Franse resident-generaal zette sultan van Marokko af Opvolger is reeds aangewezen Sjah naarPerzië teruggeroepen De ex-vorst en zijn zoons naar Corsica verbannen Nieuwe stakingen in Frankrijk Strassburger daagde Mullens voor de rechter Mossadeq gevangen genomen Terwijl reeds een burgeroorlog dreigde: Alle volkeren willen vrede Conjunctuur Militair werd door vliegtuig overreden Naumann candidaat? Zaisser was „Duits Titoist" Nu ook Duits geld in automaten Vrijdag 21 Aug. 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No. 1220 Dagblad voor Den HelderKoegrasTexel, Vlieringen en Anna Paulowna Stevenson terug Westelijken werken aan antwoord voor Moskou WEERBERICHT Mohammed weigerde abdicatie Opmerkelijke verklaring van Oostduits leider Vrijgezellencongres te Grevenbicht Bezwaren tegen tekst der affiches Rust in Teheran is hersteld Directie: J. BIJLSMA en C. KRAK Hoofdredacteur: H. M. KOEMANS Bureau; Koningstraat 82—64 Den Helder Postgironummer 449041 Telefoon 2345 TARIEVEN; Advertenties 16 ct p. m.m Kleine advertenties („Juttertjes") tot 15 woor den 11— elk woord meet 5 cent Abonnementen: per kwartaal 605, pei maand I 2.02 bti vooruit betaling plus incassokosten Weekabonnementen f 0.49 SULTAN MOHAMMED V afgezet en verbannen AAN DE VOORAVOND van liet Mohammedaanse feest Aid el Kabir heeft de Franse regering in Marokko een zeer drastische maatregel toegepast ter oplossing van het conflict tussen de sultan en de pasja van Marrakesj. Zij heeft de sultan en zijn beide zoons uit het land verwijderd en naar Corsica gezonden, waarna de stamhoofden, die nchter de pasja staan, de pas gekozen geestelijke leider, Moelai Mo hammed ben Arafa, tot enig wettig souverein hebben uitgeroepen. Al dus heeft zij een eind gemaakt aan de steeds toenemende spanning in het land en het gevaar voor een burgeroorlog bezworen. Om moei lijkheden te voorkomen is in het gehele land de avondklok ingesteld. De viering van het Aid el Kabir, een groot Mohammedaans feest, is afgelast. Op dit feest hadden de stamhoofden de sultan moeten huldi gen als leider van de gelovigen. Stevenson, leider der Amerikaanse democratische partij, is gisteren na een buitenlandse reis van een half jaar, per vliegtuig uit Nice, in Zuid-Frank- rük, te New York teruggekeerd. Hij verklaarde tegenover verslagge vers onder meer: „Ik ben zes maan den lang door de wereld getrokken. Ik heb dertig landen buiten de commu nistische invloedssfeer, met in totaal een milliard inwoners, bezocht. Er is één ding, dat ik als onomsto telijke waarheid kan mededelen Op de lippen van een ieder dezer inwo ners is de bede, dat de vrede gehand haafd zal worden. Ik hoop en ver trouw dat wij, in de voor ons liggen de maanden de vastberadenheid en de middelen zullen opbrengen, om dit grote bondgenootschap van de vrije volken der wereld in stand te hou den. En er is geen ander land, dan de Verenige Staten, dat de voorwaarden, om dit te bereiken, kan vervullen", aldus Stevenson. Bij de transportafdeling van de Ko ninklijke Luchtmacht op het vliegveld Valkenburg is een ongeluk gebeurd, dat de 20-jarige dienstplichtige soldaat L. H. Schreurs uit Beegden bij Roer mond het leven heeft gekost Uit één van de hangars werd een „Dakota" gereden, waarbij Schreurs meehielp. Op onverklaarbare wijze is hij gestrui keld. Hij werd door het vliegtuig over reden en gedood. Naar verluidt overweegt het bestuur van de uiterst rechtse Duitse Rjiks- partij. Werner Naumann te schrappen van zijn candidatenlijst voor de ko mende verkiezingen. Gevreesd wordt, dat het politieke verleden van Nau mann de partij schade zou kunnen be rokkenen. Vertegenwoordigers van Amerika. Engeland en Frankrijk zijn te Parijs begonnen met het opstellen van een antwoord op de jongste Russisji-e no ta s over de hereniging van Duitslanu BiJ de nota's zullen tegelijkertijd wor den beantwoord. Verwachting tot hedenavond: TIJDELIJK BUIÏG Veel bewolking met op de meeste plaatsen enkele buien, hier en daar met onweer. Matige tot vrij krachtige, aan de kust tijdelijk krachtigt zuidwestelijke wind Iets lagere temperaturen dan gis teren. Zaterdag: Zon op 5.35, onder 19.50 maan op IR 42. onder 1.55. „Wacht nog eens even, Bidault..." Met deze woorden schijnt de Fran se minister-president, Laniel, zijn minister van Buitenlandse Zaken na een niet onbewogen kabinets zitting terug te roepen. Wij kunnen ons best indenken, dat deze zitting, waarbij de stakingen en de kwes tie Marokko ter sprake werden gebracht, nog wel een „na-praatje" waard was! DLIJKENS een communiqué van de Franse regering had de resident- generaal, Guillaume, opdracht gekre gen, alle maatregelen te nemen, die hij in het belang van de orde noodzake lijk achtte. Toen hij zich gistermiddag om kwart over drie met zijn nieuwste instructies naar het paleis van de sul tan te Rabat begaf, naderde de span ning snel haar hoogtepunt. Van alle kanten trokken honderden Berbers, on der leiding van hun stamhoofden, naar In Frankrijk is het tot een nieuwe uitbarsting van stakingsdrift gekomen Bij de onderhandelingen over de loon eisen van de arbeiders in de metaal industrie bleek het antwoord van de werkgevers zodanig te zijn, dat de vakorganisaties de besprekingen heb- Ulbricht, de secretaris-generaal van de SED, en enkele getrouwe functio narissen van de partijleiding zijn na de opstand van 17 Juni met afzetting be dreigd door de vroegere Oostduitse mi nister voor de staatsveiligheid, Zaisser, en de vroegere hoofdredacteur van het partijblad Neues Deutschland, Hernn- stadt. Aldus heeft de nieuwe loco-bur gemeester van Oost-Berlijn, Schmidt, op een vergadering van partijfunctio narissen verklaard. Dit zou volgens Schmidt hebben geleid tot Duits Ti- toisme. De Oostduitse premier Grotewohl is gisteren met een delegatie van veer tien leden naar Moskou gevlogen voor besprekingen over de jongste Russi sche nota in zake Duitsland. Bijna al le leden van de regering maken er deel uit, verder leiders van communistische organisaties. Te Moskou is de delegatie door Molotof namens de Russische re gering begroet. Het euvel der buitenlandse munten, waarmede sommige ongewenste klan ten in diverse delen van ons land dik wijls met succes voor geringe waarde veel duurdere waren uit automaten weten te halen, neemt hand over hand toe. Tot dusverre waren het nieuwe Belgische munten ter waarde van en kele centen, die met succes als Ne derlandse kwartjes werden gebruikt. Thans is in de hoofdstad een Duitse toerist op heterdaad betrapt, toen hij in de Weesperstraat 5-pfennig stukken benutte om zich via een automaat te goed te doen aan snoep en andere zoetigheden. Deze vreemdeling, de 22- jarige Franz M. uit Geldern in West- falen, is vanmorgen dooi de Amster damse vreemdelingendienst wegens gepleegde diefstal uitgeleid. De officier van Justitie, die in zaken als deze beslist wat er met de ver dachte dient te geschieden, overweegt bij voorkomende gevallen buitenlandse toeristen, die zich aan deze praktijken schuldig maken, niet meer onmiddel lijk over de grens te zetten, doch hen in voorlopige hechtenis te nemen om hen daarna voor ezn rechtbank te recht te laten staan. ben afgebroken en een staking van twee etmalen hebben afgekondigd. Voor zeshonderdduizend man gold het parool. Voorts hebben de katholieke vak verenigingen voor het bouwbedrijf aan de andere organisaties verzocht, even eens een staking van twee etmalen te gelasten. De communistische vakbeweging heeft een 24-uursstaking onder de zee lieden in de Franse havens uitge schreven. In verschillende havens is gisteren het werk neergelegd. Militai ren namen de taak der arbeiders over. Overigens verloopt de staking bij de overheidsdiensten, zoals de posterijen en de spoorwegen, verder. De regen'ig heeft nogmaals doen weten, dat zij niet zal onderhandelen over looneisen, voordat alle arbeiders en ambtenaren het werk hebben hervat. Door bemid deling van verscheidene MRP-afge vaardigden zijn echter besprekingen gaande tussen de regering ener- en de stakende overheidsdienaren anderzijds. De onderhandelingen met de PTT- ambtenaren hebben het resultaat ge had, dat dezen hedenmorgen het werk hebben hervat. Donderdagavond reeds staakten tienduizenden arbeiders in de auto- en machine-industrie en in de bouwnij- verhed. de stad. Toen Guillaume het paleis be trad, waren de eerste groepen nog slechts tien kilometer van de stad ver wijderd. Zij hadden opdracht gekregen, vorr de poorten van de stad halt te houden en nadere bevelen af te wach ten. Er moest dus worden doorgetast. Generaal Guillaume deelde, overeen komstig de instructies, die hij uit Pa rijs had meegebracht, aan de sultan mede, dat er een maatregel van ver wijdering was genomen tegen hem en zijn zoons. Hem zou een verblijfplaats Op Corsica wirden aangewezen. Onderwijl hadden tanks en gevechts wagens het palels omsingeld en alle straten, die er heen leidden, afgezet. Er bleef de vorst dus niet veel anders over dan toe te geven. Hy deelde de Franse resident-generaal echter mede, dat hy geen afstand van de troon wens te te doen. Op dat moment was hy echter door de oppositiebeweging, wel ke de steun bleek te genieten van vrö- wel alle pasja's en kaids in het land. al vrijwel afgezet. De aanwijzing van Moelai Mohammed ben Arafa, evenals de thans afgezette sultan, een telg uit de dynastie der Alawieten. stond prac- tisch vast. Gisteravond nog heeft deze harr beslag gekregen. De nieuwe mo narch was reeds benoemd tot geeste lijk leider van de Marokkaanse Mo hammedanen: hij heeft heden voor het eerst de gebeden van de feestdag Aid el Kabir gelezen. IN EEN communiqué heeft de Fran se regering gisteravond medegedeeld, dat met de aanwijzing van de nieuwe vorst een tijdperk van ingrijpende po litieke. economische en sociale hervor mingen begint. Ook zouden reorgani saties in het bestuur worden ingevoerd, die de noodzakelijke nauwe samen werking tussen Frankrijk en Marokko mogelijk zullen maken. In de kringen der Verenigde Naties te New York hebben de gebeurtenis sen in Rabat met name bij de verte genwoordigers der Arabische landen, grote beroering veroorzaakt. De afge vaardigde van Syrië. Seineddin, ver klaarde. dat het nieuws voor hem een reden tot grote bezorgdheid was. Hij poogde de kwestie in de politieke com missie ter sprake te brengen, maar kreeg geen kans. De vertegenwoordigers der Arabi sch en Aziatische landen hebben Don derdag de toestand in Marokko be sproken. Zij hebben het plan, een ver zoek tot behandeling der gebeurtenis sen in Marokko op de huidige zitting der Algemene Vergadering of door de Veiligheidsraad in te dienen. Gaat dit door, dan zal Engeland Frankrijk steu nen. ^ULTAN Sidi Mohammed ben Joesef kwam vijf-en-twintig jaar geleden als zeventienjarige knaap aan de macht, toen de Fransen hem uit de ge vangenis bevrijdden en op de troon zetten. Zijn geslacht stamt uit een oase in de Marokkaanse Sahara, vestigde in 1663 in Marrakesj een dynastie en is van gemengde Berbers-Arabische af komst. Zijn regering heeft in het begin nog al wat weerstanden uitgelokt. Hij bleek een voorstander te ziin van moderne opvoedingsmethoden en deze werden door religieuze leiders sterk afgekeurd. Ook moedigde de sultan nieuwe werk wijzen in landbouw en industrie aan- Tussen de beide wereldoorlogen be zocht hij herhaaldelijk Frankrijk. Na de capitulatie van dit land voor de Duitsers weigerde hij de Duitse wa penstilstandscommissie toegang tot zijn gebied. Lange tijd beschouwden de na tionalisten hem als een Franse mario net. maar tijdens de jongste wereld oorlog wierp hij zich op als de voor naamste strijder voor de onafhanke lijkheid van zijn land. Hierdoor haalde hij zich de vijandschap van de Franse kolonisten en van de meeste stamhoof den op de hals. In Grevenbicht (L.) houden manne lijke en vrouwelijke vrijgezellen op Hl,20 en 21 Scvtember as. nun jaar lijkse „Congres der Vrijgezellen". Dit wordt georganiseerd door de vereni- Oir.g „Vrijgezellen aller landen, ver enigt u", die gevestigd is te Greven bicht. De organisatoren leggen er de nadruk op, dat het doel van deze vrfj- gezellendagen niet is het vrijgezel lendom 'e bevorderen maar evenmin van deze dagen een huwelijksmarkt te maken. Het programma vermeldt o.m. folklore cn wedstrijden. Uei succes, dat de laatste jaren op vaiutagebied werd geboekt, biedt geen waarborg, dat onze positie ook in de toekomst steeds beter zal worden. Wij mogen ons niet in slaap laten sus sen en denken, dat wij voorgoed in Abrahams scnoot zitten. Ons deviezen- bezit groeit b.v. wel, doch de aanwas per week is thans niet meer zó groot als het vorige jaar. Veel van de valuta winst was namelijk te danken behalve aan de gedwongen consumptiebeper king, waardoor de invoer verminderde - aan de daling van de grondstoffen- prijzen op de wereldmarkten (waardoor onze fabrikanten voordeliger konden in kopen) en aan de gunstige Amerikaan se conjunctuur. Om buiten.'andse betalingsmiddelen te kunnen ontvangen, moeten wij in het buitenland verkopen, meer zelfs dan w!j er kopen. Het is dus nog steeds bittere ernst, als wij de nadruk leggen op de betekenis van een steeds grotere export. Dit hebben wij echter maar ten dele in eigen handen: wij kunnen het bui tenland wel overtuigen van de kwaliteit en de lage prijs onzer producten, doch wy kunnen dit buitenland niet dwingen de hoge tarieven af te schaffen (waar door onze producten toch weer duur worden) noch om de lastige deviezen- voorschriften in te trekken. En dan is er in de laatste en voor naamste plaats de internationale con junctuur, de stand van de bedrijvigheid. Ook hier staat de Nederlandse koop man en fabrikant machteloos tegen over. ten minste als die conjunctuur slechter wordt. Te weinig beseft men dit in brede kringen, te weinig realiseert men zich, dat onze welvaart ten nauwste betrok ken is bij de ontwikkeling van het eco nomische leven in het buitenland en vooral in de Verenigde Staten. Het merkwaardige is nu, dat er de laatste tijd in de V.S heel druk ge sproken wordt over het toekomstige conjunctuurverloop. Men is het er in tiet algemeen wel over eens, dat een echte, diepgaande terugslag niet te vrezen is, doch men verwacht toch. dat binnen niet te lange tijd een korte, ty- deiyke inzinking in het zakenleven merkbaar zal worden. Het is onbegonnen werk van hieruit te beoordelen, hoever die terugslag zal gaan. Dit is ook onmogelijk te voor spellen. Nu weten wij wel, dat de Ame rikaanse regering de zondvloed (mocht die komen) niet met gekruiste armen zal afwachten, dat zij inderdaad wel middelen bezit om een dam op te wer pen, doch al het water in de zee wast toch niet af, dat de Amerikaanse eco nomie in slechter vaarwater dreigt te komen. Indien dit zo is, zullen wij er zeker niet beter van wor- "Tl den. cJ VOOR DE PRESIDENT van de recht bank te Amsterdam, mr H. J. Hüt schier, heeft gistermiddag een kort ge ding tussen twee circussen gediend, waarby het ging om het volgens de eisende partij (het te Scheveningen staande circus Strassburger) op ontoe laatbare wyze voeren van de naam „Strassburger" op de affiches van de gedaagde (het circus Jos Mullens). Mullens geeft hedenavond zyn pre J)E SJAH van Perzië, die te Rome hel verloop der gebeurtenissen heeft afgewacht, is gisteren officieel naar zijn vaderland teruggeroepen. Dit geschiedde in een door generaal Zahedi ondertekend telegram van de regering. De vorst zou heden met een gecharterd KLM-vliegtuig naar Teheran terugvliegen. Enige uren tevoren hadden manschappen van de politie de ex-premier, Mohammed Mossadeq, gevangen genomen. Hij werd gevonden ten huize van een zijner ministers in een voorstad van Teheran, was gekleed in een witte pyjama en weende, toen hij de politie het huis zag binnendringen. Mossadeq is overgebracht naar de officiers club te Teheran en daar voor generaal Zahedi geleid. Tegelijkertijd zijn drie van zijn aanhangers gegrepen. Het zijn de ex-minister van binnen landse zaken, Sakidi, zijn juridiscke adviseur dr Sjajegan en een vroegere voorzitter van de Madjlis, Maozami. Woensdagavond en Donderdag pa trouilleerden nog tanks door de straten van de hoofdstad. Het is thans overal rustig. Omtrent het lot van Fatemi, die gevlucht heette te zijn, is officieel niets bekend, zo werd gisteravond medegedeeld. Zijn dood is onzeker. JJET HEEFT in niet geringe mate tot herstel van de rust in Teheran bij gedragen, dat de nieuwe chef van de generale staf, Batmanghetsj, gisteren een reeks van strenge maatregelen af kondigde. Zo werd het houden van be togingen en samenscholingen ten strengste verboden. Voor het leger werd de alarmtoestand afgekondigd. Verder werd autobezitters verboden, personen over de grens te vervoeren. De regering gelastte voorts openstel ling van alle winkels. Op deze wijze werd het herstel van het economische leven ingeluid. Alom in de straten ver schenen afbeeldingen van de sjah. Te gelijkertijd echter kondigde de uiterst rechtse Paniraanse partij aan, dat zij het verloren terrein wilde herwinnen. Zy zal de stryd tegen de sjah onder gronds voortzetten. Enige honderden personen zijn gearresteerd. Arbeiders begonnen met het redde ren van de ravage, welke het gevolg was geweest van de straatgevechten van Woensdag. Deze was het grootst in de omgeving van Mossadeq's woning en met name in een grote bunker van Duits type, waarin de ex-premier en zijn aanhangers zich tot het laatst had den verschanst en verdedigd. Men heeft voorts ontdekt, dat Mossadeq van zijn woning een soort fort had gemaakt met betonnen versterkingen, machine geweernesten en pantserplaten. De ver overing ervan heeft zeer veel slacht offers geëist, vermoedelijk veel meer dan de driehonderd, waarvan Woens dagavond melding werd gemaakt. Thans is ook duidelijk geworden, dat de laatste dagen van Mossadeq's be wind gekenmerkt zijn geweest door cei felle strüd over de vraag, of Per zië al dan niet een republiek zou moe ten worden. In de regering was een sterke stroming voor verwijdering van de sjah. Mossadeq en enkele ministers waren hier tegei., ondanks het feit, dat de premier de eerste president zou zijn geworden. Mossadeq voelde zich hiertoe verplicht, omdat de huidige sjah eens zün leven had gered. mière in de hoofdstad. Het circus Strassburger stelde, dat het hierdoor schade lüdt aan zyn reputatie. £JE RAADSMAN van eiser, mr E. J. Dommering, noemde het grootste bezwaar tegen de affiches, dat aan het hoofd van het programma staat ..Strassburger en Comp." Hierdoor wordt op de meest duidelijke wijze de indruk gewekt bij het publiek, dat Strassburger iets te maken heeft met de uitvoeringen van Mullens. De raadsman kwalificeerde dit als on eerlijke mededinging. Mr Dommering merkte voorts op, dat het circus Strassburger door het overlijden van zijn directeur Karei Strassburger in een moeilijke situatie verkeert. Juist daarom heeft naar de mening van de raadsman Mullens in de concurrentie strijd tussen de circussen op deze wij ze de naam op zijn reclamebiljetten ge bezigd. Ter verduidelijking dient opgemerkt, dat een dochter van de heer Mullens gehuwd is met een telg uit het circus geslacht Strassburger, zodat zij thans mevrouw Strassburger heet. Dit echt paar treedt in het circus Mullens op. Het optreden van de man geschiedt on der de thans door het circus Strass burger gewraakte naam van „Strass burger en Comp." De raadsman van gedaagde, mr A. J. R. M. Vermolen, bestreed, dat denaam Strassburger op de meest opvallende wijze is aangebracht, en wel zodanig, dat het publiek hierdoor de beide cir cussen door elkaar zou halen. De raadsman ontkende voorts, dat de reputatie van Strassburger geschaad wordt door de vermelding van de ge lijke naam op de biljetten van Mullens, dat hier sprake zou zijn van mislei dende en oneerlijke mededinging. Als werkelijke motief voor het kort geding, aldus de raadsman, ziet de heer Mullens de familieverhouding. Van de zijde van de weduwe en de nicht van Strassburger wi) men trachten Henri Strassburger (de schoonzoon van Mul lens) het optreden als artist onmoge lijk te maken. Mr Vermolen betoogde, dat uit 'n ver bod om op de gewraakte wijze reclame te voeren, voor Mullens een schade van circa 10.000 guldens zou voortvloei en. De heer Mullens deelde de presi dent tot slot mede. dat in Amsterdam 10.000 raambiljetten en 500 waar van 300 reeds aangeplakt zijp grote biljetten zijn verspreid. Vandaag reeds zal de president uit spraak doen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 1