LUCHTVAART IN ACTIE
Een beeld van de groie nood
Vliegtuigen droppen
medicamenten
voedsel en
DE REGERING ZAL HULPWERK
KRACHTIG AANPAKKEN
Helicopières en rubberboten
helpen redden
Luchstrijdkrachten volledig ingezet
Water, koude en angst
Langere werkuren
toegestaan
Dr Prees sprak voor de radio
KON. JACHT „PIET HEIN"
NOODHOSPITAALSCHIP
Vlucht over eindeloze
watervlakten
Tonelen rond de
Moerdijk
OPRPPP VAN SYNODE DER
NED HERV. KERK
TIJDENS EEN GISTERAVOND uitgesproken radio-rede, heeft minister
president dr WDrees uitdrukking gegeven aan de gevoelens van regering en
zijn persoon naar aanleiding van de grote ramp die ons land door orkaan en
springvloed zo zwaar heeft geteisterd. „Groot", aldus dr Drees, ,ftijn helaas de
verliezen aan mensenlevens. De volle omvang daarvan is nog niet bekend, maar
zeker is dat honderden zijn omgekomen. Daarvan velen bij pogingen om ande
ren te redden. Wij herdenken hen met diepe eerbted en onze gevoelens gaan
tevens uit naar de nabestaanden van die slachtoffer werden van het watergeweld.
Er is veel geleden, ook door die zijn ontsnapt aan de dood in de golven. Het
is een beklemmende gedachte hoevelen alles hebben moeten prijsgeven, die, na
uren op zolders of zelfs op daken temidden van de woedende storm, tenslotte op
het nippertje het vege lijf konden redden. Nog beklemmender is het feit, dat
anderen nu nog in angstige afwachting uitzien of redding komt opdagen. Met
alle middelen van de moderne techniek wordt het menselijk mogelijke gedaan
om hen op te sporen, te bereiken en te redden. Wij weten nog niet bij benade
ring, hoe groot de schade tenslotte zal blijken te zijn. Maar zeker is zij buitenge
woon ernstig. Het gebeurde betekent een zware terugslag in de opgang van ons
volk na de oorlog. Een opgang, die zich juist duidelijker begon af te tekenen.
Verheugend temidden van deze
ellende is de geest waarmee ons volk
dit alles tegemoet treedt en de daad
werkelijke sympathie, die wij van alle
zijden ook uit de overzeese rijksdelen
en Uit het buitenland mogen ondervin
den.
Hat ging en gaat er voor het ogen
blik in de eerste plaats om mensen in
veiligheid te brengen, onderdak en ver
der hulp te verschaffen. En daarnaast
alle krachten in te spannen waar nog
afweer van het water mogelijk is en
waar vee en voorraden kunnen worden
geborgert.
Gemeentelijke-, provinciale- en rijks
organen hebben zich daarvoor tenvolle
ingezet- Prachtig is daarnaast de geest
driftigs bereidwilligheid van zeer velen,
om zich persoonlijk voor alle arbeid en
alle steunverlening beschikbaar te stel
len. Prachtig ook de krachtdadige
medewerking van vele organisaties.
Overstelpend zijn de toezeggingen en
aanbiedingen van medewerking die ons
toestromen. Er zal in deze gehandeld
worden in nauw overleg tussen de
legering en het nationale rampenfonds
dat de particuliere steun bundelt.
Van regeringswege is een interdepar
tementale commissie ingesteld, die de
Werkzaamheden van de verschillende
tijksorganen coördineert en het contact
Inet het rampenfonds zal onderhouden.
In de Staten Generaal hoop ik morgeB
(heden) nadere mededelingen te doen
over de toestand en over de verdere
voornemens ten aanzien van de hulp
verlening, de financiering van het her
stel en de voor de giften te verlenen
belastingfaciliteiten enz. De betrokkenen
kunnen rekenen op een krachtige aan
pak, waarbij de regering zich gesteund
weet door u allen. Ons volk heeft in
de worsteling met het water, dat in
menig opzicht onze vriend is, maai
telkens ook weer een ons bedreigende
Vijand, voor het ogenblik een ernstige
nederlaag geleden- YVü weten echter dat
het op den duur in de worsteling tel
kens weer de overhand weet te ver
krijgen en dat ons land daarbu is
gegroeid en sterker geworden.
De wapenspreuk van de Drov'"c]^
Zeeland, nu weer één van de er*at,f
noodgebieden. is „Luctor et Emergo
„Ik worstel en kom boven, boven u
de zee". De mededelingen die ons van
alle kanten bereiken, getuigen h°ezf®
dit woord thans weer de leuze is
heel ons volk. j„,
De tijding omtrent het ongeluk
aan zovele landgenoten overkomen -
en dat zijn weerslag heeft op on
algemene toestand heeft bij velen
beste karaktereigenschappen aan
dag doen treden. Er is een vaste
gezamenlijk de slachtoffers te neilP
om gezamenlijk weer de dijk te .1
en wat verwoest werd opnieuw te
stellen. Bliive deze wil u allen be -
als ook verder op uw medewerkinz
uw offervaardigheid een beroep
pprlaon
Ook Sint Philipsland biedt een
troosteloze aanblik. Vele huizen zijn
volkomen weggespoeld. In vele ge
vallen staat nog slechts een deur of
een muurtje overeind.
Voor de hulpverlening
Het ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid maakt in verband met
de nationale ramp het volgende bekend:
Ingevolge de arbeidswet 1919 is voor
arbeiders van zestien jaar en ouder ver
gunning verleend om in ondernemin
gen, waarin werkzaamheden worden
verricht ter voorziening in de behoef
ten der getroffen gebieden eventuele
steunacties hieronder begrepen lan
ger te werken en wel tot het maximum
aantal uren, dat krachtens de arbeids
wet bü vergunning kan worden toege
staan. Deze algemene vergunning geldt
tot en met Zaterdag 14 Februari.
Uit alle delen van het land bereiken
ons berichten, dat personeel van bedrij
ven en fabrieken gaat overwerken voor
noodgebieden. Vele directies voegen bij
de op deze wijze gevormde bedraden
grote sommen gelds, alles ten behoeve
van het Nationaal Rampenfonds.
De Luchtvaart heeft zich gisteren bü
de hulpverlening aan de noodgebieden
niet onbetuigd gelaten. Op het vlieg-
vel Valkenburg zijn bergen werk ver
zet. Grote hoeveelheden geconserveer
de levensmiddelen, brood, rubberboten
en vele andere artikelen en materialen
zgn in eendrachtige samenwerking door
vliegtuigen van de Marine-Luchtvaart
dienst, de L.S.K., de Rijksluchtvaart
school, de K.L.M. en niet te vergeten
door twee vliegboten van „RESCUE-
SERVICE" van de Amerikaanse Lucht
macht boven de overstroomde delen van
ons land afgeworpen. Ook heeft de he-
licopter van de MarineLuchtvaartdienst
zij - goede diensten bewezen.
Toen in de namiddag een „Sea-otter"
een marine-amphibievliegtuig
tussen Oude- en Nieuwe-Tonge op
Goeree-Overflakkee was geland en ver
geefs probeerde een rubberboot af te
leveren aan een geïsoleerde boerderij
de stroom was te sterk kwam
de helicopter te hulp. De inwoners had
den zich op het dak voorlopig in vei
ligheid kunnen stellen. De toestand
werd echter met het uur gevaarlijker:
de boerderij was al gedeeltelijk inge
stort. Een touwladder werd uit de
helicopter neergelaten en na enige aar
zeling waagde de zoon de luchtreis. Zijn
jongere zusje en tenslotte zijn bejaarde
moeder overwonnen hierop haar vrees,
waarna het drietal veilig naar Nieuwe
Tonge kon worden overgebracht. De
oudste zoon, die nog in de boerderü
was achtergebleven, trof het minder
gelukkig Nadat de helicopter weer bo
ven de boerderij was teruggekeerd,
stapte ook hij op de touwladder. Zo
hangend op de touwladder, kon hü be
houden op de dichtstbijzijnde dijk wor
den afgezet. Hij kon niet aan boord
worden genomen, doordat de hüsln-
richting onklaar was geraakt.
Maar t'gcnover deze en vele andere
gesiaagde reddingspogingen staan de
gevallen van slachtoffers, die nog steeds
niet uit hun benarde positie waren be
vrijd en de derde nacht op het dak of de
zolder van hun woning tegemoet gingen.
1'oen wij in de namiddag een vlucht
meemaakten met een vliegtuig van de
M.L.D.. dat rubberboten in het gebied
ten Noorden van Zierikzee uitwierp,
zagen we nog enkele büna onder water
gelopen boerderijen, waarvan de be
woners waren samengehokt op fcet dak
en die met de nationale vlag, bedde-
lakens en andere tekens de aandacht
van de overvliegende toestellen wisten
te trekken. Sommige boten dreven
echter door de sterke stroom af.
Een Zondagavond laat naar Zuid-
Holland gezonden Belgisch hefschroef-
vliegtuig heeft twaalf inwoners van het
eiland Goeree-Overflakkee gered. Het
hefschroefvliegtuig helpt mede aan het
reddingswerk in de omgeving van Ber
gen op Zoom.
Op Koninklijk bevel wordt het ko
ninklijk jacht „Piet Hein" op de rijks
werf te Den Helder met man en macht
vaarklaar gemaakt. Vandaag vertrekt
het schip naar Amsterdam, waar het
snel tot noodhospitaalschip zal worden
ingericht. Zo spoedig mogelijk zal dit
drijvende koninklijke hospitaal naar
de rampgemeenten vertrekken.
(Van onze speciale verslaggever)
HET VLIEGVELD VALKENBURG is het ravitailleringscentrum van de
geteisterde gebieden. In een der grote vliegtuigloodsen zijn willige manschap
pen van onze luchtmacht dag en nacht aan het werk om pakketten levensmid
delen klaar te maken, die gedropped worden boven volkomen geïsoleerde
plaatsen in de overstroomde gewesten van ons land. Grote voorraden brood en
hele maaltijden in blik, alsmede blikken drinkwater worden hier verzameld en
gebundeld tot pakketten, die gedragen zullen kunnen worden door de veder
lichte witzijden parachutes, die wij ons nog zo goed herinneren uit de dagen
vóór onze bevrijding. Het is een koortsachtige bedrijvigheid, daar op Valken
burg. Want iedereen hoog en laag zou graag nóg meer willen doen, dan
met vereende krachten gedaan kan worden. Maar het aantal vliegtuigen, dat
ingezet kan worden is maar beperkt, al is het dan ook al het transportmateri
aal, waarover de luchtmacht beschikt, en al werden ons bovendien van Engelse
en Amerikaanse zijde nog enkele toestellen meer ter beschikking gesteld.
(Van een speciale verslag
gever)
WAT MOET men grijpen
uit dit diep tragisch
gebeuren Men weet het
niet, de indrukken zijn veel
en vrijwel alle in-droevig
Mag ik enkele beelden in
mün herinnering terugroe
pen, dan zie ik ergens bij de
Moerdijk een man en een
vrouw met twee kinderen,
geassisteerd door twee mili
tairen, in een boot op het
water zwalken.
Een paard staat nog net
met zijn hoofd boven water
van zijn stal naar buiten
te kijken. Een boerenknecht
waadt tot zijn borst door
het water om de touwen,
waarmee het vee in de stal
len is vastgebonden, los te
snpden. Hij rukt aan de
halsters van de dieren, doen
onwrikbaar blijven ze
staan, onwillig om twintig
meter door 'iet water te wa
den en de veilige wal te be
reiken. Te Fijnaart wordt
een gebroken oude man een
Rode Kruispost binnenge
bracht en snikkend vertelt
hü, hoe zün vrouw in de
nacht van het dak is gegle
den en in het kolkende wa
ter is verdwenen.
Een lid van de comman
do's uit Roosendaal kar de
dringende bede van een
hoofdingeland niet weer
staan en zwemt met een
touw om zijn middel naar
een honderd meter verder
gelegen boerderij, waar de
vrouw van de ingeland en
diens twee kinderen op de
bovenverdieping zijn sa
mengedrongen. Hij brengt
een verbinding tot stand en
weet, behalve dit gezin ook
de buren te redden. In een
hoog verhitte bunker te
Roosendaal staan dampende
commando's hun kleren
droog te- stomen. Zojuist
zijn ze doornat uit het wa
tergebied teruggekeerd en
hun enige wens is, om zo
spoedig mogelijk met droge
plunje weer terug te keren.
Ergens op een droog stuk
land staan honderden stuks
loeiend vee met volte
uiers. Zij zijn voorlopig ge
red, maar vele zijn zwaar
ziek en zullen binnenkort
aan longontsteking sterve t.
Ieder roept om boten, maar
men ziet er slechts weinig.
En een ieder vloekt en
klaagt, waarom er nu juist
op dit punt geen vaartui
gen zijn die de hulpeloze
slachtoffers, die daar ginds
uit de bovenverdiepingen
met handdoeken zwaaien,
kunnen redden.
En komt er dan eindelijn
een boot. dan kan men vrij
wel niets tegen de nog
steeds hard waaiende wind
oproeien en telkens wordt
de schuit weer teruggesla
gen.
De buitenboordmotoren
kan men de eerste tientallen
meters vaak niet genriuken,
doordat ze vastslaan in de
bodem, riet is telkens weer
een demonstratie van men
selijke onmacht tegen de
kracht van de elementen,
die daar rond de MoerdijK
en rond Willemstad nóg
steeds hoogtij vieren.
Stormvlagen jagen de
natte sneeuwbuien over het
geteisterde land, waar nog
steeds slachtoffers vallen
en satanisch loert soms het
bl.-ke gelaat van de zon
door de wolkenflarden.
Mensen worstelen voor hun
leven, elke minuut van deze
vreselijke dagen en het is
de tragiek, dat vaak eerder
de dijken dicht moeter of
jieuwe doorbraken moeten
word n voorkomen, voordat
men zich kan bekommeren
om het lot van de duizen
den, die met angst om h»t
hart wachten op een roei
boot, die hen naar de vei
ligheid daar heel in de verte
kan brengen.
In deze kaart geven wij een nauw
keurig overzicht van de
zoals deze thans bekend is. De b
voor deze publicatie is tn ho J -
zaak de stafkaart van generaal
Buurman van Vreeden.
NIET ALLEEN levensmiddelen wor
den intussen on deze manier naar de
bedreigde gebieden gebracht. Ook rub
berboten, zakkenmateriaal, waarin het
zand ter plaatse gedaan kan worden,
waar dijkversterking of -reparatie nodig
is en medicamenten gaan erheen
In de deurloze leger-Dakota X I heb
ben we zo'n „operationele vlucht" on-
der leiding van majoor S. de Jong mee
gemaakt. Dertig pakken van vijf-en-
twintig kilo jute-zakken lagen in het
„AA® 11van het vliegtuig gestapeld.
Vijf-en-zeventig-honderd zakken, waar
voor geen kostbare parachutes nodig
waren om te voorkomen, dat ze bescha
digd op de grond zouden komen. Ze
konden wel tegen een stootje. De helft
van deze voorraad was bestemd voor
Vlissingen of het kleine plaatsje Sou
burg even ten noordoosten van deze
Scheldestad, de andere helft voor het
zwaar geteisterde dorpje Stavenisse op
het Zeeuwse eiland Tholen-
Juist vóór twee kleine met rubber
boten geladen Beechcrafts van de
Rijksluchtvaartschool en achter de met
levensmiddelen geladen X 4 stegen we
van Valkenburg op. Een koude wind
gierde langs de huidopening, waarbij
vastgesjord aan haken in de tegenover
de opening gelegen vliegtuigwand de
L.S.K.-dienstplichtige Van de Water uit
Laren en de beroepsmilitair Crama uit
Leiden zich genesteld hadden. Luite
nant Haakman uit Bergen (N.H.) en
sergeant Smakman uit Amsterdam
stonden naast hen, om hen straks te
assisteren bij het aansjouwen van de
pakken, die het tweetal met een fikse
trap buiten het vliegtuig moesten wer
ken.
Onmiddellijk na het vertrek van Val
kenburg zocht de X I de kuststrook on.
De steil afgekalfde duinrand tekende
zich als een scherpe lijn onder ons af.
Bij Scheveningen zagen we het gister
morgen gestrande Franse s.s. „Carthage"
enige tientallen meters uit het strand
liggen, ter hoogte van Terheide, in de
lengte-as op het strand en diep in het
zand weggedoken de eerder gestrande
coaster. Stampend baande ons vl'egtuig
zich vervolgens een weg door een
zware hagelbui, die zich boven het
Westland ontlastte. Hoek van Holand en
de brede Waterweg trokken onder de
X I door. Rozenburg, Het Brielse Gat
en Voorne en Putten. De eerste tekenen
van de ramp. die ons land getroffen
heeft, ontvouwden zich onder ons.
Grote gedeelten staan blank, maar hoog
uit de lucht vandaan krijgt men hier
niet het juiste beeld van de ernst van
het gebeuren. Dat ontvouwt zich pas
goed, wanneer men het Haringvliet
heeft overgestoken en Goeree en Over-
f'akkee onder zich ziet wegglijden
Hier water en nog eens water met
dijkstukken, waarin grote gaten gesla
gen zijn. Dijkstukken, die nog maar
ïuist boven het wateroppervlak uitste
ken.
Vuilgrauw ziet het rimpelend water
waarin hout, stro en cadavers opgemerkt
kunnen worden en zwaar beschadigde
dorpjes als onwezenlijke monumenten
omhoog rijzen. Er is in die dorpjes geen
spoor van leven te bekennen in de
flits, die men ervan te zien krijgt, ter
wijl men erover heen vliegt.
Het is onmogelijk langer de juiste
koers te volgen, die het vliegtuig zich
gekozen heeft. Water en nog eens
water, hier en daar doorsneden door
kaarsrechte strepen van wat eens pol
derdijken waren, is al wat men ziet.
En dan de verspreide boerenplaatsen,
waarvan men alleen nog een rood pan
nendak kan ontwaren.
Op de kaart proberen we ons te
oriënteren. Het is uiterst moeilijk. We
kennen de richting die gekozen is. De
richting Stavenisse op het Zeeuwse
eiland Tholen, maar, wanneer men even
het oog heeft losgemaakt van het beeld,
dat men te zien krijgt door de kleine
vliegtuigvensters, vraagt men zich af,
wat is nu vaarwater en wat is onder
gelopen land. We weten het niet meer.
Het is niet meer te volgen voor het
ongeoefende oog. Dwars over de Gre-
velingen moeten we getrokken zijn, en
toen over de Noord-Oostpunt van
Duiveland. Het is een eindeloze water
plas, waar men overheen trekt. Van St.
Philipsland dat links opgemerkt had
moeten worden, ontwaart men weinig
of niets meer. En dan Tholen. Opnieuw
gaat het op deze dag dubbel milde zon
netje achter een wolk schuil. Een
zware hagebuj ontlast zich andermaal.
Zo hevig, dat de piloot van onze X I
ons slechts een blik gunt op het ge
zochte Stavenisse en doorkoerst over
het nog goeddeels boven water liggende
Walcheren naar het vrijwel onbescha
digde Middelburg en vervolgens naar
Vlissingen, waar duidelijk de kapotge
slagen boulevard zich aftekent en vaag
de onder water staande stadsgedeelten
te onderscheiden zijn. Twee belletjes
in ons vliegtuig waarschuwen de man
schappen zich gereed te houden om de
eerste zakkenpakken uit het vliegtuig
te stoten. Bij Souburg ten noordoosten
van Vlissingen is een geschikt dropping-
veld met witte vlaggen gemarkeerd.
Enige malen cirkelen we er over
heen om de situatie goed te verkennen.
Dan weer kermt het schelle belgeluid
door de vliegtuigruimte. Uit alle macht
trappen de mannen tegen de stapel
zakken voor de opening. Zonder geruis
vallen ze naar buiten- Waarnemers
constateerden, dat ze goed terecht
kwamen. Behalve één pak, dat in een
sloot terecht kwam.
Vier, vijf maal wordt de manoeuvre
herhaald. Terug ging het toen naar
Stavenisse. Dwars over het ook zwaar
getroffen Zuid-Beveland. De spoorver
binding over het Sloe tussen Walcheren
en Zuid-Beveland zien we verbroken.
De diik is kapotgeslagen, zoals er zo
vele dijken aangevreten en kapotgesla
gen zijn, de kracht van het aanstromen
de water niet te hebben kunnen weer
staan. En dan komen we boven Stave
nisse. Een trieste wanhoop dit volkomen
geïsoleerde dorpje- Geen huis is, zo
lijkt het, onbeschadigd. Het lijkt alsof
het oorlogsgeweld erover heen gegaan
is. Ontstellend. Het is moeilijk een
plekje te vinden om de resterende zak
ken uit het vliegtuig te deponeren.
Even moeilijk als het voor de ons vol
gende X 4 is om de mondvoorraad voor
de geïsoleerde bewoners van dit dorpje
te lossen. Een smal dijkje wordt uitge
kozen. Reeds hebben er enkele mensen
postgevat. Enige malen cirkelen we er
laag over heen- Dan ratelt weer het
heiteken, dat gelost moet worden.
Gelukkig er bliikt goed gegooid te zü
Over Willemstad. Dordrecht en de
Alblasserwaard ziin we vervolgens
huistoe gegaan. Steeds maar weer
waren er de oneindige watervlakken,
waarboven domies uitstaken. Een tries
te film van alleen maar wanhoop en
leed.
Het M"dererr\on van de Nederlands
Hervormde Kerk. in deze handelend
nampng (je Generale Synode deelt o.a.
mee:
Het Moderamen steunt met alle
kracht de oproep tot medewerking aan
de nationale inzamelingen, welke op
roep mede in 7'in naam gedaan is door
de Oecumenische Raad van Kerken in
Nederland. Het Moderamen heeft het
voornemen de gemeente op te wekken
in de mor een godsdienstoefening van
Zondag 8 Februari te komen tot bijzon
dere verootmoediging, gebed en offer.
DINSDAG S FEBRUARI 1953
-. •c.'»»:s --. y
