Problemen en perspectieven van
Nederlandse luchtmacht
Een protestnota van Zuid-Slavië
door Italië afgewezen
Russen stellen
Oost- en West-
contact tussen
Duitsland voor
De doilarinvoermogelijkheden
worden verruimd
Aan Nederlands verdediging
is nog veel te verbeteren
Een politieke conferentie over
Korea op 15 October
Voedsel
Engeland poogt wereldsnelheidsrecord
vliegtuigen in handen te krijgen
voor
Sovjet - ambassadeur
te Teheran ziek
Frans vliegtuig viel
in de Alpen
Bondsregering eist
verbod van DRP
Voorstel der zestien landen
V.S. bieden Perzië
steun aan
Duke landde met „Hunter"
straaljager op één wiel
Woensdag 2 Sept. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
78e Jaargang No. 1230
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Na politiek fiasco:
Radar en verbindingen dc
zwakke punten
Militaire acties op
Italiaans gebied
Augustus was rijk aan
regenwater
WEERBERICHT
Noordkoreaanse delegatie
naar Moskou
Bonn acht voorstel
onaanvaardbaar
Libge niet bij gesprek
van Arabische Liga
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—«4
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN.
Advertenties 16 ct p. m.m
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor-
den f L— elk woord meet
5 cent
Abonnementen:
pei kwartaal 6.05, per
maand f 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen f 0.49
rjE RUSSISCHE ambassadeur te Te-
heran, Anatoü Lavrentief, heeft
reeds verscheidene dagen het bed moe
ten houden ten gevolge van wat offi
cieel een hartaanval wordt genoemd,
maar wat volgens geruchten een po
ging tot zelfmoord is geweest. Lavren
tief bevindt zich op het ogenblik in
het Russische zomerverblijf te Zargan-
deh, vlak ten Noorden van de hoold-
stad.
Ook de correspondent van de New
York Times maakt melding van de
zelfmoordgeruchten. Volgens hem be
tekenen de gebeurtenissen in Perzië van
de afgelopen twee weken een tegen
slag voor de Sovjet-Unie. Toen de
ambassadeur op 26 Juli in Teheran aan
kwam, was het aanzien van zijn rege
ring en van de Toedeh (communisti
sche)-partij stijgende, terwijl Mossadeq
op weg was de absolute macht te ver
krijgen. Lavrentief zou tot ambassadeur
zijn benoemd om de onderhandelingen
over hangende territoriale en finan
ciële kwesties tussen Rusland en Per-
zia te leiden, teneinde de weg vrij te
maken voor nauwere banden, die, zo
vreesden Westelijke diplomaten, Perzië
tot een satelliet van Rusland zouden
hebben gemaakt, zo schrijft de corres
pondent van de New Vork Times.
Op 19 Augustus zagen Lavrentief en
zijn superieuren hun veelbelovende
plan in duigen vallen. Mossadeq werd
gearresteerd en vervangen door de on
verzoenlijke anti-communist generaal
Zahedi. Perzische tanks en een anti
communistische menigte demonstreer
den voor het Sovjet-Russische ambas
sadegebouw, aldus het bericht in het
Amerikaanse blad. Naar verluidt werd
Lavrentief teruggeroepen.
Lavrentief, die ambassadeur in Roe
menië was, werd in Juli van dit jaar
tot ambassadeur in Perzië benoemd.
In 1948 bracht hij, als onder-minister
van buitenlandse zaken van de Sovjet-
Unie, een bezoek aan Praag, vlak voor
de staatsgreep in Tsjecho-Slowakije.
Korte tijd later werd Lavrentief tot
ambassadeur in Tsjecho-Slowakije be
noemd.
OEFENING „CORONET" heeft geleerd, dal er aan de lucht
verdediging van West-Europa en dus ook aan die van Nederland nog
wel iets te verbeteren valt. Niemand die van dit laatste meer overtuigd
is dan de chcf-luchmachtstaf It gen. I. A. Aler. Het is nu eenmaal de
handicap van elk militaire commandant, dat hij voor de vervulling
van zijn wensen afhankelijk is van het budget, dat de staat hem ter be
schikking stelt en tegen deze achtergrond, de defensiebegroting van
anderhalf milliard per jaar dus, moet men dan ook de Nederlandse
defensie-inspanning zien, wil men niet het onmogelijke eisen van de
verdediging van een territorium, dat acht jaar geleden met vrijwel niets
begon. „De radarbeveiliging is niet voldoende" was een der lessen die
Coronet leerde en voor ingewijden was dit niet bepaald verrassend
nieuws, aldus generaal Aler op een persconferentie in Den Haag.
I"\E NEDERLANDSE radarapparatuur,
die thans in gebruik is, heeft men
na de oorlog tweedehands gekocht uit
Engelse voorraden die toen in Duitslatid
aanwezig waren. Met dit toen nog re
delijk goede materiaal zijn de eerste
schreden gezet voor de opbouw van een
radarbeveiligingsnet. Het belangrijkste
aspect er van was wel de trainingsmo
gelijkheid die het voor het ongeschool
de Nederlandse militaire personeel
bood. Als trainingsobject heeft men er
veel pleizier van gehad.
Nederland wacht thans op de nieuwe
radarapparatuur die in 1950 besteld is,
een object van honderd millioen gulden,
dat door Philips geleverd zal worden en
waarvan men hoopt dat het in de loon
van 1954-1955 klaar zal zijn. Het object
bevat voorts de bouw van radarcen
trales, commandoposten enz.
De operationele eisen voor de radar
beveiliging zijn uiteraard geïntegreerd,
maar zo veel mogelijk zullen daarbij de
nationale industrieën van de Europese
landen worden ingeschakeld.
UEN TWEEDE zwakke punt in „Coro-
E net" waren de verbindingen die
voor een deel via het civiele telefoon-
en telegraafnet werden geleid. Waar
De regering van Zuid-Slavië heeft
gisteren bij de Italiaanse regering een
protest ingediend „in verband met de
jongste Italiaanse provocaties tegen
Zuid-Slavië wat betreft de kwestie
Triëst". De nota protesteert krachtig
tegen „de gewapende betogingen van
Italiaanse eenheden langs de Zuid-
slavisch-Italiaanse grens" en spreekt
de verwachting uit, dat de regering van
Italië hier verder van af zal zien, daar
„dergelijke betogingen een grove schen
ding betekenen van de regels, die ge-
Vooral in de laatste dagen van
Augustus is er rijkelijk regen
gevallen, al viel er op de meeste
plaatsen in ons land meer regen
dan in onze provincie. In Den
Helder werd in totaal 89 mm ge
meten (normaal 75 mm), in Sloot-
dorp 114 mm. Deze cyler$ zyn
kleiner dan die van Leeuwarden
en De Bilt, waar 141 mm werd
algetapt. Hoewel het mooie weer
niet van lange duur is geweest,
hee)t Augustus toch nog wal
warm zomerweer geöracht. in De
Bilt zijn zes zomèrse dagen waar
genomen, tegen normaal ook zes.
Het aantal uren zonneschijn was
m totaal zeljs groter dan dal
waarop we gewoonlijk rechten
kunnen doen gelden: in De Bilt
223 tegen 190 normaal
Augustus is dus een zonnige
maar tevens natte maand gewor
den. De kentering naar het slech
te weer kwam omstreeks de
20ste, toen at het koren nog met
onder dak was. In vergelijking
met de maanden Juni en Juli
heelt Augustus echter geen slecht
liguur geslagen, daar een werke
lijk warme periode in deze maan
den. op zich liet wachten.
Verwachting tot hedenavond:
VRIJ WARM
Droog weer. Aanvankelijk zon
nig' maar later van het Westen
uit toenemende bewolking in de
hogere niveaux. Zwakke tot ma
tige, later aan de kust vrij krach
tige. Zuidelijke tot Zuidwestelij
ke wind. Vrij warm.
Donderdag; Zon op 5.54, onder
19.23; Maan op 0.14, onder 17.28
bruikelijk zijn tussen landen met nor
male diplomatieke betrekkingen". Een
en ander zou een oplossing der kwes
ties slechts bemoeilijken. Indien nodig
zal de regering van Zuid-Slavië, aldus
de nota, de zaak voor een bevoegd in
ternationaal forum brengen".
Italië heeft direct op deze nota ge
antwoord en gezegd, dat „voorzorgs-
en beschermingsmaatregelen waren ge
nomen wegens een lange serie officiële
en semi-officiële Zuidslavische uit
spraken, die blijk geven van nieuwe
houdingen en dreigende bedoelingen
van de Zuidslavische regering ten aan
zien van de status quo van zone B
(Zuidslavische zone van Triëst). Het
is Italië's recht die maatregelen te
nemen, welke het in zijn eigen gebied
passend acht", aldus dit antwoord. Er
wordt aan herinnerd, dat Zuid-Slavië
in 1952 niet was ingegaan op cgn voor
stel van Italië de zaak aan het Inter
nationaal Gerechtshof in Den Haag
voor te leggen.
Volgens berichten uit Zuidslavische
bron hebben de Italianen gisteren hun
militaire bewegingen langs de Itali-
aans-Zuidslavische grens voortgezet.
Grensposten werden versterkt. Itali
aanse vliegtuigen zouden boven Zuid-
slavisch gebied hebben gevlogen. Er
zou zijn geschoten en de Italianen zou
den de Slavische minderheid op hun
gebied bezig zijn vrees in te boeze
men.
precies de minder sterke schakels za
ten heeft men thans nog niet kunnen
vaststellen, maar het Nederlandse stand
punt is, dat men in ons land aan alle
eisen voor de telefonische en telegra
fische verbindingen heeft kunnen vol
doen. „Indien op een gegeven moment
bepaalde internationale verbindingen
niet voldoende hebben gefunctionneerd
lag daarbij de schuld bepaald niet aan
Nederlandse kant", zo zeide generaal
Aler. „Wij hebben voorts wat het tele
foonverkeer betreft bij „Coronet" re
kening gehouden met het feit. dat het
civiele verkeer in vredestijd altijd on
gestoord moet kunnen werken en dit
acht ik juist".
(Zie verder pag. 3)
Een viermotorige Constellation van
de „Air France", vliegende op de lijn
Parijs-Saigon, en van de Franse hoofd
stad onderweg zijnde naar Nice, is gis
teravond laat brandend neergestort op
de berg Mont Cenet nabij Barcelonette
in de Lage Alpen, een onherbergzaam
gebied. Het wrak ligt op een noogte
van 3300 meter. Men zou minstens ze
ven uur nodig hebben om het vliegtuig
te bereiken. Men vreest, dat alle inzit
tenden, 33 passagiers en 8 leden van de
bemanning, om het leven zijn gekomen.
Tot de pasagiers behoort ook de be
kende violist Jacques Thibaud.
De Westduitse regering heeft beslo
ten bij het hof voor grondwettelijke za
ken te Frankfort een verzoek in te die
nen tot verbod van de „Duitse Rijks-
partij" als een met de grondwet strijdi
ge organisatie.
De vroegere staatssecretaris van dr
Goebbels. dr Naumann. was voor hij
tot „Nazi van de tweede categorie"
werd verklaard, candidaat voor de
DRP.
Een bende van honderd man. be
horende tot Darul Islam, heeft vier dor
pen geplunderd en honderd zes en zestig
huizen en een moskee in brand gesto
ken, aldus een bericht uit Tjiandjur.
De zestien landen n.et troepen in
Korea hebben gisteren op een bijeen
komst te Washington besloten dat de
Verenigde Staten zich met de commu
nisten in verbinding zullen s lellen om
tot vaststelling van plaats en tijd van
de politieke conferentie over Korea te
komen. Volgens een der diplomaten,
die bij het beraad tegenwoordig was
zal 15 October als datum en Genève,
San Francisco of Honoloeloe als in
aanmerking komende plaatsen van
vergadering worden voorgesteld aan
de Noordelijken. De V.S. zal via het
neutrale Zweden dit voorstel doen. De
DE RUSSISCHE autoriteiten in Duits-
land hebben in een nota aan de
Westelijke hoge commissarissen voor
gesteld dat de regeringen van Oost
en West-Duitsland zullen samenkomen
om te spreken over afschaffing van
interzonale passen voor Duitsers en
„andere dringende problemen". De no
ta is verzonden door de Russische
hoge commissaris in Duitsland, W'ladi-
mir Semeonof, in antwoord op een
Westelijk voorstel van vorige week
om de interzonale passen af te scnaf-
fen.
Semeonof zei: „wat het voorstel be
treft om de interzonale passen af te
schaffen, acht ik het practischer de
beslissing over te laten aan de rege
ringen van Oost- en West-Duitsland.
Ik geloof dat een dergelijke stap zou
leiden tot een contact tussen deze bei
de regeringen, dat ook dienstig zou
kunnen zijn voor de oplossing van
andere dringende kwesties in verband
met het herstel van de Duitse een
heid."
Semeonof zei dat de Westduitse
autoriteiten het reizigersverkeer tus
sen Oost en West belemmeren. Zij
wilden geen inreisvergunningen aan
Oostduitsers geven en hadden zelfs in
een aantal gevallen Oostduitsers ge
arresteerd, die familie en kennissen in
West-Duitsland wilden opzoeken.
In Westduitse regeringsgringen heeft
m..i het Russische voorstel onaan
vaardbaar genoemd. „Het zou ons
dwingen", zo wordt gezegd, „om aan
een tafel te zitten met lieden, die
beslist geen recht op hun huidige
functie hebben".
De perschef van de sociaal-democra
ten, Fritz Heine, zei, dat het voorstel
geen bespreking waard was.
Mahmoed Bey Moentasser, de eerste
minister van Libye, zal de bijeenkomst
van de politieke commissie der Ara
bische Liga, die vandaag in Cairo be
gint, niet bijwonen, aldus is in Ben-
gazi verklaard. Zijn regering zou van
mening zijn, dat Egypte „onverstan
dig" gehandeld heeft door beswaar te
maken tegen het Brits-Libyse vriend
schapsverdrag, dat in Juli getekend
werd. Het Libyse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft onlangs een
memorandum ontvangen van het se
cretariaat der Arabische Liga waarin
gevraagd werd op welke wijze de ver
dragsclausule met betrekking tot de
legering van Britse troepen in Libye
het Arabische collectieve veiligheids
verdrag beroert.
[\i]ET het oog op de verbetering van de Nederlandse dollarpositie heeft
de regering besloten de bestaande restricties op de dollarinvoer te ver
zachten. De voorgenomen verruiming van invoermogelijkheden zal in
de eerste plaats betrekking hebben op de grondstoffen- en balf-fabri-
katensector. waarbij voor sommige goederencategorieën een volledige
vrijheid van invoer zal worden toegestaan. Uiteraard zullen de inge
voerde dollargoederen niet in onverwerkte vorm mogen worden ge-
bcrexporteerd.
Voorts kan nog worden medegedeeld,
dat de mogelijkheid bestaat dat, inge
volge internationale afspraken, de hui
dige exportbevordering-dollarregeling
zal worden beëindigd. Mocht het inder
daad tot opheffing van deze regeling
komen, dan ligt het in de bedoeling
op andere wijze in een beschikbaar
stelling van dollars voor de invoer van
niet essentiële dollargoederen te voor
zien.
Tenslotte zullen ook in de diensten
sector de richtlijnen voor de beoorde
ling van aanvragen voor dollarbetalin
gen aan de verbeterde dollarpositie
worden aangepast.
Nadere bijzonderheden terzake de
verruiming van de doilarinvoermoge
lijkheden zullen binnenkort worden ge
publiceerd.
BRITS SOLDAAT GEDOOD IN I)E
SUEZ-K ANAALZONE
Een Britse burger-employé van de
RAF in de Suezkanaal-zone is dood
geschoten en de auto, welke hij be
stuurde, is gestolen. Men vond het lijk,
langs de weg in de buurt van het
hoofdkwartier van de RAF |n Isn>
De Egyptische politie zoekt me' de,
Britse militaire politie naar de
dader(s).
vergadering werd mede bijgewoond
door de Zuidkoreaanse ambassadeur
in Washington.
Amerikaanse hef schroef vliegtuigen
zijn gisteren begonnen met het over
brengen van ruim duizend Indische
soldaten naar de gedemilitariseerde
zope. De militairen waren gistermor
gen in de haven van Moetison aan
gekomen. Vandaar gingen zij over op
een Amerikaans vliegdeksehip. Zoals
bekend heeft Z.-Kurea gedreigd tegen
stand te bieden indien de Indische
troepen daar aan land zouden gaan.
In goedingelichte kringen te Wash
ington is vernomen, dat generaal Van
Fleet, de vroegere bevelhebber van
het achtste leger in Korea, zal wor
den benoemd tot voornaamste mili
taire adviseur van de Zuidkoreaanse
regering. De generaal bevindt zich op
het ogenblik in Kórea.
De Noordkoreaanse radio heeft be
kend gemaakt, dat de eerste minister
van dat land op uitnodiging van de
Sovjetrussische regering is vertrokken
naar Moskou. Hij staat aan het hoofd
van een delegatie, waarin o.a ook de
minister van Buitenlandse Zaken, zijn
collega van Spoorwegen en de vice-
premier van Noord-Korea zitting heb
ben.
President Eisenhower heeft generaal
Zahedi. de Perzische premier, meege
deeld. dat Perzische verzoeken om
hulp in „sympathieke overweging" zou
den woiden genomen en dat de Ver.
Staten bereid zijn Perzië te helpen bij
het bereiken van de gestelde doelen.
Hij verklaarde voorts in deze bood
schap dat hij de Amerikaanse ambas
sadeur in Teheran. Henderson. cp-
aracht had gegeven besprekingen te
voeren met de Perzische premier.
J^ET
succes van de eerste voedsel-actie
in West-Berlijn is zo groot geweest,
dat men onlangs met een tweede uitrei
king is begonnen. Dit is niet mogelijk
zonder de steun van de Amerikanen,
want de noodvooraad van zes maanden
voedsel in West-Berl. n wordt uiteraard
aangesproken. De Verenigde Staten zor
gen voor noodzakelijke aanvulling.
Wij hebben tijdens ons bezoek aan
Berlijn in het begin van Augustus kun
nen vaststellen, dat het de voedselha-
lers van ver uit de Oostelijke zone niet
in de eerste plaats begonnen is om het
voedsel als zodanig. De Duitsers, die
onder Russische bezetting leven, heb
ben momenteel geen ander middel om
hun afkeer van dc communisering van
hun land en van de collaboratie van
ee 1 aantal hunner landgenoten te ken
nen te geven. Staken, schreven wij toen,
is een spontane actie. Spontaneïteit Kan
men niet rekken. Deze opvatting is ie-
zqr dagen in berichten van officiële
persbureaux bevestigd, tegelijk met de
mededeling, dat duizenden arbeiders be-
r i< zijn „in gesloten colonnes op te
marcheren", indien de Volkspolitie al
te vervelend wordt. Wij mogen uit eigen
ervaring verklaren, dat deze arbeiders
het zonodig niet bij woorden zullen ia-
ten. Men is daar in het Oosten van
Duitsland wat men noemt „geladen".
Overigens houdt deze to:stand een
ontzaglijk gevaar in. Zolang namelijk in
de politiek en haar middelen geschool
de mannen de propaganda in de koude
oorlog in handen hebben, bestaat er
weinig kans, dat er fouten gemaakt
worden, die de koude oorlog in een
warme kunnen doen overgaan. Het hele
leven in Berlijn balanceert als het ware
op het randje van een afgrond. De poli
tieke methoden, die men daar toepast,
zijn van dezelfde klasse. Men weet, Hat
er met vuur gespeeld wordt. En men
doet he' met een demonisch genoegen.
Maar op de achtergrond van alle ge
dachten staat onwankelbaar het inzicht,
dat één verkeerd woord een onblusbare
brand kan veroorzaken.
Onze collega van het Dagblad van
h t Oosten heeft een bijzonder intelli
gente opmerking gemaakt, die de moei
te van het herhalen waard is. Hij zegt,
dat de voedselhalerij en haar invloed
op de Oost-Duitse bevolking een be
langrijk stuk dezer politieke middeien
uit handen van de bevoegde mensen
heeft genomen. De voedselhalérs gaan
immers op eigen initiatief en op eigen
risico naar West-Berlijn. Daarmee is
het accent naar een oncontroleerbare
massa verlegd. Indien deze massa zich
op een gegeven moment niet in de hand
heeft, is een uitbarsting met grote ge
volgen inderdaad mogelijk.
Deze kwade kans heeft maar één te
genwicht: de vlijmscherpe zekerheid,
waarmee de Amerikanen hun zaken in
Berlijn behandelen. Daarop zullen wij
moeten vertrouwen. Deden wij dit niet,
wij zouden aan het ongewisse
oordeer van de Oost-Duitse be- l 71
volking zijn overgeleverd.
v-
v, 0 x mh a i i
A r* 1 f-
ENGELAND heeft er blijkbaar alles op gezet, om het
wereldsnelheidsrecord dat al verscheidene jaren een
Amerikaanse aangelegenheid is, weer eens in de wacht te
slepen.
De chef-invlieger van de Hawkcr-vliegtuigcnfabriek, de
31-jarige Neville Duke is gistermorgen om acht uur
Nederlandse tijd in een Hawker „Hunter"-straal,iager van
het vliegveld Tangmere opgestegen om te trachten het
wereldsnelheidsrecord te verbeteren dat met 1151.8 kilo
meter per uur sedert Juli j.1. op naam staat van de Ameri
kaanse kolonel William F. Barns met een North American
„Sabre f8fid"-straaljager.
JJUKE was nog maar en
kele seconden in de lucht
toen hij aan zijn secondan
ten in de verkeerstoren op
net vliegveld berichtte dat
r.et waarschu w'ngslicht i.l
oe stuurhut, tangeven .e
dat het landingsgestel is in»
gelrokken, weigerde. Dat
war Voor Duke een reden
om de recordpoging niet te
onde: i emen, omdat hij toen
kon vermoeden dat een der
„poten" van het hoofdlan
dingsgestel niet helemaal
ingetrokken was. Hij vloog
ciica een halt in boven he.
op 23 mijl van langmeie
gelegen fabrieksvliegveld
Dunsfold van rlav kei om
de brandstof dooi de straal
motor op te laten gebrui-
Ken.
Duke braent ar „Hunter'
vei volgens op éér *wiel van
het hoofdlandingsgestel aan
de grond Eén v'eugelbelft
werd slecnts) licht bescha
digd. Mei kan zich voor
stellen dat het geen klei
nigheid is een tnelle straal
jager als de „Hunter" op
slechts het neuswiel en een
óet hoofdlandingswielen aan
dt grond U zetten met een
jnelheid dit niet ver van
de 200 kiiomttet per uur
4ó. afwijkan Even voor het
--'nd van dt u'tloop moet
een vliegt'iu dai op deze
wiize lanl invallen om
dat het éér noodzakelijk
itunpunt m rt. Ir dit geval
is het niet anders gegaan.
Ncviile Duke zal morgen,
als het weer zich daartoe
leent en de „Hunter" op tijd
is gerepareerd, opnieuw een
preing wagen.
Voor het behalen van het
weieldsnelheidsrecord is het
noodzakelijk dat een traject
van drie kilometer vier keer
moet worden afgelegd, nl.
twee keer in iedere richting.
Geen van deze keren mag
het toestel hoger vliegen
dan 457 meter.