Zo eindigde
Wereldburger No.
een groie illusie
1 danst op Broadway
OVER DE
naar
„STROOM
de grotten
VAN DE HOND"
van Khadicha
w
York liggen idealen onder hei siof
Gedesillusioneerde Gsrry Devis
t
De ceders vielen tegen
9*1 Konink&ijfc SjtfytiicKop,
Op een zolder aan de rand van New
loopt weer in het gelid
N
rsrss
Windmolens en
zoutpannen
„De gek van Chaillot"
Gesprek met Sta/in
Garry Davis
Weer in hei gelid
Libanon, een merkwaardig land
De bergen in
Rendieren emigreren
Van Lapland naar
Schotland
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1953
DEZE kaart bevestig
(Bijzondere correspondentie)
iedere avond sfopi er een auto voor een theater op Broadway,
een lange slanke jongeman stapt uit en slentert met gebogen
hoofd naar de ingang. .Hallo, mr Davisl" roept de portier en
overhandigt hem een paar brieven, .post uit Europa i" De aan
gesprokene neemt ze schouderophalend aan Ze zijn van vrienden uit
Parijs, die nog steeds geloven, dat rijen met illusies de wereld kan ver
beteren. Illusies met stol bedekt liggen ze op de zolder van zijn huisje
aan de rand van New York: een paar pakken brieven, een rugzak, een
tent en een oude Amerikaanse vliegers-jas In het huisje zeil wonen
ook Nora. zijn vrouw en Joan, zijn dochtertje. Dat zijn geen illusies I
En toch. als Garry Davis deze avond voor zijn gebruikelijke komieke rol op hei toneel komt,
heelt hij een bittere smaak rn zijn mond. Een komieke held wanneer begon dat eigenlijk
GARRY is een rare!" zeiden de
kameraden van de toen 23-ja-
rige vlieger Davis, als hg na
een vlucht over vijandelijk gebied,
zich van hun luidruchtige fuiven te
rugtrok of bij een officieel feest stil
in een hoekje zat te peinzen. Garry
zweeg. Hoe zou hg zyn kameraden
ook kunnen vertellen, dat hg deze
hele oorlog grote waanzin vond?
„Garry is een held!" zeiden ze, toen
hij, boven Duitsland neergeschoten en
op een avontuurlijke wijze naar Zwe
den gevlucht, daar uit een interne
ringskamp ontsnapte en ten slotte in
Amerika terechtkwam. Een held? Ja,
een rare heldToen Garry merkte,
dat zgn machine getroffen was, dat
hij viel, vond hij dat eerst een rechtvaar
dig einde voor het moordende leven,
waarin hij verzeild was geraakt Maar
het mocht niet zo zijn, hg kwam er
heelhuids af. Waarom juist hij Waar
om? Garry verdiepte zich steeds
meer in het netwerk van dergelijke
vragen. Hij las werken van Boeddha,
Lao-Tse Plato, Ghandi en de Bijbel.
Waarom moest er altijd oorlog zgn?
Waarom waren de mensen niet tot
een beter inzicht te brengen? Waarom
leefden de volkeren niet in vrede met
elkaar, hoezeer ze het ook wensten?
Durfde dan niemand de ellendige leu
gen van deze tijd uit te schreeuwen,
zodat iedereen het hoorde.
„Garry is stapelgek" waren de af
scheidswoorden, toen h" rustig en
vastbesloten, als een mens, die een in
nerlijke roeping volgt, in Mei 1948
naar Frankrijk reisde. Daar zou in
September de derde algemene verga
dering van de Verenigde Naties in het
Paleis Chaillot bijeenkomen. Op dit
„wereld-territorium" sloeg een slanke
jongeman rustig zijn tent op, kam
peerde er in en zat overdag op de
trappen van het Trocadero. Hij noem
de zich „wereldburger" en was vast
besloten niet meer van zijn plaats te
wijken, voor het Oosten en het Westen
werkelijk vrede met elkaar hadden ge
sloten. Hjj gaf bereidwillig inlichtin
gen aan alle journalisten en zijn naam
stond al gauw in alle kranten. Onder
zijn foto stond „de gek van Chaillot".
ZO gek was Garry nu ook weer
niet. Hij had niet voor niets aan
het Carnegie-instituut in Phila-
delphia theaterwetenschappen gestu
deerd: hg wist, dat goede ideeën al
leen niet helpen, ze moeten ook goed
geënsceneerd zijn. Hij had alles goed
voorbereid: reeds bezat hg in Parijs
Vele vrienden, jonge mensen als hij,
door de oorlog losgeslagen en teleur-
gesteld over de na-oorlogse politiek
der grote mogendheden, bezield van
een gloeiend idealisme. De scènes lie
pen af als bij een goed toneelstuk. Op
treden bij het Amerikaanse consulaat,
tjOry Davis in rt<< 'legen (lat hij als
Wereldburger No. 1 groot opzien
baarde.
een man, genaamd Garry Davis, geeft
zijn pas terug en verklaart, dat hij
voortaan alleen nog maar „wereld
burger" wil zijn. Zg'n programma: af
schaffing: van de grenzen, opdat alle
mensen in vrede met elkaar kunnen
leven. Daarna slaat hij zijn tent op
binnen het gebied van de Verenigde
Naties. De wereldpers heeft een nieu
we sensatie.
Er zullen nog vele sensaties volgen:
In een vergadering van de VNO staat
dezelfde lange slanke man plotseling
op de tribune en doet een beroep op
het geweten van de vertegenwoordi
gers der wereldmogendheden. Hij
wordt weggeleid. Maar zijn idee groeit.
In het Vélodrome d'Hiver houdt hij
een rede voor 15.000 enthousiaste Pa-
rijzenaars. Bekende Franse schrijvers
verklaren zich solidair met Garry Da
vis, de grijze, populaire professor Gi-
rard brengt de groeten over van pro
fessor Einstein. Tevergeefs waarschuwt
de voorzitter van de Verenigde Naties,
Evatt, voor „verkeerd idealisme". Lord
Boyd Orr, Nobelprijsdrager voor de
WIE herinnert zich niet de sym
pathieke jonge man, die als
„Wereldburger no. I" voor het
Paleis Chaillot kampeerde, zijn
Amerikaanse pas verscheurde, over
de gehele wereld millioenen vrien
den maakte en toen plotseling
weer naar Amerika terugkeerde?
Tegenwoordig zingt en danst de
„Wereldburger no. 1" In een „grap
pige rol" op Broadway. Zo eindigde
een groots idee....
vrede, laat zich inschrijven in het we
reldburger-register. Op Kerstdag 1948
wordt de wereldburger No. 1 door de
Franse ministerpresident ontvangen en
op 31 December richt hij door de radio
een Nieuwjaarsboodschap tot de vol
keren. De wereldpers bericht, dajt.
Garry Davis een reis naar Moskou
voorbereidt, om persoonlijk met Stalin
te spreken.
dat de
eigenaar hiervan "als wereld
burger ingeschreven is. Hij zal
steeds volgens de beginselen van het
wereldburgeridee handelen". Dit stond
op de wereldburgerkaarten te lezen,
die door het „Internationale Wereld
burger-Secretariaat" in Parijs uitge
geven werden. Als een lawine zwol
de beweging aan. De gemeenteraad
van 'n stadje aan de Zuid-Franse grens
verklaarde, dat het gehele stadje zich
als „eerste wereldburger-gemeente'
bij Garry Davis aansloot. Elf millioen
mensen in 76 landen vroegen eer „we
reldburgerpas" aan. Toen Garry's
verblijfsvergunning in Parijs afgelo
pen was, stuurde hij de formulieren
aan de politie terug en schreef, dat hg
niets te maken wilde hebben met de
„eeuwige papierstryd, die alle lege
ringen met hun onderdanen voeren".
Zijn verblijfsvergunning werd toch ver
lengd.
De volgende scène zou voor de ge
hele wereld worden opgevoerd: samen
met mr Usborne, lid van het Engelse
Lagerhuis, werden voor 1950 verkie
zingen voor een wereldparlement uit
geschreven, waarbij telkens door een
millioen kiezers één afgevaardigde
gekozen zou worden. De „Liga der
wereldregering" had dit plan reeds
een jaar tevoren aanekondigd; ze ba
seerde zich op de door 84 Amerikaan
se Congresleden geëiste wereldfedera
tie van wetgevende volmacht. In
Europa werd het idee van de „wereld
beweging voor Federatieve Wereldre
gering" gepropageerd door Lord Be-
veridge en Lord Boyd Orr. Toen
kwam de grote teleurstelling, die
volgens de sceptici móest komen: Ra
dio Moskou brandmerkte op 20 Maart
1950 de wereldburgerbeweging, die
reeds illegaal naar Russisch gebied
overgeslagen was, als „cosmopoliti-
sche gezindheid, gevaarlijk voor de
grondslagen van de Sovjetstaat....
IEMAND weet wat zich toen in
het hart van Garry Davis af
speelde. Hy zweeg en hoopte
nog; hy kon - en hy wilde niet geloven,
dat Rusland zich werkeiyk tegen zyn
beweging verzette. Communistische
vrienden in Frankrgk steunden hem.
Dus doorgaan! Maar de regie klopte
niet meer. De grote held van het we-
reldburgerdom werd een figurant on
der de leiding van machtige en gewe
tenloze regisseurs.
„Mouvement pour la compréhen-
sion mondiale" stond op de deur van
de tweede verdieping van een groot
kantoorgebouw in de Rue de óramont
in Parijs, de centrale van de wereld-
lui rgero rganisatie. Hier kwamen
iedere dag duizenden brieven binnen
uit de gehele wereld, hier werkten al
gauw twee dozgn secretaressen; hier
werd gediscussieerd, (1e „Peuple du
Monde" geredigeerd, de „wereld van
morgen" voorbereid. Maar Garry
werkte het liefst in zijn kleine ka
mertje in het „Hotel des Etats Ij nis"
op Montparnasse, waar hy eenzaam
voor zich uit zat te staren, net als
toen in (le oorlog
Wat hielp de wereldburgerpas?
Wat alle proclamaties? Toen Garry
naar Engeland wilde reizen, werd
hem het visum geweigerd; hij had al
een helicoptère gecharterd, om van
daaruit met een luidspreker zijn En
gelse vrienden toe te spreken - maar
de Engelse luchtvaartwet schreef
voor, dat hg minstens 1000 voet boven
de grond moest blijven. Toen hij zich
roet zijn slaapzak voor de Parijse mili
taire gevangenis installeerde, uit protest
tegen de arrestatie van een jonge
Fransman, die uit ideeële overwegin
gen dienst had geweigerd, bleef zgn
actie zonder succes. Maar in Duitsland
wachtten nog meer dan 100.000 vrien
den op hem. De Duitse autoriteiten
gaven hem echter geen visum. Onder
de Rijnbrug in Kehl sloeg Garry nog
eens voor een paar dagen zijn tent
op. Het was Kerstmis 1950. Twee jaar
GARRY DAVIS
geleden was hjj op deze dag de gast
geweest van de Franse ministerpresi
dent
En toen hoorde tnen steeds minder
van de „wereldburger No 1". Tot hy
op een dag met een Frans emigranten-
schip naar Amerika terugkeerde. „Ik
loop maar weer in het gelid", zei hy
bij zijn afscheid tegen de journalisten.
„Ik voel me beslist geen martelaar;
ik heb alleen Ingezien, dat men met
illusies alleen de wereld niet kan ver
anderen".
Nu zingt en danst „wereldburger n».
1" op Broadway. „Beter een komiek
op het toneel dan in het leven", moet
Garry Davis eens gezegd hebben.
„Sommige dingen hebben tyd nodig.
Men moet kunnen wachten en naden
ken, veel nadenken - en in zyn eigen
kring het juiste doen, al bestaat het
ook maar uit een figurantenrolletje
dat een mijner kennissen, een nu al
jaren rustend kapitein der Java-China-
Japan Lijn, er nog altijd met een ze
kere trots over spreekt, dat de vroegere
Belgische koning wekenlang zijn gast
aan boord is geweest. En niet alleen
de kapitein was er trots op, de hele
bemanning leefde sterk met deze „eer'
mee.
Het zou dwaas zijn op dit menselijk
gevoel van trots neer te zien. Vooral,
wanneer een vorst werkelijk „vorste
lijk" leeft. En dan bedoel ik niet, zoals
ex-koning Faroek, zich badend in over
dadige weelde, maar waardig de hoge
post, waartoe hij geroepen is bekleedt;
dan kunnen wij allen veel van hem
leren en hoe dichter wij ons bij hem
bevinden, hoe sterker de goede invloed,
die van hem uitgaat, op ons zal over
gaan. In dit opzicht zouden wij alien
er zeker mee gebaat zijn, wanneer wij
(Van een bijzondere medewerker)
EEN van de aantrekkciykste tochten die men met een (overigens zeer kost
bare) huurauto in Libanon kan maken, voerde ons dezer dagen vanuit
Beyrouth langs de kust naar het Noorden, waar wy een bezoek wilden
brengen aan de beroemde Ccderbosscn en de grotten van Khadicha. Het eerste
doel van de rit, die ons aanvankelijk voerde over een prima, doch zeer bochtige
weg was de tachtig km naar het Noorden gelegen stad Tripoli. Onmiddellijk
buiten Beyrouth kregen we een ogenblik de indruk of we ergens reden tussen
Enkhuizen en Hoorn. Alleen met dit verschil, dat we in de Streek aan weers
kanten van de weg appels- en perenbomen zien en hier de dadelpalm-en met hun
geschubde stammen, hun mooi donkergroen varenachtig blad en de nu m het
late najaar diep oranje gekleurde trossen dadels. Ook doken telkens plukjes
bananenbomen met de grote trossen vruchten op. Het landschap veranderde
echter snel van karakter. Weldra werd de weg aan de linkerzijde direct begrensd
door het water van de Middellandse Zee en rechts door loodrecht oprijzende
rotswanden.
de uit het vroegere Amsterdam ook zo
bekende „aapjes" gebruik gemaakt. Op
hun uiterste gemak stappen de paardjes
(voor elk wagentje twee) voort en de
toerist kan op die wijze op minder-
Amerikaanse manier de merkwaardig
heden van deze stad in ogenschouw
nemen,
WE PASSEERDEN de Nahr el Kalb
(Stroom van de hond), een wa
ter, dat zijn typische naam dankt
aan een legendarische hond, genaamd
Lycus, die tijdens een geschil bij de na
dering van de vijand zo hevig begon te
blaffen, dat men het op UIT1 *oers ie zetten naar uc
stand kon horen en zich ten. De wegen waren niet al te breed,
gereed maken om de vij de bochten vele en de auto hijgde be
staan. De Nahr el Kalb hoorlijk bij de forse klim naar de bijna
een kleurig dal en mondt u twee(juizend meter hoog gelegen grot-
Lang nadat we deze beroemde rivier ten van ja Khadicha. Intussen genoten
waren gepasseerd, bracht de auto ons we voortdurend van fraaie vergezichten,
bij de wondermooi gelegen baai van Langs een uiterst smal bergpaadje
Jounie, die wordt beheerst door het op kwamen We bij de grot. We gingen er
een hoge bergtop geplaatste grote beela binnen en genoten al direct van de
van Notre Dame du Liban - 4 ;-
E LIETEN Tripoli weer achter
ons en reden nu het gebergte in
om koers te zetten naar de grot-
heerlijke en welkome koelte. De grot is
Findeliik naderen we de stad Tripoli, niet groot, maar het zeldzame verschijn
nnc nncf wpt'fi 26- cpI van Hp cfrillicfn pn fflsrinprpnHf» vot
in welks omgeving ons oog werd ge
troffen door aa.n de kust opgestelde
kleine windmolens, die in de constante
Zuidwesten wind stonden te
sel van de grillige en fascinerende vor
men, de stalagtieten en de stalagmie-
ten, maken op de bezoeker wel een bij
zondere indruk. Een indruk, die nog
h aaien Zii malen het zeewater om- wordt verhoogd door het felle ruisen
naar {je zoutpannen, die als sawahs van een stortbeek, die met grote snel-
♦ransffewiis tegen het gebergte zijn aan- heid door de grot stroomt om zich even
ïcird De felle zon, waarvan het sto- verder als waterval met donderend ge
vende' licht maandenlang door' geen raas in het dal te storten,
wnlkie wordt onderschept, doet het wa- Toch waren we na de duisternis en
i^r in de pannen verdampen. Op die de te vochtige koelte van de grotten
wordt hier mooi, wit zout ge- weer blij in het felle zonlicht te staan,
Óen doch toen we de reis voortzetten naar
hót nlaatsie Chekka, een lange in de Ceders, verlangden we weer naar de
vi® iimnal on 1 si41 cfc lrcialia ióvi i rt hraortviorlft ririniemif ix/ptfi
TEGENWOORDIG maken de meeste eens een reis mochten maken met onze
vorsten, die een verafgelegen land tegenwoordige Koningin of haar
willen bezoeken, hun reis per vlieg- Moeder! Maarde bijbel leert ons,
machine. Toch komt het nog wel voor, dat er EEN vorst is, in wiens gezelschap
dat zij per schip reizen. Ik herinner me, wij ons altijd KUNNEN bevinden. De
l.-overigens vrij onbekende profeet
Micha herinert ons daaraan, als hij
(Micha 68) eenvoudig zegt: „wandel
ootmoedig tnet Uw God".
„Met" God. dat betékent: In gezel
schap van God. Micha bedoelt hier niet,
dat wij gebogen onder ons gevoel
van onwaardigheid tegenover den al-
machtigen, vlekkelozen God ons voor
Hem in het stof zouden moeten buigen.
Hij denkt aan God als „onze vriend",
onze metgezel, zoals de bijbel elders zo
eenvoudig zegt „Henoch wandelde met
God". Het gaat hier niet om het oot
moedige hart, maar om het ootmoedige
LEVEN. Mensen, die hoogmoedig en
trots door het leven gaan, leven niet
alleen verre van hun medemensen, maar
ook van God. Jezus onthulde ons het
hart van God, toen hij zei: „neem Uw
juk op U en leer van mij, want ik ben
zachtmoedig en nederig van hart".
WANT God zelf is nederig. „God is
machtig, maar toch veracht hij
niemand" staat in het boek Job. Hjj is
de geduldige, onvermoeide dienaar van
Zijn eigen schepping. Hij maakt ge
bruik van kleine dingen, Zijn „proces"
met de wereld is langzaam. Wanneer
wij Zijn lessen in de natuur beschou
wen, zien wij dit direct. De mensen
kunnen donder en bliksem nabootsen
op het toneel. Maar geen mens kan een
zaadje maken, waaruit straks een plant
zal groeien! Een geleerde natuuronder-
zei eens in een lezing: „Er is niets, dat
mij zozeer heeft geleerd in God te ge
loven, als de dauwdruppel".
Wij mensen willen de dingen gewoon
lijk overhaasten terwijl wij vergeten,
dat alles zijn tijd moet hebben in Gods
wereld. Want God DWINGT ons niet
met harde hand, mede te bouwen aan
Zijn koninkrijk op aarde, maar Hg wil
ons innerlijk overtuigen, dat wij
ALLEN zelfs de „kleinsten" onder
ons daartoe moeten medewerken en
dat eist tijd. Als kleine jongen was ik
altijd gewoon, bij het in elkaar zetten
van kleine houten aardigheidjes zelf
vervaardigd met houtzagen spijker
tjes te gebruiken. Dat gaat gauw, maar
mijn grootvader zei: „Laat de spijkers
thuis en lijm het aan elkaar, wacht
een dag, dan zit het goed vast". Dat
woord kan ons veel leren: een vijf- of
tienjarenplan lijkt ons lang, maar wij
vergeten, dat vele kathedralen meer
dan een eeuw vorderden om „klaar" te
zijn. Wij willen onze wereld graag
„gauw" weer welvarend zien. Maar,
alleen als wij „ootmoedig" werken, is
God onze metgezel. Op elk gebied van
het leven geldt het: toewijding aan onze
plicht, in de kleinste dingen zelfs. Dit
vraagt God.... onze metgezel van ons.
Dit is mede vooral een woord voor
alle onderwijzers, opvoeders en jeugd
leiders. Vraagt enig werk in de wereld
méér ootmoed, méér zelfovergave, dan
dit? Het is „ootmoedig" werk. MEN
ziet er weinig van, maar wanneer wij
DAARIN onze vreugde en trots vinden,
het verrichten met goede wil en trouw,
kunnen wij zeker zijn, dat wy ons in
Gods gezelschap bevinden.
QEZER dagen zijn uit Lapland weer
tien rendieren in Schotland aange
komen om zich te voegen bij de vijf
dieren die reeds in het Rothiemurchus
Forest Reindier Reservaat zijn inge
burgerd. De eerste zending bestond uit
acht heesten, maar een kalf ervan is in
quarantaine gestorven en het enige
vrouwtjesdier dat drachtig was stierf
spoedig daarop. Een derde dier is in
Juni door onbekende oorzaak gestor
ven. De tweede zending bestaat uit een
mannetje en tien vrouwtjes. Dit is de
laatste zending in een experiment dat
Zi iZIZZ.Z \'ai}. driejaar zal wor-
DE CEDERS VAN DE LIBANON
nittfehouwen tunnel en langs koelte terug, waarmede opnieuw werd eigenlijk niet in de nazomer, maar in s Avonds laat waren we eerst in Bey-
erote cementfabriek bereikten we bewezen welk een wispelturig wezen de winter gaan zien. Wel valt de eigen- routh terug. Ook trokken
tenslotte Tripoli, waar in vergelijking de mens eigenlijk wel is...
ae
we nog naar
fiardige "vorm van de boom op alsmede het Zuiden van Libanon, naar Saida en
de doordringende harsachtige geur. Tyr, plaatsen die reeds in de Oudheid
durende deze periode in de Schotse
Hooglanden blijken te floreren zal
die de dieren naar sWuZTheen
len(S1Bevrouth" direct de betrekkelijke Tot mijn grote spijt moet ik zeggen, de doordringende harsachtige geur. iyr. piaaxsen aie reeasi ui ae ouaneia overgebracht, voorziet een tiilwS
n Hf» Graten opvalt. Er wordt hier dat de beroemde Ceders ons wel wat Maar straks tijdens het skiseizoen zul- giote beKfndheid genoten. Doch daar- ae rendieren de schapen in vele rioi
minder van taxi's, doch meer van tegenvielen, al moet men de Ceders len we iuer nog eens terugkeren. over een volgende maai. van Schotland zullen overtreffei
n.1. minder
