Objectieve reportage
Michel Gordey
van
VATICAAN EN VRIJHEID
Drie en een half jaar „In de
schaduwen van het Kremlin
Wim Dussels „Tjot' voorziet in
een grote leemte
VISUM VOOR
MOSKOU
Amerikaans journalist van
opvallend boek
Russische afkomst schreef
over Sovjet-Unie
Mijn indrukken uit
de Sovjet-Unie
ZATERDAG 22 NOVEMBER
BOEKENNUMMER
VVyAS VERLEENDE VISUM SLECHTS PROEF?
Boeiende handleiding
DIE VERHAAL VAN
JAN VAN RIEBEECK
Amerika en de verkiezing
van een president
Rus van geboorte
Eerlijk getuigenis
Eenzijdige kunst
Waar houdt de macht der Kathoheke Kerk op?
uR .s zeer
Ernstig gemeend werk
van Paul Blanshard
Bedel! Smiih analyseert de Russische politiek
Bij de Nederlanders in Korea
Ruige reportage, goed
geïllustreerd
Een objectief en zeer
nuchter relaas
Maaike de kleine Oranje
De wereldgeschiedenis
in een notedop
Schemering over Sjanghai
ninniiiiiiiniiinnïïnnniiiiiiiniRiiniiiiniiniiiinnnïïmïïinnii
£R IS OVER HET LEVEN in de Sovjel Unie veel lileraiuur
verschenen. Voor zover deze geschriften door de Russen zelf
geinspireerd zijn of geschreven zijn door westerse communisten
die een bezoek aan de U S S.R. hebben gebracht, willen zij de
lezer doen geloven, dat het onmetelijke rijk een Paradijs op aarde
Is, waar geluk en voorspoed, welvaart en arbeidsvrede heersen,
de cultuur een hoge trap van ontwikkeling bereikt heelt en de
vrijheid een algemeen goed geworden is Als tegenstanders van
het Sovjet-regiem aan het woord zijn, krijgt men een sombere
schildering van armoede en knechtschap, van geestelijke onder
drukking en van onmenselijke arbeidsmethoden.
W7AAR LIGT de waarheid? En wie is
in staat een onbevooroordeeld, ob
jectief beeld te geven van wat er in
Rusland gaande is? Zij, die in de ge
legenheid waren de USSR te bezoeken
en er rond te reizen, te spreken met
de bevolking, fabrieken te bezichtigen,
voorstellingen in schouwburgen bij te
wonen, op scholen een kijkje te nemen,
In winkels en warenhuizen rond te
neuzen en het leven in een Sovjet
gezin gade te slaan, gingen meestal
met hun gevestigde sym- of antipathie-
en op speurtocht uit, om uit wat zij te
zien en te horen kregen de rechtvaar
diging van deze sym- of antipathieën
op te bouwen.
Binnenkort zal in Nederlandse ver
taling onder de titel „Visum voor
Moskou" een boek verschijnen van
Michel Gordey, die getracht heejt elke
vooringenomenheid uit te schakelen,
toen hij voor een verblijf van drie en
zestig dagen naar de Sovjet-Unie ver
trok. Hij verwachtte niet daar de he
mel of de hel aan te treffen. Hij ging
er open heen, alleen bezeten door een
ontzaglijke nieuwsgierighed en met
de vaste wil de menselijke wezens te
leren begrijpen en aanvoelen.
Dat was een uitstekend uitgangs
punt. Bovendien leek Michel Gordey
door zijn afkomst, door zijn perfecte
kennis van de Russische taal en door
zijn kennis, zijn werk en zijn ervaring
de aangewezen man om een zo eerlijk
mogelijke reportage van het leven in
de Sovjet-Unie te leveren. Om deze
redenen verdient „Visum voor Moskou
de bijzondere aandacht, temeer daar
de auteur zich volkomen bewust
van de onmogelijkheid om in twee
maanden een volledig inzicht in het
leven en streven van de USSR te krij
gen getracht heeft zoveel mogelijk
aspecten van het wezen der Sovjet-
Unie in zijn beschouwingen te betrek
ken. Hij wijdt in zijn boek hoofdstuk
ken aan de straten en de mensen op
straat, aan de erediensten, aan de prij
zen en inkomens en de levensstan
daard, aan het kunstleven, aan de
DIT IS een vertelling met plaatjes
van Piet Worm. Ze stamt uit de tijd
der herdenking van het 300-jarig be
staan van Kaapstad en is een uitgave
van de Nederlandse Bank voor Zuid-
Afrika N.V. te Amsterdam. Piet Worm,
wiens prentkunst alom bekend is, heeft
alles wat aü in beeld bracht van een
toelichting in het Zuid-Afrikaans voor
zien en hoewel de tekst te sober is om
geschiedvorsers daaruit gegevens te
laten putten, is ze voldoende om ieder
te laten weten wat er aan de Kaap drie
eeuwen geleden te koop was. Fotogra
feren kon men toen nog niet en wü zijn
er dan ook niet helemaal zeker van of
Jan, zijn vrouw of zijn scheepsvolk er
precies eender uitzagen als zij hier zijn
getekend, maar dat is ook niet de be
doeling geweest.
VLAK VOOR DE DAG, waarop de
Amerikaanse burger zjjn nieuwe pre
sident moest kiezen .ontvingen wij
door middel van de Voorlichtingsdienst
van de Verenigde Staten een voortref
felijk boekje van de bekende radio
spreker H. v. d. Mandere, waarin deze
alles vertelt wat degene, die in de we
reldpolitiek enig belang stelt, bü deze
verkiezingen eigenlijk zou moeten
weten.
Het is uitgekomen in de Zilver
meeuw-serie van Service in Den Haag.
Hoewel dus eigenlijk te laat voor
de afgelopen verkiezingen, blijft dit
kleine boekje ook voor de toekomst
zijn waarde behouden, vooral ook om
dat de politieke verhoudingen tussen
congres, senaat en nresident door de
schrijver voortreffelijk zijn geschetst en
omdat het ook overigens een aantal
statistische gegevens bevat, die voor
v$l$A yan belang kunnen zijn.
Het Kremlin, gezien van de Moskwa
jeugd en de opvoeding, aan de „koel-
toera" en het nationalisme, aan de Rus
sische wereldbeschouwing, aan de Sov
jetpropaganda, de denkbeelden over
oorlog of vrede, aan de verhouding tot
Amerika en aan tal van andere facet
ten van het voor velen nog altijd ge
heimzinnige Rusland.
MICHEL GORDEY werd in 1913 in
Rusland geboren uit Wit-Russische
ouders, die in 1920 het land verlieten
en na omzwervingen in Letland en
Duitsland zich uiteindelijk in Frankrijk
vestigden. Michel studeerde rechten
aan de Parijse universiteit en oefende
het beroep van advocaat en procureur
uit, totdat hij in dienst trad bij de
Franse infanterie en later bij de Gene
rale Staf. Hij trok, nadat hij bij de be
zetting van Frankrijk gedemobiliseerd
was, naar Amerika, waar hij in de jour
nalistiek ging.
Toen Frankrijk bevrijd was, werd hij
Amerikaans correspondent voor Paris-
Presse en in 1946 volgde zijn benoe
ming tot diplomatiek reizend corres
pondent voor France-Soir, één van de
belangrijkste dagbladen van Frankrijk.
Zijn werk voerde hem o.a. naar de Al
gemene Vergaderingen van de Ver
enigde Naties, naar Duitsland, Polen,
Joegoslavië, Tsjechoslowakije. Zwitser
land, Zweden, India, Indo-China en
Australië.
Het mag enige verwondering wek
ken, dat Gordey zijn visum voor Mos
kou van de Russische autoriteiten ge
kregen heeft. „Ik ben nooit bijzonder
sovjet-gezind geweest", zegt hij zelf
„en overigens ook niet systematisch
anti-sovjet. Ik heb altijd in mijn arti
kelen mijn hoop op vrede, op een Rus
sischAmerikaanse samenwerking
uitgesproken, maar ik heb nooit be
paalde geweldmethoden goedgekeurd,
die de USSR na de oorlog, in Europa
en elders, heeft toegepast" Hij gelooft,
dat zijn visumeen proefneming
was. Een proefneming, die er in be
stond, een „burgerlijk journalist" toe
te laten, die niet als „communisten
vreter" bekend stond en die een aan
hanger scheen van internationale ver
standhouding en samenwerking.
Het kon niet uitblijven, dat Michel
Gordey tijdens zijn verblijf in Rusland
herhaaldelijk stuitte op strenge consig
nes en gesloten deuren, maar hij drong
toch dan hier en dan daar door en ver
zamelde zijn gegevens zo onafhanke
lijk mogelijk.
LJET IS MOEILIJK na de bonte men
geling van mededelingen en me
ningen over Rusland, waarmede wij
overstroomd zijn, te beoordelen, in
hoeverre Gordey erin geslaagd is een
objectief en waarheidsgetrouw verslag
van zijn in boekvorm verschenen be
vindingen te leveren; het maakt in elk
geval de indruk van een eerlijk ge
tuigenis, van een conciëntieus onder
zoek naar de oorzaak van de ontelbare
controversen, die de buitenstaander
het spoor zo vaak bijster doen worden.
Wanneer we ons willen opsluiten in
een op verwarrend feitenmateriaal ge
baseerde volledige afwijzing van het
tegenwoordige Rusland, dan kunnen
we dit boek beter terzijde leggen.
Maar wensen wij ons oordeel het
blijft een afwijzend oordeel te fun
deren op een tegen elkaar afwegen van
wat ten voordele en ten nadele van de
Sovjet-Unie gezegd kan worden, dan
treffen wij in „Visum voor Moskou"
een boeiende handleiding aan.
Het is verleidelijk om uit het boek te
citeren. Laten we volstaan met enkele
samenvattingen. Bij het zien van een
anti-Amerikaans toneelstuk bleek Gor
dey, dat de primitieve bruutheid van
de Amerikaanse „businessman", de on
zedelijkheid van de jonge Amerikaanse
vrouwen en het politieke opportunis
me van de Amerikaanse militairen en
leiders breed worden uitgesponnen en
door de toeschouwers gretig worden
aanvaard.
Doch na een ander stuk gezien te
hebben, waarin de Russische weten
schap verheerlijkt wordt, kwam hjj tot
de conclusie, dat de plompe vaststel
ling van de „superioriteit van de sov
jet-wetenschap", de volslagen minach
ting voor de geleerden van de „andere
wereld", de zeer duidelijke aanwijzing,
dat een internationale samenwerking
onder de huidige omstandigheden on
mogelijk is, tal van sovjetintellectuelen
moeten schokken, vooral van de oude
re generatie.
JORDEY ONTDEKTE de volkomen
eenzijdigheid van de kunst, het ab
solute geloof, ook van intellectuelen,
in de waarheid van de sovjetpropa
ganda en de immense verering van de
alwetende en algoede Stalin. In een
gesprek, dat hij had met een zekere
Tsjerkassow over het wezen van de
vrijheid, antwoordde laatstgenoemde:
„Wij hebben geen tijd te verliezen
met nietige controversen. Wij moeten
het socialisme, vervolgens het commu
nisme opbouwen. Al deze ijdele dis
cussies dienen nergens toe. Ik heb ver
trouwen in Stalin: hij heeft van mijn
land gemaakt wat het op het ogenblik
is. Hij heeft de oorlog gewonnen. Hij
heeft dus ook in literaire of weten
schappelijke kwesties gelijk".
Aan de andere kant geeft Gordey
een beschrijving van een met grote
blijdschap in de kathedraal van Mos
kou gevierd Paasfeest en vertelt hij
van de toenemende welvaart en de
toenemende koopkracht ook van de
eenvoudigste Sovjetburgers.
Hieruit blijkt dat de auteur al be
schrijft hij veel feiten en verschijnse
len, die ons niet onbekend waren er
ernstig naar gestreefd heeft beide
kanten van de Sovjet-Unie zo eerlijk
mogelijk te belichten. Ten slotte blijkt
dat ook uit zijn „inventaris van mis
vattingen."
Wat de Westerse wereld betreft, somt
hij als zodanig op: de sovjetmensen
zijn barbaren; de sovjetmensen zijn
(in vergelijking met het Westen) tech
nisch achterlijk; de sovjetmensen staan
op het punt een agressie tegen het
Westen te beginnen; de sovjetmensen
zijn slaven, die er slechts op wachten
uit hun slavernij bevrijd te worden.
De misvattingen van de Russen zijn:
de beschaving van de Westerse landen
is in volledig verval; de Westerse lei
ders zijn oorlogsophitsers, maar de
volkeren van het Westen verdedigen
de vrede en zijn vol sympathie voor de
Sovjet-Unie; het Westen maakt zich
gereed de Sov^fet-Unie aan te vallen,
omdat „het kapitalisme oorlcjj in zich
draagt als een wolk het onweer"; de
Westerse volken leven in ellende en
verdrukking. Zij wachten er slechts op
ervan bevrijd te worden.
DIT BOEK is geschreven door Dr. P.
C Visser, voormalig ambassadeur te
Moskou en uitgegeven door Van Holke-
ma en Warendorf N.V. te Amsterdam.
Het is vlot geschreven en dat was te
verwachten van de man, die over de
Karakorum-expeditie welke hij met
zijn vrouw als trouwe partnerin onder
nomen heeft, boeiende reportages heeft
geschreven. Dit boek is vooral merk
waardig omdat de schrijver in de felle
strijd welke tegenwoordig in een zenuw-
oorlog tussen Oost en West Europa
wordt uitgevochten geen partij kiest al
blijkt dan ook uit menige beschouwing,
dat hij Rusland bekeek als een goed Ne
derlander, die, als hij kiezen mocht, ze
ker niet aan de zijde van Stalin en
diens medemachthebbers zou staan.
Diplomaten hebben de taak alles na te
laten wat de '•egerirg van het land
waarin zij ons vertegenwoordigen kan
prikkelen en Dr Visser is, nu hij weer
in Holland woont, niet van deze ge
dragslijn afgeweken. Hij vertelt als een
toerist, die na een langdurig verblijf in
den vreemde huiswaarts gekeerd is
over leven en werken in de huidige Sov
jet-Unie en hij laat ons daarvan niet
alleen datgene zien waarvan wij dage
lijks doordrongen worden, maar ook
'eel, dat hij met bewondering aan-
houwd heeft. Uit alles blijkt wel, dat
wat hem uit deze levenskrachtige staat
het meest verontrust de onderdrukking
der vrije meningsuiting is, het opgaan
van de onbetekenende eenling in het
staatsgeheel waaraan zijn leven volko
men ondergeschikt is. Daarnaast treft
hem dan de slaafse gehoorzaamheid
waarin men overal in het gareel loopt.
Hoe hij er woonde, met wie hij in aan
raking kwam en wat hij op zijn uit
stapjes in de staat gezien en gehoord
heeft, het is een boeiend verhaal ge
worden, dat aangevuld werd met een
beschouwing over het ontstaan en de
ontwikkeling van het Bolsjewisme, de
godsdienst in de Sovjet-Unie en de ver
houding van deze staat tot het buiten
land. Aan het slot van het boek komt
Dr. Visser tot de conclusie, dat er zijns
inziens geen eindstrijd met de wapenen
zal zijn mits men in het Westen, ge
steund door een krachtig afweerappa-
raat, een eenheid vormt ter verdediging
van onze vrijheid en geestelijk bezit,
een West Europese Federatie waarin
ons land met ere zijn plaats zal moeten
innemen.
Interessante foto's geven een indruk
hoe er thans in Rusland en in het bij
zonder in Moskou gebouwd wordt.
n vormen van de Rooms Katnoneire nauwkelirjge studie ook en vooral voor
wereld vertakt zijn, een onderwerp VVant uct moet voor de nict-katholiek, dj,
niet-katholieke schrijvers uitoaken. kan vinden zich te verdiepen in da
in het algemeen noch tyd noen graadsel blUven hoe temidden van
problemen rond het Vat.caan wel aUud.e^ r(.cht blyft staan
de stormen van de tijd de Rooms blijkt te groeien,
alleen, maar bijna tegen de vcrdruK*.
Zoals gezegd, hebben wü de indruk
I TFT BOEK van de Amerikaan Paul
Blanshard. da. door WW.»
ir het Nederlands is vertaald en da
uitgegeven door Ruys Uitgeversmaat-
schippll NV te Amsterdam, ishiervan
fen bewijs Wij hebben de indruk dat
de schrijver niet zomaar een wilde aan
val op de Rooms-Katholieke Kerk heeft
willen doen. Hij erkent nadrukkelijk de
godsdienstvrijheid als een van de st
ten van de democratische maatschapp J.
maar wèl heeft hij het als zijn taak ge-
zien aan te tonen dat deze er
uitsluitend een religieuze macht is, maar
door haar klaarblijkelijke pohtieke in
vloed mede een staatkundige ma
sterk groeiende betekenis.
nLANSHARD HEEFT om dit aan te
tonen vrijwel uitsluitend de Katn
lieke geestelijkheid aan het woord ge
laten en beurtelings encyclieken o;
Katholieke publicaties van lac/ere or
ganen geciteerd. Wij hebben de indruk,
dat dit een ernstig boek is. Het kon
dan ook niet anders of de schrijver
werd van Katholieke zijde ,met
heftig aangevallen, maar de Katno-
lieke Amerikaan O'Neill liet bij J*ar"
per and Bross in New York een boek
verschijnen, dat poogde de stellingen
van Blanshard te ontzenuwen.
Deze gang van zaken is naar ons
voorkomt vele malen ernstiger dan de
wijze waarop de zogenaamde „Katholie
ke actie" in Nederland op de verschij
ning van de vertaling heeft gereageerd.
Zij zond (klaarblijkelijk aan alle dag
bladen) een rondschrijven, waarin ver
meld was dat Blanshard zich zozeer
had laten leiden door een kennelijke
haat tegen de Rooms-Katholieke kerk,
dat zijn boek een volkomen vals beeld
van deze kerk gaf en dat de Katholie
ke actie zich derhalve ontslagen kon
achten van het geven van een tegen
spraak.
I\E BERICHTEN, DIE ONS de laatste weken van het Koreaanse front bereiken,
wü'zen opnieuw op de uiterst zware gevechten, die de troepen der Ver. Naties
hebben te leveren tegen de uitstekend uitgeruste en in aantal zeer sterke com
munistische tegenstanders. Wü die zelf nog slechts enkele jaren terug de ellende
van de oorlog aan den lijve ondervonden, gaan nu de strüd ver van huis in
meedogenloze hevigheid woedt, dikwüls maar al te lichtvaardig aan het gebeuren
in Korea zelf voorby. Het e«ige waar wellicht wat aandacht aan wordt ge
schonken, zijn de eentonige en nog altijd weinig vruchtbare debatten op politiek
niveau welke elders over Korea worden gehouden.
U^E OORDELEN op het ogenblik
evenmin objectief over de Sovjet-
Unie als in 1945. Toen hebben we het
op gezag van theologen en ambassa
deurs gezien ais een land, dat een ten-
denz vertoonde naar een meer demo
cratisch en minder fanatiek-atheïstisch
bestel. Kravchenko en Koetsier waren
nodig om er ons aan te herinneren dat
het paradüs in Rusland nog allerminst
i'- staat van wording was. Zelfs is er
op het ogenblik neiging, om naaf de
andere kant door te slaan en hysterie,
angst en haat het laatste woord te laten.
Daaraan hebben uiteraard de Russische
leiders zelf de grootste schuld. Een
grote mate van geheimzinnigheid over
eigen doen en willen, gepaard aan een
nog steeds niet volledig gepeilde maar
stelselmatige spionnage bü de vroegere
bondgenoten is evenmin in staat om
ons gerust te stellen als de scheldcam-
pagne van De Waarheid en de activiteit
van op zün minst verblinde en onnozele
„vredesvrienden".
JOCH BLIJFT rustige bezinning gebo
den. Op het moment, dat daaraan
zeer veel behoefte blijkt te bestaan is
er een rustig en nuchter boek versche
nen van een man, die op een beslissend
moment in de relaties tussen Moskou
en de Westelijke landen achter het
IJzeren Gordijn heeft kunnen kijken.
Luitenant-generaal Bedell Smith werd
namelijk in Januari 1946 naar de Sov
jet-Unie gezonden als ambassadeur der
Verenigde Staten. Er waren diverse re
denen voor deze zeer belangrijke en
eervolle benoeming. De voornaamste
was wel deze, dat hij als militair in
Europa contact had gehad met verschei
dene Russische officieren en daardoor
misschien door de harde korst zou kun
nen heenbreken, die de betrekkingen
tussen Oost en West begon te overdek
ken.
Bedell Smith heeft zich In de drie
en een half jaar van zün verblüf te
Moskou volledig aan zijn zware taak
gegeven. Hü nam onder meer deel
aan de vier-mogendhedenbesprekingen,
welke een eind maakten aan de door'
de luchtbrug tot mislukking gedoemde
blokkade van West-Berlün. Ook op an
dere wüze bad hü een zo intensief con
tact met de voornaamste Russische lei
ders, dat hü een behoorlük inzicht kreeg
in de Russische plannen en bedoelin
gen. - J
BEDELL SMITH
....de deur is dicht....
I)IT INZICHT nu is op uitstekende
wijze samengevat in zijn boek „In
de schaduwen van het Kremlin", uitge
geven door Moussault te Amsterdam
Nadrukkelijk stelt hij vast, dat Moskou
de deur voor een accoord met het Wes
ten heeft dichtgeslagen. Het wilde het
communisme aan het Westen opleggen
Verdrag van Brussel, Marshallhulp, At
lantisch Pact en militaire hulpverlening
hebben de weerstandskracht van het
Westen tegen deze dreiging aanmerke
lijk versterkt. Smith meent echter, dat
er in Europa een groep vrije, krachtige
en vooruitstrevende staten dient te ont
staan, verbonden door een harmonisch
samengaan en een nauwe politieke, eco
nomische en militaire samenwerking
Onafhankelijk van Amerika en onbe
vreesd voor Rusland zou deze groep een
stabiliserende factor van de allergroot
ste betekenis kunnen vormen.
Het is allerminst uitgesloten, dat
Smith zijn perspectief voor Europa
thans anders zou formuleren dan in
1949. Er is sindsdien de idee opgeko
men van een samengaan, dat veel nau
wer is dan Bedell Smith zich. droomde
Maar zijn analyse van de Russische po
litiek blijft haar waarde behouden, om
dat zij in grote lijnen nog steeds de
toestand van dit moment dekt. Voor
verdieping van het inzicht in wat er
gaande is behoudt dit boek derhalve
ten volle zijn waarde.
De vertaling van Rufus is niet schit
terend, hier en daar komt nogal te veel
het Engelse origineel om de hoek kii-
keft.
CEN DERGELIJKE (ofschoon soms
wel te verklaren houding) is uit
eindelijk niet te verantwoorden, want
Korea is niet slechts een zaak van de
bewoners van het bergachtige schier
eiland aan Azië's Noord-Oostkust zelf,
of van de millioenen soldaten, die er
strijden, doch ook van ons, van u en
mij.
Het is daarom geen overbodige weel
de eens het „Tjot" van Wim Dussel
(uitgave De Boer Jr., Amsterdam) te
lezen. Wim Dussel trok als luitenant met
het eerste contingent Nederlandse vrij
willigers naar het gevechtsterrein in
Korea. Op een soms wat ruige toon
maar daar is hij soldaat voor ver
telt Dussel over de ervaringen van de
Nederlandse Korea-mannen en hij doet
dat uiterst suggestief. Zó, dat men moet
erkennen, dat de bewondering, die reeds
verschillende malen van geallieerde
zijde voor het werk van de Hollanders
is geuit, zeker niet tot de routine-lof -
prij zingen moet worden gerekend.
Over het algemeen krijgt men over
de strijd in Korea maar weinig foto
materiaal onder ogen. In die leemte
wordt door het boek „Tjot" eveneens
voorzien. Als men een foto ziet van een
soldaat, eenzaam achtergebleven op de
route, zittend met het hoofd op de op
getrokken knieën, het geweer moede
loos naast hem op de grond, komt men
TIe„n °,P,Ze^Jn zijn pogen "ch de gees
tesgesteldheid van de soldaat in de strijd
',n "Soms kan dit gebeuren:
de soldaat wil niet meer, kan niet meer
Hij „ziet er niets meer in" en gaat zit-
wn ^lssciLlen huilt hy eens flink en
heel lang. En dan is het over. Zo is de
mtn?«ln^de oorl°g". zegt het onder
schrift En laat als ge de foto op blz
het verw°este Hoengsocng
uw gedachten eens mét die van de sol
daat die dit diep trieste toneel aanziet
gaan over alles wat er op die van uw
woning zo verre plek gebeurd kan zün
Het is voor Nederlanders nodig méér
rea" Tiot"1 kan" "^derlanders in Ko-
„Ïjot kan u inlichten. \y k
dat Blanshard zün boek ernstig heeft
gemeend en dat hü een büdrage heeft
willen geven tot de oplossing van de
vraag waar de macht van de Katholieke
kerk ophoudt. Een probleem, dat uiter
aard in ons land met zün groeiende be-
volking eveneens van grote betekenis
kan worden geacht.
Dit boek is zeker niet geschikt voor
de leek, die niet tot oordelen bevoegd
is. Het zou een indruk kunnen wekken
die niet door de feiten wordt gestaafd.
Op zichzelf hebben wij tegen het ver
schijnen in het Nederlands geen enkel
bezwaar. Wij moeten ons alleen afvra
gen of de samenspraak tussen Katholie
ken en niet-Katholieken door dit boek
niet wordt geremd. De Nederlandse
eigenschap van verdraagzaamheid leert
immers, dat er te allen tijde voor ieder
van ons in ons land wel een plekje is
om te leven. Wü zullen ons pas dan te
weer stellen, indien enige organisatie
poogt ons van de alleenzaligmaking ha-
rer idééën te overtuigen. Op dat mo-
ment „passen" wij met nadruk.
H. M. K.
ONDER DE TITEL „Maria van
Oranje" heeft het knappe boek van de
bejaarde, doch nog zeer vitale schrijf,
ster Marie van Zeggelen, dat als „Maal.
ke, de kleine Oranje" nu in de tierde
druk verscheen, reeds vele harten ver
overd. Ook onder zün nieuwe titel zal
deze grote historische roman zün weg
ongetwüfeld vinden. Marie van Zeg
gelen heeft veel vóór op de auteurs van
vele historische romans. Zü plaatst zich
in gedachten in de tüd en omstandig
heden van haar personages en ontwik
kelt dan het verhaal, dat zich volko
men binnen het raam van de histori
sche feiten afspeelt. Andere schrijvers
dichten een willekeurige liefdesroman
rond een bepaalde figuur, die dan
wordt „volgeplakt" met antieke etiket
ten, terveül geschiedkundige feiten bj)
wijze van décor om hem heen worden
gestapeld. De personages worden zo
doende in een harnas gezet, waardoor
ze wel oud zijn, maar allerminst bewe-
gelük en bekoorlük. Marie van Zegge
len heeft de lotgevallen van Maria van
Oranje gevolgd, alsof ze een beste
vriendin van haar was. De bewogen
tüd van Willem de Zwijger wordt weer
levend en krügt kleur en reliëf door de
toon welke de schrijfster weet te tref
fen. In de rüke uitgave van Meulen-
hoff te Amsterdam, is dit boek een
kostbaar bezit, dat zün lezers vreugde
zal schenken, urenlang.
BEGRIJPELIJK VOOR het kind is de
toon, waarin de Wereldgeschiedenis ln
een notedop, uitgegeven door Hollandia
te Baarn is gesteld. Men behoeft niet
bevreesd te zijn voor lange series jaar
tallen of ingewikkelde staatsproblemen
Zü zün hier bewust weggelaten en dat
is het overzicht van de geschiedenis,
van het ontstaan der aarde tot de kou
de oorlog toe, zeer ten goede gekomen.
Deze duidelijke en bevattelijke geschie-
denisleer, die wü voor de jeugdige le
zers stellig durven aanbevelen, beleefde
reeds zün zesde druk.
ER ZIJN heel wat Chinese romans ge
schreven door westerlingen, die van
China niet meer wisten dan wat zü er
over gehoord of ln een korter of langer
verblüf van gezien hadden. Men kreeg
dan als 't ware een zogenaamde Chi
nese maaltijd in een Hollands restau
rant, die toch altüd anders was dan men
ze in een eethuis in Sjanghai zou krij
gen.
Deze roman over Sjanghai, uitgave J.
Philips Kruseman's UM. N.V., is ge
schreven door een Chinees, die ln zijn
land als een der meest bekende schrij-
vers van 't huidige China bekend staat
en uitstekend op de hoogte is van de
westerse literatuur. Deze roman toont
hoe in Sjanghai de Oosterse en de Wes
terse literatuur langzamerhand versmel
ten. Het is meer een zaken- dan een
liefdesroman en verscheidene vooraan
staande figuren in de bank- en zaken
wereld treden hierin op de voorgrond.
De opstand van spinsters in een zijdefa
briek en de wüze waarop deze opstand
de kop ingedrukt wordt zijn wel een be-
wüs, dat de minder met aardse goederen
bedeelden in China vóór Chang Kal
hek en zün vrouw het hervormingsge-
nootschap „Nieuw Leven" stichtten, nog
maar heel weinig te vertellen hadden.
Mao Tun weet personen en toestanden
zo te karakteriseren, dat men ze niet
licht zal vergeten.
Het Nederlandse detachement
Korea-vrijwilligers, dat in de strijd
der Verenigde Naties tegen een
vaak overmachtige vijand zo'n uit
stekend figuur zou slaan, komt
hier op 8 December 1950 in de
haven van Poesan aan.