Over de lage landen klepie de noodklok
OVERSTROMING WERD NATIONALE RAMP
Reeds zijn minstens 138 slachtoffers geteld
VEERTIG DODEN OP GOEREE-OVERFLAKKEE
Nog talloze vermisten in Zuid-Hollanql,
West-Brabant en op Zeeuwse eilanden
Li
Eerste alarm in Zwijndrecht
Een nacht van
verschrikking
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Iaarsans Na 11633
Schade beloopt tientallen millioenen
Hulpverlening van
alle kanten
WEERBERICHT
NOODKREET VAN STELLENDAM
Dramatische strijd
om het behoud van
have en goed
GEEFT SNEL, GEEFT MILD!
Maandag 2 Febr. 1953
:r
(Van onze verslaggevers)
ZICH VOORSTELT hoe klein de mens moet zijn temidden van het donderend geweld van
wind en water, kan niet dan met een huivering van ontzetting de berichten lezen over de ramp
die vooral het Zuid-Westen van Nederland en het eiland Texel heelt getroffen. De stormbal was
weliswaar gehesen, maar dat de duivelse combinatie van orkaan en springvloed in korte tijd dw~
zenden uit steden en dorpen dreef, vele tientallen om het leven bracht, duizenden dieren deed
verdrinken en uitgestrekte gebieden met water overspoelde, zal niemand ook maar hebben kunnen
vermoeden, toen hij in de nacht van 31 Januari op 1 Februari de wind door de bomen en langs de
huizen hoorde gieren. Op datzelfde ogenblik evenwel sloeg de natuur toe met zulk een ontembare
kracht, dat de zwaarste dijken werden doorbroken, gaten werden geslagen in het waterkeringssysteem
van de polders; zodat het gebied van de Zeeuwse eilanden, de streken van Westelijk Noord-Brabant,
de waterrijke gedeelten achter Dordrecht en rond de Moerdijk, de lage landen langs de Nieuwe
Waterweg, de gehele Noordzee-kust en het schone eiland Texel geheel of gedeeltelijk werden
overstroomd. De natuur vernietigde wat mensenhanden hadden opgericht; het water en de wind
beukten de duinenrijen en deed het beschermende zand tot ver in het achterland verstuiven.
TOEN IN DE zeer vroege morgen van Zondag 1 Februari de noodtoestand
in Zwijdrecht werd afgekondigd werden weliswaar ogenblikkelijk uitgebreide
maatregelen tot hulpverlening getroffen, waarbij het intrekken van de verlo
ven van de manschappen en officieren van zee-, lucht en landstrijdkrachten
moet worden gerekend, waren de gebeurtenissen nog enigermate te overzien.
Maar met de snelheid van de orkaan zelve kwamen vervolgens de verschrikke
lijke berichten binnen. Voorzover thans bekend is en er moet rekening wor
den gehouden met het feit, dat talloze personen worden vermist heeft de
bverstromingsramp reeds 138 slachtoffers gevergd. Deze doden zijn o.a. te be
treuren in de gemeente Willemstad (l^g Moerdijk (l.J), Hontenisse (8),
Krabbendijke (4), 's Gravendeel (7), Dinteloord (3), in Vlissingen (3), en Hoe-
dekenskerke, Hondsbosse-zeewering, Sliedrecht, Maassluis, één. Voorts verloren
in Halsteren 17 mensen het leven, in Hellevoetsluis 4, Goeree en Overflakkee
40, Texel 4, Kruispolder 8, Rotterdam 1 en Nieuwe Neuzenpolder 1.
HET heeft velen in den lande goed
gedaan te bemerken, dat de opge
roepen militairen zich zo snel zij kon
den bij hun onderdelen gingen mel
den en dat autobezitters in ruime ma
te vrije plaatsen in hun wagens voor
het vervoer van deze manschappen
afstonden.
Deze troepen werden reeds in de loop
van Zondagmiddag in de meest be
dreigde gebieden ingezet!. De land
macht is deels bij Willemstad en Krui-
ningen; anderen werken bij Ouderkerk
aan de IJsel en staan verder gereed
om bij het eerste bevel uit te rukken.
Eenheden van de Koninklijke Ma
rine zijn op Walcheren, in Middelhar-
nis en Stellendam. Technische troepen
pogen zo spoedig mogelijk de nieuwe
verbindingen te leggen in plaats van
de gestoorde telefoonlijnen. De radio
nieuwsdienst heeft gedurende de Zon
dag deze werkzaamheden uitstekend
verricht.
De luchtmacht voert verkennings
vluchten uit en staat gereed goederen
uit te werpen op plaatsen die in nood
verkeren. Tijdens een verkennings
vlucht werd via de radio een redelijk
beeld gegeven van de toestand in en
kele overstroomde plaatsen. De marine
luchtvaartdienst heeft bij geisoleerde
boerderijen rubberboten uitgeworpen.
Dit werk kon evenwel wegens de duis
ternis niet lang worden uitgevoerd.
Men moest nieuwe vluchten tot Maan
dag uitstellen.
Het uitvallen van de electriciteits-
voorziening bemoeilijkt de hulpverle
ning sterk. Reeds Zondagavond werden
lichtgranaten en zoeklichten naar tal
van plaatsen gebracht.
Betreffende het treinverkeer kan
worden medegedeeld dat het is ge
stremd op de baanvakken Schiedam
Hoek van Holland RotterdamGouda,
ZwijndrechtDordrecht, Dordrecht—
Giessendam, SliedrechtGiessendam,
DordrechtLage Zwaluwen, Lage
ZwaluwenBreda, Bergen op Zoom
Vlissingen.
P.T.T.-autoriteiten hebben besloten,
dat de plaatselijke directeuren naar be
vind van zaken moeten handelen. Het
personeel moet voor de eigendienst be
schikbaar blijven.
Tot slot van dit overzicht moet wor.
den bericht, dat met grote spoed sterke
motorvaartuigen met geringe diepgang
naar de plaatsen van de ramp worden
gebracht. De stroom van het water
is nu nog zo sterk dat andere vaartui
gen niet kunnen manoeuvreren.
Nederland maakt zich op een ramp
het hoofd te bieden met de kracht, zijn
volk eigen.
Ook de polder bij Dubbeldam staat
geheel onder water. Slechts de
daken van enkele boerderijen en
boomtoppen onderbreken
de eindeloze watervlakte.
MET MOET voor de bewoners van de
getroffen gebieden moedgevend zijn
geweest, dat H.M. de Koningin en Prin
ses Beatrix een bezoek aan de over
stroomde landstreken hebben gebracht
en dat Prinses Wilhelmina, evenals va
ker tijdens haar regeringsperiode, zich
persoonlijk van de omvang van de
ramp op de hoogte heeft willen stellen.
Minister-president Drees deed hetzelf
de, gelijk minister Beel, minister Alge-
ra en minister Staf.
Niettegenstaande het feit, dat met
inspanning van alle krachten wordt
gepoogd de verbroken verbindingen te
herstellen, is het op dit moment volko-
xnei. onmogelijk een geordend beeld
van de situatie te geven of zelfs zich
er een denkbeeld van te vormen. Van
de zijde van het ministerie van Ver
keer en Waterstaat heeft men meege
deeld, dat de schade zeker, in de vele
tientallen millioenen zal lopen. Er zal
zo spoedig mogelijk met het herstel
van de vernielde dijken worden begon
nen. Wanneer met man en macht daar
aan wordt gewerkt, zal het allerergste
in enige maanden hersteld kunnen zijn.
Maatregelen
HE minister van Verkeer en Water
staat, mr J. Algera, heeft Zondag
avond met ir A. G. Maris, directeur-
generaal van de Rijkswaterstaat, en
andere autoriteiten vergaderd om een
inzicht te verkrijgen in de stand van
zaken in de delen van ons land, die
door de ramp zijn getroffen. Hierbij
werden maatregelen beraamd om die
gebieden zo spoedig mogelijk hulp te
verlenen. Zo kon door persoonlijke tus
senkomst van de minister een groot
aantal vrijwilligers van schoppen wor
den voorzien en naar verschillende over
stroomde streken worden gebracht om
daar dijken voorlopig te dichten en zo
doende het waterkerend vermogen te
vergroten. Alle technische diensten van
provinciale en Rijks waterstaat werken
van nu af aan geo< dineerd met pol
der- en waterschapsbesturen alsmede
Verwachting tot hedenavond.
VERDER AFNEMENDE WIND
Aanvankelijk in het Zuiden en
Zuidwesten van het land krach
tige, geleidelijk verder afnemen
de wind tussen Noordwest en
Noord. Elders overwegend matige
Noordelijke wind. Wisselend be
wolkt met enkele buien. Dezelfde
temperaturen als gisteren of iets
lagere.
DINSDAG: Zon op 8.17, onder
17.31; Maan op 22.46, onder 9.24.
ts 1
met andere burgerlijke en militaire
autoriteiten teneinde de meest bedreigde
gebieden hulp te verlenen en de eerst-
uodige technische maatregelen te ne
men.
Naar wij vernemen komt het kabinet
Maandag in speciale zitting bijeen, ter
wijl minister-president dr Drees Dins
dag in de Tweede Kamer een verklaring
over de stand van zaken en over de
hulpverlening zal afleggen.
Het spreekt overigens vanzelf, dat
het gehele Nederlandse volk bereid is
de handen uit de mouwen te steken.
Behalve de militaire onderdelen van het
territoriale leger zijn tal van Rode
Kruiscolonnes geconsigneerd, maar bo
vendien hebben talloze instellingen van
andere aard volstrekte hulp toegezegd.
De oorzaak
UOEWEL uiteraard in de nacht van
Zondag op Maandag op tal van plaat
zen nog zeer critiek was en er vele
snelle evacuaties moesten worden uit
gevoerd, die bijzonder ernstig werden
bemoeilijkt door het ontbreken van
licht, mag het een gelukkig verschiin-
f||?-
'ïtóK:' -■I V:'k;':s-
sel worden genoemd, dat het water val
lende is en dat de wind verder naar
het Noorden is geruimd en in kracht is
afgenomen. Door hoofdingenieurs van
Rijkswaterstaat wordt deze ramp toe
geschreven aan drie factoren: 1 het tijd
stip van het hoogwater; 2. de hoogte
van het getjj, dat springtij was in ver
band met de nieuwe maan; 3. de wind
kracht en de windrichting.
De reddingboot van Stellendam heeft
hedennacht om half twee via Scheve-
ningen radio het ministerie van verkeer
en waterstaat om onmiddellijke maat
regelen verzocht. De toestand wordt
zeer ernstig genoemd. In het radiogra
fische contact is verzocht een groot
schip te zenden om de bevolking te
evacueren. Zou zulks niet gebeuren, dan
zouden nog meer doden zijn te betreu
ren. Het ministe.rie heeft toegezegd dat
hulp zal worden geboden.
IN ZUID-HOLLAND is het gebied van de eilanden in de nacht van Zater
dag op Zondag en gedurende de gehele daarop volgende dag geteisterd. Met
name in twee gedeelten is zeer zware schade aangericht: op Goeree-Overflakkee
en tussen Merwede en Hollandse IJsel. Goeree-Overflakkee is vrijwel geheel
onder water gelopen, doordat op tal van plaatsen dijkbreuken optraden. In
totaal zijn hier volgens de laatste berichten veertig doden te betreuren. Grote
delen van het Eiland van Dordrecht, de Alblasserwaard, de Krimpenerwaard,
de Hoeksewaard en IJselmonde zijn eveneens overstroomd. Ook langs de
Nieuwe Maas en de Nieuwe Waterweg is enorme schade aangericht, met name
in de industrieën langs de rivieroevers. Belangrijke bedrijven zullen hier ge
ruime tijd stil moeten liggen. Ook elders zijn helaas doden te betreuren. Alom
hebben bevolking en militairen een dramatische strijd gevoerd om het behoud
van have en goed.
p\E eerste berichten over de door
storm en springtij veroorzaakte
vloedgolf kwamen in de vroege morgen
van Zondag uit Dordrecht en Zwijn
drecht, aan de kromming van de Mer
wede. Bij Zwijndrecht joeg de wind
het water over de Ringdijk, waardoor
grote delen van de plaats onder water
kwamen te staan. De bevolking werd
door middel van klokgelui en loeien
de fabriekssirenes gewekt. Men is er
in geslaagd de dijk te houden. Daaren
tegen was de situatie op het eiland van
Dordrecht de gehele dag critiek. In een
groot deel van de binnenstad stond het
water een halve meter hoog, als ge
volg van het feit, dat de dijken aan de
Noordzijde op verschillende plaatsen
werden overspoeld. De bevolking
vluchtte naar hogere delen van de stad.
Het industriegebied aan de beneden-
Merwede stond blank, tot grote schade
van de daar gevestigde fabrieken. De
polders ten Zuiden van de stad waren
eveneens alle door het water overspoeld
Als gevolg daarvan was de weg naar
de Moerdijk onbruikbaar voor het ver
keer.
Heeft men het bij Dordrecht uitein
delijk kunnen houden, veel slechter
was het gesteld bij de Alblasserwaard.
Nabij Papcndrecht, op de splitsing van
Merwede en Noord, en bij Sliedrecht
brak de dijk door, als gevolg waarvan
enorme hoeveelheden water d„or een
gat van veertig tot vijftig meter breed
te de Waard binnenstroomden. Slie
drecht, Papendrecht, Alblasserdam. Oud-
Alblas en Wijgaarden stonden gister
avond blank. In Sliedrecht Is een oude
alleenwonende vrouw verdronken.
(Zie verder pagina 4)
J7R IS OP ZEER KORTE TERMIJN een grote nationale inzamelings
actie ten behoeve van de slachtoffers van de stormvloed van gisteren
te verwachten. Het Nationaal Rampenfonds, omvattende het Neder
landse Rode Kruis, het Oranje Kruis, het R.K. Huisvestingscomité en
het Algemeen Watersnoodcomité Nederland, heeft in samenwerking
met de Nationale Commissie voor Vluchtelingenhulp een oproep doen
uitgaan aan alle afdelingen dezer organisaties, om zo mogelijk deze
week en anders in de volgende week in hun gemeente een extra-bussen
en lijstencollecte te organiseren. De Nationale Commissie voor Vluch
telingenhulp heeft daartoe haar organisatie en apparaat volledig in
dienst gesteld van het Rampenfonds en haar plaatselijke commissies
verzocht, zich als plaatselijke vertegenwoordigingen van dit Rampen
fonds te beschouwen. De Stichting 19401945 heeft een soortgelijk
besluit genomen. Het Nederlandse Rode Kruis zal m haar afdelingen
een inzameling van goederen organiseren. Al deze organisaties doen
een dringend beroep op ons volk, niet zelfstandig acties te ontwikke
len, doch al hun activiteit te leiden langs de plaatselijke commissies
daartoe bestaande, op dal een zo goed mogelijke bundeling van alle
krachten wordt verkregen. Het spreekt vanzelf, dat onder deze om
standigheden evenzeer een oproep uitgaat aan allen, die met het tot
onzer getroffen medeburgers begaan zijn zo spoedig en zo ruim mo
gelijk giften ter beschikking van betrokken lichamen te stellen. Wie
rechtstreeks geld wil storten kan dit doen op gironummer 9575 ten
name van het Na'ionaal Rampenfonds. Wie goederen zou willen geven
en woont in een plaats waar geen afdeling van het Rode Kruis ge
vestigd is, kan deze rechtstreeks toezenden aan de Intendance van het
Ned. Rode Kruis, Fluwelen Burgwal 19, 's-Gravenhage. Wie snel
helpt, helpt dubbel!
£JEZE NACHT van 31 Januari op 1
Februari is een verschrikkelijke ge
weest. Terwijl een orkaan van ongeken
de kracht de angst deed stormen in de
harten van hen, die aan de kust en
tussen de dijken hun woonsteden had
den, besprong een watervloed met
vreselijk geweld de zeeweringen. Tegen
deze combinatie van natuurkrachten is
een groot deel van Neerland's kustge
bied niet bestand geweest. De dijken
bezweken, in kademuren en boulevards
werden gaten geslagen, duinenrijen
werden doorbroken en het water
vanouds de vriend en de vijand van
ons land toonde zich van zijn meest
ontembare zijde door de werkstukken
van de knapste civiele ingenieurs en
waterbouwkundigen in enkele ogenblik
ken tijds te vernietigen en zijn loop te
zoeken over het rijpe land, dat stilaan
op de bloei van een nieuwe lente te
wachten lag.
Een ramp van deze omvang is nog
nimmer over Nederland gekomen, in
dien wij de oorlog van 1940 uitschake
len. Want wel denken wij aan de wind
hoos, die dertig jaar geleden Borculo
teisterde, aan de Januarivloed van 1916,
toen de gebieden langs de Nieuwe Wa
terweg, maar vooral de Anna Paulowna-
polder, de landstreken rond de Water
land en Zuiderzee zwaar werden ge
troffen; zelfs aan de beruchte Elisa-
bethsvloed, waardoor in 1421 de Bies
bos uit de Grote Zuidhollandse Waard
ontstond, maar naar wij thans wel me
nen te kunnen vaststellen, hoewel door
het verloren gaan of uitvallen van de
normale communicatiemiddelen pre-
ciese gegevens, noch een enigszins vol
ledig overzicht kunnen worden gege
ven, zijn deze gebeurtenissen zelfs niet
veigelijken-met de calamiteit, welüe
in de eerste plaats Zeeland, dan Zuid-
Holland en voor wat Noord-Holland be
treft in ernstige mate alleen het eiland
Texel heeft ontsteld.
Vooral Zeeland. Weer Zeeland. Het
is nog geen tien jaar geleden, dat Zee
land en dan vooral het eiland Walche
ren het grootste offer uit zijn geschie
denis bracht: het bombardement van de
dijk op Walcheren zette het eiland on
der water, het zout vrat aan het levende
wezen en aan het dode materiaal, ver
pestte de grond, maar deze ontzetting
luidde de bevrijding van ons gehele
land in.
Deze uitbarsting van het natuurge
weld is tot niets nut. Nederland is met
ijzeren wil en stoere werkkracht bezig
zich te 'herstellen van bijna dodelijke
slagen van de bezetting; ieder heeft
daar op zijn plaats het zijne toe bijge
dragen. Juist op het ogenblik, dat de
regering met enige gerechtvaardigde
trots kon verklaren, dat Nederland na
lange jaren de steun van sterke strijd
makkers voortaan kon ontberen, was
het het water, dat zijn helse kracht uit
stortte op die duizenden sterken van
hoofd en hand, die stuk voor stuk
moesten terugwinnen wat was verloren
gegaan.
Daar zijn de eilanden van Zuid-Hol
land. Zij liggen voor een groot deel
onder water. Daar is het Westelijke
deel van Brabant, dat de lage wal
vormde van een Noordwester, die met
iedere stoot in stukken sloeg wat met
liefde en oneindige zorg door de mens
werd opgericht. En het trotse Rotter
dam, Dordrecht, Sliedrecht en omge
ving, de nijvere stadjes aan de Nieuwe
Waterweg, zo onnoemelijk klein tegen
over het bijna kosmische geweld van
wind en water.
Noord-Holland is gespaard. Wij heb
ben de wind gehoord en ons angstig af
gevraagd, waar de slagen zouden neer
komen. Texel is in dit gewest in de ern
stigste nood.
Doch het zou van een bijzonder laak
bare eng-provinciaal inzicht getuigen,
indien wij het meest beroerd zouden
worden door wat ons het naast ligt.
Het is daarom niet te veel gezegd, dat
deze ramp een nationale is. Niet in de
eerste plaats om de niet te schatten
schade in geld, welke is geleden, niet
om goederen, die verloren gingen, maar
om de levens van mens en dier, die on
der gingen en om de nood van hen, dia
met de grootste moeite gespaard bléven.
Nederland mag dan een land zijn,
waar in alle vrijheid ieder zijn eigen
overtuiging mag belijden, op een dag
als gisteren en vandaag worden alle
landgenoten met éénzelfde huivering
bevangen en opgezweept tot het lenigen
van de nood, die onze naasten heeft ge
troffen.
Het lijkt onder deze omstandigheden
volmaakt overbodig een beroep op aller
offervaardigheid te doen.
Nederland en zijn bevolking zullen
ook deze ramp te boven komen en zul-
len sterker worden naarmate zij dieper
zijn geraakt.
Het is juist deze voortdurende wor-
steling, die ons kleine land tot
een groot maakt.