De gemeenteraadsverkiezingen evenbeeld
van de Tweede Kamerstemming
Hoe AmsterdamDen Haag
en Rotterdam stemden
Drie verkiezingen vergeleken
Ook nu grootste winst
voor P.v.d.A. en VVD
Reynaud is niet aanvaard als
Franse premier
Stad en dorp in het spoor van het Binnenhof
F 114.3 millioen in
het Rampenfonds
Fransen ontruimen
Jen Vi
Duits protest bij
de Britten
Donder'dag 28 Mei 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSÉ DAGBLADEN
78e Jaargang No. 11728
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Premier dr Drees
ook in de rij
KVP en CPN verloren
zetels
WEERBERJCHT
Ultimatum schrok parlement af
AMSTERDAM
ROTTERDAM
Grondwetswijziging als
voorwaarde
Eerste coloradokevers in
Zeeland gesignaleerd
Opinie te Seoel
Kans op aanvaarding
VN-voorstellen
Senator Ta ft heeft veel
critiek
Wegens uitlevering van
De Jonge
jarecki niet de eerste?
Directie;
j. 8IJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur
R M. KOEMANS
BUREAU:
Koningstraat 6264
Den Heidei
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
ilMB MUIT
TARIEVEN:
Advertenties: 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor
den t 1— elk woord meet
5 cent
Abonnementen per swar
taal 6.05 - per maano
2.02 bij vooruitbetaling
plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
i'ü DAN EENS hebben wij betoogd, dat het ons om redenen van staats
rechtelijke aard niet juist voorkomt de resultaten van gemeenteraadsver
kiezingen te vergelijken met verkiezingen voor de Tweede Kamer. Theoretisch
kunnen tussen de iandspolitiek en de gemeentepolitiek belangrijke verschillen
voorkomen, maar ook de politieke practijk toont, dat lang niet alle Haagse in
zichten door besturen van de gemeenten worden gedeeld. Wjj noemen slechts
de gewichtige zaak van de gemeentelijke autonomie en vooral ook de woning
bouw, waarin tussen de gemeentelijke overheid en de ministeries of de volks
vertegenwoordiging diepgaande discrepanties te constateren zijn. Nog onlangs
wezen wjj er op, dat propaganda maken voor een partij in de voorbereiding
voor gemeenteraadsverkiezingen door middel van leuzen, die in de iandspolitiek
gelden, bepaald ongewenst is. Daarnaast dienen wjj in het oog te houden, dat
ieze werkelijk bestaande verschillen nog niet tot gevolg behoeven te hebben,
dat er in de bevolking van de gemeentelijke raadszaal een sterke verschuiving
plaats vindt. Ons volk is geen volk voor politieke schokken. Het is bedacht
zaam en hoe progressief vaak ook behoudend. Een eenmaal uitgezette
koers wordt niet spoedig verlegd. Zit de vaart er eenmaal in, dan moet er heel
wat gebeuren voordat aan een bepaalde partij de wind uit de zeilen wordt ge
nomen.
De minister-president, dr R7
Drees, trachtte gisteren bij het
stembureau in de BeeUlaan in
Den Haag zijn beurt nf om zijn
stem uit te brengen.
f)E VERKIEZINGEN, die gisteren
zijn gehouden in het grootste deel
van de Nederlandse gemeenten, zijn
dunkt ons, een bewijs voor deze stel
ling. Men zou, indien men zich ook
voor deze verkiezingen zou houden
aan het principe, dat wij in de eerste
regels van dit stuk in het kort for
muleerden, en indien men zich dus bij
het aantrekken van vergelijkende cij
fers zou richten naar de uit 1949 be
schikbare gegevens, gerede tot de
conclusie kunnen komen, dat ons
volk kennelijk bezig is zich enerzijds
naar het politieke midden te bewegen
en daarvoor moet men dan de par
tijen als volgt van links naar rechts
rangschikken: CPN, PvdA, KVP,
VVD, CHU, AR, St. GEREF en KNP
(Weiter) en anderzijds, dat het
zich in dat „midden" duidelijk uit
spreekt voor een modern progressieve
(PvdA) koers en voor een minstens
even moderne ietwat behouden (VVD)
richting.
Zouden wij dus ons vergelijkingsma
teriaal in 1949 zoeken dan zouden wij
moeten concluderen, dat ons volk in
de dagen, die aan deze verkiezingen
voorafgingen, weliswaar nauwelijks of
geen belangstelling had getoond, maar
dat het niettemin voor een aardbe
ving zou hebben zorg gedragen.
Maar wij hebben het vorig jaar ver
kiezingen voor de veede Kamer ge
had! En degene, die er de tijd voor
neemt de huidige uitslagen rustig te
overwegen, kan ni-t snders vaststel
len dan dat de weg, welke het Ne
derlandse volk insloeg, toen PvdA en
VVL duidelijk wonnen, KVP en CPN
apert verloren en de protestants-
christelijke groepen z'chzelf ongeveer
gergk bleven, ook thans nog als de
juiste wordt gezien. De PvdA behaal
de gisteren belang-vjke zetelwinst, de
VVD ging flink vooruit, de Commu
nisten verloren everals de Katholie
ken; dit alles is voor ons geen nieuws
mec-r, omdat wii r.eze stroni'ng al
van 1952 kenden.
Of dit alles nu tot verheugenis moet
strekken is een moeilijk te beantwoor
den vraag. Uit een recent ingesteld
opinie-onderzoek is namelijk gebleken,
dat meer dan de helft van de onder
vraagden geen interesse voor deze
raadsverkiezingen had, terwijl slechts
19 procent zeer belangstellend was.
Men heeft dus klaarblijkelijk „maar
weer hetzelfde als het vorig jaar ge
daan". Zonder vuur, zonder enthou
siasme, misschien, omdat op „niet-op-
komen" nu eenmaal een boete is ge
steld.
Van de andere kant is evenzeer op
vallend, dat de kiezers in groten ge
tale ter stembus zijn getogen, waaruit
zou blijken, dat er ergens toch meer
interesse was dan men zou denken.
Een voorbeeld hiervan kunnen w(j
vinden In de telling van 70 gemeenten
boven de 20.000 inwoners. In volgorde
fan de jaren 1949 en 1953 krijgen we
dan deze figuren: De PvdA liep op
van 541 naar 618 zetels; de KVP ging
terug van 519 naar 504 zetels; de
VVD kwam van 151 op 162 en de CPN
zakte van 114 naar 80.
In deze gemeenteraadsverkiezing
ligt de „aardverschuiving" van 1952
verdisconteerd. Of, om het anders te
zeggen; de samenstelling van de ge
meenteraden komt nu pas overeen
met de nieuwe politieke inzichten van
het Nederlandse volk.
Of deze gang van zaken bevorder
lijk is voor de gemeentelijke zelfstan
digheid, lijkt ons op zijn minst twij
felachtig. Misschien hebben de kie
zers deze autonomie zelfs een dolk
stoot in de rug gegeven door „partij
politiek" te stemmen. Véél zal hier
afhangen van de persoonlijkheid en de
allure van de vrodwen en mannen, die
het bestuurlijk apparaat in de ge
meente gaan vormen. Zijn zij uitslui
tend „ja-broers of nee-zusters" var.
hun politieke vrienden op het Binnen
hof, dan is ieder gesprek over ge
meentelijke zelfstandigheid van nu at
aan zonder enig nut.
Concluderend mogen wij evenwel
zeggen, dat het gezond is, dat de po-
Verwachting tot hedenavond.
OPKLARINGEN
Wisselende bewolking met nog
slechts hier en daar een bui. Ma
tige, later krachtige Noordweste
lijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
VRIJDAG: Zon op 4.29, onder
20.46; Maan op 22.21, onder 4.20.
litieke lijn thans ook wat betreft de
samenstelling van de gemeenteraden
recht is getrokken. En bepaald ver
heugend mogen wij noemen, dat de
Nederlander, misschien wat sloom
en zonder opwinding, maar dan toch
trouw zijn stem heeft uitgebracht.
En op die degelijkheid hebben wij
ten slotte ons gezamenlijke huis,
dat Nederland heet gebouwd.
Sedert de vorige opgave is door het
Nationale Rampenfonds weer honderd
duizend gulden ontvangen. Het totaal
bedrag is daardoor gestegen tot f 114.3
millioen.
Namen der
Aantal stemmen
Percentages
Zetels
partijen
1949
1953
1949
1953
1919 1953
A en 1 B P.v.d.A.
132399
168227
30.5
35.5
14 17
2A en 2 B C.P.N.
111874
103435
25.7
21.9
12 10
3. K. V. P.
81850
79716
18.8
16.8
9 8
4. P. C. G.
61929
58156
14.2
12.3
6* 5*
5. V. V. D.
44759
56136
10.3
11.9
4 5
6. K. N. P.
7578
1.6
0
Rev. Comm. Partij
2206
0.5
Totaal
435017
473248
100
100
45 45
3 A.R., 3 C.H.U.
3 A.R., 2 C.H.U.
Namen der Aantal
stemmen
Percentages
Zetels
partijen 1949
IA en 1 B P.v.d.A. 133323
1953
1949
1953
1949
195
167111
39.0
44.7
19
21
2. K. V. P. 53843
56117
15.7
15.0
7
7
3. A. R. 41156
41237
12.0
11.1
6
5
4. Gemeentebelangen
Comm., Partijlozen 40393
31008
11.8
8.3
5
4
5. V. V. D. 35330
40952
10.3
11.0
5
5
6. C. H. U. 26779
27699
7.9
7.4
3
3
7. Ger. Pol. Verb. 1444
2337
0.4
0.6
0
0
8. S. G. P. 6410
7172
1.9
1.9
0
0
Middenstandspartij 1839
0.5
Rev. Comm. Partij 960
0.3
Partijlozen 535
0.2
Totaal 342012
373633
100
100
45
45
Namen der
partijen
IA en 1B P.v.d.A
2. K. V. P.
3.A. R.
4. V. V. D.
5. C.H.U.*)
6. C. P. N.
7. S. G. P.
fi. Vrijz. Dem. Boni
9. K. N. P.
10. Ger. Pol. Verb.
Onafh. Soc. Lijst
Middenstandspartij
Totaal
In 1949 met S.G.P. S.G.P. geen zetel.
's GRAVENHAGE
Aantal
stemmen
Percent
ages
Zetels
1949
1953
1949
1953
1949
19?:
86701
108842
30.5
34.5
15
16
61884
61891
21.8
19.6
10
9
39706
40577
14.0
12.9
6
6
38671
47586
13.6
15.1
6
7
28477
26191
10.0
8.3
4
4
23412
18520
8.2
5.9
4
2
3342
1.0
d
1046
0.3
6506
2.1
1
606
1009
0.2
0.3
1684
0.6
3052
1.1
284193
315513
100
100
45
45
REYNAUD, die als derde door presi
dent Auriol was belast niet 'le vorming
van een nieuwe Franse regering, heeft
al evenmin succes gehad als zijn voor
gangers. Zijn poging, om de formatie
te versnellen door zich dadelijk aan de
Nationale Vergadering te presenteren,
had geen succes, mede doordat hij het
nodig vond, een ultimatum te stellen.
Het parlement verleende hem onvol
doende steun. Reynaud kreeg slechts
280 van de 314 benodigde stemmen. Hij
had geëist, dat de Nationale Vergade
ring op korte termijn een wijziging in
de grondwet zou aanbrengen; daardoor
zouden automatisch nieuwe verkiezin
gen worden gehouden, indien een rege
ring binnen achttien maanden na haar
vorming ten val werd gebracht. Deze
wijziging zou binnen tien dagen kun
nen worden aangebracht en was voor
waarde voor de vorming van een rege
ring, zo dreigde Reynaud, die hiermee
grote opschudding veroorzaakte.
IN zijn redevoering betoogde Rey
naud, dat Frankrijk op het ogenblik
ingrijpender hervormingen behoeft dan
aan de vooravond van de Franse revo
lutie. Hij bevestigde de trouw van zijn
land aan de NAVO en betuigde zijn in
stemming met de aangekondigde con
ferentie van de Westelijke Drie. Te
dezen aanzien merkte hij op, dat de
Westelijken zullen trachten, datgene te
vinden dat de zaak van de vrede het
best zal dienen. Zij kunnen niet toe
staan, dat men gelooft in denkbeeldige
scheuringen en zij zullen er in slagen,
degenen, die speculeren op tegenstel
lingen in de kapitalistische wereld
hun hoop te ontnemen.
Voorts zei hij, dat zijn regering te
allen tijde bereid zal zijn, elk bruik
baar Russisch voorstel op zijn waarde
te onderzoeken. Als algehele oplossing
van de internationale spanning be
schouwde hij algemene ontwapening
onder internationale contröle; daar deze
niet mogelijk is, zal men er naar moe
ten streven, het krachtsverschil tussen
Oost en West zoveel mogelijk te ver
minderen.
De troepen van de Franse Unie heb
ben gisteren Jen Vi, één van de sleu
telstellingen in de verdedigingslinie
van Hanoi, ontruimd. Jen Vi ligt onge
veer vijftig kilometer ten zuiden van
de stad. Men acht in Parjjs deze ontrui
ming een grote tegenslag, temeer, om
dat in het begin van deze maand twee
aanvallen met succes zijn afgeslagen.
In Zeeland zijn dezer dagen de eerste
coloradokevers gesignaleerd. Op Wal
cheren spoelden bij Ritthem zeven co
loradokevers aan en in Oastkapelle
veertien*Ook elders in het land schij
nen reeds kevers gevonden te zijn,
naar wij van de Plantenziektekundige
Dienst vernamen De Plantenziektekun
dige Dienst heeft besloten ook dit jaar
weer zijn volledige aandacht aan de
kevers te schenken.
Vier zionistische ministers uit de
Israëlische regering hebben hun ont
slag ingediend na een conflict met nun
socialistische ambtsgenoten. Premier
Ben Goerion poogt thans de steun van
twee kleine religieuze partijen te
krijgen.
WAARNEMERS te Seoel geloven, dat
er een behoorlijke kans op aanvaar
ding van de jongste voorstellen der
V.N door de Noordelijken bestaat. De
kern hiervan is, dat de gehele kwestie
der krijgsgevangenen aan de Verenig
de Naties zal worden voorgelegd, wan
neer zich een impasse voordoet. Uit
Zuidkoreaanse berichten blijkt, dat er
toch een onderscheid wordt gemaakt
tussen Chinezen en Noordkoreanen, die
niet gerepatrieerd willen worden. De
Chinezen zouden naar een neutraal
land worden gezonden, de Koreanen
onder de hoede van een neutrale staat
in Korea worden gesteld, dit voor de
tijd van negentig dagen. Daarna zou
een commissie van neutrale landen
moeten uitmaken, wat er dient te ge
beuren met weigerachtige gevangenen.
Ziin er dan nog. die beslist niet terug
willen, dan zou de Algemene Vergade
ring der V.N. moeten beslissen over
hun lot.
De Amerikaanse senator William
Taft heeft in een door zijn zoon te
Cincinnati voorgelezen redevoering
betoogd, dat de V.S. moeten streven
naar wapenstilstand in Korea. Slagen
zij hierin niet, dan moeten de bondge
noten weten, dat zij niets meer met
verdere besprekingen in Korea van
doen willen hebben. Taft meende, dat
Amerika elke gedachte aan samenwer
king met de V.N. in het Verre Oosten
moet opgeven en zich volledig vrijheid
van handelen moet voorbehouden. In
Europa heeft Amerika in feite al met
de Verenigde Naties afgedaan.
Hij meende, dat een wapenstilstand in
Korea zou leiden tot een onevenwich
tige toestand, waarbij het land volgens
een onnatuurlijke grens wordt ver
deeld en een millioen communistische
militairen vrijkomen voor de strijd te
gen de Chinese nationalisten en de
Fransen in Indo-China. Bij de bestands
besprekingen had van den beginne af
het streven naar een algemene vredes
regeling op de voorgrond moeten
staan.
Taft zei tenslotte, dat West-Europa
niet door Amerikaanse, maar door
Europese strijdkrachten moet worden
verdedigd.
DE terugvoering van de Nederlandse
oorlogsmisdadiger De Jonge door de
Britse bezettingspolitie zal vermoede
lijk leiden tot een Duits protest bü de
Britse hoge commissaris. De Westduit-
se bondsregering gaat op het ogen
blik na, of zulk een stap gewenst is.
Het gaat daarbij minder om de per
soon in kwestie dan wei om de rechts
vraag, of een op het asylrecht geba
seerde uitspraak van een Duits ge
rechtshof door een geallieerd ingrijpen
praetisoh ongedaan kan worden ge
maakt.
In de Duitse pers is de rechtsbasis
voor het Britse ingrijpen betwist. Men
meent, dat er van bedreiging van de
veiligheid der bezettingstroepen door
de vluchtelingen de enige rechts
grond voor uitwijzing geen sprake
is geweest. De geallieerden zouden dus
in dezen hun rechten te ver hebben
uitgestrekt.
De verwachting wordt uitgesproken,
dat de Bondsregering aan Nederland
de teruggave van De Jonge zal vragen
en dat de hoge commissaris voor de
vluchtelingen zich eveneens in de
zaak zal mengen.
Vorig jaar zouden dertien Poolse
vliegers in hun land zijn terechtgesteld
wegens pogingen tot uitwijken met een
tiental vliegtuigen van het type MIG-
15. Dit werd verklaard naar aanleiding
van de goedkeuring van een wetsont
werp, waarbij aan de Poolse piloot
Jarecki asyl in de Verenigde Staten
wordt verleend.
J^ET ALGEMEEN NEDERLANDS PERSBUREAU
heeft een samenvatting gemaakt van de uitslagen
der gemeenteraadsverkiezingen in drie en zeventig ge
meenten met meer dan twintigduizend inwoners, teza
men omvattende ruim vijf en vijftig procent van het
Nederlandse volk. Uit deze staat, die wü hieronder pu
bliceren, blijkt duidelijk, hoe de verschuiving, welke bij
de Kamerverkiezingen van 1952 tot uiting kwam, thans
ook in de uitslagen van de gisteren gehouden stemming
haar weerslag heeft gevonden. Ter verduidelijking diene
dat Protestants-Christelijke Groep, waarvan in dit
overzicht sprake is. geen afzonderlijke party Is, doch
de uitdrukking van het samengaan der protestantse
partgen bij de verkiezingen in verschillende gemcentec
tan het land.
Gemeenteraad
1949
Tweede Kam er
1952
A.R.
C.H.U.
P.C.G.
C.P.N.
G.P.V.
K.N.P.
K.V.P.
P.v.d.A.
S.G.P.
V.V.D.
O.P.
193.226
171.530
194.947
289.412
6.909
720.949
828.328
20.811
253.342
53.296
2.732.810
7.07
6.28
7.13
10.59
—.25
26.38
30.31
0.77
9.27
1.95
100.—
210.334
151.989
181.107
269.896
13.702
47.732
687.737
1.022.774
33.864
294.433
120.457
3.034.025
Gemeenteraadsverk.
Zetelverdeling
1953
1949
1953
6.93
196692
6.5
143
142
5.01
172923
5.7
150
151
5.97
194310
6.4
164
147
8.90
243121
8.0
120
82
—.45
16639
0.6
3
8
1.57
28811
1.0
11
22.67
737813
24.4
578
556
33.71
1038921
34.3
571
656
1.12
28662
0.9
19
21
9.70
306407
10.1
156
170
3.97
64385
2.1
43
61
100.—
3028684
100.
1947
2005
