Stalin verwacht een conflict tussen
de Westelijke Staten
Waarschijnlijk op 1 Januari 1953
nog geen huurverhoging
Bevans resolutie over de
herbewapening verworpen
Wordt politieke betrekking
met Engeland verbroken?
Brits A.-wapen
geëxplodeerd
Komende buitenlandse bases een
gevaar voor de Sovjet-Unie
Als een gevolg van wederzijdse
economische imperialisme
Zeer sterke Russische delegatie
naar Alg. Vergadering V.N.
Benelux
H S
jfiltwiifciS
VERENIGDE NOORD-HOLLANDSE DAGBLADEN 77e Jaargang No. 11532
Wijst
Dreigement van
Mossadeq
Vele vraagstukken wachten nog op
een oplossing
Grote nederlaag
voor communisten
Vrijdag 3 Oct. 1952.
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Toch derde deel van
Labour achter Bevan
Kopenhagen: Er is nog
geen enkel besluit
NIEUWE CETUICE IN DE
ZAAK-DRUMMOND -
Europa zal zich aan een
omarming der V.S.
onttrekken
Reacties op Stalins
artikel
Nieuw Sowjet-vredes
offensief?
Minister Luns in België
Directie:
BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.elk woord meer
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
f 2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
Twee bekende Labourfiguren, de
heren Bevan (links) enLCrogsman.
tijdens een gesprek in Hun^hotél te
Morecambe.
IN MELBOTJRNE is officieel medege
deeld, dat heden om acht uur plaat
selijke tijd op de Monte Bello-eilanden
ten Noordwesten van Australië met
succes een Brits atoomwapen tot ont
ploffing is gebracht.
Volgens de eerste binnengekomen be
richten zou de eerste lichtflits van de
ontploffing zo helder zijn geweest als
het eerste stuk zon. dat bij zonsopgang
zichtbaar is. Gedurende vier minuten
steeg de rookwolk, die afweek van de
bekende paddestoelvorm, op tot onge
veer vierduizend meter hoogte.
Verder werd gemeld, dat men geen
aardschok heeft gevoeld op de op grote
afstand van de plek der explosie gele
gen waarnemingsplaats, maar wel een
zware luchtdrukstoot, die enkele minu
ten na de lichtflits het vasteland van
Australië bereikte. Op hetzelfde mo
ment werd een geluid als een donder
slag gehoord.
Het schijnt, dat de A-bom op een to
ren tot ontploffing is gebracht.
K.
Uw kinderen onze nieuwe
KINDERKRANT in dit
nummer en voortaan in
iedere Vrijdag editie
J^JET een in tegenstelling tot de verwachting kleinere meerderheid is gisteren
op het Labourcongres te Morecambe een resolutie van de Bevannisten ver
worpen. In die resolutie werd gevraagd om onderzoek en vermindering van het
herbewapeningsprogram, dat het onmogelijk maakt economische stabiliteit met
meer uitvoer en met behoud van de levensstandaard en de sociale voorzieningen
te bereiken. De motie werd met 3.644.000 tegen 2.288.000 stemmen verworpen. Zij
was o.a. verdedigd door Haroid Wilson, ex-minister van Handel, die destijds
gelijk met Bevan uit de regering trad.
- r
r\E meerderheid der tegenstemmers
was kennelijk te danken aan het
machtige blok van stemmen der vak
verenigingen, die- Woensdagavond open
lijk de strijd tegen Bevan aanbonden.
Niettemin was deze meerderheid ver
rassend klein. Het is duidelijk, dat toch
ruim een millioen vakverenigingsleden
zich achter Bevan hebben geschaard.
Uit een en ander blijkt, dat ruim een
derde van de zes millioen Labourleaen
Bevans mening delen, dat Engeland het
huidige herbewapeningsprogram niet
kan volhouden.
Attlee
DARTIJLEIDER ATTLEE en o.a. de
voormalige minister van Defensie.
Shinwell. vielen de resolutie van de
Bevannisten scherp aan. Zonder Bevan
te noemen, zei Attlee, niet veel eerbied
te hebben voor lieden, „die schreeuwen
om vermindering van de bewapening
van de verdedigers der vrijheid, doch
die het feit van die gewapende en ge
vaarlijke staat (de Sowjet-Unie), die
zich niet bereid heeft getoond over ont-
RUSSISCH PROTEST AAN DENEMARKEN
Demarken als kleine mogendheid op
de grens van de Westelijke en Ooste
lijke wereld heeft de laatste tijd wel
weer zo het een en ander te verduren,
Kwam het onlangs tot onenigheid tus
sen Kopenhagen en Washington over
de levering van in Denemarken voor
Russische rekening gebouwde tank
schepen, nu krijgen de Denen weer een
veeg uit de Kremlin-pan, waarin, zoals
bekend, meestal moeilijk verteerbare
kostjes worden bereid.
De Sowjet-regering heeft bij de
Deense gezant in Moskou geprotesteerd
tegen „het plan van de Deense rege
ring om op zijn gebied het legeren van
buitenlandse strijdkrachten mogelijk te
maken. Door het toelaten van die
strijdkrachten zal Denemarken een ba
sis voor vreemde mogendheden (leden
Van het Atlantisch Pact) worden. De
huidige onderhandelingen van Dene
marken met de VS in die geest zijn
volgens het protest in strijd met eer
dere verklaringen van Kopenhagen, dat
men het land in vredestijd niet zal
In de moordzaak-Drummond is bijna
twee maanden na de moord een nieuwe
?etuige op het toneel verschenen. Het
's een chauffeur van een vrachtauto,
die in de nacht van 4 op 5 Augustus
een man gezien zou hebben, die zich
achter de auto van Sir Jack Drummond
Verschool.
In bevoegde kringen ziet men m zijn
getuigenverklaring geen aanleiding tot
hervatting van het onderzoek.
Weerbericht
Verwachting tot hedenavond.
WEINIG VERANDERING
Over het algemeen veel bewolking
met enkele buien, voornamelijk in
het Westen van het land. Zwakke
tot matige wind tussen Zuid en
West. Ongeveer dezelfde tempera
tuur als gisteren.
ZATERDAG: Zon op 6.46. onder
18.11. Maan op 18.03, onder 8.08.
openen voor bases van andere mogend
heden".
De Sowjet-regering verklaart, dat
een en ander de veiligheid van Rus
land en andere landen in het Oostzee
gebied in gevaar brengt.
De Deense minister van buitenlandse
zaken heeft gezegd, dat het protest
slaat op besluiten, die nog niet geno-
men zijn en nog door het parlement openlijk dreigement
gERBER zal er in het Westen tussen dc kapitalistische landen onderling een
conflict ontstaan, dan tussen het blok der kapitalistische landen en het
Sowjet-blok, schrijft de Sowjetrussische regeringsleider maarschalk Stalin in een
vijftig pagina's beslaand artikel in het tijdschrift „Bolsjewiek", een officiële uit
gave van de centrale commissie der Russische communistische partij. Het is on
juist te menen, dat West-Duitsland, Groot-Brittannie, Frankrijk, Italië en Japan
tot in het oneindige de Amerikaanse overheersing en onderdrukking zullen vér-
dragen en deze landen zich niet zullen pogen te ontworstelen aan de Ameri
kaanse slavernij. Zij zullen een weg inslaan, die leidt naar een onafhankelijke
ontwikkeling. Deze landen zullen met de Ver. Staten in conflict komen om hun
onafhankelijkheid en natuurlijk de door licn begeerde hoge winsten te
verzekeren, aldus Stalin.
gTALINS artikel is getiteld: ,,De
economische vraagstukken van het
socialisme in de Sowjet-Unie". Het 'be
langrijkste resultaat op economisch
gebied van de tweede wereldoorlog, al
dus Stalin, was de ineenstorting van
een, de gehele wereld omvattende
markt. Dit heeft de algemene crisis
in het kapitalistische wereldstelset
verscherpt. Er hebben zich twee on
afhankelijk van elkaar werkende we
reldmarkten ontwikkeld, n.1. die wor
den gevormd door de Sowjet-Unie,
China en Oost-Europa en de rest van
de wereld. De blokkade der Wester
se mogendheden heeft het aanztén
gegeven aan de thans door de com
munistische staten gevormde markt.
Ik voorspel, zo schrijft Stalin, een
verdere inkrimping van de markten
der kapitalistische staten, hetgeen
hun onderlinge naijver zal vergroten.
j-JET is een fout te denken, dat een
onderlinge oorlog tussen de kapi
talistische staten thans niet meer on
vermijdelijk is. Waarom? Omdat het
wapening te spreken, negeren". Een po
litiek, aldus Attlee, die juist is als een
Labourregering aan het bewind is.
wordt niet noodzakelijkerwijs verkeerd
als een conservatieve regering aan de
macht komt. Bepaald onderzoek van het
bewapeningsprogram kan zin. hebben,
maar men moet niet vergeten, dat de
Westelijke strijdkrachten nog' niet vol
ledig zijn opgebouwd.
Bevan verklaarde gisteravond tegen
over de pers, dat de strijd binnen de
Labourpartij naar zijn mening aan het
luwen is.
De Perzische premier, dr Mossadeq,
heeft in een boodschap aan het Per
zische volk en het buitenland ver
klaard, dat ingeval de Britse regering
niet in gunstige zin zal antwoorden
op de jongste Perzische voorstellen,
Perzië zich verplicht zal zien zijn di
plomatieke vertegenwoordigers tc
Londen terug te roepen. De minister
raad, aldus de boodschap, zou deze
kwestie in een volgende zitting be
spreken.
In het gestelde geval rijst de vraag
of de belangen van Perzië in Enge
land aan een Europees dan wel een
Aziatisch land moeten worden toever
trouwd.
Waarnemers zien in de boodschap
van de Perzische eerste minister een
tot verbreking
„Het kr.n thans wel zeker wor
den geacht, dat de Sowjetrussi
sche buitenlandse politiek een
nieuwe wending heeft genomen,
die er vooral op is gericht te
pogen Europa los te maken van
de Ver. Staten en waarbij er zelfs
nrar zal worden gestreefd de
Europese landen stelling tegen
over de Ver. Staten te doen
nemen", aldus menen deskundigen
te Washington na kennis te heb
ben genomen van Stalins artikel.
In Londense politieke kringen is
men daarentegen van mening dat
Stalins artikel geen nieuwe
wending in de Sowjetrussische
buitenlandse politiek betekent.
Men ziet er een terugvallen in op
de oude. zo niet Leninistische, dan
toch zeker Stalinistische theorie,
volgens welke de kapitalistische
staten voorbestemd zijn om, hetzij
elkander te vernietigen, hetzij
door inwendige ontbinding uiteen
te vallen.
Er zijn echter nog geen officiële
commentaren.
voeren van een oorlog tegen de Sow
jet-Unie voor een kapitalistische
staat of staten gevaarlijker is dan
een onderlinge krijg. De kapitalisti
sche landen maken om propagandisti
sche redenen veel misbaar cwer de
agressiviteit der Sowjet-Unie, maar
weten, dat Rusland hen niet zal aan
vallen. In de praktijk is de worsteling
tussen de kapitalistische staten onder
ling om het behoud of uitbreiding
hunner markten en de wens om zich
van concurrenten te ontdoen, ster
ker gebleken dan de tegenstelling
tussen de kapitalistische en de socia
listische leerstellingen.
Een oorlog kan worden voorkomen,
maar dan moet het imperialisme wor
den vernietigd.
Ten slotte vermeldt Stalins artikel
enkele voorwaarden, die volgens hem
moeten worden vervuld om het so-
sialisme in communisme te doen
overgaan. De voortbrenging der maat
schappij moet zonder onderbreken
toenemen. De tegenstelling tussen
productiekrachten en productiever
houding moet worden opgeheven en
voor de vrije ontwikkeling van de
burger moet een werkdag van zes of
vijf uur komen.
Stalins artikel wordt beschouwd als
een inleiding tot het Zondag in Mos
kou beginnende congres der Russi
sche communistische partij,
tussen Perzië en Engeland in geval
Engeland niet binnen twee dagen Vanaf Maandag zal de rantsoene-
waarna de door Perzië gestelde ter- ring van thee in Groot-Brittannië op-
mijn is afgelopen) in gunstige z>n zal geheven zijn. Vlees, eieren, spek, kaas,
hebben geantwoord op de jongste boter en andere vetten blijven nog op
Perzische nota over de oliekwestie. I de bon.
moeten worden besproken.
van de diplomatieke betrekking
Ervaren diplomaten bij de Verenigde
Naties te New York beschouwen het
feit dat de Sdwjet-Unie besloten heeft
haar meest vooraanstaande deskundi
gen inzake de Verenigde Naties naar
de Algemene Vergadering te zenden
als een sterke aanwijzing, dat de rege
ling tc Moskou van plan is een „vre-
eu desoffensief in Azie" te lanceren.
(Van onze Haagse redacteur)
ALGEMEEN is aangenomen, dat de tweede huurverhoging omstreeks 1 Januari
1953 zou ingaan. W« vernemen thans, dat het zeer twijfelachtig geacht moet
worden of men tegen die tijd met de enorme en moeilijke voorbereiding ervan
Eereed zal zijn. De afgetreden minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting,
mr dr J In 't Veid, had reeds «en verzoek aan de Sociaal Economische Raad
eerioht óm advies over de nieuwe maatregel en over de wijze, waarop hij uitge
voerd zal moeten worden. Dit advies zal nu uitgebracht worden aan zijn opvol-
rer ir H B J Witte; er moet nog worden afgewacht, of deze, wat de woning-
huren betreft, de voetsporen van zijn voorganger zal drukken.
AFGEZIEN daarvan zal de Sociaal
Economische Raad, wil hij een ge
fundeerd advies uitbrengen, heel wat
tiifl nodig hebben om met dit werk ge
reed te komen. Er is uit de Sociaal
Economische Raad een commissie be
noemd die weer enige sub-commis-
s£s heeft - ter bestudering van het
vraagstuk. Is deze commissie met haar
conclusies gereed, dan moet ®^ad"
7iin eoheel er nog e^n oordeel over
uitspreken en pas dan zal ir Witte van
het advies kunnen kennis nemen. Hij
zal vervolgens dienen nai te gaan, of hij
zfch er geheel mede kan verenigen en
zó niet, welke wijzigingen behoren te
worden aangebracht en hoeJiet wets
ontwerp, dat aan de Staten-Geneiaal
wordt aangeboden, zal moeten luiden.
Ook de Tweede en de Eerste Kamer
hebben weer enige tijd nodig voor de
behandeling. Men mag dus aannemen,
dat het minstens voorjaar zal worden,
alvorens de huurders dieper in hun zak
moeten tasten, om de meerdere huur
penningen te voldoen.
De problemen, die aan een huurver
hoging vastzitten, zijn vele. Daar is in
de eerste plaats de kwestie van het
percentage van de verhoging. Hierbij
staan scherp tegenover elkaar de huis
eigenaren. die eigenlijk pas tevreden
rijn, als het huurpeil verhoogd wordt
tot 220% van het vóóroorlogse peil
zulks in overeenstemming met de al
gemene stijging van kosten en de
huurders, vertegenwoordigd voorname
lijk door de vakbonden, die trachten de
verhoging zo beperkt mogelijk te hou
den. De Sociaal Economische Raad en
uiteindelijk de minister zullen het
juiste midden trachten te vinden.
De vraag, die voorts beantwoording
behoeft en die mede in de studie van
de Sociaal Economische Raad betrok
ken is, luidt: zal de verhoging volledig
ten goede komen aan de huiseigenaren,
of krijgen zij slechts de beschikking
over een deel daarvan en wordt de rest
in een door de overheid beheerd fonds
gestopt, dat de bouwnijverheid ten
goede komt? En hoe moet in dat laat
ste geval de verhouding zijn tussen
beide percentages? Ook hieromtrent
tasten wij nog in het onzekere.
Zeer belangrijk wordt, welke com
pensatie tegenover de huurverhoging
komt te staan. In de loon- en prijspoli
tiek van de regering kan een compen
satie uiteraard niet uitblijven. Een
algemene loonsverhoging, die de ver
grote huur-uitgaven opvangt, zou wel
de gemakkelijkste weg zijn, doch
tevens tot onbillijkheden leiden. Allen,
die niet in loondienst zijn zelfstandi
gen, rentetrekkers, ouden van dagen,
die ondersteuning genieten, enz.
zouden hun inkomsten niet zien ver
meerderen, doch wel zouden zij ge
troffen worden door de verhoging van
de huren. We zullen moeten afwach
ten, wat er te tien aanzien uit de bus
zal komen.
De Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken zonder portefeuille,
mr. Luns, is Donderdagmiddag in Brus
sel aangekomen. Hij zal Zaterdag met
de Belgische minister van Buitenlandse
Zaken, Van Zeeland, het noenmaal ge
bruiken.
De Sowjet-delegatie zal bestaan uit
de minister ,van buitenlandse zaken
Wysjinsky, die als leider zal optreden,
de onderminister van .buitenlandse za
ken, Gromyko, die gedurende drie ja
ren afgevaardigde bij de Ver. Naties is
geweest en Sobolef, een voormalige
assistent-secretaris-generaal van deze
organisatie. Ook wordt veel betekenis
gehecht aan het besluit van het Krem-
lin om Malik, die eigenlijk vorige
maand zou vertrekken, in New York te
laten blijven. Malik staat bekend als
een deskundige op het gebied van
Aziatische aangelegenheden. Men acht
het waarschijnlijk dat de nieuw
benoemde ambassadeur te New York,
Zaroebin, de delegatie zal versterken.
In kringen die nauwe relaties onder
houden met Sowjetrussische diploma
tieke kringen is veertien dagen geleden
reeds voorspeld, dat de Sowjet-Unie
een „algemeen vredesaanbod voor een
regeling van het Koreaanse vraagstuk
en alle andere belangrijke problemen
in het Verre Oosten" zal doen.
MA hetgeen wij hebben geschreven
over de pogingen om in Straatsburg
tot een Europese federatie te geraken, is
er opnieuw reden om dicht bij huis te
blijven. Want op internationaal terrein
is er weliswaar een grote mate van
overeenstemming tussen België, Neder
land en Luxemburg, maar dat wil nog
niet zeggen, dat 't instituut, dat zich als
Benelux aandient, op waarlijk hechte
fundamenten is gegrondvest. Het is wel
wat romantisch om België en Nederland
te vergelijken met de koningskinderen,
die „malkander zo lief hadden", maar
dat het water, dat beide landen scheidt
met de dag dieper wordt, is aan geen
twijfel onderhevig. De liederen van
„Vivat Benelux" zijn verstomd en er
voor in de plaats zijn gekomen minder
welluidende, want zakelijke moties,
waarin de ene partij de schuld werpt op
de andere.
Men kan hierbij de indruk niet van
zich afzetten, dat de argumenten we
derzijds sterk worden aangezet en dat
men van beide kanten denkt: als ik die
ander in een kwaad daglicht stel, kom
ik vanzelf in het zonnetje te staan.
België klaagt Nederland van onwil aan.
Nederland antwoordt met te zeggen: het
is alleen maar onmacht. België beweert,
dat de dreigende schipbreuk van het
Benelux-schuitje is toe te schrijven aan
de weigering van de Nederlandse werk
gevers om de salarissen aan te passen
aan het Belgische peil en ziet derhalve
de moeilijkheden uitsluitend als een
gevolg van Nederlandse koppigheid en
onwil.
Nederland draait het om. De Belgen,
zo redeneert men hier, moeten hun blik
ken niet op het Noorden richten. Er is
een BelgischLuxemburgs probleem.
De Belgen zullen met Luxemburg de
vraag moeten behandelen hoe de na
delen van het te hoge peil van lonen
en prijzen in die landen uit de weg is
te ruimen.
En wat het voorstel van de Neder
landse werkgevers aangaat om een
enquête in te stellen teneinde een
soepele reglementering van de concur
rentie te bevorderen, hierin zien onze
Zuiderburen slechts een listige poging
om nog wat tijd te winnen, terwijl al
vier maanden van kabinetsformatie zijn
verloren gegaan. Wat kan er op deze
wijze van alle goede voornemens terecht
komen?
INTUSSEN neemt men van beide zijden
dezelfde maatregelen en wordt blok
tegen blok gevormd. Terwijl in Neder
land een aantal bonden een brief ge
richt heeft aan de minister van Econo
mische Zaken, zijn in Belêië gevolmach
tigde vertegenwoordigers van een twin
tigtal bedrijven, die bijzonder te lijden
hebben onder de Nederlandse concur
rentie, samengekomen. Na kennis te
hebbben genomen van de alarmerende
toestand, is de vergadering op staande
voet overgegaan tot de oprichting van
een „Verweer- en Actie-Comité" dat
„met alle beschikbare middelen de open
bare mening zal alarmeren en de ver
antwoordelijke instanties ertoe zal aan
zetten onmiddellijk de beschermings
maatregelen te treffen welke, in afwach
ting van de herziening der Benelux-
accoorden, noodzakelijk zijn gebleken".
Er volgt een lijst van bedrijfstakken die
reeds deel uitmaken van bovengenoemd
comité en men staat verbaasd over de
klinkende namen, die een zeker aanzien
aan de actie verlenen.
Het Antwerpse blad „La Métropole"
kondigt een extra nummer aan, waarin
de moeilijkheden van de ondernemingen
werden uiteengezet. Natuurlijk ont
breekt het spectaculaire, waarop het
Belgische volk zo zeer gesteld is, niet.
Er is een comité gevormd onder leiding
van de directeur van één der meest
getroffen industrieën, de Belgisch-
Luxemburgse Tabaksindustrie, om een
grootscheepse demonstratie, liefst met
1000 vrachtauto's, op touw te zetten om
de regering tot protest aan te vuren.
AL moet men deze dingen niet al te
ernstig nemen en niet dadelijk den
ken. dat wij op het kerkhof van de
Benelux staan waar aanstonds de lijk
rede zal worden uitgesproken. Men moet
aan de andere kant nuchter genoeg zijn
om in te zien, dat er allesbehalve een
gunstige Beneluxsfeer bestaat en dat de
ministers van beide landen de aanstaan
de grote conferentie met zorg tegemoet
zien.
Moge het blijken, dat goede vriend
schap een stoot als deze kan verdragen,
en hechter uit de vuurproef te voor
schijn komt.
Japanse verkiezingen
Bij de einduitslag der in Japan gehou
den algemene parlementaire verkiezin
gen blijkt, dat de Liberalen ondanks 'n
verlies van vijf en veertig zetels met
240 zetels sterk in dc meerderheid zijn
gebleven. Voorts is de verdeling als
volgt: Vooruitstrevende partij 85, winst
18: de rechtse socialistische partij 57,
winst 27; de links-socialistische partij 54,
winst. 38 en de communistische partij
nul, verlies 22. Andere partijen kregen
nog samen dertig zetels.
Het succes van de liberale (regerings-)
partij wordt beschouwd als een goed-
ke 'ring van het Japanse volk van de
gedurende en na het einde van de Ame
rikaanse bezetting gevolgde politiek van
de regering-Josjida.
Het verlies van de communisten houdt
een verwerping door het Japanse volk
in van de communistische bewering in
zake een „Amerikaanse overheersing
van Japan".
Op de joto links ziet men een
Japanse student kort vóór de ver
kiezingsdag bij het bord met de
naam van een der candidaten.
1H i
