Op
stoet
nieuw trok een betoverende
feestend Den
door
Haag
Mossadeq dreigt: Desnoods
breuk met Engeland
Een
de
grote menigte juichte
Koninklijke familie toe
Stra aljagers verrasten vliegveld
Leeuwarden volkomen
De Ridderzaal bood imposante
en stemmige aanblik
200 Jaar
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN
paardengetrappel en flonkerende uniformen
De Gasperi sprak
in Straatsburg
Ontbinding van de
Wafd-partij
Woensdag 17 Sept. 1952
77e Jaargang No. 11518
Dagblad voor Den HelderKoegrasTexelWieringen en Anna Paulowna
Prinsjesdag met zon en
een nieuwe regering
Rijtoer
Hare Majesteiis
toiletten
Bomaanslag op president
van de Libanon
Maar de opzet mislukte
Sportieve Kefauver gaat
Stevenson helpen
Voor de eerste maal
doen Portugezen mee
Indien de Anglo-lranian niet wil toegeven
Tegenvoorstellen laatste
basis voor accoord
Wie
er waren..
Franse comm. partij zou
worden gezuiverd
Sowjet-veto over toelating
van Libye tot de V.N.
Zes V.S -straaljagers in
Korea verongelukt
Internationaal experiment
met Esperanto
Eiland Wake (door storm
geteisterd) wordt ontruimd
„Ouderdomsvoorziening"
3.s. Dinsdag in Eerste Kamer
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
QNDANKS alle sombere voorspellingen van politiek plegende heertjes ten
aanzien van de kabinetscrisis en ondanks allerlei twijfelachtige verwachtingen
over het weer, beleefde Den Haag: gisteren weer een Prinsjesdag met volop zon
en met een nieuwe regering. Prinsjesdag bü het eerste vallen der herfstbladeren
en vol gezellig rumoer. Prinsjesdag met als gulden middenstuk de tocht van de
Koningin in de Gouden Koets, de troonrede in de Ridderzaal en de gezellige
rijtoer in de middag met de Prinsessen. En 's avonds het heerlijke „lichies kijke",
een vermaard Haags vermak. Opnieuw hebben duizenden genoten van het uit
rijden van de koninklijke sloet en bewonderend gekeken naar liet vurig trappe
lende zwarte achtspan voor de Koets. Zy genoten van het vrolijke tromge
roffel, zagen de keurig marcherende soldatenbenen, hoorden het felle getrappel
van paai denhoeven en wisten op allerlei slimme manieren een plekje te ver
overen om zich toch maar niets van het altijd weer boeiende schouwspel dezer
Derde Dinsdag te laten ontgaan.
MADAT de stoet van de Ridderzaal
voor het Paleis aan het Noordeinde
was teruggekeerd, verschenen Konin
gin en Prins enkele ogenblikken later
op het balkon. Een enthousiaste me
nigte riep en zong het Koninklijke
paar toe. Koningin en Prins bleven
enige tijd wuivend staan en trokken
zich toen in het palels terug. Toen
echter de erewacht was Ingerukt bleef
men roepen om de Koningin, die daar
na opnieuw met de Prins op het bal
kon verscheen, hartelijk wuivend en
knikkend.
's MIDDAGS bestond uiteraard voor
de rijtoer van de Koninklijke
familie in een open zwarte caleche,
H.M. de Koningin tijdens het uit
spreken van haar troonrede. On de
andere zetel Prins Bernhard.
H.M. de Koningin droeg bij de
opening van de Staten-Generaal
een parelgrijze jurk, kleine hoed
in dezelfde kleur met aigrette-
veertjes, grijze handschoenen en
grijs bont. Ze droeg voorts een
parelcollier.
Tijdens de rijtoer in de middag
dro,eg zij hetzelfde toilet. De
prins was gekleed in de gene
raalsuniform der huzaren (blauwe
tenue). Gisteravond tijdens de
voorstelling van „Fidelio" van de
Nederlandse Opera droeg Hare
Majesteit een gedecolleteerde
jurk van bronsgroene tule met
saffieren-ketting en dito arm
band.
grote belangstelling. Bij een gemeen
telijk tehuis voor kinderen boden twee
zesjarige pupillen de prinsesjes bloe
men aan. Toen de toer ten einde was,
drong het publiek bij het paleis zó op,
dat de politie te paard ternauwernood
het cordon kon handhaven. Ook nu
weer verscheen de koninklijke familie
op het balkon om de toejuichingen in
ontvangst te nemen.
Voor de eerste maal in de geschie
denis werd de plechtigheid op het Bin
nenhof uitgezonden door de Neder-
andse televisie. Met man en macht is
gewerkt aan deze uitzending „In het
hart van Prinsjesdag", een groot ex
periment voor de televisietechnici, die
In de ochtenduren van Dinsdag is een
bom bij de hoofdpoort van het paleis
van de president van Libanon in Bei
roet ontploft. Volgens te Damascus ont
vangen berichten zijn er geen slacht
offers. Wel is de weg op de plaats van
de explosie beschadigd en zijn ruiten in
de omgeving vernield.
De algemene staking in Libanon duurt
nu al twee dagen. Levensmiddelen zijn
niet te koop, daar de winkeliers in de
belangrijkste centra zich bij de staking
hebben aangesloten.
Senator Kefauver, verslagen candi-
daat voor de Democratische nominatie
voor het presidentschap, heeft Dinsdag
het democratische nationale comité
medegedeeld, een krachtige campagne
te willen beginnen voor de verkiezing
van gouverneur Stevenson, de demo
cratische presidentscandidaat. Kefau
ver zal zijn campagne op 2 October
met redevoeringen in Iowa aanvangen.
Daarna zal hij een rondreis maken
door tien staten, waarvan de meeste
hem de overwinning bezorgd hebben
in de democratische voorverkiezingen.
Luchtoeleninq „Blue Alliance"
VIER laag overrazende „vüandclijke"
Vampire-straaljagers deden gistermor
sen om kwart over zes reeds de in
woners van Leeuwarden uit hun slaap
opschrikken en enkele seconden daarna
hadden zij hun vuurmonden al gericht
op de op het vliegveld staande Gloster
Meteoors. In de loop van de morgen
volgden nog verschillende onverwachte
aanvallen en indien het „menens" was
geweest, zou het vliegveld Leeuwarden
reeds na enkele uren voor het grootste
deel vleugellam zijn gelegd.
Deze eerste dag van de grote Euro
pese luchtmachtoefening „Blue AUian-
ce", welke in nauw verband staat me't
de „Hold Fast"-manoeuvres in West-
Duitsland, heeft duidelijk gemaakt, dat
zich nog steeds een ernstige lacune be
er nog lang aan zullen terugdenken, 1 vindt in de Nederlandse luchtverdedi
tezamen in vereniging met alle worste-ging en wel het ontbreken van een
lingen met camera's, lampen, micro- goed functionnerende luchtwachtdienst,
foons, gladde daken en wat dies meer die de naderende straaljagers had moe
zij I ten waarnemen.
INDIEN Engeland zijn onvriendschappelijke politiek ten opzichte van Perzie
niet wijzigt, zal de Perzische regering genoodzaakt zün. de diplomatieke be
trekkingen met dat land te verbreken. De verantwoordelijkheid hiervoor zou
geheel bij Londen liggen. Aldus heeft premier Mossadeq gezegd in een ver
klaring, die Dinsdagmiddag uit zijn naam in een zitting van het Perzische parle
ment is voorgelezen. Hij gaf hierin een uitvoerig overzicht van de gang van zaken
sinds de uitspraak van het Internationale Hof in Den Haag, dat zich indertijd
in het Brits-Perzische geschil onbevoegd verklaarde. Het parlement heeft zün
vertrouwen in de politiek van Mossadeq uitgesproken.
Mossadeq zette opnieuw uiteen, dat
de Brits-Amerikaanse voorstellen on
aanvaardbaar waren en formuleerde
vervolgens enkele Perzische tegenvoor
stellen, welke naar hij zei de laatste
De Europese Assemblee te Straats
burg werd gisteren toegesproken door
de minister-president van Italië, De
Gasperi. Hij noemde de te vormen
gemeenschappen van de zes Schuman-
landen de kern van „een bredere ge
meenschap, die deze landen moeten
ontwikkelen". De kring van die zes
landen moet z.i. open blijven, opdat
andere landen daartoe aangetrokken,
zich er bü kunnen aansluiten. In het
huidige beginstadium zal het echter
nog moeilijk zijn strikte vormen van
samenwerking tussen de Raad van
Europa en de Schuman-gemeenschap-
pen te ontwerpen.
De Gasperi noemde de Europeisering
van het Saargebied een proef, die wei-
licht waardevolle, concrete oplossin
gen voor de Europese problemen zou
kunnen bieden. De economiscne pro
blemen van dit gebied waren volgens
hem min of meer gelijk met het grot®
economische probleem van.Europa. Hij
zeide voorts uit Edens toespraak een
wens van Engeland tot samenwerking
te hebben vernomen.
De Italiaan Boggiano Picco is ge
kozen als vice-voorzitter van de raad
gevende vergadering van de Raad van
'Europa.
Weerbericht
Verwachting tot hedenavond.
TOENEMENDE BEWOLKING
Toenemende bewolking met aan
het einde van de dag in het Noor
den van het land kans op regen
of motregen. Matige tot vrü krach
tige en later langs de Wadden-
kust wellicht tot krachtig toene
mende wind uit Westelijke rich
tingen. Weinig verandering in tem
peratuur.
DONDERDAG: Zon op 6.19. onder
16.48. Maan op 5.21, onder 18.16.
(Van onze parlementaire redacteur)
Gelijk reeds enkele jaren gebruikelijk
is, was ook gistermiddag in de Ridder
zaal weer een sobere en stemmige ver
siering van bloemen en planten aange
bracht. Vergeleken bij het vorige jaar
waren er enkele veranderingen in de
aankleding en inrichting van deze in
alle opzichten imposante zaai, verande
ringen, die niet steeds verbeteringen
waren. Zo was het per luidspreker tot
de aanwezigen gerichte verzoek,
te gaan zitten, bepaald storend.
Daarentegen was de vernieuwing
van de tribune, die nu o.a. be
langrijk meer zitplaatsen telt, stellig
wel een verbetering van betekenis, ter
wijl de nieuwe bekleding van de zetels
in de zaal goed bleek te harmoniëren
met de kleur van het baldakijn boven
de troon. Tezamen met -het deftige
zwart, het goud en de kleuren van de
tressen op de uniformen, de fraaie da
mestoiletten en de ceremoniële ambts
gewaden der Kamerleden en andere
hoogwaardigheidsbekleders was het ge
heel een waar paradüs voor de kleuren-
minnaar.
Behalve de leden der Staten-Generaal
waren aanwezig vele leden van het
Corps Diplomatique, opperofficieren,
leden van de Hoge Raad, en andere
rechterlijke colleges, vele autoriteiten
uit stad en land, vertegenwoordigers
van verschillende kerkgenootschappen
en voor het eerst, van de Sociaal-Eco
nomische Raad, de heren De Brot, Pos
en Ellis, namens de West, alsmede tal
van vooraanstaande buitenlanders, zo
als de burgemeester van Oslo. Nadat
allen hadden plaatsgenomen, traden de
leden vsn de Raad van State, gevolgd
door de ministers, de zaal binnen. Mr
Jonkman, de voorzitter van de verenigde
vergadering, benoemde in de commissie
van in- en uitgeleide mej. Tendeloo en
de heren Anema, De Vos van Steen-
wijk, Kolff. Tilanus, Lucas, Den I-Iar-
tog. Van Vliet, Posthumus en Stapel
kamp. Deze commissie verwelkomde de
Koningin en Prins Bernhard aan de in
gang van de zaal, waarna de Vorstin,
voorafgegaan door de ceremoniemees
ter, de kamerheren, de grootofficieren,
de opperceremoniemeester en andere
leden van haar hofhouding, zich naar
de troon begaf. Na het lezen van de troon
rede, dat zeventien minuten in beslag
nam, verhieven zich alle aanwezigen op
de uitroep van voorzitter Jonkman.
„Leve de Koningin!" voor een driewerf
hoera Daarop verlieten Koningin Ju-
liana en Prins Bernhard met hun ge
volg, begeleid door de eerder genoemde
commissie, de Ridderzaal. Het zittings
jaar van de Staten-Generaal was be
gonnen.
Enige leiders afgezet
Volgens geruchten te Parüs zou een
reorganisatie van het bestuur van de
Franse communistische partij aan de
gang zün.
Onder degenen, die door deze zuive
ringen getroffen zouden worden, wor
den de namen van André Marty en
Charles Tillon genoemd.
Marty, de legendarische harde strij
der van de partij, die vier jaren dwang
arbeid heeft verricht voor zijn aandeel
in een muiterij op de Franse vloot na
de eerste wereldoorlog, zou zijn positie
als secretaris van de partij verloren
hebben en Tillon, ex-minister van lucht
vaart en een vooraanstaand verzetslei
der, zijn plaats in het bestuur.
De Sowjetunie heeft gisteren haar
veto uitgesproken over het verzoek van
Libye om tot de Ver. Naties te wor
den toegelaten. De tien andere leden van
de Veiligheidsraad hadden zich alle
voor toelating uitgesproken. Libye is
een staat, die door de V.N. werd ge
schapen.
basis waren, waarop Perzie een rege
ling zou kunnen aanvaarden.
De premier zeide bereid te zijn de
kwestie van de schadevergoeding voor
het internationale hof te brengen, als
de Anglo-lranian niet in een uitspraak
van een Perzisch gerechtshof zou kun
nen toestemmen. Tevoren diende ech
ter overeenstemming te worden bereikt
over twee kwesties: schadevergoeding
zou slechts worden betaald voor de in
stallaties der Anglo-lranian te Afoadan,
en geschillen en aanspraken van een
der partijen uit de periode van 1933 tot
1947 zouden worden geregeld overeen
komstig het verdrag van 1933, en die
stammende uit de tijd tussen 1948 en
de nationalisatie in April 1951 krach
tens het aanvullende verdrag van 1949.
Aanspraken van de maatschappij sinds
de nationalisatie zouden niet worden
erkend en de Anglo-lranian zou on
middellijk haar schuld van 49 millioen
pond sterling in dollars moeten voldoen.
Olie zal worden verkocht aan „onze
Sowjet-vrienden en hun bondgenoten".
„Perzie zal geen basis worden tegen de
Sowjets. Wij zullen nooit werktuigen
van enige imperialistische politiek zijn",
zo voegde Mossadeq 1 ier aan toe.
Tijdens de oefesing „Blue Alliance",
waaraan onder meer ruim twaalfhonderd
straaljagers deelnemen, zal voor het
eerst zonder ophouden dag en nacht
door worden geoefénd. Bovendien is
„Blue Alliance" de eerst luchtmacht-
oefening van de NAVO, waaraan een
heden van de Portugese luchtmacht
deelnemen.
De voorzitter van de Egyptische Wafd-
partij, Nahas, heeft gisteravond de ont
binding van zijn partij bekend gemaakt.
Nadere gegevens hieromtrent ontbre
ken nog. Des morgens had de parle
mentaire fractie van de Wafd-partij het
ontwerp tot herziening van de statuten
der partij goedgekeurd.
In Korea zijn zes Amerikaanse straal
jagers in formatie tegen een in wolken
gehulde berg te pletter gevlogen. De
zes bestuurders der toestellen kwamen
om het leven.
FIP initiatief van de Volks-Hochschule
te Zürich zullen in het komende
seizoen in verschillende steden van
Europa Esperanto-cursussen gegeven
worden, die geheel parallel gaan. De
bedoeling is, dat de deelnemers in de
verschillende landen van de vierde les
af aan met elkaar in schriftelijk con
tact gebracht worden. In Nederland
zullen deze cursussen gegeven worden
aan de Volksuniversiteit in Den Haag
en Amsterdam onder leiding van de
heer mr. Pragano, assistent voor Es
peranto aan de gemeente-universiteit te
Amsterdam. Behalve in Zürich, Am
sterdam en Den Haag zullen evenwij
dige cursussen georganiseerd worden
in Kopenhagen, Stuttgart, Parijs,
Straatsburg, Florence, Brussel, Man
chester en waarschijnlijk in Rome.
Alle 600 a 700 bewoners van het klei
ne eiland Wake in de Stille Oceaan
zullen met vliegtuigen naar elders
worden overgebracht. Gisteren vroeg
heeft een hevige storm alle huizen weg
gevaagd en bijna het gehele eiland on
der water gezet. Ernstige persoonlijke
ongelukken zijn niet gebeurd doordat
de bevolking gewaarschuwd was en
een toevlucht had gezocht in oude
Japanse bunkers uit de oorlog. Het
eiland, dat 3.680 km ten Westen van
Hawai ligt, werd door vliegtuigen als
tankstation gebruikt. Naar verwacht
wordt, zal thans het eiland Kwajalein
hiervoor worden ingericht.
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m.
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den j.—elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
UET is bepaald een nadeel van onze
tijd, dat de gebeurtenissen van
iedere dag ons zózeer in beslag nemen,
dat wij geen gelegenheid hebben ons te
realiseren hoever wij alweer verwü-
derd zijn van wat, historisch gesproken,
kort achter ons ligt. De laatste oorlog
lijkt een eeuw geleden en 1918 schijnt
een belangrijke datum in het bestaan
van een vorige (en sterk verouderde!)
generatie. Maar er komt in de mens
enige beklemming,indien hij bedenkt,
dat de wereld in tien jaar totaal van
aanschijn kan veranderen en dat er
dingen gebeuren, die we een jaar of
wat terug volstrekt onmogelijk achtten.
Welk een overweldigende reeks ge
beurtenissen zal degene aan zijn oog
voorbij zien gaan, die 200 jaar in zijn
blik wil vangen. Hij zal, menen wij,
dezelfde hulpeloosheid voelen als de
scholier, die voor het eerst in zijn
teven grote verbanden van de geschie
denis moet leren zien; die moet leren
begrijpen, dat het niet de jaartallen
zijn, die de historie maken, maar Ue
feiten.
Op onze tafel kwamen dezer dagen
drie uitgaven, die zich met een tijds
verloop van twee eeuwen bezighouden.
Zij heten: „Twee eeuwen Leeuwarder
Courant", „Leeuwarder Courant 1752
1952" en „Register op de historische
artikelen in 200 jaargangen". Het is in
de krantenwereld gelukkig geen ge
woonte te zeggen „hoe goed wij elkaar
wel vinden". Meestal trouwens vliegen
de courantiers elkaar om principiële
redenen geducht in de haren. Zodoende
zijn de Nederlandse dagbladen in het
algemeen een trouwe afspiegeling van
wat er in het volk omgaat.
MAAR vandaag hebben wij toch een
feestelqk gevoel: de oudste krant in
Nederland bestaat 200 jaar. Zij heeft
ons dat duidelijk laten merken, getuige
de drie voortreffelijke uitgaven, die
wij zoeven opsomden. En als wij dan,
gestoken In feestpak, onze gelukwensen
hebben aangeboden, dan willen wij het
daarbij niet laten. Want het is goed bij
een dergelijk jubileum te bedenken
welk een ontzaglijke taak in die 200
jaar is verricht. De moderne mens weet
niet beter of hij leest 's avonds zijn
krant met min of meer genoegen. Zijn
bronnen van inlichting liggen voor
hem open. De wereld is-door de enorme
verbetering van de communicatiemid
delen klein geworden. Wij zitten als het
ware bij elkaar op schoot, De man, die
de moed had in 1752 met een krant te
beginnen, had het moderne inzicht, dat
de samenleving gediend zou zijn bij
publicaties van mededelende of criti-
sche aard, waarmee het publiek bij
het vormen^ van een oordeel zijn voor
deel zou kunnen doen. Dat is op zich
zelf eigenlijk al een wonder. Maar nog
wonderlijker is, dat deze uitgave van
1752 het twee eeuwen heeft volgehou
den, terwijl in die jaren de wereld
rondom wel twintig maal totaal van
uiterlijke verschijning is veranderd.
Wij behoeven niet veel langer dan
tien jaar terug te gaan om ons te her
inneren, dat de mens ten slotte maar
een strohalm in de wind is en mense
lijke instituten zaken, die in een paar
minuten van de aardbodem kunnen
worden weggevaagd.
Er moet dus in die Leeuwarder Cou
rant een innerlijke kracht geleefd heb
ben, die haar in staat stelde de stormen
te weerstaan. Haar geschiedenis ver
haalt, dat zij er niet altijd zonder kleer
scheuren is afgekomen. Maar zij bezat
de wil om steeds vernieuwd te voor
schijn te komen.
LIET ligt in de lijn van een artikel
als dit, dat wij nu tóch gaan zeggen
„hoe goed wij onze collega's wel vin
den". Niet, omdat zij vandaag de dag
een uitstekende krant maken, want in
dien zij dit niet deden dan konden zij
de rijen van de journalistiek beter da
delijk verlaten. Neen, wij hebben be
wondering voor de rust, waarmede
velen van onze vrienden in Leeuwarden,
zich met een geschiedenis van twee
eeuwen hebben beziggehouden. Zij zijn,
;'s. wij, de mensen van de dingen van
de dag. Zij worden, als wij, meestal
voortgedreven door de nieuwste nieu
wigheden. Want is „het nieuws" geen
koning en „het feit" niet heilig? Slechts
in de commentaren vinden wij de stil
stand van de beschouwing en leggen
wij (korte) lijnen naar het verleden of
wagen wij ons aan de voorspelling, in
een pogen aan het feit vooruit te' ko
men.
Bij dit tweede eeuwfeest hebben de
redacteuren van de Leeuwarder Cou
rant gelegenheid gevonden in de ge
schiedenis van hun blad te duiken. Zij
hebben het blijkens de resultaten met
enthousiasme en liefde gedaan. Trou
wens, zouden zij niet, nu zij zich de
dragers weten van een eerbiedwaardige
journalistieke traditie, die in ons land
haar weerga niet heeft?
Engeland herdacht de „slag om Engeland" met een luchtvaartshow. On-
foto toont het overvliegen van enkele formaties boven de Thames.
De Eerste Kamer kwam gisteren in
een korte vergadering bü'een voor het
afdoen van enkele huishoudelijke aan-
gelegenheden. De voorzitter, mr. Jonk
man, bracht de Koningin dank voor
zijn herbenoeming als zodanig en her
innerde o.a. aan het jongste voorstel
tot grondwetsherziening, wssrbij o 3
was voorgesteld het aantal leden van'
de Tweede Kamer te vergroten. Mr
Jonkman merkte op, dat het voorstel
zeker de vereiste meerderheid van
stemmen ook in de Eerste Kamer had
gekregen, ware het niet dat de Eerste
Kamer tegen de verder voorgestelde
voorzieningen ernstige bezwaren had
Volgende week Dinsdag zal de Kamer
het wetsontwerp Noodwet Ouderdoms
voorziening behandelen.