„Oostduitse vluchtelingen vormen
een Europees probleem"
Rusland voorwaardelijk bereid tot
heropening der besprekingen
Nederlandse „Thunderjet" in
de lucht ontploft
Koningin Juliana kreeg een
beeld van bejaarden-zorg Maidenspeech
Bonn roept landspremiers bijeen
Eden acht aanhouding van zeven
nazi-leiders gerechtvaardigd
Spoortankwagen
sloeg om
Laatste acte
De Brits-Egyptische besprekingen
over Soedan vorderen
Vrijman
„IJ-pont-tarieven
niet omhoog
Westerse mogendheden dienen hun
gezamenlijk voorstel terug te nemen
Donderdag 29 jan. 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No'11630
Dagblad voor Den HelderKoegrasTexel, Wieringen en Anna Paulowna
WESTDUITSE PERS OVER BRANDEND VRAAGSTUK
Berlijn heeft bittere critiek
Protestdemonstratie in de
hoofdstad
Naumann wilde eind maken aan de democratie
Critiek van Carlo Schmidt
WEERBERICH1
Hedennacht een totale
maansverduistering
Nam II veroorzaakte de
opstanden op Koje
Een kop dampende soep inplaats van linten
Handtekening in het
gastenboek van soos
HET OOSTENRIJKSE VREDESVERDRAG
Engelsen spoedig uit de
Kanaalzone
Dezelfde bezwaren als
in Maart 1952
Kapitein van LUWA bij
oefening gedood
DE nieuwe Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Foster Dulles,
heeft dezer dagen zijn eerste officiële
redevoering gehouden: zijn maiden
speech. Geen wonder, dat hij daarin
vooral de nadruk heeft gelegd op het
toekomstige samengaan van Frankrijk
en Duitsland in een West-Europese een
heid. Dulles constateerde, dat er stil
stand in de ontwikkeling is gekomen,
maar hechtte aan deze opmerking de
mededeling vast, dat de Verenigde Sta
ten genoopt zouden zijn tot politieke
koerswijziging ten opzichte van Europa,
indien Frankrijk, Duitsland en Enge
land een eigen weg zouden willen gaan.
Dl heer Wendelaar, voorzitter van de
Commissie voor de verzoekschriften
uit de Eerste Kamer, heeft uit de doe
ken gedaan, dat de voormalige rijks
bouwmeester Vrijman, die in 1923 we
gens fraude Is ontslagen en die sedert
dien brandende pogingen tot eerherstel
doet, in de oorlogsjaren via nationaal-
socialistische instanties zijn recht heeft
willen vinden. Op die grond besloot, de
Eerste Kamer ten aanzien van het
adres-Vrijman tot de orde van de dag
over te gaan.
Directie;
81JLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur
a M. KOEMANS
BUREAU;
Koningstraat 62—€4
DeD Helder
Postgiro nummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.—. elk woord meei
5 cent
Abonnementen per kwar
taal 6.05 per maand
t 2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
yORMEN DEGENEN, die uit Oost-Duitsland naar het Westen vluchten, een
Europees probleem? De Westduitse pers beantwoordt deze vraag in toe
nemende mate'bevestigend en verbindt hieraan de wens, dat er een vorm van
internationale hulpverlening zal worden georganiseerd. Komt deze niet tot
stand, dan moeten wij inderdaad de hoop op een Europese solidariteit en ook
op een door de practijk bevestigd gevoel van saamhorigheid tegenover de be
dreiging uit het Oosten opgeven, zo heet het in een der bladen. Intussen zoekt
de Westduitse regering naar mogelijkheden, om West-Berlijn soulaas te bieden
in de onoverkomelijke moeilijkheden, waarvoor de toenemende stroom van
anti-communistische vluchtelingen zijn autoriteiten stelt. Men zoekt de oplos
sing zowel in emigratie naar Australië, Canada en Argentinië waartoe reeds
onderhandelingen met de betrokken landen zijn geopend alsook in opneming
van een groot aantal mensen in West-Duitslarid.
I*
Onder auspiciën van het IJ-tunnel
comité zullen de gezamenlijke bedrjjfs-
autohoudersverenigingen in de verschil
lende delen van Noord-Holland henoor
den het IJ, Zaterdagmiddag 31 Januari
te Amsterdam een protestdemonstratie
houden tegen de door B. en W. van de
hoofdstad voorgenomen verhoging der
tarieven van de veren over het IJ, die,
naar deze autohouders vrezen, in de
raadsvergadering van Woensdag a-s. zal
worden vastgesteld.
VOOR wat dit laatste betreft; de Ber-
Ujnse autoriteiten hebben zich zo
nadrukkelijk beklaagd over gebrek aan
medewerking van de zijde der Bonds
regering bij de oplossing van de huidige
moeilijkheden, dat deze ertoe is over
gegaan, de premiers der landsregeringen
tegen volgende week bijeen te roepen.
Men wil nagaan, of er inderdaad nog
een behoorlijk aantal vluchtelingen in
West-Duitsland kan worden onderge
bracht.
Een deel van de stroom, die in Ber
lijn zijn heil zoekt, kan als politieke
vluchteling worden aangemerkt. Een
ander deel wordt echter niet als zoda
nig aanvaard en moet zelf maar zien,
hoe het aan een onderkomen en werk
komt. Reeds tweehonderdduizend op
deze wijze aan hun lot overgelaten
mensen verkeren in de meest onwaar
dige omstandigheden en hebben niet de
minste kans op transport naar West-
Duitsland.
Zou men er in slagen, ook deze men
sen naar het Westen over te brengen,
dan zouden zij zich kunnen verspreiden
over een groter gebied. De omstandig
heden zijn er overigens niet gunstiger
het gebrek aan woningen is er
nijpend, het aantal werklozen bedraagt
1.-8 millioen. De kans bestaat, dat er een
nieuwe klasse van paria's ontstaat,
welke zeer ontvankelijk is voor allerlei
rechts-extremistische propaganda.
(Zie vervolg elders in het blad)
Gistermiddag, omstreeks half vijf, is ten Noorden van het dorpje Venhorst,
een Republic „Thunderjet", afkomstig van de vliegbasis Voikel, in de lucht
ontploft. De piloot kwam om het leven. De wrakstukken van het toestel stort
ten in een weiland neer en de romp boorde zich enkele meters in de grond.
Overal lagen brandende wrakstukken, die door de brandweer van Boekei wer
den geblust. Later kwam ook een aantal militairen van de vliegbasis Voikel
assistentie verlenen. Het ongeluk gebeurde op een hoogte van nauwelijks acht
honderd meter. Verscheidene inwoners van Venhorst en ook van Boekei zagen
het voor hun ogen geschieden.
In de buurt van Kuinre moest gister
middag tegen één uur, een Britse Me-
teor straaljager een noodlanding ma
ken, wegens gebrek aan brandstof. De
machine maakte een gedeeltelijk ge
slaagde buiklanding voor het postkan
toor van Blankenham. De twee inzit
tenden zijn in veiligheid, doch het
vliegtuig werd zwaar beschadigd. De
staart is afgebroken en de vleugels zijn
ernstig gehavend. Voor de machine de
grond raakte, schampte ze vijf bomen
en vloog tenslotte onder een door de
Noordoostpolder lopende hoogspan
ningskabel door. Het vliegtuig was on
derweg van Engeland naar Duitsland.
HE AANHOUDING van de zeven voormalige nazi-leiders in West-Duitsland
is volledig gerechtvaardigd, zo heeft minister Eden gisteren in het Lagerhuis
verklaard. Volgens de leider van de groep, dr Werner Naumann, moest zo
spoedig mogelijk een eind worden gemaakt aan het democratische parlementaire
stelsel, aldus de Britse minister van Buitenlandse Zaken. De leden van de groep
hadden plannen gemaakt om in het geheim hun agenten op invloedrijke posten
te krijgen en om binnen en buiten Duitsland bun contacten te leggen. Eden
zei met nadruk, dat het hier ging om plannen op lange termijn en om een
gevaar voor de toekomst, dat nu waarschijnlijk in de kiem was gesmoord.
DE mannen waren door de Britse en
niet door de Duitse autoriteiten
gevangen genomen, omdat de geallieer
den zonder meer personen voor verhoor
konden vasthouden, hetgeen de Duitsers
niet kunnen. Overigens zou de minister
totdat het onderzoek was afgelopen
niet kunnen mededelen, waarvan de
gearresteerden zouden worden beschul
digd en welke maatregelen er tegen
hen zouden worden genomen.
Prof. dr Carlo Schmidt, de socialis
tische ondervoorzitter van de Westduit
se Bondsdag, heeft scherpe critiek ge
leverd op de arrestatie van de zeven
nazi's door de Britten. Hij ontkende
niet het recht van de geallieerden, om
in te grijpen wanneer de veiligheid
van hun troepen in gevaar werd ge
bracht, maar het ging volgens hem om
de vraag wanneer dit het geval was en
Onder enorm geraas liep gisteravond
omstreeks half acht nabij Lunteren een
spoortankwagen uit de rails. Het ge
vaarte sloeg om. toen de goederentrein
een wissel passeerde. De tankwagen
werd over een afstand van 150 meter
meegesleurd, eer de trein stil stond.
Dwarsliggers werden versplinterd en
de rails werd op vele plaatsen verbo
gen. Er deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor. Tussen Ede-Wage-
ningen en Barneveld-dorp werd de
dienst met bussen onderhouden. Van
daag kon de dienst normaal hervat
worden-
Verwachting tot hedenavond.
AANHOUDEND ZACHT
Half tot zwaar bewolkt met op enJ
kele plaatsen enige lichte regen
of motregen. Matige tot krachtige
wind tussen Zuidwest en West.
Aanhoudend zacht.
VRIJDAG: Zon op 8.24, onder
17.24. Maan op 18.07. onder 8.37
tot welke hoogte. Hij achtte deze actie
van belang in verband met de z.g.n.
noodgeval-clausule van de Conventie
van Bonn deze houdt in, dat de ge
allieerden in bepaalde gevallen zullen
kunnen ingrijpen, wanneer de democra
tie in gevaar komt en voegde hier
aan toe, dat de communisten dit geval
voor hun propaganda zouden kunnen
gebruiken.
Vannacht zal men in ons land een
totale maansverduistering kunnen
waarnemen. De verduistering begint
om 22.54 uur; de totale verduistering
vangt aan om 00,05 uur Vrijdagnacht
en duurt ongeveer anderhalf uur tot
1.30 uur. De gedeeltelijke maansver
duistering, waarbij de maansikkel
steeds groter zal worden, duurt daarna
nog voort tot 2.40 uur.
De verduisterde maan is waar te ne
men in het Zuiden, hoog aan de hemel.
De tijd is gunstig voor een goede waar
neming.
Generaal Nam II en generaal Lee
San Djo, de Noordkoreaanse afgevaar
digden bij de bestandsonderhandelin
gen te Panmoendjon, zijn ervan beschul
digd, verantwoordelijk te zijn voor cie
opstanden in de gevangenenkampen op
de eilanden Koja en Tsjedjoe. Het op
perbevel der Verenigde Naties heeft
geheime rapporten ontvangen, waaruit
blijkt dat zij de plannen ervoor heb
ben ontworpen en de leiding van de
acties hebben gehad.
De opstanden hebben zich verleden
jaar voorgedaan op de beide voor de
Zuidkoreaanse kust liggende eilanden.
Er zijn toen meer dan 150 gevangenen
gedood en meer dan vijfhonderd ge
wond.
Jonge brandweerman hield
niet van stilzitten
Te Boran, ten Noorden van Parijs,
zal een zeventienjarig lid van de vrij
willige brandweer zich voor de kin
derrechter moeten verantwoorden, om
dat hij vier branden heeft gesticht (en
daardoor voor 10 millioen franc schade
veroorzaakte) om als brandweerman
te kunnen optreden.
Door soep in de koppen van enkele oudjes te scheppen heeft Koningin Juliana
het nieuwe tehuis voor ouden van dagen, Huis en Haard, te Arnhem geopend.
OVEREENKOMSTIG de conclusie van
de advocaat-generaal bij de Hoge
Raad heeft het hoogste rechtscollege in
den lande thans beslist, dat de beide
Indonesiërs, die enige tijd geleden in
Amsterdam zijn gearresteerd, inderdaad
vreemdelingen zijn en als zodanig moe
ten worden behandeld. Zij werden ge
arresteerd op grond van communisti
sche activiteit Het arrest van de Hoge
Raad betekent, dat het de regering vrij
staat de beide mannen uit te wijzen.
Het gaat ons niet om de vraag of het
optreden van deze mensen zo ernstig is
geweest, dat het een arrestatie recht
vaardigde. Wat ons (nog altijd) pijnlijk
in de oren klinkt is, dat niet alleen deze
beide, maar alle Indonesiërs vreemde
lingen zijn. Indonesië is buitenland, het
geen overigens al tot uitdrukking is ge
komen in de departementale wijziging
vlak na de kabinetsformatie, die tot ge
volg had, dat „Uniezaken" bij het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken wer
den ondergebracht.
Omgekeerd is het geval hetzelfde. Ne
derlanders zijn vreemdelingen in Indo
nesië. Inmiddels zouden wij daaruit niet
willen afleiden, dat het het Indone
sische volk thans vrij staat de in zijn
land werkzame Nederlanders onheus te
bejegenen. Dat wat men zijn broeder
aandoet al gaan moord, roof en plun
dering „zelfs" tegenover een broeder
iets te ver! is tegenover een gast ze
ker niet geoorloofd.
Indien Indonesië dit duidelijk leert
inzien, rijpt er misschien ergens nieuw
begrip voor nauwe samenwer- r-n
king. LcJ
Gisteren heeft H.M. Koningin Juliana een werkbezoek aan Arnhem gebracht,
om de verzorging van de ouden van dagen in de practijk te kunnen aanschouwen.
Daartoe bezocht ze verschillende tehuizen, nadat ze in de ochtenduren het
nieuwe tehuis van de stichting „Huis en Haard" officieel had geopend. Arnhem
genoot de eer van dit koninklijk werkbezoek, omdat hier het gemeentebestuur,
zowel als de sociale organisaties en particulieren op voorbeeldige wijze samen
werken in de zorg voor de bejaarden. Vorig jaar kwamen er twee tehuizen
gereed en in September werd er een geheel vernieuwde en uitgebreide sociëteit
voor de ouden van dagen geopend. Het pension-huis, dat gisteren door onze
Vorstin geopend werd, is het eerste tehuis in ons land voor on- en minvermogende
bejaarden, alsmede voor invalide en gebrekkige personen, de z.g. „probleem
bejaarden".
Natuurlijk bezocht de Koningin ook
de nieuwe sociëteit. Bij de ingang
wachtte haar de oudste bezoeker van
de soos, Manus Becker (93), die de
hoge bezoekster met beverige hand een
bouquet bloemen aanbood. De soos,
waarvan Manus vaste bezoeker is, werd
vorig jaar verbouwd en ingericht door
honderd Arnhemse vrijwilligers en
door een groep uit de oudjes. Zoals Ifet
daar in Arnhem staat, vertegenwoordigt
het een waarde van rond zeventig
mille. Een oude beeldhouwer, Antheunis
die in de soos ook geen onbekende is,
bood de Koningin een beeld aan.
Daarna tekende H.M. het gastenboek
van de „Soos".
„Huis en Haard" werd door onze
vorstin geopend door het inschenken
van de eerste kop soep. Daarna werd
een herinneringsplaquette onthuld. Er
zijn reeds vijftig personen in dit
nieuwe tehuis, dat honderd zestien
bejaarden kan herbergen, opgenomen.
's Middags werden enkele andere
tehuizen bezocht, waaronder ook de
„Drie Gasthuizen", waar tweehonderd-
vijftig personen verblijf houden. Hier
streeft men naar de inrichting van
afzonderlijke woninkjes voor de be
jaarden. Het hoogtepunt van haar
bezoek aan de „Drie Gasthuizen" was
het moment waarop Koningin Juliana
zich naar de koningskamer begaf,
Sinds 1790 had de stadhouder of zijn
nakomeling het recht iemand aan te
wijzen voor een plaats in het Sint
Catherina-gasthuis. Van dit recht
maakte Koningin Wilhelmina in 1937
nog gebruik. Koningin Juliana droeg
de keuze van een toekomstige bewoon
ster op aan de vereniging „Tessel-
schade". Ditmaal kon zij echter per
soonlijk de sleutel van de „koningska
mer" overhandigen aan de nieuwe
gebruikster, mevrouw de weduwe
KalmaWientjes uit Epe.
Op de Queen Elizabeth, 's werelds
grootste passagiersschip, dat in Londen
in dok ligt, is gisteren een brandje uit
gebroken. Het vuur kon spoedig wor
den bedwongen.
UET officiële Sowjetrussische persbureau „Tass" heeft gisteren gemeld, dat
de Sowjetunie bereid is de besprekingen met Groot-Brittannië, Frankrijk en
de Verenigde Staten over bet sluiten van een vredesverdrag met Oostenrijk
te hervatten, indien de Westerse mogendheden bereid zijn hun gezamenlijk
voorstel voor een „verkort Oostenrijkse vredesverdrag" terug te nemen. Dit
is medegedeeld in de gisteren aan de betrokken Westerse regeringen toegezon
den Russische nota's.
Woensdag hebben Egyptische en
Britse onderhandelaars, onder wie de
Egyptische premier Naguib en de Brit
se ambassadeur Sir Ralph Stevenson,
zes uur lang gesproken over de toe
komst van de Soedan. De besprekingen
zullen zo spoedig mogelijk worden
hervat. Voordat de vergadering begon,
was er van vele kanten dreigende taal
gehoord.
De Egyptische voorstellen zijn geba
seerd op de nota, die in November 1952
aan Engeland gezonden is, alsmede op
het accoord, dat de Egyptische regering
met de Soedanese partijen heeft getrof
fen. Dit houdt o.m. in, dat de Soeda
nese partijen de verkiezingen in haar
land zullen boycotten, wanneer de
Engelsen niet eerst bewilligen in toe-
kennig van volledig zelfbestuur aan de
Soedan.
Majoor Salah Salem, de Egyptische
deskundige voor de Soedan, heeft na
afloop van de besprekingen verklaard,
dat Stevenson de verzekering gaf, dat
Engeland zo spoedig mogelijk met
Egypte tot overeenstemming wil komen.
„Wij Egyptenaren zijn er zeker van,
dat de deur na een oplossing van de
kwestie-Soedan wijd open zal zijn voor
regeling van alle hangende geschillen
met Engeland, met inbegrip van de
kwestie van het Suezkanaal", aldus
majoor Salem Van andere zijde is ver
zekerd, dat op het vertrek van de
Britse troepen geen verdrag of bond
genootschap met een vreemde mogend
heid of groep van mogendheden zal
volgen.
De drie grote Westerse mogend
heden hebben de Sowjet-Unie in Maart
1952 in gelijkluidende nota's voorgesteld
besprekingen te openen over een ont
werp voor een verkort Oostenrijks
vredesverdrag, dit omdat in de reeds
geruime tijd gehouden beraadslagingen
over een volledig vredesverdrag geen
overeenstemming kon worden bereikt.
De Sowjet-Unie had hiertegen bezwaar
gemaakt, omdat in dit ontwerp niet ge
sproken werd over „denazificatie", be
perking der bewapening en democra
tisering var Oostenrik. Zij het'aaide
deze bezwaren in haar nota's van
gisteren.
Het Westerse ontwerp voor een „ver
kort Oostenrijks vredesverdrag" be
stond uit acht punten: over zeven
hiervan was in langdurige onderhan
delingen reeds overeenstemming be
reikt. Het achtste nog omstreden punt:
luidt: „de Sowje'-Unie en de Westerse
mogendheden verplichten zich afstand
te doen van alle Oostenrijkse eigen
dommen, die door hen worden opge
ëist omdat deze hetzij eigendom van
nationaal-socialisten zijn geweest, het
zij als oorlogsbuit worden beschouwd"
Op twaalf oezer zijn op het Kremlin
Britse, Franse en Amerikaanse nota's
overhandigd, aarin de Sov;jet-Unie
werd uitgenodigd de besprekingen
over het sluiten van een vredesverdrag
met Oostenrijk te hervatten.
De 34-jarige kapitein van de lucht
wachtdienst. A- S. Muilender. uit Ber
gen op Zoom, is gisteren bii een oefe
ning in de over-Betuwe gedood. De ka
pitein stelde een onderzoek in naar het
weigeren van een der explosieven,
waarmee geoefend werd. waarop een
explosie volgde.
Wij zouden willen zeggen, dat géén de
zer drie landen een eigen weg wenst
te gaan, maar dat zij zozeer verstrikt
zijn in eigen wensen en vastgeroest aan
verouderde begrippen omtrent souve-
reiniteit, dat zij de enige weg niet
kunnen vinden. Bovendien moet de
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken vooral niet vergeten, dat de pijl
snelle heropstanding van het Duitse
volk in de eerste plaats te danken (of
te wijten?) is aan de buitenlandse poli
tiek van zijn eigen land. Een minder
vrijgevige, een voorzichtiger politiek
tegenover Adenauer en de zijnen zou
een veel aanvaardbaarder sfeer hebben
geschapen voor de totstandkoming van
een verenigd Europa. Het is volkomen
begrijpelijk, dat Frankrijk en Engeland
bevreesd zijn voor het nieuwe, sterke
Duitsland, dat te onbescheiden is om
met een ondergeschikte plaats tevreden
te zijn.
Wij weten wel, dat de politieke situa
tie in ons werelddeel deze sfeer heeft
geschapen, maar een feit blijft, dat de
Vereenigde Staten de verhoudingen in
het democratische Westen wel wat sim
plistisch hebben gezien. En ook dat is
weer niet zo uitermate bevreemdend,
want Amerika is niet dichtbij en men
bekijkt toestanden van verre veel mil
der dan indien men er dagelijks mee te
maken heeft.
Daarom is het naar onze mening zeer
nuttig, dat Dulles en Stassen hier pools
hoogte komen nemen. Het zal duide
lijk worden, dat de westerse politiek
geen kwestie is van een hand-
omdraai. (yGJ
(Vervolg van kolom 6)
deze zaak wilde inlaten. Maar wij had
den verwacht, dat uit de mededelingen
van de heer Wendelaar iets zou blijken
van spijt wellicht, van ontstemming ze-
kei, dat deze Vrijman op de (foute)
weg, die hij bewandelde, is geraakt
mede door het gebrek aan tempo van
vooroorlogse autoriteiten.
Wij zijn in de wereld toch wel een
beetje verantwoordelijk voor de daden
van degenen, die onder ons zijn gesteld.
Zelfs voor de daden van onze naasten.
Laat de zaak-Vryman zijn afgedaan.
Maar laten we er iets
leren.
van
De pbjectiviteit gebiedt ons vast te
stellen, dat wij hierdoor bepaald niet
bevredigend zijn. Vrijman is bijna der
tig jaar aan zyn zaak bezig. Toen de
oorlog uitbrak en Nederland werd be
zet, vocht hij twintig jaar. Vrijman was
toen al een ontgoocheld en verbitterd
man Wie in de wereld enigermate re
kening houdt met psychologische om
standigheden, zal in dit geval zeker tot
de mening moeten komen, dat twintig
jaar een man tot een mens kunnen ma
ken, die alles voor eerherstel over heeft.
Zélfs de gang naar landsverraderlijke
instanties.
Wy vergeven zulks Vrijman niet. wij
kunnen hem wel begrijpen.
Eveneens begrijpen wij, dat de Eer
ste Kamer zich thans niet verder met
(Zie vervolg kolom 5)