Noord-Holland kreeg een gapende wonde
dood en verderf in zeeland
Water verzwolg Eendrachtpolder
op Texel
Halsteren werd door vloed verrast
Maar de Hondsbosse bij Petten hield stand
Toch nog enkele slachtoffers
Vier mannen van reddingsploeg
jammerlijk verdronken
Rouw in Zeeuws-
Vlaanderen
Dertig sleepboten
naar rampgebied
Svrt '.feïit
Dorpen en steden overstroomd
Buitenste duinenrij op
drie plaatsen bezweken
HONDERDEN MENSEN
NAAR DE DIJKEN
Geen hoop meer om 57 vermisten
Het water staat hoog in
Willemstad
KT
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
(Van onze verslaggevers)
HOEWEL DE SCHADE, welke de storm en de witbeschuimde zee aan Noord-
Holland hebben toegebracht, niet in het minst te vergelijken is met de ramp,
die over het Zuidelijk gedeelte van de kuststreek is gekomen, moesten ook hier
helaas slachtoffers worden betreurd. Het zwaarst getroffen werd het eiland
Texel, waar de woedende elementen helaas vier doden eisten. In Pelten
vond de SI-jarige uitvoerder F. de Waard de dood. Hij was werkzaam voor een
aannemersfirma uit Alkmaar bij het onderhoud van de ieewering en trok er
Zaterdagmiddag op uit om te zien' hoe de dijk bi] Petten zich in de storm zou
houden, 's Avonds keerde de heer De Waard niet terug en aanvankelijk vreesde
men, dat hij door de aanstormende zee was meegesleurd. Omstreeks 9 uur
Zondagmorgen werd het lichaam echter gevonden in de duinen vlak ten
Noorden van Petten. Men vermoedt, dat de man door een hartverlamming is
getroffen. Te Den Helder werd de heer Van der Wouw, een steenhouiver,
levensgevaarlijk gewond, toen hij zijn vletten, die op de Zeedijk lagen, wilde
bergen.
Dat de schade in Noord-Holland vrij beperkt is gebleven mogen we toe
schrijven aan de stoere Hondsbossche Zeewering, die het weliswaar zwaar te
verduren heeft gehad, en in de nacht van Zaterdag op Zondag geheel door de
kokende Noordzee werd overspoeld, maar bij het afnemen van de vloed on
verzwakt te voorschijn kwam. De duinrand moest het op vele plaatsen ont
gelden. Tegen het geweld van de hoogoplopende golven was niets bestand en
tientallen meters duin werden dan ook door de zee meegesleurd.
yiAT OP het strand stond als pavil
joens, tenten en trappen werd een
prooi der golven en langs de gehele
kust lagen de bunkers op het strand
verspreid, die Zaterdag nog hoog op
de duintoppen stonden als onwrikbare
massa's beton. In één nacht toonden
de vertoornde elementen het nietige
van de Mens. Op een drietal plaatsen
bezweek de buitenste duinregel en
Stroomde het water het land binnen.
Langzamerhand brokkelde de zee de
zandheuvels af en geleidelijk aan
stortte de een na de ander in elkaar.
Bij Callantsoog, even ten Noorden
van de Grote Keeten, was dit het ge
val nog vóórdat de springvloed de
hoogste stand bereikte. De duinenrij,
die daar zeer smal is, brak over een
lengte van twee honderd meter open
en met woest geweld stroomde het
water naar binnen. Het drong tot de
Westelijk van de verkeersweg Den Hel
derCallantsoog lopende Zanddijk.
Direct gevaar dreigde er niet, maar
toch zijn mannen van de Rijkswater
staat onmiddellijk begonnen de zwakke
plekken in de Zanddijk zoveel mogelijk
te verstevigen. Ook bij Sint Maartens
zee drong het water door de buitenste
duinenrij en nestelde zich in een grote
duinpan tot ongeveer honderd meter
achter de zeekant. Bij het Oude Fort
in de Schoorlse duinen sloeg het water
eveneens naar binnen. De stormlopen
van de schuimende zee maakten een
bres in de duinrand van ongeveer
tweehonderd meter lengte en een duin
gebied van ettelijke vierkante kilome
ters kwam geheel onder water te staan.
Gevaar leverde deze doorbraken niet
op omdat de binnenduinen voldoende
bescherming bieden.
Vrijwel overal heeft de woedende
storm in de kust gapende wonden ge
slagen en het is aan het draaien van
de'wind te danken, dat er niet nog meeT
schade is geleden. Er ging bij de bevol
king, die machteloos tegenover de ele
menten stond dan ook een zucht van
verlichting op toen bekend werd dat
de wind naar bet Noorden ruimde, zo
dat de directe aanval op de duinenrand
zou afnemen.
Terwijl men in het Westen moeite
had het steeds hoger oplopende water
te keren, zagen de bewoners van de
plaatsen langs de IJselmeerkust de
bodem droogvallen. In Enkhuizen was
de waterstand zelfs zo laag, dat de
veerboot EnkhuizenStavoren niet kon
uitvaren. Marken had weinig hinder.
Wel moesten er bijzondere maatregelen
worden getroffen om het huisje van
Sijtje Boes te redden, dat onder de
stormvlagen dreigde te bezwijken.
Dat de steden en dorpen langs het
IJselmeer zo weinig last van de storm
hebben gehad is te danken aan de
windrichting. De Afsluitdijk heeft zich
uitstekend gehouden. Het verkeer over
de dijk behoefde zelfs niet te worden
gestaakt, maar werd bemoeilijkt door
de overkomende watermassa's, waarin
stukken hout, tonnen en ander strand
goed werden feegesleurd.
Voor nadere bijzonderheden over de
schade in onze omgeving verwijzen wü
naar de stadspagina.
In het gat bU Schoorl drijven de
wrakstukken van paviljoen Minkema,
dat enige kilometers Noordelijker, op
de plaats waar de Hondsbosse zeewe
ring bij Camperduin de duinenrij raakt.
geheel werd weggeslagen. De kracht
van de storm blijkt ook uit de lucht
reis. die de zware rails van een op de
zeedijk liggend werkspooitje maakten.
Zij werden door de brullende wind op
genomen en tientallen meters verder
als oud roest op de weg neergesmeten.
De gehele nacht hebben arbeiders van
het Hoogheemraadschap bij de Honds
bosse wacht gelopen en ook de ge
hele Zondag en de afgelopen nacht
hebben zij hun post niet verlaten. De
bewoners van de boerderijen achter de
dijk en de inwoners van Petten hadden
hun koffers klaar staan om op het eer
ste noodsein de vlucht te kunnen
nemen. De Waker heeft echter zijn taak
verstaan. Wel sloegen de golven Zater
dagnacht over de zeewering het dorp
binnen en viel de electrische stroom uit
maar de ramp. die men vreesde bleef
gelukkig uit. De strekdam, die aan het
eind van de Pettense zeewering in zee
loopt, werd ernstig beschadigd.
HE Helderse zeedijk had het eveneens
zwaar te verduren. Er werden
twaalf gaten in dit bolwerk geslagen,
doch ook hier bestaat geen direct ge
vaar voor het achterland. Het wacht
lokaal van de „T.E.S.O." aan de bui
tenhaven te Den Helder kwam geheel
onder water te staan en dreigde in te
storten. De oorlogsbodems in de Marine
haven kwamen zonder stroom te liggen
doordat de op de wal staande motoren
werden overstroomd.
s
- iÉMMHHi
De de Hondsbossche het zwaar te verduren heeft gthad blijkt uit deze
foto, genomen op de plaats waar de dijk de duinenrij raakt. Een grote hap
werd uit het zand weggeslagen, een beeld, dat men overal langs de kust
kan aantreffen.
TN Zeeuws-Vlaanderen zijn de dijken
bij Ternedzen, Hoofdplaat. Ossenisse,
Hontenisse en enkele andere polders
doorgebroken. Bij Kadzand is de zee
over de sluis heengeslagen en sloeg in
de duinen van de Zwarte polder een
gat van vijftig meter, waardoor een
deel van de polder onderliep. De Hoog
landpolder en de Kruispolder staan on
der water.
In Terneuzen staat het water op de
markt een meter hoog, de oude stad
is ondergelopen. Alle mannen zijn voor
de hulpverlening opgeroepen. In de
buurt van Terneuzen kwam een baby
om, Twee mensen worden vermist.
Tengevolge van vier dijkdoorbraken
zijn bij Hontenisse zeker acht mensen
verdronken. Bij Ossenisse sloeg een gat
van 100 meter in de dijk. Boerderijen
stortten in, mensen kwam om of lie
pen verwondingen op. Bij Graauw
staan de kleine Molenpolder en de Me-
lopolder blank. Veertig stuks vee ver
drink. Een gezin met negen kinderen
kon zich net redden uit een instorten
de boerderij.
Het vee wordt langs een verzakte
dijk weggevoerd.
Een speciale verslaggever meldde
van het vreselijke toneel uit Oost-
Zeeuws laanderen hoe b.v. een vrouw
met een kind in de armen tot aan de
borst door het water liep. De golven
rukten de baby uit haar armen en zij
zag het voor haar ogen verdrinken. In
de Kruispolder werden twee huizen
weggespoeld, acht personen, w.o. vier
kinderen, verdronken, an de familie
Daalman vonden een vrouw en een
kind de dood in de golven, ader Daal
man slaagde er met moeite in zijn zoon
te redden, nadat deze twee uur met
een gebroken been in een boom had
gehangen. De familie Smit telt hier
vier slachtoffers.
Na overleg tussen gemeentelijke
autoriteiten van Maasbracht en het
ministerie van Binnenlandse Zaken is
een beroep gedaan op sleepbootkapi
teins in deze haven. Het resultaat is,
dat nog gisteravond een dertigtal sleep
boten uit Maasbracht naar de getrof
fen gebieden is vertrokken.
Bij de aanlegwerken van de nieuwe
Rijkshaven brak één van de pas aange
legde dijken door. Dit heeft alleen ge
volgen voor de uitvoering van het
werk.
Ten Zuiden van het vliegveld De
Kooy sloeg het zeewater over de Balg-
dijk en beschadigde de achterzijde van
de dijk, waar thans met man en macht
aan het herstel wordt gewerkt. Voor
de Anna Paulownapolder, die in 1916
geheel blank kwam te staan, behoeft
voorlopig geen vrees te worden gekoes
terd omdat zij nog eens door de oude
Westfriese zeedijk wordt beschermd.
VELE Noordhollandse kustplaatsen
die lappen duin van tien tot veertig
meter aan de zee moesten prijs geven,
beleefden Zondag een drukke dag door
de duizenden mensen, die te voet, per
bus, per auto of moeizaam traopend
naar de zeereep kwamen om de schui
mende Noordzee te aanschouwen. Vela
buslijnen hadden extra diensten inge
last om de grote stroom passagiers te
verwerken en in de café's was het be
drijvig als op een zomerse dag in het
hoogseizoen. Evenals te Bergen aan Zee.
in Egmond aan Zee en ook te Wijk aan
Zee tuimelden bunkers, die eens de
kust tegen een invasie moesten verde
digen. naar beneden. Tijdens de spring
vloed kwam het water tot aan het in
aanbouw zijnde Emma Kindertehuis te
Wijk aan Zee. dat ernstige glasschade
opliep. Het IJmuidense strand is schoon
geveegd. Alle optrekjes en consumptie
tenten. die daar overwinteren, zijn weg
geslagen of over de duinenrij gesmakt
In de havens is grote schade toege
bracht aan de losgeslagen visserssche
pen.
Voor de IJmuidense sluizen liggen op
het ogenblik niet minder dan tien sche
pen op beter weer te wachten.
Met man en macht is op het Sluis-
eiland te IJmuiden gewerkt aan het
drooghouden van de kelders van Sche-
veningen-Radio, waar de kabels dreig
den onder water te komen. Het radio
ontvangstation, dat op hoogspanning
werkte kon vrijwel ongestoord de tal
rijke noodseinen, die van alle kanten
binnenkwamen, blijven doorgeven.
Het Ritzbad in de duinreep te Zand-
voort is geheel vernield en het wan
delpad langs de boulevard werd weg
geslagen.
Overal langs de kust zijn de zware Duitse bunkers naar beneden ge
tuimeld toen de kokende Noordzee de duinvoet ondermijnde. Eén van de
bunkers, die bij Bergen aan Zee op het strand gleed.
TALRIJKE BEWONERS van het eiland Texel, dat wat Noord-Holland betreft
het zwaarste werd getroffen, zeiden gisteren, dat de nacht van Zaterdag op
Zondag wel de ernstigste is geworden, die zü gedurende hun leven hebben mee
gemaakt. Dat is te begrijpen. De kust van het eiland, dat door de voortdurende
sterke zeestromingen telkens zwakke plekken vertoont, kreeg het tegen de woe
dende watermassa's zwaar te verduren en bezweek op verschillende plaatsen.
De Eendracht-polder in bet Noorden van het eiland kwam geheel onder water
te staan. Bij de pogingen hier de ramp te keren, kwamen vier mannen, die vrij
willig aan de oproep om hulp gevolg hadden gegeven, om het leven. Voorts
schijnen nog enkele personen te worden vermist. Twee boerderijen, de „Zee
burg" en de „Fortuin" gingen verloren. Honderden mannen streden een verbe
ten strijd om op tal van andere plaatsen het grote gevaar van een doorbraak
te keren. Op. verschillende punten bleef de situatie op het eiland gisteravond
nog zeer critiek. Marinepersoneel en leden van de Rode Kruis-colonne staken
uit Den Helder naar Texel over om mede hulp te bieden.
AM TWAALF UUR in de nacht van
Zaterdag op Zondag, toen het nood
weer een hoogtepunt had bereikt, gilde
op Texel de sirene en ging de roep om
hulp van mond tot mond. Het bleek al
spoedig, dat het gevaar in het Noorden
van het eiland het grootst was. Red de
Eendrachtspolder, was het parool. Om
negen uur Zondagmorgen vertrok een
groep vrijwilligers vnl. uit het dorp De
Waal om te trachten de dijk van de
Eendrachtspolder te houden. Terwijl ze
ventig man trachtte het zwakste punt
van de polderdijk te versterken, kwam
de tijding binnen dat een kilometer
Zuidelijker al een doorbraak was ont
staan en de polder vol liep.De man
nen probeerden zich nu ijlings uit de
voeten te maken. Hetgeen helaas een
deel van hen niet meer gelukte....
Een deel nam plaats in de TESO-bus,
waarmee men naar de dijk was getrok
ken, anderen holden er achter aan, ge
volgd door een motorfiets, een tractor
en een auto. De terugweg voor de dap
pere mannen werd echter al versperd
door een gat In de dijk, die zich met
water vulde. Met de moed der wan
hoop worstelden de mannen met mod
der en water om de reddende overkant
van het gat te bereiken. Velen slaagden
daarin o.a. door elkaar stukken touw
toe te gooien. Voor vier mannen kwam
de hulp helaas te laat. Het fel stromen
de water trok hen mee. Deze vier, af
komstig uit De Waal, zijn jammerlijk
omgekomen. Huh namen zijn de 62-jari-
ge smid R. IJska, voorts J. Koopman,
\V. Bernardus en W. Dijker. De voertui
gen verdwenen ook in het water. Wij
moeten in dit verband nog wijzen op
"en zaak, die ons met vragen doet staan.
Toen de vrijwilligers op de dijk van de
Eendrachtspolder aan de slag waren
(gistermorgen om half tien) was niet
één lid van het polderbestuur noch van
het leidinggevend personeel van Wa
terstaat daarbij aanwezig....
de voort om het water een halt toe te
roepen. Overal werden zakken gevor
derd om deze met zand te vullen ter
stopping van de gaten. Zo zwoegde men
aan de zeedijk van de Eierlandse polder,
bij de Kaap, waar een gat van 80 meter
werd gedicht en bij het oude fort de
Schans aan de Zuidwal. Daar zag het
water kans een schuifsluis omhoog te
duwen. Een deel van het er achter lig
gende land werd overstroomd. Toch kon
men ten slotte een versperring opwer
pen. Gisteravond werd gemeld, dat de
situatie nabij de IJzeren Kaap aan de
Oostwal en bij het z.g, Wagiot ernstig
was. Er werd om extra hulp verzocht.
Gisteren in de loop van de dag kwamen
60 man Marinepersoneel en enkele le
den van de Rode Kruiscolonne uit Den
Helder op Texel aan.
De gevluchte bewoners uit het Noor
den van het eiland konden o.a. in het
dorp De Koog aan onderdak worden
geholpen. Bij de Koog zelf is veel duin
afslag. Bunkers spoelden bloot en een
strandpaviljoen met zomerhuisjes sloeg
weg. De haven van Oudeschild haa veel
last van hoog water. De kaden stonden
blank en overal dreven kisten en vaten
weg naar zee.
Ten Noordwesten van de vuurtoren
van Eierland is de Texelse vissersboot
Texel 14 vastgelopen. Er zijn noodsig
nalen opgevangen.
Nader vernemen wij, dat ook een en
twintig burgers uit Sneek en een Rode
Kruiscolonne uit deze Friese stad ter
assistentie op Texel zijn aangekomen.
De polder Eendracht moet als verloren
worden beschouwd.
ZEELAND, DAT door het geweld van
de laatste oorlog, tot één der ernstig
ste rampgebieden van Nederland werd
fwe behoeven slechts de overstroming
van het eiland Walcheren te noemen
en de zware schade in Zeeuws-Vlaan
deren) is door het noodweer opnieuw
zeer zwaar getroffen. Een groot deel
van VLISSINGEN staat onder zeewa
ter. Grote gaten sloegen in de Boule
vard, daardoor stroomde het zeewater
de binnenstad in. Auto's werden weg
gespoeld. Diverse gebouwen stortten
in. Er zijn doden. Het water stond ten-
slotte in de binnenstad drie a vier
meter hoog. De in aanbouw zijnde
sluiswerken zijn ernstig beschadigd.
Het stadje VEERE staat geheel on-
Er zijn hier twee doden. Dijkdoorbraak
hier bedwongen. Door een gat in de
dijk bij RITTEN stroomde het water
binnen. De evacuatie der bevolking li
in volle gang. De SLOEDAM staat on
der water en is waarschijnlijk onder
mijnd. ARNEMUIDEN staat eveneens
blank. De Nieuwerkerkerpolder en de
Suzannapolder op Walcheren zijn vol-
gelopen. Militairen werken hard om
beschadiging aan de Westkappelse zee
wering te herstellen. Do duinen bij
Oranjezon zijn doorgeslagen. Het ge
maal van Walcheren staat onder wa
ter. Ook de z.g. Vrouwenpolder staat
blank. Dit wordt ook gemeld t.a.v. de
Nieuwlandspolder op Walcheren. De
werkelijke toestand voor geheel Wal
cheren valt nog niet te overzien, ook
wat betreft het aantal doden.
ZUID-BEVELAND is zeer ernstig ge-
havend. Er zijn talrijke dijkdoorbraken.
KRUININGEN onder water, bewoners
zochten toevlucht op bovenverdiepin
gen der huizen. Geen gas en electricl-
teit. In HANSWEERT is de noodtoe
stand afgekondigd. IERSEKE even
eens. Bevolking van WOLPHAARTS-
DIJK geëvacueerd. Hier is ongeveer
vijfhonderd meter dijk weggeslagen. In
Wemeldinge is de toestand ernstig,
maar niet kritiek Alles wat werken
kan, werkt bij de gaten in de dijken.
In HONTENISSE zijn acht doden,
huizen weggespoeld, polders onder wa
ter. In Baarland en Eellwoudsdijk is
een groot gat in de dijk. In ELSTDIJK
bij Krabbendijk worden de mensen van
de daken en uit de bomen gehaald. Hier
zijn vier doden. RILLAND en WAAR
DE zijn geëvacueerd. Met behulp van
duizenden vrijwilligers kon het gevaar
in de dijk van de Borsselpolder wor
den bedwongen. De REIGERSBERG-
POLDER is volgelopen.
Ook ST. FILIPSLAND is getroffen.
Het water heeft Noord-Beveland even
min gespaard. De slechte dijk brok
kelde af en week voor de zee. Drie
huizen sloegen weg. Van de bewoners
geen spoor. In het water dreef veel
dood vee. Mensen met beddegoed
vluchtten in Oostelijke richting van
Kats. Omtrent het lot van het eiland
tast men verder nog in het duister.
WILLEMSTAD zijn de twee plaatsen in Westelijk
7.111/ljirct Uot notnolJ
naar
Nog meer gevaar
7ESHONDERD man, verdeeld over di- t^n er gisteren op de bovenverdiepin-
verse punten van het eiland worstel- gen van hun woningen, terwijl van twee
HALSTEREN EN
Noord-Brabant, die het zwaarst het geweld van storm en tij te verdragen heb
ben gekregen. Met name m Halsteren is de slag zeer zwaar aangekomen In de
polder bt] dn dorpje werden gisteravond zeven en vijftig personen vermtst
Tenminste acht lijken zijn reeds geborgen. Nabij Willemstad en Moerdijk is
het aantal slachtoffers vermoedelijk kleiner - niemand weet met enive zeker
jjeid hoeveel hier zijn omgekomen - maar honderden zij hier van huis en
haard verdreven en overgebracht naar omliggende plaatsen als Breda, Roosen
daal en Oudenbosch. Uitgestrekte gebieden staan hier blank. Ook hZ Z
militairen en burgers de gehele dag in de weer geweest om de tnm., I j
Uf*. rt„ de ove.uroonule bZ.Zl ZZ£
veiliger streken te transporteren. vieaen
AL om één uur des nachts sloeg Zon-
dagmorgen een gat in de dijk nabü
de Nieuwe Sluis ten Oosten van Wil
lemstad. Terwijl men nog bezig was
deze bres te dichten, viel enkele kilo
meters verder een tweede gat in de
dijk. Een boerderij, waarin een oude
weduwe met haar broer en een dienst
bode woonde, werd weggesleurd. In
enkele uren liep hier vijfduizend ha
onder. In dit gebied, waar vijf en zeven
tig gezinnen woonden, zijn vermoedelijk
tien tot twaalf personen verdronken.
Willemstad was volkomen van de bui
tenwereld afgesneden. De bewoners za-
4jden groepen militairen poogden
mensen en vee Allen 1 met
mogelijk ondergebracht in Rons° §°e?
waar ook. een noodziekenhuU °vln het
bosch wordet
het zeewatei
bi.,.,,,
5,3,.""
Nabij 'de Moerdijk was het zeewatei
ver het land ingejaagd
De duk b« de Blauwe Hand wls hU.
doorgebroken. Het bleek nodig Hnoi
en Lage Zwaluwe, Zevenbergen en
Klundert te ontruimen. Een lege snel"
naar 7 u d' Spoorwegen werd
?a?L Zevenbergen «ezonden om vluch-
01ï-.te halen. Ook in de omge-
Ito ^Van Plnteloord braken polderdij-
„"„00r- H/er zijn tenminste drie per-
mSSl om8ekomen. Het leek er gister-
wnrH op'- dat 00 k Steenbergen zou
worden geïsoleerd. Men hoopte echter
stnb-!4' te- kutinen keren. Honderden
vee zijn hier omgekomen.
Halsteren
weert n u "la* Halsteren ge-
buitendijken van twee po'*
diw *?r?ken hier 's nachts door, waar-
r. 'a' van hulzen zo snel onder wa-
zJh „1a?len te 5taan dat vele mensen
liren» -i"eei" 'n veiligheid konden
stort*™' Ztkfr l'en huizen zijn inge-
nmiL- e", ee,t I0Ve«l mogelijk mensen
Proberen In veiligheid te brengen. Van
mL vermisten zullen zo vreest
slechts weinige terecht komen.
U9?e bolders ten Zuiden en ten Westen
onde?DpSin„Arec^ten Woensdrecht ztm
gelopen. Ook de gemeenten Nieutf
leerrimHr e2 St' philipsland ziin geïso-
staat' f het in Nieuw Vosseme«r
donrH.t i,men hedennacht nog niet
ph°f,da' a"e. contact is verbroken. St.
V'p and 18 «ëvacueerd.
in dit i2V^tjde, 'Poorwegverbindingen
dat 'andsdeel aangaat zij medegedeeld
dfik ten Zuiden van Moer-
Dip nr. jPmsdorP is overstroomd-
nnrtJi Breda is weggespoeld. Da
dimt !dlï V8n de electrische bovenlei-
Bptoo weggeslagen De spoorlijn van
faktt °h Zoom naar Vlissingen is ver
bant en ~e. ,Kpeekrakdam tussen Bra-
oant en Zuid-Beveland ziin vier gaten
slagen een k"ometer lengte ge-
