Delfzijl gaat gouden
toekomst tegemoet
Soda-pioject opent wijds perspectief
voor rustig havenstadje
|0ld IRats,
Kindercircus Elleboog
prachtig jeugdwerk
We durven het
wel
aan!
Amsterdamsestraat jeugd vindt er
levensvreugde en zelfbeheersing
„Tante Iet", bijzondere vrouw
Voorbereiding zal 3000 man
drie jaar werk geven
Geruststelling
ALLES WAT KAN,
MAG HIER!
Nu nog is
IN SOMMIGE DELEN VAN DE Verslaeeever)
uit als ruilmirlHpl Vnn, 18ebruikt men zoals de Romeinen al deden
ZATERDAG 16 MEI 1953
UITZONDERLIJKE MILDHEID
VOORKOMT ELK IRRITEREND EFFECT.
i Advertentie Ine Med.»
blokjes
van het befaamde fort Knox, waar* de Amerik^n^611 Wmsc,hoten een naam zijn als voor ons die
geen kelders met zwaar gegrendelde dem-pn M ?°U y00rra^e" opbergen. Winschoten heeft wel
geld (het zout-geld dan) in schier onuitDutteliikp alai™schellen, maar onder de grond ligt het
bevolking enige eeuwen lang mee tel^neD vooiv^pn 80 aSen' Voldoende -
zout om de hele wereld-
zout als ruilmiddel. Voor de bewoners vnh 1 j
woners van deze landen moet Winschoten
Amerikanen hu
Jeuren en electi
tputtelijke 'voorr;
w kunnen voorzien
en'bij"WinschofeTnihlfk NiTtTÏ SeTminde^^" econo,rnie denken; da* de waarde van zout in
ongeveer een dubbeltje. En al die millhrden rjWaaj n Pond zout kost in een Winschoter winkel ook
tjes waard. Meer nog ze betekene^weTk en P°nden daar ondf d* g™d zijn evenveel milliarden dubbel
de toekomst somber tegemoet zagen. V°°r Vde mensen> die het Oost-Groningen
redenering. De zo„tvoo„ade„ van Win.
penbanken daar in voldL™ male aanwSÏ 8 u w5!" chl oolt uit de Wadden' als dc scheU
heel belangrijk, want Nederand Ag Zu.llen, bhJken te zi,n), tot soda worden gemaakt. En dat is
deviezen kost DiTdLS^ Z°D soda' hetgeen ^'aalf millioen aan
zelfs deviezen aan SenenS°da gemaakt WOrdt' kan mcn er
ongeveer acht millioen gulden. 13 ggen' rekent men op een export ter waarde van
ZOALS DE PLANNEN THANS LIGGEN. Ja, want sedert de N.A.M. de zout
lagen aanboorde, hebben de plannenmakers niet stilgezeten. Hun berekeningen zijn
thans klaar en de voorbereidingen worden getroffen voor een sodaproject, dat voor
Nederland een n.euwe deyiezenbron, voor Oost-Groningen een belangrijke bron van
welvaart, maar voor Delfzijl een soort privé industriële revolutie zal betekenen. Delf
zijl zal namelijk het centrum van de sodaproductie worden. Het stadje heeft dat aan
zijn ligging aan de zee te danken. In het binnenland, bijvoorbeeld in Winschoten of
Groningen, zou zon soda-industrie nooit kunnen gedijen. Daarom krijgt Delfzijl nu
een kans als nooit te voren om een stad van betekenis te worden. Het zout zal als
pekel door een dertig kilometer lange buisleiding van Winschoten naar de haven
plaats worden gepompt.
BIJ DE sodaproductie komt zeer veel
afvalwater vrij, dat door het hoge ge
halte aan calcium chloride zeer onaange
name eigenschappen bezit. Men zou dit
nooit in binnenwateren kunnen lozen. In
Delfzijl gooit men het in de zee. Eb en
vloed zorgen dan voor een voortdurende
verversing. Dat is het ene voordeel, dat
Delfzijl kan bieden. Het andere is, dat
er ook alweer omdat de stad een zee
haven heeft zeer goede mogelijkheden
voor de aanvoer van grondstoffen en af
voer van het eindproduct zijn.
Om deze redenen heeft men besloten
de soda-industrie in Delfzijl te vestigen.
De beslissing is in principe genomen. Als
het benodigde geld er komt de volks
vertegenwoordiging moet de voorgenomen
deelname van de Staat goedkeuren en de
Nederlandse industrie zal ook een be
langrijk bedrag moeten investeren zal
nog dit jaar een begin worden gemaakt
met de uitvoering der plannen.
Of er nieuwe industrieën en grote wer
ven zullen komen? Dat is afwachten
Niemand kan het zeggen, maar in z'n
hart hoopt iedere Delfzijler op een in
dustriële revolutie, die van zijn plaats een
grote, levende havenstad zal maken.
„Laat ze maar komen", zegt de havenar
beider met z'n verweerde kop. „We dur
ven het wel aan
Dat dit allemaal eenvoudiger lijkt dan
bet is, moge uit enkele getallen blijken:
de fabriek zal ongeveer 70 millioen
kosten en voor openbare werken zal een
bijna even groot bedrag nodig zijn. De
voorzieningen die getroffen moeten wor
den, zullen drie jaar lang aan ongeveer
duizend arbeiders werk verschaffen.
Als alles loopt, zoals de deskundigen
het zich in het hoofd gezet hebben, zal
nog dit jaar een begin gemaakt worden
met de bouw van de fabriek, die in het
najaar van 1956 gereed zal zijn. In 1957
zal dan proef gedraaid worden en in het
begin van 1958 draait de productie op
volle toeren. 500 Arbeiders zullen dan
per dag 500 ton (of één coaster vol) soda
produceren. Men hoopt de productie la
ter tot 1100 ton per dag op te kunnen
voeren.
DE FABRIEK, die ten Oosten van
Delfzijl, achter Farmsum, aan de zee komt
te staan, krijgt een eigen havencomplex,
„Vrijheidsdressuur" in het kindercircus „Elleboog", een prachtig stuk
sociaal werk van mevrouw I. Lastter Haar. Het circus zal op 20
Mei in Utrecht optreden voor de Bond van Plattelandsvrouwen.
WAT EEN ONVERMOED ART1STENBLOED schuilt er onder de
hoofdstedelijke asfaltjeugd! Mevrouw I. LastTer Haar, de echtgenote
van de al geruime tijd op Bali vertoevende schrijver Jef Last, heeft het
ontdekt, hoewel ze er helemaal niet op uit was dit te ontdekken. Ze wilde
deze asfaltjeugd alleen maar helpen. Beschermen tegen zich zelf. En uit
die hulpverlening is dan gegroeid een kindercircus, dat „Elleboog" ge
doopt werd als equivalent voor het grote-mensencircus Knie, dat natuur
lijk bekend is bij elke Amsterdamse jongen.
Mevrouw Last reeds grootmama van „bijna vier kleinkinderen"
heeft zich haar leven lang tot de jeugd aangetrokken gevoeld. Voor de
oorlog was ze algemeen leidster van de Bond van Speeltuinverenigingen
en had ze midden in de Jordaan een jeugdtheater. Na de oorlog in
1949 plaatste ze een oproep in een Amsterdamse krant, dat ze dat
vooroorlogse werk weer wilde opvatten. Vijf-en-twintig jongens en meis
jes reageerden daarop. Met die vijf-en-twintig startte ze, vroeg of ze op
hun hoofd konden staan, konden dansen of zingenof alleen maar gekke
gezichten konden trekken, en maakte intussen een plan om er een circus
van te maken. Geen circus, waarin het kind zijn kunsten zou gaan ver
tonen, omdat het in die richting gedrild was, maar een circus, waarin
ieder vrijelijk zijn talenten zou kunnen spuien. De kunst was, de aan hun
lot overgelaten jeugd, welke zij hiermee onder haar hoede nam, te
inspireren.
dat door nieuwe wegen en een speciale
spoorlijn met het achterland verbonden
zal worden. Voor de fabriek zullen zee
schepen van 10.000 ton kunnen meren.
Verder zal het Eemskanaal een nieuwe
monding in de Eems krijgen (en bevaar
baar worden gemaakt voor schepen tot
7000 ton). De onteigeningsprocedures
(het gaat om 80—90 ha. voor de fabriek
en 40—50 ha. voor wegen en kanalen) zijn
al voorbereid, de burgers en boeren uit de
buurt, wier huizen zullen moeten ver
dwijnen, zijn al ingelicht en iedereen in
Delfzijl weet, dat er een nieuwe haven
zal komen, die tenminste zo groot wordt
als de bestaande, die blijft.
Maar daarmee is Delfzijl er nog niet.
Men rekent er voorlopig op, dat in de
sodafabriek vijf honderd arbeiders werk
zullen vinden. Maar, voegt men er aan
toe, de nevenindustrie, de extra drukte
in de haven en al de andere bedrijvig
heid die verder door dit project zal ont
daan, zal zeker aan een twee duizend
arbeiders werk geven. En dan denkt men
nog niet eens aan alle mogelijkheden.
Zeker, men rekent er een beetje op, dat
de soda-industrie nevenindustrieën zal
aantrekken, zoals chemische- en metaal
industrie, maar er is nog niets.
Het industrieel klimaat van Delfzijl zal
door alle soda-voorzieningen aanmerke-
1* 'VI
het rustig in de haven van Delfzijl.
De landelijke sfeer van Farm
sum zal spoedig plaats maken
voor de razende haast van de
industrie. Achter deze beide
bunkers komt de nieuwe soda
fabriek. De volgende maand
zullen ze de lucht in gaan. 48
woningen, die rechts zullen ver
rijzen, worden in Mei aanbe
steed.
lijk worden verbeterd. En nu al hebben
heel wat industrieën, die hun oog gericht
houden op voordelige aan- en afvoermo-
gelijkheden, belangstellend geïnformeerd
naar eventuele mogelijkheden van vesti
ging in Delfzijl, En enkele Groningse
scheepsbouwers hebben uit het feit, dat
10.000 tonners straks in Delfzijl te water
zullen kunnen worden gelaten al voorlo
pige conclusies getrokken
NOG IS HET RUSTIG bij het poortje
dat Delfzijl van zijn haven scheidt. „Te
rustig", zegt een van de arbeiders, die
daar rondhangen. „Laat ze maar komen,
we durven het wel aan". Hij zegt het,
het gemeentebestuur van het 11.000 zie
len tellende vestingplaatsje bewijst het.
Deze maand worden de eerste 48 nieuwe
woningen in de buurt van het industrie
terrein aanbesteed. Er zullen dit jaar nog
450 aanbestedingen volgen. Het uitbrei
dingsplan ligt klaar: de huidige stad zal
zakencentrum blijven, met daaromheen
een ring van nieuwe straten en wijken.
Delfzijl kent vrijwel geen werkloosheid en
zal dus vele nieuwe arbeiders aan moeten
trekken. Ze zijn welkom. Hun nieuwe
woonplaats zorgt er nu al voor, dat ze
zich straks thuis zullen voelen. Aan nieu
we onderwijsmethoden wordt gewerkt;
de recreatiemogelijkheden worden beke
ken, er zijn plannen voor een compleet
recreatiecentrum, met zoutwaterbad,
speeltuin, strand en een oorlogsmuseum
in een oude bunker.
„Helaas", zegt men op het gemeente
huis. „Je moet eigenlijk vijftig jaar voor
uit zien, maar dat kunnen wij nu onmo
gelijk. En dan hebben we het geld niet
allemaal, dat we nodig hebben. We zul
len de eerste jaren beslist een te grote
jas aantrekken, maar dat kan niet anders.
Doen we dat niet, dan zijn we straks niet
klaar
Welnu, Delfzijl is klaar. Als de voor
lopige plannen uitgevoerd zijn, de fabriek
er staat en de nieuwe havens klaar zijn,
zal de plaats tweemaal zo groot zijn als
na. En wat ar dan zal gebeuren?
zondere kindercentrum. De eerste is:
„Alles wat kan, mag hier!". De tweede
is: „Als je niets te doen hebt, doe het
dan niet hier!". Dat zijn woorden, die de
OF DAT GELUKT IS? Men hoeft jongelui verrassen, wanneer ze hier voor
maar één voorstelling van dit inmiddels het eerst komen. „De kunst is veel toe
tot een fikse organisatie uitgegroeide te geven", zegt mevrouw Last. „De moei-
kindercircus te hebben meegemaakt, om lijkheid te weten waar de grens ligt. Op
te weten meth oeveel enthousiasme er een zeker ogenblik zeg ik: Nee. Dat Nee
gewerkt wordt. En dan begrijpt men ook, blijft Nee. De kinderen weten, dat het
hoe moeilijk het valt, afscheid van dit niet nodig is me aan mijn hoofd te komen
circus te moeten nemen, voor wie de zeuren om me van mijn stuk te brengen,
veertienjarige leeftijd bereiken. „Op of Het werken hier leert de kinderen op
omtrent deze leeftijd raken de kinderen velerlei manier zelfbeheersing. Ze voelen
hun onbevangenheid kwijt", zegt me- zich volkomen vrij, komen dus graag en
vrouw Last, „plaatsen ze zichzelf in het zonder de minste reserve, maar leren in-
middelpunt en dat zou het karakter van tussen veel ruwheid af. De kunst is tel-
het spel, wat hier met zoveel ernst be- keus weer wat nieuws te bedenken, waar
oefend wordt, schaden". ieder zich mee bezig kan houden.
Dat spel dezer voorstellingen heeft Soms ontdek je dat plotseling onder een
een oefenplaats nodig. Die oefenplaats voorstelling. Een peutertje van zeven jaar,
vindt men in het hart van Amsterdam, in die maar een heel ondergeschikt rolletje
Hand. 1 11»
ONRUSTIG IS HET HART van de
mens, zolang het niet de rust heeft gevon
den in God. De omstandigheden zijn niet
zó, dat een mens er rustig van wordt. Eer
is er de grote onrust. Hóe komen we daar
aDaar weet God wel raad op. Hij heeft
Zijn engelen. Deze zijn dienende geesten.
Hij zendt deze dienende geesten tot onze
geruststelling op de aarde Want die en
gelen brengen een bepaalde boodschap.
Welke is nu die boodschap? Van Jezus,
die aan het Kruis is gedood. Die ook weer
uit de dood is weergekeerd. Daarna vela
malen aan de discipelen is verschenen.
En bij de laatste verschijning voorgoed is
heengegaan.
Nu zijn de volgelingen van de Here
Jezus bang geworden. Hun Meester is
weggegaan. Zij zagen Hem opvaren naar
de Hemel. Niét de Hemel binnengaan.
Want een wolk ontneemt hen het gezicht.
Het afscheid is volkomen onverwacht. En
pijnlijk. Hoe moet het nu verder? De on
rust sluipt hun hart binnen.
Maar dan komen er engelen om hen
gerust te stellen. Deze Jezus, die van U
is opgenomen, komt op dezelfde wijza
terug.
Wij worden dus gewezen op de Weder
komst van de Here Jezus. Maar is dit dan
een geruststelling? Wat hébben we daar
aan? Dat helpt ons toch vandaag niet?
Toch wèl! Want er blijft een band tus
sen de Hemel en de aarde. De opvaring
van de Here Jezus naar de Hemel bete
kent niét, dat er een scheiding voorgoed
is. Onmiddellijk komen engelen uit de He
mel. En zij vertellen, dat het heengaan in
houdt de terugkomst. Dat het wérk door
gaat. Het werk van het Koninkrijk Gods.
De arbeid voor de vrede, die boven het
verstand van de mens uitgaat.
HET HEENGAAN van de Meester
geeft aan de volgelingen van de Here
Jezus een gevoel van hulpeloosheid. Wat
moeten ze nu toch beginnen? En dat in
een wereld van allemaal vijanden tegen
de Here Jezus?
Het antwoord is: naar Uw arbeidster
rein gaan. Niet werkloos afwachten. Niet
moedeloos staren naar de Hemel. Maar:
het leven weer in. Uw roeping zien en ter
hand nemen. De strijd opnemen. Het
Evangelie prediken. De mensen onderwij
zen in het Woord van de opgevaren Ko
ning.
Want het koninkrijk van God kómt! On
weerstaanbaar. Maar de volgelingen van
de Here Jezus moeten daaraan medewer
ken. Zij moeten het Evangelie prediken.
En God zelf neemt hen bij de hand. Hij
zal hen door het leven leiden. Kracht ge
ven en moed.
De geruststelling is maar niét de belof
te, dat de Here Jezus terugkomt. Maar de
geruststelling is, dat de discipelen begre
pen, dat hun Meester terstond bij hen zou
zijn, zodra zij met het opgedragen werk
begonnen. Dan zouden zij hun Meester
voor hen zien uitgaan. En de vijanden
overwinnen. Het duistere rijk van de Dui
vel omverwerpen. En het grote en eeu
wige Rijk van de vrede Gods in volle
glorie doen komen.
NU WETEN DE discipelen, dat hun
werken niet tevergeefs zal zijn. Het Evan
gelie wint het altijd. De overwinning van
de gekruisigde en opgestane Christus is
volkomen. De Opgevarene naar de Hemel
voltooit Zijn werk. Hij neemt de wanorde
weg. Hij maakt de aarde bewoonbaar voor
de rechtvaardigen.
Dit geeft de rust. Wij weten, dat Chris
tus met ons is. Zijn liefde omringt ons.
Temidden van de moeiten en zorgen zijn
wij niet onverzorgd. Maar dan: geen lege
vroomheid. Geen dode Godsdienst. Gelo
ven in de schuldvergeving. En daarom:
God liefhebben èn dienen. Arbeiden voor
het Koninkrijk Gods. Voor de Kerk van
Jezus Christus. Dat is óók: elkaar liefheb
ben en voor elkaar zorgen.
De Opgevarene wil, dat wij terugkeren
tot God. Dat kan alleen, als wij geloven
in het Zoenoffer van de Here Jezus Chris
tus. En de kracht putten uit Hem, die ten
Hemel is opgenomen en weer tot ons
komt. Met de boodschap: gaat voort op
Uw levensweg, met ijverige hand en met
waakzaam oog; maar dan ook: met bid
dend hart en gehoorzame ziel.
Zó is de opgevaren Christus met ons-al
de dagen van ons leven op aarde. Dit
heeft de Here, onze God, ons laten zeg
gen, door Zijn engelen, de dienende gees
ten, tot onze geruststelling. D. M,
ZO SPRINGT mevrouw Last
Tante Let, zoals ze vertrouwelijk
de groen omzoomde Galerij, die in glo- bod in het circusprogram, zag ik eigener door alle kinderen wordt genoemd
rierijker dagen het veel besproken Paleis beweging het eendje Donald Duck imite- met dit jonge volkje om. Het is
voor Volksvlijt omringde. Die Galerij zou ren achter de coulissen Een jolige bui van Rj. J;, tp ~if?n fp w
een opvallend gezellig en rustig winkel- de kleine tegenover haar mede-artisten. 7. 7 7 7
centrum van de hoofdstad kunnen zijn, „Bi krijgt een eendenpak van me en bent &cn liefdevol luirt gaat er in deze
gelijk bijvoorbeeld de Passage in Den Donald Duck," zei ik tegen haar. En dan bijzondere vrotlW schuil. Amsterdam
Haag. Het is echter een wat verwaar- moet je maar grapjes uit gaan halen met
loosde ruimte, waar enkele particuliere de clown. Het werd een lust om te zien.
en vele gemeentelijke kantoren gevestigd Ben andere keer vertelde ik een jongen,
zijn en er alle kleur aan onthouden. Goed, dat ons circus toch ook nog een zeeleeuw
en dan in het bijzonder de Stich
ting Clubhuizen „Pro Juventuté" uit
welker naam mevrouw Last al dit
in deze overdekte Galerij dan, waar het zou moeten hebben. Ik vroeg hem, of hij werk doet, mag trots op haar zijn.
grote stadsrumoer dus verre van blijft, n'ft in de huid van zo'n koddig dier zou Moge het haar gegeven zijn nos
zijn de clubhuizen gevestigd van dit Kin- willen kruipen, en dan allerlei balanceer- ppnmnnl fp helpvrn ^d,,t n„l- A„ ,.„l„
dercircus „Elleboog". Daar is de timmer- kunstjes zou kunnen uithalen. In minder
werkplaats, waar de jongens zelf hun at- dan geen tijd trok hij naar Artis, om de tindere goede uleeën, waarmee ze
tributen en decors maken, daar is de naai- zeeleeuwen in hun gedragingen te gaan rondloopt, verwezenlijkt kunnen
worden. Ze heeft er alleen maar de
omedewerking voor nodig van een
dit ogenblik, en niet weinig trots op zijn Paar lastige gemeentelijke functio-
winkel, waar de meisjes helpen bij de bestuderen, en zocht hij net zo lang tot hij
vervaardiging der costuums, en daar is er lectuur over gevonden had. Hij is een
de oefenschool voor de acrobaten en dan- Vocht van een gedresseerde zeeleeuw op
seresjes.
KORTELINGS heeft het Kindercircus Prestaties.
„Elleboog" (gelukkig) wat meer ruimte
tot zijn beschikking gekregen. Vergeet
niet, tweehonderd kinderen uit deze volk
rijke omgeving van Albert Cuypstraat e.d.
de Pijp, zoals de echte Amsterdammer
zegt zijn bij al dat werk betrokken.
Zestig daarvan behoren tot het eigenlijke
circusgroepje. „Maar met niet meer dan
veertig ga ik gewoonlijk op reis", zegt
mevrouw Last. „Anders is er geen oog
meer op te houden". Optreden in het
circus is als het ware de bekroning van
alle activiteit, die de kinderen weten te
ontplooien. Daar streven ze allemaal naar.
Ieder kind heeft iets, waardoor het in
het circus past. Ze geven zich tot het
uiterste, om er ook bij te mogen horen.
Halsbrekende toeren halen ze soms uit,
en met een ernst en een overgave, die
men van dit verwaarloosde of vaak moei
lijke kind nauwelijks verwacht zou heb
ben.
TWEE STELREGELS staan als zin
spreuk in de werkplaatsen ven dit bij-
narissen.
Het clownsnummer ,JEven op de foto".
