Onze eerste avond en onze eerste nacht Cabaret in een oude Tonny Schif f erstein presenteert radio-artisten S'ÊS Helge Christensen vertelt ons van dit wonderlijke land Witte Huis geeft McCarthy een nieuwe taak HF. ZAL WEL een altijd onopgehelderd geheim blijven, waarom het lot wilde dat wij in Godthab aankwamen met een stralende TUBERCULOSE is de grootste plaag „Heksenjager" sneed zich in de vingers Nieuwe terreur op West-Java Onder Groenlanders en Eskimo's (9) inniiiiiiiiffliiii door Anth. van Kampen Een eclatant succes Broer van president gaf zijn opinie Dodelijke aanrijding te Ede zon. Voor ons envoor hen, met wie wij in deze eerste dagen in Groenland te maken hebben en waarvan wij er enkelen reeds tot onze goede vrienden mogen rekenen. Met zonomdat deze zon een bij uitstek zeldzaam verschijnsel is in dit deel van het reus achtige eiland. Omdat iedere dag met zon een uitzondering is. Omdat Godthab met zon, volgens hen die het weten kunnen, eigen lijk het werkelijke Godthab niet is. Het werkelijke Godthab is een nederzetting gehuld in sneeuwstormen, of verpakt in dikke mist- sluiers; of met de gierende Noordenwind erover die vanaf de Ijskap komt aangestormd; of alleen maar een voorpost, overstroomd door regen, regen, regen. Regen die dagen, soms weken aan écn stuk neerslaat en de mensen die hier leven (als men dit leven belieft te noemen, tenminste) vervuld met wanhoop en pessimisme. ZON. Hetgeen niet wil zeggen dat het er warm was. Wat opvalt, als men voor de eerste maal daar aan de wal komt, is de droge lucht, het schelle, harde licht en de kou, die door deze droge lucht niet onaan genaam aandoet. Tenminste, hier niet. De zon gaf wat warmte en daar was nog méér warmte: die van het welkom van Helge Christensen. Christensen is Deen. Een merkwaar dig man, die sinds enkele jaren hier de functie vervult van leider van het radio-station, en daarnaast vertegenwoordiger is van het Ame rikaanse persbureau Associated Press. Zeer bereisd. Zwierf als jour nalist door Kenya, in Zuid Afrika, en strandde daarna in Groenland. Gehuwd en vader van een aardig meisje van omstreeks zeven. Pleeg vader van een Gröenlandse jongen, die in dat huis z'n opvoeding geniet. Hij had het slechter kunnen tref fen, lijkt me, die jongen. Op de steiger staan de vracht auto's van Godthab. Nooit zag ik vier, vijf auto's inzulk een staat van uitputting. Én dat is des te erger, omdat er redelijker wijs geen herstellingen in Godt hab (en nergens in Groenland) kunnen plaatsvinden. Men rijdt, en de rijdende Groenlanders doen dat met een aanzienlijke hoe veelheid temperament. Teveel tem perament voor zelfs deze ijzersterke wagens. Wat in de prak gereden is, blijft staan en is afgeschreven. Auto's lijken The een kostbare -post op hét hoofd „Transport" van het Groenlandbestuur in Kopenhagen. De Dronning Alexandrine lag nau welijks gemeerd, of er werd al met het lossen van de lading begonnen. Wat uit de ruimen verscheen waren uitsluitend utiliteitsgoederen: stoe len, tafels, deuren, kasten; vervol gens een aantal grote kisten, waarop in zwart aangegeven stond: sanato rium. In Godthab is men bezig met het bouwen van een nieuw sanato rium. Het is er hard nodig. De groot ste plaag van dit land is tuberculose. Een wonderlijke geschiedenis, om dat wel geen zuiverder en bacillen vrijer klimaat denkbaar is dan dit. Maar daar zijn andere oorzaken en ik hopp nog gelegenheid te hebben u daarover te schrijven. Er is werke lijk een schrikwekkende hoeveelheid tuberculose-lijders op Groenland en ik durf u de cijfers nauwelijks noe men. Tuberculose is de vloek van dit land. Binnen een kwartier wisten we, waaraan we de eerste dagen toe waren. Het was aldus geregeld door Helge Christensen: we mochten zijn huis beschouwen als plaats om te werken. Een slaapkamer was al ge reserveerd bij de (enige) Deense rechter van Groenland. En de voe ding was verzekerd in het etablisse ment van een zekere Rasmussen; dat etablissement kan ik het beste ver gelijken met datgene, wat we in Indië een pasangrahan noemen, een tijdelijk domicilie voor rondtrekken de reizigers. In de zomermaanden wordt er voedsel verschaft aan ar beiders die uit Denemarken komen. Het is ook het eerste „restaurant" ge worden. Het doet, ik kan dat nu wel vast meedelen, wat denken aan een wild-west zaak, ergens op de goud velden van het vermaarde Klondyke, aan de Yukon in Alaska, zoals we dat van de film kennen. Houten vloer, ruw-houten tafeltjes, geen enkel comfort. Maar veel eten en best eten. En tegen prijzen, die men in deze wereld voor niet meer bestaanbaar acht. THUIS, bij Helge Christensen, ver namen we iets van dit wonder lijke, verloren, eeuwen vergeten land. Van het land, dat eigenlijk alleen maar bestaat uit een kust strook, smal en hoog, met vrijwel direct daarachter de IJskap, die iedere vorm van leven op Groen land beheerst. Omdat Groenland in wezen de Ijskap is. Als vliegen, zich vastgrijpend aan een tafelrand, zo leven de mensen hier aan de rand van de IJskap. De IJskap, het begin en het einde. Maar bij Christensen thuis weten we niets van een IJskap. Daar brandt een kachel, daar is een fles goede Algerijnse wijn, daar is een gramofoon, daar zijn (onder glas) bloeiende planten en zelfs een paar bleke steriel aandoende bloemen. En daar is, boven alles, de spontane hartelijkheid van deze Deense col lega en diens vrouw. Er was niets, wat we méér nodig hadden, die dag, dan deze blijken van vriendschap en gastvrijheid. Wij spraken veel, die eerste uren. Er was zo ontzaglijk veel te vra gen en de Christensens begrepen dat wel. Maar ook zij wilden vragen naar het laatste nieuws in Dene marken, in Holland, in heel de we reld. Wonderlijk zo ziek naar nieuws deze mensen zijn. Iedereen die wij hier spreken, iedere Deen, vraagt. En dat is moeilijk, want wij heb ben zoveel te vragen, omdat wij niets weten van dit land en zijn be volking en niet zo heel veel tijd om ons in te werken. Die avond halen we onze uitrus ting en verdere bagage van het schip. Het is al bijna gelost en 't volk is bezig te laden. Ook dat is typerend voor een land als dit: lege kisten gaan terug, kapotte onderdelen' van auto's, radio-toestellen waarmee iets aan de hand is, kratten, vol lege bier- en limonadeflesjes. Verder Het huis, waarin we wonen. Hoe lang nog? niets. Omdat Godthab niets terug te geven heeft! Ik zei u al: dit is een stenen riggel, die onder de Ijskap vandaan gluurt. Er is nauwelijks wat mos, in de zomer, op een deel dezer brokken graniet en basalt. Zó veel, dat een koe er binnen drie da gen zou sterven. Voor een schaap zou het een hongerkuur zijn. Toch zijn er schapen op Godthab. Vijf, naar ik me heb laten vertellen. t iiuiiiiiiiiiiiini WE willen afscheid nemen van onze vriend, de marconist, maar dat gaat niet door. Hij is bezig z'n ideaal uit te vieren, waarover hij ons acht dagen lang heeft gesproken: vissen in de fjord. Er zitten millioenen vis sen in, volgens hem, en ze wachten er bij manier van spreken op, om er door hém uitgeslagen te worden. De kapitein slaapt en we laten hem slapen. Als we hem gewekt hadden, en een goede terugreis toegewenst was z'n commentaar alleen maar geweest: „I hope so". Dat was na melijk z'n stopwoord. Behalve dit hebben wij eigenlijk nooit iets uit z'n mond vernomen. Hij was werke lijk wat men noemt: een gesloten zeeman. De avond is flink koud, en we zijn blij de raad van onze gastheer op gevolgd te hebben: nooit zonder overjas het huis uit te gaan. De temperatuur kan hier in vijf minuten radikaal veranderen. En ze kan dat niet alleen, ze doet het ook. De hemel is staalhard-blauw en het is bijna nog zo licht als overdag. Toch is het lö uur in de avond. Het zal straks wel wat donkerder worden, maar niet veel. De stilte is volkomen. Godthab slaapt al lang. In de fjord is nog wat gepiep en geschreeuw van vo gels. Wind is er niet. Het is werke lijk doodstil. Een vreemd aandoende stilte, na die acht dagen rumoer van de Dronning Alexandrine. We moe ten er aan wennen. We praten nog een paar uur na, en tegen één uur gaan we slapen. Op onze kamer zie ik over de rotsen uit. Schemering omhult de rotsen, de bergen die vlak achter dit huis geschaard staan als een groep ver steende schildwachten uit een ver haal over reuzen. Schemering. In de maanden die komen zal het nooit donkerder om ons worden, eerder lichter. En misschien véél lichter, als wij naar het Noorden kunnen optrekken. Het is een vreemde sen satie en ik sluit de gordijnen. Het zijn heel dunne gordijnen. Ik begrijp het: het is té lang achtereen donker in dat land. Men prijst het licht en haalt het binnen. Ook in de nacht, die over Groenland komt en die haast als de dag is. Ik kan die eerste nacht moeilijk in slaap komen. Te veel licht, te veel en te wonderlijke indrukken en die vreemde lichte lucht. En dan is er nóg iets dat men rusteloos maakt en aanhoudend bezighoudt: de onzicht bare, maar bijna tastbare aanwezig heid van de' IJskap, het monster, dat vlak achter deze rotsen te wach ten ligt. De grote, verschrikkelijke sphinx van Groenland. (Van een medewerker). HE SPECIALE zomerdrukte, die samenvalt met toerisme en uitverkoop, brengt tevens op de plassen de drukke passage van honderden zeil- jachtjes. Zomertijd is de periode van de watersport en watersport concen treert zich nu eenmaal rondom de dorpen, die onze meren omzomen. Die uitzonderlijke seizoendrukte brengt niet alleen extra werk mee voor de winkelier en de zeilmaker: ze stelt tevens de restaurateurs en caféhouders voor problemen. Een daarvan is: hoe houd ik de mensen 's avonds bezig, vooral als het slecht weer is DEZE MOEILIJKHEID is in Loos- drecht door de artisten van de radio afdoende opgelost. In de grote botenstalling van Van Dijk die nu met vele rijen tuinstoeltjes en een toneel tot theater is omgetoverd is Tonny Schifferstein aangetre den, de bekende radio-pianist en organisator, wiens activiteit vrijwel aan iedereen dank zij de omroep bekend is. Tonny heeft eens onder zijn collega's gespeurd en toen de mogelijkheid overwogen of met hun meaewerking de loods in Loosdrecht in een radio-cabaret kpn worden veranderd enhij is met een hele verzameling bekende kunste naars terug gekomen. De Wereld omroep heeft veel interesse voor Tonny s zomercabaret aan het water en daarom worden talrijke voorstel lingen opgenomen en uitgezonden, voorstellingen, waar het publiek in de schuur met de neus op zit en aan Voor de Groenlandersook stoelen. meewerkt. Tonny's ega houdt de kas en iedere Woensdag en Zondag kan men in het zomercabaret zijn be kende en beminde artisten in leven de li,jve gaan bewonderen. Bekend? Wat de namen betreft zeker! Daar is Sonja Oosterman. Cees de Lange, Jan de Cler, Piet Ekel, Katia Berndsen en heel de stoet van de Bonte Trein, van Negen heit de Klok en andere bekende uit zendingen. Zelfs hypnotiseurs en tovenaars zetten Loosdrecht in 'n mysterieus licht. Bekende namen, bekende stemmen. Maar meestal on bekend bij de luisteraar wat hun uiterlijk en hun optreden aangaat. Loosdrecht biedt thans de zomerse kans om deze mensen te gaan zien. Steeds andere figuren bespelen er het toneel. Katja Berndsen brengt er met Schifferstein aan de piano de geliefde Franse en Hollandse lied jes. Cees de Lange behoeft geen verder commentaar: zijn merkwaar dige teksten zijn alom bekend. Hij is alleen maar bang, dat hij van wege zijn zwaarte door de eenvou dige vloer van het kleine toneeltje zakt op momenten dat de geest zó sterk over hem vaardig wordt, dat alles in en om en aan hem trilt van enthousiasme. Maskers weg CCHIFFERSTEINS cabaret heeft nog O een andere interessante kant, want de stemmen die er te horen zijn, zijn ons zeer vertrouwd, door dat ze klonken in bekende program ma's, die door de omroep populair zijn geworden. Daar is Piet Ekel met z'n onafscheidelijke emmer die r.ls Pepijn in „Negen heit de Klok" en als Kras in „Kris, Kras en Kruimeltje" triomfen heeft gevierd en die nu een blonde jonge man blijkt te zijn, die met of zonder em mer de stemmen van Paul Vlaande ren, van de Bietenbouwers en van talrijke anderen door de aether stuurde. Ekel noemt zichzelf dan ook de eeuwige dubbel (van beken de stemmen en figuren): hij sprak de stemmen van bekende staatslie den in films na, imiteert de buiten landse omroep en kent zo langzamer hand zelf het aantal van zijn imita tie-geluiden niet meer. Hier in Loos drecht gaan de maskers af en treden de favorieten in burger naar voren: dat is de typische sfeer van dit ca baret aan het water, waar andere golven dan die van Hilversum de toon aangeven en waar een zomers zeil-publiek met veel plezier de ver strooiing van zo'n avond geniet. Het cabaret kent geen vast schema: Schifferstein haalt en brengt voor het landelijke voetlicht al wie hij op zo'n ogenblik maar vrij weet te pra ten van andere verbintenissen. Daar- (Van onze correspondent te New York) nF ONTWIKKELINGEN om de sensationele persoonlijkheid van Senator Josep r\E urs i wiivivr,uii ,iin cedurende de laatste weken in tempo o!&giea£üaiblUedrvnie1oopJranu"nezonnder het binnenlands en het bulten- lands beleid van ^^"lu^^rraadrame^ van het Wlt^ Hui, zelf. Men Is Deze tactiek Is "J* f niet aiom aanvaarde figuur, vlce-president Ni'xon.^voór het nYetTh'eël "lang ^U gev^n^ubv^^evl zich het Stempel van „onafhankelijke" heeft K^ven enjXeli£n «uk oekasen van de Republikeinenfluistert). Dusris het voor de«ePubl keinen zaak het gevaar van een Democratische meerderheid te verijdelen. UET FEIT doet zich echter voor, dat n Eisenhower er telkenmale in ge slaagd is zijn wetgeving door te druk ken dank zij de steun van het conser- vatief-democratische blok in de Senaat. Een „moeilijke" situatie zou zeker ont staan, indien de progressieve vleugel van de Republikeinse partij, waartoe Eisenhower en zijn aanhangers behoren wat al te hardhandig zouden bijten in MCCARTHY de (Democratische) hand. die hen tot dusver heeft gevoed. Door nu Mc Carthy de spits van deze aanval te doen afbijten vangt men, onvriendelijk uitgedrukt, twee vliegen in één klap; het is een gelegenheid om McCarthy Kalt te stellen om hem de aanval op de Democraten te doen leiden zonder dat de verantwoordelijkheid daarvoor op het Witte Huis rust. Het verluidt dat McCarthy, het politiek isolement, waarin hij zichzelf de laatste weken had verstrikt, graag wil verlaten en bereid is zijn partij deze dienst te be wijzen. De blunder was uiteraard McCarthy's optreden tegen de Methodisten leider, bisschop Oxnam, die door één van McCarthy's medestanders was beschul digd van communisme, subsidiair „on bewust medereizigerschap". De ironie van het geval wilde, dat McCarthy dit maal in precies dezelfde positie was geraakt, waarin zo velen van zijn poli tieke tegenstanders zich hadden bevon den, nadat zij door hem waren be schuldigd en niet de gelegenheid ver- kregen zich tegen de aantijgingen te verweren. Eén van McCarthy's nieuw benoemde assistenten, J. B. Matthews, had vóór zijn aanstelling als zodanig een artikel gepubliceerd, waarin hjj de geestelijk- '5g Schifferstein, Piet Ekel (Peppijn), Katja Berndsen en Freddy Vreden van rechts naar links. Uiterst links de ober van Van Dijk (de enige die van een zeilboot verstand heeft!) om blijft Loosdrechts zomercabaret altijd een verrassing tot op het mo ment, dat de gordijnen wijken en het luchtige getinkel van Tonny's piano de opening van de avond aan kondigt. Sfeer en stijl zijn typisch improvisatorisch; luchtig en zomers de nummers, zoals het hier past. Voor wie maar horen en kijken wil, is hier aan de plassen een vro lijk stel kunstenaars aan de slag, dat door zijn werk bekend is ge worden en dat nu de kans aangrijpt om eens van aangezicht tot aange zicht te staan tegenover „zijn" on bekend publiek. Donderdagavond ls te Ede de 20- jarige landbouwerszoon W. van B. uit Ede, toen hij zonder voldoende op te letten per fiets de Rijksweg wilde over steken, door een luxe auto van het Koninklijk Huis gegrepen en zo ernstig gewond, dat hij korte tijd later in het ziekenhuis overleed. De chauffeur van de auto liep lichte verwondingen op aan het gelaat door scherven van de voorruit. Een inzittende, kolonel Pant- schoulidzew, bleef ongedeerd. Kolonel Pantschoulldzew is belast met de zorg over de privé-renstallen van Prins Bernhard. held het brevet had gegeven van de groep die het communisme het meeat bevorderde. Deze beschuldiging van een machtige Amerikaanse bevolkings groep was velen iets te gortig, inclu sief Bisschop Oxnam, leider van de Methodisten. Hij eiste op een zitting van McCarthy's comité geihoord te worden en kaatste de beschuldiging op zo Imponerende wijze In het gezicht van de voorzitter terug, dat drie-kwart van de natie ervan gnuifde. McCarthy's fout was het ontslag, dat Matthews hem had aangeboden, niet onmiddellijk te aanvaarden. Daardoor identificeerde hij zich met de beschul digingen van Matthews. Hij gaf de drie Democratische leden van ziin comité daarmee een welkome gelegenheid zich uit alle verdere werkzaamheden van het comité terug te trekken. Een verzoenende brief van McCarthy, waar in hii hen verzocht hun beslissing ta herroepen, werd door deze drie reso luut met „neen" beantwoord. Andera Democraten weigerden de opengeval len plaatsen te bezetten. McCarthy zit nu met een commissie van vier Repu blikeinen. waardoor zelfs alle schijn van onpartijdigheid der onderzoe kingen mankeerde. Dit feit verzwakt McCarthy aanmerkelijk in zijn bot singen met John Foster Dulles, de mi nister van Buitenlandse Zaken. Allan Dulles. het hoofd van de Inlichtingen dienst, Walter Bedell Smith, de onder minister van Buitenlandse Zaken en tal van andere prominente regerings figuren en tevens Republikeinen met wie McCarthy voortdurend op voet van oorlog heeft gestaan. De verhouding tussen de Senator en het Witte Huis is nog steeds gespan nen. Harde woorden ziin tot dusver voorkomen door de onophoudelijke „vredespogingen" van vice-president Nlxon, die een weing heroieke, doch politiek, uiterst nuttige rol van tussen persoon vervult, boze brieven van Mc- Carthv aan Ike onderschept en ze on geopend aan de auteur terugzendt. 'Hét Witte Huis toont echter steedj meer allure In de botsing met Mc Carthy. Dit weekend geschiedde, wat menig een al lang had gehoopt: één van Ike'f broers, Arthur, een bankier In Kansas City, sprak zijn opinie over McCarthy uit op een zo ongezouten wijze, dat ds vete tussen McCarthy en heel de Eisenhower-clan er een feit door werd. Ike, In het Witte Huis, onthield zich uiteraard van commentaar. Broer Mil- ton Eisenhower, op terugkeer van een goodwill-mission door Latijns-Amerl- ka, zat gelukkig in een vliegtuig, ver van radio-berichten, doeh de uitlating van de broer in Kansas City was ty pisch voor de politieke Hjn van de fa milie Eisenhower. die steeds liberaal is geweest en verdraagzaamheid, even als de merites van het hoor en weder hoor, als een der meest elementaire politieke deugden telt. Deze uitspraak van één der Eisenho- wers heeft uiteraard grote invloed op de publieke opinie. Al geven de aan hangers van Wisconsin's Senator zich niet, voetstoots gewonnen, hun leider begint zelf in te zien, dat deze reeks nederlagen dringend correctie behoeft en dat zij het snelst vergeten zullen ziin, indien hij in de gelegenheid ls pen nieuwe serie triomfen te behalen, en dan nog wel triomfen, die door ziin partij zullen worden bestempeld als „van groot nut voor de verkiezings campagne". Menigeen was het liever geweest, in dien het Witte Huis zoveel moed aan de dag had gelegd om McCarthy als een baksteen te laten vallen. Maar het is dagelijks duidelijker dat militaire en politieke moed elementen zijn van heel verschillend allooi.... Inmiddels dreigen er dikke wolken boven de tien-percenters en hen, die in afgelopen jaren iets teveel zegeningen van de Administration incasseerden.. Uit de onrustige gebieden van West- Java zijn gisteren de volgende ter- e" I" de kampong Tjikadu werden op klaarlichte dag twee dorpelingen door een bende ver moord. Later roofde de bende nog schapen. In de dessa Tjipatuireng, eveneens m het Tasikmalajase ge- legen, plunderde een goed bewapende bende van 25 leden een aantal wonin gen. Voor een waarde van 25 000 wePrdhgeroonfd.Ver'ChUlende g°ed"en In. Malangbong, in het Garoetse, werden 36 woningen door een bende van tweehonderd man geplunderd, waarbij een dessawachter werd ver moord. Op de weg Bandung-Garoet werden de passagiers van een auto door vijftien bandieten beroofd. Nadat de automobilisten bij een militaire post. hiervan aangifte hadden gedaan, zetten militairen onmiddellijk een ach tervolging in. Ten slotte werd nog een inwoner van Mandjungdjaja, eveneens in het Garoetse, door een bende van twintig man vermoord. Waarschijnlijk betrof het hier een ga- val van wraakneming

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 8