Voordelen van klasse-systeem
dienen gehandhaafd
HERSENGYMNASTIEK
Om het geluk van Peter
Moderne school zoeke juiste midden tussen
gewelddadige collectivisatie en anarchie
r
Geïndividualiseerde klasse biedt leraar
en leerlingen beste mogelijkheden
Radioprogramma voor dit week-end
BOEKEN
BULLETIN
Verkenning van de school der toekomst (2)
Objectief rapport
gewenst
Pim, Pam, Pom en de wonderlamp
door Kitty Lessels
Luister eens naar:
Kamer-en Volière
vogels
ZATERDAG 87 JUNI 1953
ALS EERSTE PRINCIPE VAN DE „nieuwe"
school ontdekten wij:
de klassen moeten worden opgeheven en vervangen
door wisselende en tijdelijke groepen; wil men de
klassen behouden, dan moet daarin individueel wor
den gewerkt.
Hoe is de situatie in de „oude" school? Er zijn
enkele vaardigheden, die ieder kind moet ontwikkelen,
er is een traditionele leerstof, die door allen dient te
worden verwerkt, er zijn leerboeken, door elk kind
te gebruiken en werkmethoden, waaraan het wordt
onderworpen: de eerste twee worden beschouwd als
maatschappelijk onmisbaar, de laatste twee zijn, op 'n
best, afgestemd op een fictieve gemiddelde leerling,
van wie wordt verondersteld, dat hij in een bepaalde
tijd, dus in een „normaal" tempo, vooraf vastgestelde
resultaten kan bereiken. Maar in werkelijkheid be
staat de klas uit kinderen van zeer uiteenlopende be
gaafdheid, belangstelling, concentratievermogen en
ijver en ondanks alle toewijding en bekwaamheid van
de onderwijzer en de leraar, ondanks het geraffineer
de cijfersijsteem: 5 plussen en „dikke" zessen, ondanks
vriendelijke aanmoediging, boze woorden en al of
niet „gepeperde" straffen, de uitbuiting van de wed
ijver en van de vrees voor doublering, slagen zij er
niet in, alle kinderen in een jaar zó „ver te krijgen",
dat zij meegaan naar de volgende klas. .Waardoor de
„zittenblijvers" gedoemd worden alles opnieuw te
doen, ook voor de vakken, waarin zij uitblonken of
niet achterkwamen. Terwijl de uitblinkers in bepaalde
vakken voortdurend worden geremd, omdat zij niet
boven „het gemiddelde peil" van de klas mogen uit
stijgen.
TERECHT MERKEN de schoolher-
vormers op, dat deze gewelddadige
collectivisering noch paedagogisch noch
psychologisch te verantwoorden is en
zeker betere resultaten zouden worden
bereikt, wanneer men zou kunnen na
gaan, op welke wijze leder kind afzon
derlijk tot de oplossing van problemen
en de uitwerking van opdrachten kan
worden gebracht.
Op sommige scholen laat men de
doublerende kinderen voor hun „goede
vakken" individueel doorwerken. Op
de Daltonscholen met hun afwisseling
van mondelinge lessen en een groot aan
tal uren van zelfwerkzaamheid heeft
ieder de mogelijkheid, mèèr tijd te be
steden aan de „zwakkere vakken",
maar aan het eind van een bepaalde
periode, een week, een maand, moet tóch
hetzelfde punt door elk kind worden
worden-bereikt. Consequenter is dien
op de Montessori-scholen en de „scho
len met persoonlijkheidsonderwijs",
waar men voor een bepaald vak tijde
lijk groepen vormt, die gelijk-op wer
ken of volledig individualiseert: de
vrije scholen" vormen vaste groepen,
waarbinnen ieder in eigen tempo en
naar eigen aanleg werkt.
Over het algemeen worstelen de .mo
derne" scholen nog met grote moei
lijkheden: niet alleen worden ze vaak
een toevluchtsoord voor kinderen, die
door de centrifuge van het „gewone"
onderwijs werden uitgeworpen, maar
men mist nog de leer- en oefenboeken,
die zelfwerkzaamheid zonder intensieve
uitleg mogelijk maken, de docenten, die
didactisch en psychologisch genoeg ge
schoold gijn om individuele werkme
thoden t#e te passen, de ervaring om
nieuwe wegen te gaan, de geldmiddelen
om een groter aantal leerkrachten te
betalen, die dit geïndividualiseerde on
derwijs nodig heeft en het overzicht
over vrije, beweeglijke groepen, waarin
ieder met eigen werk bezig is, onder
linge hulp wordt gegeven, veel wordt
gelopen en gepraat en de hoeveelheid
schriftelijk werk zó groot wordt, dat de
leraar wordt tot correctie-machine of
onvoldoende controleert.
De kans op wanorde en slabakken is
er zeker groter dan bij de gewone klassi
kale school, al is de tegenovergesteld
heid van leraar en leerling er geringer,
waardoor de gespannenheid bij de do
cent afneemt en de mogelijkheid van
uitbarstingen vermindert.
Daar staat tegenover, dat vlugge en
geïnteresseerde leerlingen sneller kun
nen opschieten, dat de zelfwerkzaam
heid kan leiden tot grotere zelfstandig
heid en de lust ontwikkelt tot snuffelen,
speuren en opbouwen van persoonlijke
6tudies, dat er meer gelegenheid is tot
sociale vorming en minder kans op ver
wringing. Maar het gevaar, dat de zwak
ken dupe worden van het systeem door
te weinig hulp, gebrek aan controle en
veel afleiding in de zoemende bijen
korf, is niet gering, terwijl de moge
lijkheid voor de leraar om door boeien
de mondelinge lessen aan een stimule
rende groep een vak interessant te ma
ken vaak tot een minimum wordt ge
reduceerd.
Men moet de klas als opvoedend en
biologerend element niet onderschatten.
Nergens wordt zo Intensief de groeps-
eenheid beleefd, nergens leert men zo
grondig in de loop der jaren mensen
van allerlei soort kennen en begrijpen,
nergens ondergaat men zo sterk de in
vloed van personen van betekenis èn
van de collectiviteit, waarvan men deel
uitmaakt, ten goede èn ten kwade.
Een klas, die pas na lang samenzijn
uiteenvalt, wordt een organisme met
een eigen ziel; het is goed voor een
individu, dat uit moet groeien tot per
soonlijkheid tijdelijk, in het bijzonder
tijdens de puberteitsperiode, op te gaan
in een dynamische gemeenschap. Noch
de te uitgebreide schoolgemeenschap,
noch de veranderlijke groep kunnen
de romantische en dramatische span
ningen verschaffen van de homogene
en tóch heterogene kassegemeenschap.
ALS TWEEDE PRINCIPE stelden
wij vast:
individuele werkmethoden moeten wor
den toegepast in dienst van een ge
meenschappelijk ideaal.
In aansluiting aan het voorafgaande
kunnen wij de vraag stellen of bij de
toepassing van de individuele werkme
thode toch niet het behoud van de ge-
individualiseerde klasse de voorkeur
verdient boven de geïndividualiseerde
school.
In den regel geeft men bij de laatste
aan alle kinderen dezelfde taken ter
verwerking, waarbij men een groot ver
schil in tempo constateert. De leider,
die op een klas, dus een beperkte groep,
is geconcentreerd, is gemakkelijk in
staat, speciale methoden te zoeken, die
voor een bepaald kind productief wer
ken. Men kan opdrachten geven met
individuele vrijheid binnen een groot
verband, die aanleiding geven tot scher
pe observatie en dus tot kennis van
ieder kind afzonderlijk.
ZELFSTANDIG WERK met onder
linge hulp is noodzakelijk
aldus het derde in het eerst# artikel
geformuleerde principe.
Er zal wel niemand zijn, die beU aut
van zelfstandigheid ontkent. Maaz er
is alle reden te waarschuwen tegen het
gevaar, dat het nuchtere, zakelijke leer
boek de plaats in gaat nemen van de
levende, emotionele, subjectieve leraar,
die, vooral bij de lessen in een uitgeba
lanceerde en gedifferentieerde klasse
in staat is, belangstelling te wekken
in een mate, die de leerboeken nooit
kunnen bereiken. Een klas werkt inspi
rerend, prikkelt de docent tot activiteit
en artisticiteit en ze geeft hem in de
voortdurende wisselwerking tussen
hem en zijn auditorium, de gelegen
heid, rekening te houden met de ty
pische mentaliteit van de klas in z'n
geheel en iedere leerling in het bijzon
der.
Er worden in deze klasselessen krach
ten geactiveerd en regionen van de
menselijke ziel aangeraakt, die bij in
dividueel taakwerk passief en onbe
roerd blijven. De reactie van de klas,
de vragen en opmerkingen, de spanning
en de verzwakking van de aandacht
zijn voor een ervaren docent onmisbare
symptomen van een proces, dat het
belangrijkste is van de hele schoolar-
beid: de overdracht van cultuur door
een geïnspireerd mens.
Het is een onmiskenbare verarming
van ons onderwijs, wanneer men deze
collectieve doorleving wegindividuali-
seert. Om maar te zwijgen van de kans,
die de leraar loopt, te worden tot cor
rector en administrateur bij een al te
ver doorgevoerd takensysteem, terwijl
de kinderen slordig en nonchalant gaan
werken, als hij een belangrijk deel van
de correctie aan hen zelf overlaat.
En dan: de onderlinge hulp. Sociale
actie van betekenis, mits de onder-
MAAK ZELF JAM MET
NATUUR.9e|«"n,d
IN 10 MINUTEN
(Adv Ing. Med.)
wijzer en de leraar de mogelijkheden
beseffen, dat onnodige hulp een kwaad
is en tot verslapping leidt, dat er „ge
boomd" wordt over zaken, die niets
met het werk te maken hebben en de
helper de gesteunde van de wal in de
sloot duwt.
HET VIERDE PRINCIPE dat wij
vonden, luidde:
Er moet worden gestreefd naar meer
en individueel contact van leerlingen
en leiders, waardoor een betere aan
passing aan de mensheid mogelijk
wordt.
Hierover kan ik kort zijn: het blijft
voor mij de vraag, of in de volledig ge
ïndividualiseerde scholen het contact
intensiever is dan in de scholen met
getemperd klassikaal onderwijs en in
dividuele verwerking in klasseverband;
ik meen van niet: de structuur is ïn
het tweede geval overzichtelijker dan
in het eerste; wanneer ik mij voort
durend kan concentreren op vijf en
twintig leerlingen is de „eenheid" gro
ter dan wanneer ik nu en dan een kort
onderhoud heb met een van de twee
honderd, die overal verspreid zijn,
vooral, wanneer ik ondertussen in ijl
tempo corrigeer.
HET WORDT WEL duidelijk,
dat mijn voorkeur uitgaat naar een
school met vaste klassen, waarin
zoveel mogelijk wordt geïndividua
liseerd. Het volgende artikel zal
moeten uitmaken of een nadere be
schouwing van de vier laatste prin
cipes een bevestiging van dat
standpunt betekent.
52. De baron en zijn vrouw waren
wel wat vermoeid van de lange reis
en verlangden om naar binnen te gaan.
Maar eerst moesten zij nog een liedje
aanhoren, dat de kinderen ter ere van
hun terugkomst ingestudeerd hadden.
Gelukkig, ook dit ging voorbij en ein
delijk kregen de kasteelheer en zijn
vrouw de gelegenheid om zich terug
te trekken. Pim, Pam en Pom, die een
bevoorrechte positie bekleedden, liepen
af en aan en werden afgunstig door
de andere kinderen nagestaard. „Wacht
U maar, baron, wij brengen wel even
de koffers voor U naar binnen," riepen
ze en holden om het hardst met de
koffers het bordes op. „En binnen staat
de koffie al klaar," vervolgde Pim.
„Die heeft moeder voor U gezet, maar
ze is nu weer naar huis gegaan. En er
is nóg een verrassing!" „Wat? Een
appeltaart?" riep de baror. verheugd,
terwijl hij in zijn luie stoel neerzonk.
„Daar ben ik juist zo gek op!" Maar
na het verorberen van de appeltaart
wilde de baron toch weer gauw naar
buiten gaan. Hij was nieuwsgierig hoe
zijn tuin er bij stond. Overal geurden
bloemen en langs de rand van het ga
zon waren heesters geplant. Op het
grasveld zelf was geen onkruidje te
zien. „Ik sta paf," zei de baron einde
lijk. „Hebben jullie dat allemaal ge
daan?" Pim, Pam en Pom knikten vol
trots. „Ja, we hebben elke dag naar
het weerbericht geluisterd!" riep Pim.
„En naar het landbouwpraatje," vulde
Pom aan. „We weten er nu heel wat
van!" „Dat zie ik," riep de baron te
vreden. „Maar laten we nu naar bin
nen gaan. „Ik heb ook nog een verras
sing voor jullie!"
HORIZONTAAL: 1. dartel: 5.
jong uitgetrokken sla, 10. meisjes
naam, 12. zoogdier, 13. als volgt
(afk.), 15. deel van een fiets, 16.
pers. vrnw., 17. bier, 19. afschei
ding, 20. bootje, 21. pluis, 23. pri
ma, 24. titel, 26. ongesmeerd, 27.
plaats in Limburg, 29. damp. 32.
meisjesnaam, 34. vod, 35. onder
wijs, 37. aanw. vrnw., 40. masker,
41. ten bedrage van, 42. hoorbaar
drinken, 44. afstandsmaat, 45. -hard
schot, 46. roofdier, 48. ophouden,
49. kwaadsprekerij.
VERTIKAAL: 1. kluchig, 2.
voedsel, 3. loot, 4. boot, 6. delen
van de dag, 7. grappeninok#*, 5.
heilige, 9. verlaten ruimte, 11, Af
druk, 14. door middel van, 16. snij-
werktuig, 18. werkkracht, 19. plaats
bij Renkum, 21. spijker, 22. arm
zalig, 24. bewijsstuk, 25. meisjes
naam, 28. rhythme, 30. verder, 31.
schaduw, 33. deksel, 36. bosje haar,
38. geen uitgezonderd, 39. uitroep,
42. geit, 43. nummers, 45. per adres,
47. wees stil.
ZONDAG 28 JUNI
HILVERSUM I, 402 m., 8.00 NCRV, 9 30
KRO, 17.00 IKOR, 19.00 NCRV, 19.45—
24.00 KRO. 800 Nieuws en weerber.
8.15 Orgelconcert. 8.30 Morgenwijding.
3.15 Vocaal ensemble. 9.30 Nieuws. 9.45
Gram. 9-55 Pontificale Hoogmis. 11.45
Strijkorkest en soliste. 12.15 Apologie.
12.35 Lichte muziek. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nieuws en katholiek nieuws. 13.10
Amusementsmuziek. 13-40 Boekbespre
king. 13.55 Radio Philharm. orkest en
solist. 15.05 Gram. 15.15 Radio Philharm.
sextet. 15.45 Tenor en piano. 16.10 Ka
tholiek Thuisfront Overal. 16.15 Sport.
16.30 Vespers. 17.00 Vespers. 18.00 Zang-
dienst. 18.45 „De kerk luistert naar uw
vragen", causerie. 19.00 Koor en orgel.
19.30 „Gelooft u dat?", causerie. 19 45
Nieuws. 20.00 Gram. 20.25 De gewone
man. 20.30 Musette orkest en solist. 20.55
„Monsieur De St. Yves", hoorspel. 21.40
Promenadeorkest en solist. 22.20 Actuali
teiten. 22.30 Gevarieerde muziek. 22.45
Avondgebed en liturgische kalender. 23.00
Nieuws. 23.15 Actualiteiten. 23.2024.00
Bram.
HILVERSUM n, 298 m., 8 00 VARA.
10.00 VPRO, 10.30 IKOR. 12.00 AVRO,
17.00 VPRO, 17.30 VARA, 20.00—24.00
AVRO. 8.00 Nieuws, weerbericht en
postduivenberichten, 8.20 Gram. 8.30 Voor
het platteland. 8.40 Nederlandse volkslie
deren. 8.55 Sport- en postduivenberichten.
9.00 „Langs ongebaande wegen". 9.10
Gram. met toelichting. 9 45 „Geestelijk
leven", causerie. 10.00 Voor de jeugd.
10.30 Ned. Herv. Kerkdienst. 12.00 Evt.
postduivenberichten, hierna Amusements
muziek. 12.35 „Even afrekenen, heren".
12.45 Pianospel. 13.00 Nieuws. 13.05 Mede
delingen en gram. 13.15 Gram. 14.00
Boekbespreking. 14.20 Instrumentaal sex
tet. 14.50 Toneelbeschouwing. 15.05 Gram.
16.00 Dansorkest. 16.30 Sportrevue. 17.00
„Tussen Kerk en Wereld", causerie. 17.20
„Van het Kerkelijk Erf", causerie. 17.30
Voor de jeugd. 17.50 Sportjournaal. 18.15
Nieuws en sportuitslagen. 18.30 Ham
mondorgel. 18.45 „Spontane reacties".
19.15 Weense muziek. 20.00 Nieuws. 22.05
Operetteconcert. 20.55 Cabaret. 21.25
Omroeporkest. 21.55 „Moet je horen!".
22.10 Lichte muziek. 22.40 Gram. 23.00
Nieuws. 23.15 Reportage of gram. 23.25
24.00 Muziekshow,
MAANDAG 29 JUNI
HILVERSUM I, 402 m., 7.00 NCRV,
20.00—2400 NATIONAAL PROGRAMMA.
7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muziek. 7.45
Een woord voor de dag. 8 00 Nieuws en
weerbericht. 8.10 Sportuitslagen. 8.20
Gram. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Water-
•tanden. 9.35 Voor de vrouw. 9-40 Gram
10.80 Morgendienst. 11.00 Gram. 11.80
Herhaling Vossenjacht. 12.25 Voor Boer
en tuinder. 12.30 Land- en tuinbouwme-
dedeüngen. 12.33 Orgelconcert. 12.59
Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15 Reportage
13.20 Gevarieerde muziek. 13.50 Gram.
14.00 Schoolradio. 14.30 Gram. 14.45 Voor
de vrouw. 15.15 Vocaal ensemble. 15.30
42.
Zelfs als men tegen Bryce zou zeg
gen: „Zij is niet de hulpeloze kreupele,
die jij denkt, Bryce. Hoever zij lopen
kan, weet ik niet; maar 't is in ieder
geval de afstand naar haar toilettafel
en terug. Ongelooflijk dat een vrouw
de voorkeur zou geven om te kwijnen
in een rolstoel, terwijl zij kan rond
lopen. Niet als je haar de waardemeter
aanlegt van een paar gewonde enkels.
Zij kan veel sneller alle gewenste pun
ten op haar pad bereiken op rubber
banden en die punten zijn: macht, hu
welijk en luxe. Zij is niet normaal; je
kunt haar niet beoordelen volgens de
normale maatstaf; zij is ermee .behept
dat zij de levens van anderen wil be
studeren, om ze de wet voor te schrij
ven en te onderwerpen en te beheersen.
Zulke obsessies zijn gevaarlijke dingen,
zij verdraaien, zij kweken slimheid en
gewetenloosheid die heel ver kunnen
gaan. Zij zal ontkennen,, dat zij gelo
pen heeft, Bryce, maar
Maar 't had geen zin. Tot 't bittere
einde en met 't voorkomen van een
martelares die door haar vijand aan de
kaak gesteld wordt, zou Beatrice dit
feit weerleggen. Zij zou een overweldi
gende hoeveelheid overtuiging op haar
engelen-vleugels aandragen en je zou
bijna de orgel-muziek van haar ziel
kunnen horen, terwijl die, in de ogen
van de Garron's tot nog groter hoogte
van volmaaktheid opsteeg.
Niets kon men bewijzen, zonder be
wijs. Ezij had geen bewijs. Zij stak de
sigaret aan, waarvoor zij de rose en
zilveren aansteker gebruikte, die zü
naast 't asbakje. Zij stond even stil om
naar Peter te kijken en hem opeens te
beklagen. Toen ging zij naar de deur en
liep die door.
Beatrice's blik had haar gevolgd, toen
richtte die zich op de sigarettendoos
waar hij enige tijd op bleef rusten, voor
dat die eerst naar de toilettafel werd
overgebracht en eindelijk naar 't sla
pende kind. De pupillen van haar ogen
knepen samen tot speldeknoppen. toen
zij Peter's vredig gezichtje bekeek. Op
eenvoudige wijze door te schreeu
wen had hij al enige van haar be
rekeningen doen mislukken. Op die
zelfde wijze, was hij gedurende de
laatste vijf minuten oorzaak geweest
van een nieuw en gevaarlijk element
in haar leven.
Zij bemerkte de blauwe rook, die als
een spiraal opsteeg. Zij staarde naar de
half-gerookte sigaret op bet asbakje.
Toen, met een wild gebaar, drukte zij
die uit.
Dat Beatrice haar ontdekking be
merkt had, daarvan werd Lynne steeds
meer overtuigd in de onplezierige da
gen, die volgden.
Mevrouw Garron's houding was er
een bewijs van: die plotselinge toene
mende haast dat zij zou pakken en ver
trekken, die dringende wijze van de
weg te banen voor haar vertrek
door, met Beatrice, de verzorging van
Peter over te nemen die aarzelende
gastvrijheid die steeds minder werd
door de invloed van Beatrice.
Natuurlijk was er geen sprake van,
dat Beatrice met Patricia Garron zou
terugzette op precies dezelfde plaats praten over zoiets gevaarlijk als Lyn-
ne's achterdocht: dat was een vat bus
kruit en Beatrice werkte nooit met
buskruit.
Haar streven om Lynne eruit te wer
ken werd, als altijd, bereikt door slim
me insinuaties, toespelingen en vrien
delijke inblazingen. Deze geïnfiltreerd
in mevrouw Garron's wezen hadden 't
resultaat, dat Lynne in de positie ge
raakte van iemand, die er bii hing,
iemand voor wie geen levensruimte
meer was in de Casa.
Dat Bryce, nog schichtig na zijn moe
ders aanval op Lynne, Lynne verde
digd had met een grimmig: „Uw angst
voor mij was nodeloos zij is ver
loofd met iemand in Engeland", maakte
geen verschil. Mevrouw Garron was
opgelucht, maar Beatrice niet, in haar
opinie kon een verloving net zo mak
kelijk breken als een el dat op de
grond viel en haar privé-reden voor
het vertrek van juffrouw Carrick was
net zo dringend al3 voorheen.
Beatrice maakte mevrouw Garron op
handige manier wijs, dat haar zoon in
de gevaarlijke greep van een verliefd
heid was en dat juffrouw Carrick zeer
ondernemend was een familietrek.
Daarop namen zij het ritueel van het
baden van Peter op zich en dat was
Lynne's laatste overgebleven schakel
die haar met hem verbond. En Peter,
die eerst niet wou, gaf eindelijk toe,
missqhien omdat ihij gewend raakte
aan deze nieuwe omstandigheden, of
misschien om een andere reden, voor
't uitleggen waarvan hij niet over de
nodige woorden beschikte.
Op vele, zeer voorzichtig gekozen
manieren werd Lynne terzijde gesteld
en werd haar kenbaar gemaakt dat zij
overbodig was. Peter moest leren haar
niet te missen en 't leek Lynne, die op
hem lette, dat 't een moeilijke les was.
„Wilt u dit briefje naar Rockley bren
gen voor Beatrice?" En: „Ik dacht dat
u wel passende borduurzijde voor mij
hierbij zou willen uitzoeken, nu u de
kans heeft? En bent u al in Balboa ge
weest? U zult de ingang naar de Stille
Zuidzee van 't Kanaal heel interessant
vinden". Zo ging dat totdat Lynne er
haast toe gebracht werd te zeggen:
„Waarom gaat u niet weg en blijft u
niet weg, juffrouw Carrick? Bent u zo
dikhuidig, dat u geen van deze spelde-
prikken voelt?"
Haar trots kromp samen, maar kop
pig zocht zij bijpassende borduurzijde,
bracht briefjes naar Rockley, bekeek
de City en de brede, moderne door
gangen van Balboa.
Tussen de bedrijven door ging zij af
en toe dansen met Bryce, maar er was
nu tussen hen een verwijdering en 't
leek wel dat, geen geliefden zijnde, zij
niet wisten hoe zij gewoon vrienden
moesten zijn.
Ondertussen bespiedde zij Beatrice,
maar kon geen bewijs aan haar ver
denking toevoegen.
Al die tijd lette zij op Peter en zag
zij een merkwaardige verandering bij
hem. Iets begon bij hem te verdwijnen
en dat wls zijn heerlijke, voor alles
openstaande vrolijkheid. Hij was stil
ler, hy was gedrukt, hij had dat la
chende vertrouwen in zich zelf en in
de wereld om hem heer verloren, zijn
daden waien niet langer een vrolijke,
vrije impuls, hij was teruggetrokken,
aarzelend, zijn ogen keken je aan alsof
een langzaam proces van iets, dat hem
beangst maakte in hem aan 't werk
was, een proces dat langzaam zijn
geestkracht uitdoofde.
Het werd wel noodzakelijker, maar
steeds minder makkelijk, om bewijzen
te verzameler tegen de geweldige
huichelarij van Beatrice.
(Wordt vervolgd).
ALMA MUSICA, een instrumen
taal sextet, zal zich laten horen
in muziek van twee zeer uiteen
lopende stijlen. Het begint met een
uitvoering van enkele fuga's uit
de Kunst der Fuge van Bach, be
werkt door Bertus van Lier, nl,
de nummers I, II en VI. Daarna
hoort men het in 1948 gecompo
neerde Sextuor van de Fransman
Daniël Lesur.
(Zondag 14.20 over Hilversum II,
298 m.)
RADIOPH1LHARMONISCH OR
KEST. Het voert o.m. uit de Berk
shire Symphonies van Jurriaan
Andriessen. Het werk ontstond in
1949, toen Andriessen een jaar
voor studie in de Verenigde Sta
ten vertoefde. Het is de weerslag
van de natuurimpressies, die de
componist daar opdeed. Andries
sen toont zich hierin een muscus
met een eigen idioom. Het werk
heeft van stonden af veel succes
gehad. (Zondag 13.55 ovet Hilver
sum I, 402 m.)
CHILDRENS CORNER van De-
bussy. Caplet verzorgde de instru
mentatie van dit oorspronkelijk
voor piano geschreven werk, dat
bestaat uit 'n reeks korte stukjes.
De naam zegt al, dat het voor
kinderen is gedacht; de muziek is
daarvoor overigens veel te ver
fijnd. Alleen de namen van de on
derdelen handhaven de oorspron
kelijke sfeer van de kinderkamer.
(Maandag 11.15 over Hilversum II,
298 m.-
Viool en piano. 16.00 Bijbellezing. 16.30
Radio Philh. orkest en soliste, 17.00 Voor
de kleuters. 17.15 Gram. voor de jeugd.
17.45 Regeringsuitzending: prof. Ir W,
de Jong: „Veeteelt in Suriname". 18.00
Koorzang. 18.20 Sport. 18.30 Gevarieerde
muziek. 19.00 Nieuws en weerbericht,
19.10 Mannenkoor en orgel. 19.20 „Volk
en Staat", causerie. 19.35 Gram. 19.40
Radiokrant. NATIONAAL PROGRAM
MA: 20.00 Nieuws. 20.05 „Geeft acht",
wedstrijd tussen Zeemacht, Landmacht en
Luchtmacht. 21.10 Toespraak door prof.
dr J. Waterink. 21.15 Militaire orkesten.
22.00 „Het Prins Bernhardfonds", klank-
heeld. 22-30 Gevarieerd programma. 23.15
Nieuws. 23.3024.00 Gevarieerde muziek.
HILVERSUM II, 298 m., 7.00 AVRO,
20.00—24.00 NATIONAAL PROGRAMMA.
7.00 Nieuws. 7.10 Gram. 7.15 Gym.
7.30 Gram. 8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 8.45
Gram. 9.00 Morgenwijding. 9.15 Liederen.
9.25 Voor de vrouw. 9.30 Gram. 11.00
Voordracht. 11.15 Kamerorkest. 12.00
Lichte muziek. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 „In 't spionnetje".
12.38 Hammondorgel. 13.00 Nieuwe. 13.15
Mededelingen en gram. 13.30 Zigeuner-
muziek. 14.00 „Wat gaat er om in de
wereld?", causerie- 14.20 Gram. 14.30
Voordracht. 14.45 Pianorecital. 15.15 Voor
de vrouw. 16.15 Gram. 17.30 Voor de pad
vinders. 17.45 Gram. 17.50 Militair com
mentaar. 18.00 Nieuws. 18.15 Gram. 18.20
Reportage of Gram. 18.25 Amusements
muziek. 19.05 Intern, tenniskampioen
schappen te Wimbledon. 19.15 Lichte mu
ziek. 19.45 Regeringsuitzending: Landb.-
rubrlek. 20.00—24.00 NATIONAAL PRO
GRAMMA (zie Hilversum I).
De uitgevermij „Kosmos" te Amster
dam heeft met haar reeks Weten en
Kunnen een goede slag geslagen. Er zijn
honderden onderwerpen, die al in deze
serie zijn behandeld. Degenen, die zich
voor de vogels interesseren kunnen uit
deze reeks het boekje Kamer en voliè
revogels halen, dat verschenen is van
de hand van de heer J. H. Noordzij,
voorzitter van de Nederlandse Bond van
vogelliefhebbers. Na een inleiding over
de inrichting van een volière, de samen
stelling van de bevolking en de voe
ding behandelt de schrijver een groot
aantal inlandse en tropische vogels. Het
boekje is met talrijke foto's en tekenin
gen verlucht en voor de vogelliefheb
bers een begeerd bezit.
