JOZEF STALIN IS GISTERAVOND OVERLEDEN
Schoenmakerszoon werd 'swerelds
grootste dictator
Opgebaard in het Paleis der
Vakverenigingen
President bereid eventuele
opvolgers te ontmoeten
REACTIES
RUST
„Stalins glorie"
Stalin is te ruw
COMMUNISME BLIJFT GERICHT
OP WERELDVEROVERING
In ongewisse over
de gevolgen
Wysjinski naar
Moskou
Eden: Het Westen
versterke zich
„Vadertje' was voornamelijk door
zijn foto's bekend
Vrijdag 6 Maart 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e No'1661
Dagblad voor Den HelderKoegrasTexel, Wieringen en Anna Paulowna
Kerensky verwacht geen
schokkend gebeuren
Mening van Kelly
Byrnes waarschuwt
Eisenhower over toestand m de USSR:
Bulliii en Harriman
Was hij meer dan
tweemaal gehuwd?
Directie:
J, B LJLS MA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
a M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 62—64
Den Heider
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.ia
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den f 1.—. elk woord meer
5 cent
Abonnementen per Kwar
taal 6.05 - per maand
r 2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen 0 49
yANMORGEN vroeg meldde radio-Moskou, dat maarschalk Stalin gister
avond om 19.50 uur Nederlandse tijd is overleden. Het overlijden is bekend
gemaakt in een communiqué van het Centraal Comité van de Communistische
Partij en de ministerraad van Sovjet-Rusland.
«De dood van maarschalk Stalin is een enorm verlies voor de arbeiders van
het land en van de gehele wereld. Dit nieuws zal de harten van onze arbeiders,
kolchozen en soldaten, alsook die van duizenden arbeiders in de gehele wereld,
met smart vervullen."
„Alle volken van ons land zullen in deze dagen van rouw hun rijen nog
meer sluiten onder de beproefde leiding van de communistische partij, opge
richt en grootgemaakt door Lenin en Stalin", aldus het communiqué.
Gistermiddag was in het laatste communiqué over Stalin's gezondheids
toestand reeds gezegd, dat het hart van de leider eveneens was aangetast en
de patiënt was ingestort.
Het stoffelijk overschot van Stalin zal worden opgebaard in het Paleis der
Vakverenigingen. Er zal een commissie worden benoemd ter regeling van
de begrafenis.
LIET communiqué, uitgegeven door
het Centraal Comité van de Com
munistische Partij der Sovjet-Unie, ter
gelegenheid van Stalins dood uitgege
ven zegt voorts o.a.:
Het Sovjet-volk heeft vertrouwen en
is vervuld van een vurige liefde voor
zijn communistische partij, want het
weet dat het grondbeginsel van alle
partijactiviteit het dienen van de be
langen van het volk is. Geïnspireerd
door deze politiek gaan de volke'n van
de Unie van Socialistische Sovjet Re
publieken, onder leiding van de partij,
vastbesloten voorwaarts. Het Sovjet
volk weet, dat het verdedigingspoten-
tieel en de kracht van de Sovjetstaat
groeien, dat de partij met alle midde
len het leger, de marine en de verken
ningsorganen versterkt, opdat wij steeds
beter in staat zijn met beslistheid op
te treden tegen aggressie".
Het communiqué, dat mede is uitge
geven namens het presidium van de
opperste Sovjet vervolgt:
„De buitenlandse politiek van de
partij en de regering is onwankelbaar
geweest in de handhaving en consoli
datie van de vrede en in de strijd te
gen de voorbereiding en ontketening
van een nieuwe oorlog een politiek
van internationale samenwerking en de
ontwikkeling van handelsbetrekkingen
met alle landen.
De volken van de U.S.S.R.. trouw aan
de beginselen van het proletarische
internationalisme, bestendigen en ont
wikkelen de broederlijke vriendschap
met het volk van China, met de arbei
ders van alle volksdemocratische lan
den, alsmede de vriendschapsbanden
met de arbeiders van de kapitalistische
en koloniale landen die strijden voor
vrede, democratie en socialisme.
Het presidium van de Opperste Sovjet
spreekt als zijn vaste overtuiging uit,
dat de arbeiders zich nog nauwer aan
eensluiten rondom het Centrale Comité
van de Partij en de regering, al hun
krachten en scheppende energie zullen
mobiliseren ter bevordering van het
communisme in ons land. De onsterfe
lijke glorie van Stalin zal steeds levend
blijven in de harten van het volk en
van de arbeiders van de gehele wereld.
Leve ons machtig socialistisch vader-
-LENIN ZEI:
JEN1N accepteerde de persoon
van Stalin niet geheel en al.
„Hij is te ruw" aldus schreef hij
in zijn testament.
Winston Churchill noemde Stalin
bij een bepaalde gelegenheid „een
man van robuste, buitengewone
persoonlijkheid, juist geschikt voor
de stormachtige tijd, waarin hij
leeft. Een man van onuitputtelijke
moed en wilskracht, rechtuit en
zelfs bot in zijn woorden
land, leve ons grote Sovjet-volk, leve
de grote communistische partij van de
Sovjet-Unie".
Tot zover het communiqué van het
Centrale Comité van de Partij, de
ministerraad en het presidium van de
Opperste Sovjet.
Dr Alexander Kerensky, die in 1917
de Tsaar als staatshoofd van Rusland
opvolgde en wiens op de Mensjewiki
(ongeveer socialisten) steunende rege
ring na drie en een halve maand door
de Bolsjewisten onder leiding van Lenin
c.s. ten val werd gebracht, heeft te New
York in een televisie-uitzending ver
klaard in geval van overlijden van
Stalin geen snelle of opzienbarende
wijzigingen in het Russische bestuurs-
stelsel te verwachten.
QEDURENDE de laatste wereld
oorlog heeft maarschalk Stalin
verscheidene besprekingen ge
voerd met president Roosevelt.
Hier ziel men Stalin en de presi
dent der Verenigde Staten tijdens
hun ontmoeting te Jalta.
TWEE mannen, die Rusland goed ken
nen, nl. de gewezen Britse en Ame
rikaanse ambassadeurs te Moskou, Sii
David Kelly en William Bullitt, zijn
van mening dat maarschalk Stalin zal
worden opgevolgd door het drieman-
schap Molotov, Malenkov en Lavrenti
Beria.
Sir David Kelly, die thans een reis
ooor België maakt, waarbij hij lezin
gen houdt, verklaarde te Antwerpen
n'et te menen dat één man Stalins taak
eou kunnen overnemen „zelfs niei
eén der drie bovengenoemde" „Maai
men weet het nooit", voegde hij hiei
voorzichtig aan toe. „Toen Lenin over
leed, is ook niet voorspeld dat Stalin
oe macht in het Sovjet-rijk aan zich
zou trekken".
William Bullitt verklaarde gisteren te
Washington te menen, dat een drie
manschap als het genoemde waar
'chijnlijk slechts tijdelijk zou function-
deren en hij meende dat het, althans
PRESIDENT EISENHOWER verklaarde gisteren op zijn wekelijkse pers
conferentie, dat het verleden week door hem gedane aanbod voor een
ontmoeting met Stalin, onder dezelfde voorwaarden van kracht zal blijven
voor eventuele opvolgers van de maarschalk. De voorwaarden voor een ont
moeting zijn zoals bekend: 1. Dat deze in overeenstemming zou zijn met
hetgeen het Amerikaanse volk van zijn president verwacht; 2. Dat de bond
genoten en vrienden der Verenigde Staten hier volledig mee instemmen;
3. Dat zij kan worden gehouden in de hoop, dat er iets kan worden bereikt
voor de vrede.
De president zeide niet te kunnen
zeggen wat de gevolgen zouden zijn van
Stalins dood, of wat de uitwerking
hiervan zou zijn op de Verenigde Sta
ten en op het gehele verloop van de
worsteling tussen Oost en West.
„Mijn raadgevers en ik", aldus Eisen
hower. „hebben het geheel van vraag
stukken, voortvloeiende uit de huidige
situatie in Moskou besproken. Wij be
handelden verschillende mogelijkheden,
doch wij zijn geëindigd op ons punt
van uitgang. Eén ding staat echter vast:
de V.S. zijn vastbesloten vorderingen
te maken. Indien er één of andere weg
zou zijn om de zaak van de vrede te
bevorderen, zal geen persoonlijk onge
mak en geen opoffering mij te veel zijn
om die weg te volgen".
Toen de verslaggevers er bij de presi
dent op aandrongen zijn reacties ot> het
nieuws uit Moskou kenbaar te maken,
zeide hij van gevoelen te zijn dat de
Sovjet-Unie te werk gaat volgens te
voren opgestelde plannen, die zij uit
voert en waarbij veranderingen in de
buitenlandse-politieke toestand, voor
zover deze niet de hoofdlijnen betrof
fen. voor het Kremlin weinig verschil
uitmaakten.
In antwoord op de vraag, of hij thans
,van angstige voorgevoelens bezield,
dan wel optimistisch gestemd was", ant
woordde Eisenhower: „Ik sla de toestand
zeer nauwgezet gade".
WASHINGTON: President Eisenho
wer heeft zijn minister van Buiten
landse Zaken, Foster Dulles, verzocht
aan de Russische regering het medele
ven van de Amerikaanse regering te
betuigen.
NEW YORK: Trygve Lie, de alge
meen secretaris der V.N., verklaarde
tegenover minister Wysjinski, bij zijn
ontmoetingen met Stalin zeer onder de
indruk te zijn gekomen van de eigen
schappen, die hem tot één der grootste
staatslieden van deze tijd maakten.
PARIJS: Een Franse regeringswoord
voerder verklaarde, dat Frankrijk hoe
groot de teleurstellingen van de laatste
jaren ook zijn geweest, nooit zal ver
geten, dat Stalin één der grootste bou
wers was aan de overwinning in de
laatste wereldoorlog.
De Sovjetrussische minister van
Buitenlandse Zaken, die zün land ver
tegenwoordigde op de Algemene Ver
gadering der Ver. Naties te New York.
zal vandaag *og per schip naar de
Sovjet-Unie vertrekken, zo heeft de
Sovjet-ambassadeur in Amerika, Za-
roebiii, medegedeeld.
na de capitulatie van
Duitsland bracht Stalin, gekleed
in zijn witte maarschalksuniform,
een bezoek aan de verwoeste Duit
se hoofdstad. Hier ziet men hem
in Potsdam hel saluut beantwoor
den, dat een Britse erewacht
hem bracht.
Bevordering Europa's eenheid
De meeste te Straatsburg bijeen
zijnde Europese volksvertegenwoordi
gers zijn van mening, dat het overlij
den van Stalin een aansporing zal be
tekenen om tot Europese eenheid te
komen.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken. Eden. verklaarde gisteren te
Washington, dat Engeland, na Stalins
dood er naar zal blijven streven tot een
durende overeenstemming met de Sov
jet-Unie te komen. Er ligt voor ons
slechts één weg open: ons sterker ma
ken, ons bereid te tonen tot onderhan
delingen en ons aan te passen aan een
ontwikkeling, welke mogelijk zal volgen
en waarop wij, vanaf deze zijde van het
ijzeren gordijn geen invloed kunnen
uitoefenen.
piE leidei van het wereldcommunisme
u en het idool van het Russische
volk is dood. Zo onrustig zijn leven
mag zijn geweest, de dood is altijd de
rust zeif. Het is evenwel de doem van
hem. die niet alleen leider van een
politiek was, maar bovendien eer
ste verkondiger van een politiek
geloof, dat diens overgang naar wat
aan gene zijde van goéd en kwaad ligt
niet uitsluitend het allerindividueelste
moment in eigen leven is. Daar is het
meeleven van het volk. dat rouwt;
daar is de spanning van allen, die zich
afvragen of deze dood een politieke
verschuiving betekent ja dan neen.
Hoewel ook wij deze vraag gaarne
bevestigend zouden beantwoorden,
menen wij daartoe geen enkel aan
vaardbaar argument te kunnen aan
voeren. «t
Het heengaan van een democraat kan
binnen het raam van de democratie een
wijziging te weeg brengen voorzover de
vrijheid van denken en handelen van
de opvolgers zulks toelaat. Denken en
handelen binnen het Communistische
systeem zijn dermate gebonden aan vas
te wetten, aan dogma's zelfs, dat iedere
speculatie op een nieuwe koers ons een
illusie lijkt-
Stalin is dood. Zou het communisme,
dat hij beleed, met hem zijn opgebaard?
Wie durft zulks te veronderstellen. Want
zelfs indien de kwestie van de opvol
ging interne beroering zou brengen,
dan nog is daar een geslepen apparaat
dat de contröle in handen houdt, en een
leefregel, die geen streep zal worden
gewijzigd.
En tenslotte zal de politieke houding
van de Sovjet-Unie tegenover het Wes
ten slechts in uiterlijke allure verande
ring kunnen ondergaan, omdat im
mers de kracht van het Westen na Sta
lins dood als tevoren onveranderd bliift.
Er is daarom geen reden om aan te ne
men. dat oorlog en vrede verderaf of
dichterbij zijn komen te liggen.
Bovendien is de ..toon'' van de com
munistische politiek vooral een zaak
van „scholing", waarin zelfs de dood
van de grote Stalin geen nieuw geluid
kan brengen.
Met dat al gebiedt een objectieve
vorm van beoordeling vast te stellen,
dat een der grootsten uit de historie
van de wereld is heengegaan. De be
tekenis van dit moment is thans nog
niet te vatten. Evenmin kunnen wij
nu reeds bepalen of thans het ogen
blik is gekomen om de laatste grote
leider uit de wereldoorlog van 1940
1945 de Engelse premier Churchill,
een nieuwe poging tot toenadering te
laten doen.
Voor een korte SDanne tijd is
„über alle Gipfeln Ruh". De rus! (7j
van de dood.
voor bepaalde tijd, „de zaken voorzich
tig zou aanpakken". Doch laten wij
vooral voor ogen houden, dat de com
munisten nooit wijziging brengen in de
basis hunner politiek. Deze is en blijft:
wereldverovering", verklaarde de eer
ste Amerikaanse ambassadeur bij het
Kremlin.
Een andere voormalige ambassadeur
der Ver. Staten bij het Kremlin, Ave-
rell Harriman, voorspelde, dat „in ge
heel Rusland een periode van buiten
gewone spanning en terreur zal be
ginnen".
Gouverneur James Byrnes, voormalig
Amerikaans minister van Buitenlandse
Zaken, zei dat men een „grote fout zou
maken door te denken, dat Stalins over
lijden het aanzien zal geven aan betere
betrekkingen tussen de Westerse we
reld en de communistische staten.
Tenslotte verklaarde Earl Browder,
voormalig leider der Amerikaanse
communistisrhe partij: „Stalin wisde
avontuurlijke neigingen van andere
Sovjetrussische leiders binnen de per
ken te houden
GENERALISSIMUS STALIN zijn eigenlijke naam is Jozef Wissarionowitsj
Dzoegasjwili werd op 21 December 1879 te Gori (Georgië) geboren. Hjj
was de zoon van een schoenmaker, werkzaam op een schoenfabriek te Tiflis.
In 1893 werd hij naar het priesterseminarie te Tiflis gezonden, waar hij slechts
enkele jaren verbleef. Volgens zijn eigen getuigenis trad hij op 15-jarige leef
tijd in de revoiutionnaire beweging, werd in 1998 lid en twee jaar later be
stuurslid van de afdeling Tiflis der sociaal-democratische partij. In 1901 werd,
na de 1 Mei-demonstraties, een huiszoeking te zijnen huize verricht en een
arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd. Onder talrijke schuilnamen begint
Stalin zijn leven als revolutionnair. In 1902 verplaatste hjj zijn arbeidsveld
naar Batoem, alwaar hij eind 1903 gearresteerd en voor drie jaar naar Noord-
Siberië verbannen werd. Hij wist echter in 1904 te ontsnappen en naar Tiflis
terug te keren.
CIND 1905 (het revolutie-jaar) ont-
moette hij op de conferentie van
Tammerfors (Finland) Lenin. In 1907
was hij weer in zijn geboortestreek, in
Bakoe, werkzaam. Daar werd hij ir.
1908 opnieuw gevangen genomen en na
8 maanden gevangenis weer verbannen.
In 1911 wera hij na een ontvluchting
wederom gearresteerd en verbannen.
Nogmaals gelukte het hem te ontkomen.
WEER VERBANNEN
Tussen de perioden van verbanning
bezocht hij partijcongressen in Finland,
Stockholm en Londen.
Na zijn laatste ontsnapping werkte
hij in Pet'isburg en fiij werd na de
voor de p u tijstrijd beslissende confe
rentie van Praag (1912) lid van het
Centraal comité der tbolsjewistische»
Partij.
In April 1912 wordt hij 'veaerom ge
arresteerd en voor vier jaar naar Na-
rym verbannen. Weer ontkomt hij en
begeeft zich naar Petersburg en daarna
naar de conferentie van Krakau
In het najaar van 1913 werd hij nog
maals en nu vooi de laatste maal ver
bannen. Door de Febiuari-revolutie van
1917 werd hij bevrijd. Na deze revolu
tie en zijn en Lenins terugkeer in de
hoofdstad, werkte Stalin onder Lenin s
directe leiding Sinds 1922 was hij secre
taris-generaal van het Centrale coinite
van de Communistische Partij, sinds
1925 lid van het presidium van het uit
voerend comité van de Unie van Socia
listische Sovjet-Republieken, sinds 1941
commissaris van de verdediging der
U.S.S.R. en voorzitter van de minister
raad. Van de functie van minister voor
de geopende macht werd hij op zijn
verzoelTin Maart 1947 ontheven.
In 1943 ontmoette Stalin president
Roossvelt en de Britse premier Churchill
op de conferentie van Teheran, in 1945
op die van Jalta. in Juli 1945 zat hij
met president Truman en de Britse pre
miers 'Chui chili en Attlee aan de con
ferentietafel te Potsdam.
In de na-oorlogse jaien liet Stalin
slechts enkele malen offieeel van zich
horen door middel van interviews en
persartikelen.
MEN ZAG HEM WEINIG
fïESCHOON hij voortdurend, „ia hel
nieuws" was in de Sovjetpers, was
Stalin het grote publiek persoonlijk
niet bekend. Zijn foto werd op feest
dagen bij duizendtallen op straten en
pleinen uitgehangen, doch zelf ver
scheen hij slechts enkele malen P?T
jaar in het openbaar. De laatste tijd
verbleef hij voornamelijk in afzonde
ring ergens binnen de muren van hel
Kremlin of in zijn villa op enkele kilo
meters buiten Moskou. Manschappen
van het Rode Leger hielden dag en
nacht de wacht bij de plaats, waar hij
vertoefde. In de laatste jaren verbleef
hij ook meermalen aan de Zwarte Zee,
waar hij een landhuis bezat, niet ver
van de plaats waar hij was geboren.
Behalve de twee kinderen Wassili
en Svetlana uit het tweede huweliik
met Nadya Alliluieva, in 1919 gesloten,
had Stalin nog een zoon van zijn eerste
vrouw, Catherine Svanidze. Deze zoon
Jacob, diende als luitenant van het Rode
Leger in de tweede wereldoorlog. Men
heeft daarna niet meer van hem ge
hoord, Wassili, tijdens de oorlog bom
menwerperpiloot, heeft thans de lei
ding van de luchtmacht van het leger
in het district Moskou. Hij heeft twee
kinderen. Svetlana zou gehuwd zijn met
een verder niet bekende politicus en
ook een of twee kinderen hebben.
Volgens onbevestigde berichten zou
Stalin voor de derde miaal gehuwd zijn
met Rosa, zuster van Lazar Kaganowitsj,
lid van het politbureau en bouwer van
de ondergrondse spoorweg van Moskou.
IN de zomer van 1945 vond tn
Potsdam een nieuwe ontmoe
ting van de Grote Drie plaats.
Van links naar rechts ziet men
hier Clement Attlee, eerst sinds
enkele dagen minister-president
van Engeland, Harry Truman,
president der VS., en maarschalk
Stalin. Staande v.l.n.radmiraal
Leahy, Ernest Bevin, Byrnes en
MoPotov.