „parlementaire" zitting
zijn van de nieuwe gemeenschap. Maandag en Dinsdag zal de ministerraad van
de Schumanorganisatie in Luxemburg bgeen komen. Deze laatste bijeenkomst,
aldus een correspondent uit Bonn, zal eerder dienen te worden beschouwd als
een bespreking over de toekomst van het Saargebied dan wel van het plan-
Srhuman zelf. De besprekingen tussen Frankrijk en Duitsland over de Europese
status zgn, dat kan niet worden ontkend, n.1. vastgelopen en dit betekent een
niet te veronachtzamen rem op de verdere ontwikkeling van de Gemeenschap.
rgk naar Duitsland reikt. De enige
kans, die het directe contact tussen
Adenauer en Schuman in Luxemburg
kan bieden, ligt volgens Bonn in een
uitstel van zaken, gepaard gaand met
een uitstel van de verkiezingen in het
Saargebied. Dit zou echter de spanning
nog meer vergroten.
Men dringt er in Bonn dan ook op
aan, dat Adenauer direct contact zou
moeten opnemen met de leiders der
Duitse oppositie in de Saar.
Met dat al worden de komende be
sprekingen met grote spanning tege
moet gezien.
\/OOR een Europees bestuur over het
Saargebied heeft Frankrijk als voor
waarde gesteld het behoud van zijn
economische unie met de een millioen
inwoners tellende Saar. De officiële
Duitse politiek is niet voorneméns op
deze voorwaarde in te gaan. Op de
conferentie heeft de Duitse onderhan
delaar dan ook het voorstel gedaan, dat
alle deelgenoten in het plan-Schuman
dezelfde economische betrekkingen
met het Saargebied zullen hebben. Het
plan-Schuman zelf heeft naar Duitse
mening alle economische gronden voor
een bijzondere status van de Saar op
geheven omdat het de nationale gren
zen tenminste voor de zestien millioen
ton steenkolen, die er jaarlyks worden
gedolven, heeft weggewist.
Zoals de zaken zich na de conferentie
van 24 Juli in Parijs hebben ontwik
keld, acht men bijna geen kans aan
wezig, dat de ministerraad er volgende
week in :.al slagen over Saarbrucken
e~n Saarbrug te slaan, die van Frank-
De Britse vakbeweging, belichaamd
in het T.U.C., heeft een beroep op de
regering gedaan om goederenruil op
grote schaal met Rusland, China en
andere communistische landen toe te
staan. Met algemene stemmen hebben
de afgevaardigden vertegenwoordi
gers van acht millioen arbeiders
aangedrongen op handel met alle lan
den, die bereid zijn handelsoverenkom-
sten te sluiten.
Wil men een Europees leger hebben, dan. zal er één Europa moeten bestaan.
Het heeft geen zin, een Europees leger te vormen, wanneer de politiek der hier
in verenigde landen uiteenloopt. Het is dan ook heel wel mogelijk, dat er in 1953
een Europese Vergadering komt en dan zouden wellicht in 1954 Europese ver
kiezingen mogelgk zgn. Maar hierin is misschien de wens de vader der gedachte.
Aldus Paul Henri Spaak, de president der Europese Beweging op een persconfe
rentie, die gistermiddag in Den Haag is gehouden. Deze leidde een campagne
van genoemde beweging in, welke ten doel heeft, de openbare mening wakker
te maken ten gunste van de spoedige vortning van een Europees politiek gezag.
Het ligt namelijk in de bedoeling, in
de landen, die deelnemen aan de Euro
pese defensiegemeenschap, een be
perkte volksstemming te houden. De
vraag zal worden gesteld, of men voor
stander is van het bijeenroepen van
een Europese vergadering, welke door
de regeringen wordt belast met het
ontwerpen van een Europees politiek
gezag, dat zal worden onderworpen
aan een democratische controle.
Spaak heeft er op gewezen, dat zulk
een gezag zo langzamerhand noodza-
kelijk wordt, nu men een kolen- en
staalgemeenschap en een verdedigings
gemeenschap heeft gesticht.
Mr J. van der Poel, lid van de Ne
derlandse Raad der Europese bewe
ging, heeft nadtukkelijk gezegd., dat
De Egyptische premier, Aly Maher
Fasja, heeft de samenstelling van zgn
zes weken oude kabinet gewijzigd en
gisterochtend een nieuwe ïyst van
ministers ingediend. De ministers van
Openbare Werken en voor Plaatseiyke
Aangelegenheden zijn afgetreden. VUf
nieuwe ministers zgn tegeiykertyd
'■eëdigd. Maher, die zelf de portefeuilles
van Buitenlandse Zaken, Binnenlandse
Zaken, Oorlog en Marine biyft behe
ren, vond het nodig enkele nieuwe mi
nisteries in te stellen, nameiyk voor
Wederopbouw en Plattelandszaken. De
vyfde nieuwe minister krijgt de porte
feuille van Verbindingen, welke nog
niet was toegewezen. Aanvankelijk was
voorspeld, dat vgf ministers hun post
zouden verlaten.
De invoering van de landbouwher
vormingen, waarbij millioenen hectare
landbouwgrond van grootgrondbezit
ters naar landloze boeren zouden over
gaan, is uitgesteld tot de volgende
week. Maher ontving een delegatie van
de grootgrondbezitters, die de reeds
wettelijk vastgelegde hérvormingen be
titelden als: „een mengelmoes van
sociale en economische dwalingen, die
schadelgk zijn voor grootgrondbezit
ters èn boeren".
Een speciale commissie bestudeert de
formulering van wijzigingen in de
Egyptische Grondwet en Kieswet. De
voorzitter van de Egyptische socialisti
sche party, Hoessein, die ?.ich in ver
band met de onlusten in Cairo, sedert
26 Januari in hechtenis bevindt, is reeds
vier dagen in hongerstaking, om daar
door de autoriteiten te bewegen hem
vrij te laten en het onderzoek opnieuw
te beginnen.
er zo spoedig mogelijk een Europese
grondwet moet worden voorbereid.
Om hier vaart achter te zetten zal
enerzijds worden gepoogd, weerklank
te vinden voor wat de regeringen
reeds hebben gedaan in de EVG, en
anderzijds zal worden gestreefd naar
een snellere goedkeuring van het be
treffende verdrag in de zes landen.
Aan twintigduizend vooraanstaande
Nederlanders is een brief gezonden,
houdende een oproep om instemming
te betuigen met het spoedig bijeen
roepen van een Europese vergadering.
Verder zullen in het najaar in twee
grote stedenproefverkiezingen worden
gehouden.
De oud-burgemeester van Roden, die
zich heeft schuldig gemaakt aan op
lichting van de gemeentesecretaris en
de gemeentearchitect, is door de recht
bank te Assen overeenkomstig de eis
veroordeeld tot acht maanden gevan
genisstraf voorwaardelijk mei een
proeftijd van drie jaar. Hem was we
gens het bouwen van een loods zonder
vergunning een boete opgelegd, die hij
niet kon betalen. Hij maakte toen beide
functionarissen een veel groter bedrag
afhandig, om zo zijn eigen financiële
moeilijkhedeu te kunnen oplossen.
Op 27 October zal de K.L.M. voor de
eerste maal haar nieuwe dienst op
Mexico-City gaan vliegen. Prins Bern
hard zal déze vlucht ifh gezelschap van
leden der directie van de K.L.M. mee
maken en aanwezig zijn bij de opening
van de Nederlandse tentoonstelling in
Mexico-City door de Mexicaanse pre
sident. De vlucht duurt dertig uur en
gaat via Montreal en Monterey.
Het gebalsemde lijk van Eva Peron
zal niet worden bijgezet in een monu
ment op een der pleinen van Buenos
Aires, doch in een mausoleum in de
presidentswoning, waar zij de laatste
jaren verbleef.
DE republikeinse candidaat voor het
u presidentschap van de Verenigde
Staten, generaal Eisenhower, heeft
dezer dagen tijdens zijn verkiezings
campagne een explosie teweeg gebracht
toen hij uiteenzette hoe hij de toekom
stige buitenlandse politiek van zijn
land zou willen voeren. Hij zeide niet
te willen berusten bij de tegenwoor
dige territoriale verdeling van de we
reld tussen Oost en West, gescheiden
door een ijzeren gordijn, maar hij zou
„actie" willen met de bevrijding van
semmige der door de Russen onder
drukte Oosteuropese volkeren als con
creet doel.
Wij kunnen ons voorstellen, dat men
hier en daar danig is geschrokken. Was
dat, zo vroeg men zich af, dezelfde
Eisenhower, die zich in het jongste ver
leden zulk een strijdbaar voorstander
had getoond van de politiek van scher
pe defensieve maatregelen, die in
Europa werd gevoerd? Zou deze ex-
generaal zijn vak dan toch niet verge
ten zijn en na zijn eventuele verkiezing
een vechtjas van de eerste orde blijken?
Men zal er goed aan doen het vuur
werk van het thans pas goed begin
nende Amerikaanse verkiezingscarnaval
niet al te ernstig op te vatten. Wij voe
len ons geen uitzonderlijke profeten,
indien wij voorspellen, dat de dagen
tot 4 November nog wel meer en andere
sensaties te horen zullen geven. In de
Verenigde Staten behoren een geweldig
tam-tam en een fantastische overdrijving
klaarblijkelijk tot het ritueel van de
verkiezingsactie.
PISENHOWERS denkbeeld verliest bij
nuchtere ontleding veel van zijn
sensationeel karakter. De merkwaar
dige politieke situatie in de Verenigde
Staten brengt mede, dat bij gebrek aan
zakelijke meningsgeschillen tussen de
twee partijen zulke geschillen kunst
matig worden gefabriceerd. Zo meent
Eisenhower in werkelijkheid zeer ze
ker niet, dat de Westerse landen onder
aanvoering van de Verenigde Staten
een soort kruistocht tot bevrijding van
de satellietenlanden moeten beginnen.
Hij weet. dat met nuances in detail
vraagstukken voor het Westen
slechts d i e politiek bestaat, die het
sinds vele jaren vastberaden voert:
effectieve defensieversterking en geen
duimbreed toegeven aan nieuwe Russi
sche expansiepogingen; met het doel,
dat het bolsjewistische imperialisme
„uitdroogt" en het de greep op de
minder ontwikkelde volkeren en ten
slotte ook op de niet-Russische slaven
landen verliest.
Waar iii werkelijkheid in de komen
de jaren mogelijkheden tot positieve
actie voor het Westen liggen, toont het
beste een wandeling op de landkaart
langs de scheidslijn tussen Oost en
West, zoals die heden moet worden ge
trokken. Dan blijkt, dat deze grens
geenszins overal vaste vormen heeft
aangenomen; en juist daarin liggen de
grote kansen voor het Westen.
In Europa zelf zou men niet alleen
?- het ijzeren gordijn, doch van een
ijzeren muur moeten spreken. Hier lig
gen de posities aan weerskanten vast.
Dat Joegoslavië thans vast tot het
Westerse blok kan worden gerekend,
is één van de creditposten der Ameri
kaanse buitenlandse politiek, welker
grote betekenis vaak wordt vergeten.
Maar dan komen wij daar, waar het
eigenlijke Azië begint, aan het eerste
grote stormcentrum: de Arabische we
reld (haar westelijke vertakking in
Noord-Afrika moge hier buiten be
schouwing bliiven). Het beeld wordt
hier onmiddellijk zeer gecompliceerd,
doordat de politiek er niet benaald
wordt door de tegenstelling Oost-West,
maar doordat de nationale aspiraties
van deze opkomende, in de Arabische
Liga verenigde landen op de voorgrond
staan. Zij kijken allen zonder twijfel
naar het Westen, waar hun betere eco
nomische vooruitzichten en hun svm-
nathieën liggen. De enorme moeiliik-
heden komen voort niet slechts uit bij
zondere conflicten, zoals die tussen
Groot-Brittannië en Esvpte en de ge
zamenlijke Arabische viiandschao tegen
Tsraël, maar vooral uit het volgende:
deze landen willen hun vaste aanslui
ting aan het Westerse blok en hun po
sitieve militaire medewerking, hun
deelneming aan de defensie e.d. duur
verkopen.
De oude banden met het Britse Ge
menebest, waartoe India en Pakistan
beide immers nog behoren, spreken
vóór de Westerse zaak; er tegen de al
gemene, veelal socialistische tendentie
van het beleid, vooral in India en de
succesvolle propa<*anrla van de Sovjets
onder de zeer radicale intellectuelen, die
de toon aangeven.
Aan de Noordoosthoek van het half-
continent, een nog zeer weinig bekend
gebied, begint een lange reeks van po
tentieel niet ongevaarlijke punten; wij
zijn hier immers aan de grens m«4
China gekomen. Ieder contactpunt met
Rood-China is een mogelijke brand
haard. En hoe verder men dan on de
kaart oostwaarts komt, hoe concreter
het bolsjewistische gevaar wordt.
HE les van een dergelijke globale wan-
u deling is, dat in de komende jaren
alles ervan zal afhangen of intelligente
geallieerde diolomatie en vooral inten
sieve economische hulp aan de on-ont-
wikkelde en veelal noodliidende ge
bieden elke uitbreiding van de rode
machtssfeer kunnen voorkomen. In
Azië, waar alles nog veel meer vloei
baar en vormbaar is, in tegenstelling
met de enigszins verstarde toestanden
in Europa, ligt het terrein voor de
actieve Westers# politiek.
Te Tegel n is het 5-jarig zoontje van
de familie P. te Tegelen in een vol wa
ter staande kalkput gevallen en ver
dronken. Het kind werd pas gevonden,
toen de dood reeds was ingetreden.