Opstandelingen hebben Atjeh
bijna geheel in handen
Superconstellation naar
Z.-Afrika had motorpech
Dreigementen van Zuid-Korea
jegens Indische troepen
Mosquito dook in zee op weg
naar Christchurchrace
De heer F. de Boer definitief
directeur „Ommelanden"
Regering te Djakarta heeft
plan voor zelfbestuur
Churchill wil toch
gesprek met Moskou
De vierde Velserpont
uit de vaart
Interzonale passen
blijven bestaan
Maandag 5 Oct. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
Dagblad voor Den Helder, KoegrasTexel, Wieringen en Anna Paulowna
78e Jaargang No. 1258
ro
Reeds honderden doden
Kapitein van Naboland
veroordeeld
Aanklacht tegen Mossadeq
uitgebracht
Maarschalk Juin bepleit
extra-garantie voor EVG
De Russen laten elf Duitse
generaals vrij
De heer De Clercq uit het
ziekenhuis
Nieuwe poging verwacht
Al weer sneller
De ministers Drees enAlgera aan boord
WEERBERICHT
Vijf uur na vertrek weer
op Schiphol terug
West-Berlijn droeg zijn
burgemeester uit
Met ingang van 9 October
tot nader order
Russen wijzen Westers
verzoek af
Incidenten in gevangenkampen moeten ophouden
De repatriëringscommissie
ging over de schreef
De KLM treft alom
voorzieningen
Vier gewonden bij botsing
te Naarden
Autobestuurder reed door
na aanrijding
Conflict na dertien
maanden beëindigd
Directie:
j. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureaus
Koningstraat 62—64
Den Helder
postgironummer 449041
Telefoon 2345
1LH1SE (HUI
TARIEVEN;
Advertenties 16 ct p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjes") tot 15 woor-
den 11.—, elk woord meer
5 cent
Abonnementen:
per kwartaal 6.05, per
maand t 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen 0.49
QE TOESTAND in Atjeh is thans zeer ernstig, zo heeft kolonel Sim-
bilan, de militaire commandant van Noord-Sumatra, tfe Djakarta
verklaard. Hij vertelde, dat het burgerlijke bestuur nog slechts wordt
uitgeoefend in de zeer weinige gebieden, die in handen zijn van het In
donesische leger. Het leger zal voor een zware taak komen te staan,
wanneer de staat van oorlog en beleg in Atjeh zou worden afgekon
digd. Het zal onmogelijk zijn, de kwestie Atjeh alleen met wapen
geweld op te lossen. De kolonel heeft verslag aan de regering uitge
bracht en voorstellen ingediend ter regeling van de moeilijkheden.
Kennelijk mede op zijn aandringen heeft de Indonesische regering
bekend gemaakt, dat zij zo spoedig mogelijk wil beginnen met de uit
voering van een plan voor Atjeh, dat onder meer in de verlening van
zelfbestuur voorziet. Soortgelijke plannen zijn er ook voor andere
delen van de archipel. Er is echter niet medegedeeld, dat er nog meer
zal worden gedaan ter beteugeling van de opstand.
Oscar Lorentszon. de gezagvoerder
van het Zweedse vrachtschip Nabo
land, die in April met zijn vaartuig de
Turkse onderzeeboot Dumlupinar over
voer, is door het gerechtshof in Tsja-
nakale tot zes maanden gevangenis
straf met aftrek van voorarrest ver
oordeeld. Hij is Zaterdag vrijgelaten.
Bij de ramp zijn negen-en-negentig
van de honderd-en-vier opvarenden
van de Dumlupinar omgekomen. Na
bestaanden van de slachtoffers zullen
waarschijnlijk een eis om schadever
goeding tegen de reders van de Nabo
land indienen.
De dagvaarding tegen ex-premier
Mossadeq, die dezer dagen voor een
militair tribunaal zal terechtstaan we
gens opstand tegen het regime en te
gen de kröon, is thans uitgebracht. Hij
wordt ervan beschuldigd, dat hij de
ontbinding van de volksvertegenwoor
diging en de afzetting van de sjah na
streefde, weigerde gf te treden toen de
sjah hem ontsloeg en de tegen de
vorst gerichte demonstraties niet heeft
tegengegaan. Voor dit alles wordt de
doodstraf geëist.
De Franse maarschalk Alphonse Juin
heeft te Brussel verklaard, dat twee
nieuwe garanties als aanvullende pro
tocollen moeten worden opgenomen in
het verdrag inzake de Europese ver
dedigingsgemeenschap. Zo moeten de
ondertekenaren zich uit de gemeen
schap kunnen terugtrekken, indien de
Duitse politiek het risico voor een oor
log met de Sovjet-Unie extra groot
zou maken. Verder geleidelijk en niet
plotseling dienen te geschieden.
Elf Duitse generaals zijn Zaterdag
uit Russische gevangenschap in Duits
land teruggekeerd. Zeven hunner zijn
opgenomen in het doorgangskamp
Friedland bij Goettingen. Twee bleven
in Oost-Duitsland. twee in West-Ber-
lijn. Zij verklaarden, dat er in Russi
sche kampen nog ongeveer honderd
veertig generaals verblijf houden, van
wie er binnenkort waarschijnlijk ze
ventig zouden worden vrijgelaten.
De heer G. de Clercq. de voorzitter
van de AVRO. die 13 Augustus is opge
nomen in het Wilhelminagasthuis tg
Amsterdam, heeft Zaterdagmorgen dit
juekenhuis verlaten en zijn werl am-
heden in de AVRO-studio hervat. Zoals
hekend is zijn linkerbeen boven de knie
geamputeerd en de AVRO-veorzitter
oefent zich thans in het lonen met een
boodnrothese, welke na omstreeks een
-alf jaar vervangen zal worden door
een kunstbeen.
Prins Oscar Bernadotte, broer van
When koning Gustaaf V van Zweden
en de vader van wijlen graaf Folke Ber-
oadotte, is 93 Jaar oud te Stockholm
overleden. Hij wildde zich aan gods
dienstig en humanitair werk.
J/OLONEL Simbolan heeft voorts een
overzicht gegeven van de toestand
in Atjeh. Uit zijn «uiteenzettingen blijkt,
dat de opstandelingen tussen 20 en 27
September voortdurend aanvallen heo-
ben ondernomen op de plaatsen langs
de Oostkust van Atjeh. Uit het Zuiden,
nl. uit Langsa, rukken thans eenheden
van het leger naar het Noorden op.
Deze hebben Bireun bereikt. Eenheden,
die uit Kotaradja naar het Zuiden trek
ken, zijn in Seulimen aangekomen.
Het gebied tussen deze beide plaatsen
is nog in handen van de opstandelin
gen. Het leger controleert de spoorlijn
tussen Langsa en Kotaradja. Aan de
Westkust heeft het leger alleen de ge
bieden rondom Meulaboh en Tapaktuan
onder zijn gezag en in Midden-Atjah
alleen de streek van Kotatjane. De mo
biele brigade heeft Takingeun in
Midden-Atjeh opgegeven.
Tot op heden zijn 350 opstandelingen
gedood en vijfhonderd gevangen ge
nomen. Het leger verloor zeven doden,
zeventien gewonden en acht én negen
tig deserteurs. Het aantal slachtoffers
onder de bevolking is onbekend.
De politie te Medan heeft de berich
ten tegengesproken, volgens welke er
plannen zouden hebben bestaan om
president Sukarno tijdens zijn bezoek
aan de sportweek aldaar te ontvoeren.
TWEE BRITSE conservatieve bladen
veronderstellen, dat Churchill op
nieuw zal proberen, tot een Vier-
mogendhedenconfercntie te geraken,
nu de Sovjet-Unie in feite de eerste
voorstellen dienaangaande van de Wes
telijke mogendheden heeft verworpen.
Volgens de Daily Telegraph hoopt
Churchill een manier te vinden, waar
door men uit de door de Russische
weigering geschapen impasse zal kun
nen komen. Het is de vurige wens, al
dus het blad, dat Anthonv Eden met
hem de eerste stappen zal onderne
men om dit doel te gerakeh.
Volgens de politieke correspondent
van de Daily Mail is de bekendmaking
van Churchill, dat Eden heden zijn
werkzaamheden als minister van Bui
tenlandse Zaken zal hervatten, de voor
bode van een nieuwe grootscheepse
poging, om Rusland tot besprekingen
op het hoogste niveau te brengen.
YAP1TEIN JAMES VERDIN van de
Amerikaanse marine-luchtvaartdienst
heeft het wereldsnelheidsrecord voor
vliegtuigen op een gesloten circuit van
honderd kilometer verbeterd. Hij heeft
met een Skyray-straaljager 1212 kilo
meter per uur gevlogen. Het oude re
cord stond met 1186 kilometer op naam
van de Britse piloot Mike Lithgow, die
het op 25 September jl. met een Super-
marine Swift boven Libye vestigde.
Verwachting tot hedenavond:
DROOG WEER
Wisselend bewolkt, droog weer,
overwegend matige Noordelijke
wind. Ongeveer dezelfde middag-
temperaturen als gisteren.
Dinsdag: Zon op 6.49, onder 18.07
Maan op 5.13, onder 17.10
0INNEN vijf uur na het vertrek
is Zaterdagavond kort na zes
uur de superconstellation „Proton''
van de KLM, waarmee o.a. mi-
nister-president dr W. Drees en
minister mr J. Algera naar Zuid-
Afrika vlogen ter gelegenheid van
de eerste vlucht van de nieuwe
superconstellation op dit traject,
wegens een ernstige motorstoring
op Schiphol teruggekeerd.
CVEN voorbij Frankfort liet een der
c' motoren verstek gaan, waarna on
middellijk weer koers werd gezet naar
de Amsterdamse luchthaven. Gister
morgen om even voor twaalven is in
plaats van de „Proton" de superconstel
lation „Nucleon" zijn eerste reis naar
Zuid-Afrika begonnen. Ook nu bevon
den zich de ministers dr Drees en mr
Algera aan boord, alsmede de com
missaris van de Koningin in Zeeland,
jhr dr A. F. C. Casembroot die aan
Zuid-Afrika de dank van de provincie
Zeeland gaat overbrengen voor de ver
leende hulp na de watersnoodramp. De
beide ministers hebben behalve een di
recte uitnodiging van de KLM ook ten
reeds van vorig jaar daterende uitnodi
ging van de Zuidafrikaanse regering
om haar gast te willen zijn. Op 14 Oc-
tober worden de beide ministers in
Nederland terugverwacht.
De „Nucleon" zal op de vertraagde
heenreis enkele tussenjandingsplaatsen
niet aandoen, waardoor de machine niet
zo heel veel later in Johannesburg zal
kunnen aankomen.
Ooi; de superconstellation „Neutron"
kwam Zaterdag met een vertraging van
elf uur uit New York op Schiphol aan,
omdat het toestel kort na het vertrek
wegens het weigeren van een motor
moest terugkeren. Aan boord bevona
zich de burgemeester van Amsterdam,
mr A. J. d'Ailly, die veertien dagen in
de Verenigde Staten en Canada is ge
weest.
Mevrouw Algera, mr J. Algera,
minister van Verkeer en Water
staat, mevrouw Drees, dr W. Drees,
minister-president en jhr mr A. E.
C. de Casembroot, commissaris der
Koningin in Zeeland, bij het (echte)
vertrek van de eerste Super-Con-
stellation van de KLM naar Zuid-
Afrika.
Ongeveer een millioen Berlijners zijn
Zaterdag uitgetogen om hun burge
meester, prof. dr Ernst Reuter, de laat
ste eer te bewijzen. Honderdduizenden
stonden langs de route geschaard, die
de stoet volgde naar het kerkhof van
Zehlend-.f in Zuidwest-Berlijn. Op de
lijkkist lagen de stadsvlag en de alpino
muts, die de burgemeester altijd droeg.
Achter de lijkkoets reden acht wagens
met bloemen.
Onder meer voerden president Heus
van West-Duitsland en Otto Suhr. de
voorzitter van het stedelijke parlement
aan de groeve het woord. Erepelotons
van vijftig Britse, Franse en Ameri
kaanse soldaten van het geallieerde gar
nizoen in West-Berlijn losten saluut
schoten. Vele Duitse en geallieerde
autoriteiten woonden de plechtigheid
'Dij.
De dienst Rijksstoompontveren van
de Rijkswaterstaat heeft verklaard
zich genoodzaakt te zien de vierde
Velser pont, die gedurende de zomer
maanden de verkeersproblemen bij
de passage van het Noordzeekanaal
te Velsen hielp oplossen, met ingang
van 9 October uit de vaart te nemen.
Dit besluit is voor een deel veroor
zaakt door de omstandigheden, dat
het pontmateriaal van de dienst reeds
sinds de 6e April van dit jaar onaf
gebroken aan het werk is geweest,
waardoor men geen enkele grote re
paratie heeft kunnen doen uitvoeren.
Geen enkel schip heeft in die tijd
gedokt en er konden evenmin ketels
gekeurd worden. De pont van het
veer bij Buitenhuizen is bijvoorbeeld
dringend aan een grote beurt toe. De
buitendienststelling van de vierde
pont duurt tot nader order, zo is van
de zijde der Rijkswaterstaat medege
deeld.
De dezer dagen overleden burge
meester van West-Berlijn, proj. dr
Ernst Reuter, op zijn doodsbed.
De Russische autoriteiten hebben het
voorstel der Westelijke mogendheden
om de passen voor het verkeer van
Duitsers tussen Oost- en West-Duits
land af te schaffen, verworpen. Zij me
nen, dat deze kwestie moet worden ge
regeld door de regeringen van beide
landsdelen. Contact tussen Oost- en
West-Duitsland over deze kwestie zal
naar hun wijze van zien een eerste stap
zijn op de weg naar oplossing van an
dere dring mde problemen aangaande
de eenheid van Duitsland.
De Westelijke mogendheden menen,
dat de passen, die in 1945 door de be
zettende mogendheden zijn ingevoerd,
ook door deze dienen1 te worden afge
schaft. Zij voelen bovendien niets voor
contact tussen Oost- West-Duitsland,
aangezien zij het Oostduitse regiem
weigeren te erkennen.
J)E INCIDENTEN in de gevangenkampen in de neutrale zone von
Korea hebben bij de Zuidkoreaanse regering zeer veel kwaad bloed
gezet. Zoals men weet zijn de Indische bewakers verleden week een
paar maal met geweld van wapenen opgetreden tegen demonstrerende
gevangenen. Hierbij vielen vier doden en tien gewonden. Zuid-Korea
heeft thans gedreigd, de strijd tegen deze militairen te zullen aan
binden, ivanneer zij niet ophouden met hun slechte daden jegens anti
communistische gevangenen. De Zuidkoreaanse Nationale Vergadering
heeft een speciale commissie benoemd, welke een onderzoek naar de
incidenten moet instellen. Van Indische zijde is te Panmoendjon
verklaard, dat de Verenigde Naties verantwoordelijk zullen worden
gesteld voor alle eenzijdige handelingen door de Zuidkoreanen tegen
de Indische bewakingstroepen.
WEEL critiek heeft de Zuidkoreaanse
regering ook op de handelingen der
neutrale repatriëringscommissie, welxe
volgens haar regelen heeft opgesteld in
feite neerkomend op gedwongen terug
zending van gevangenen die niet naar
communistisch gebied willen terug
keren. In dit geval wordt het protest
gesteund door het opperbevel der Ver
enigde Naties. Dit heeft dezer dagen bij
de voorzitter der repatriëringscommis
sie. de Indische generaal-majoor Thi-
maja, geprotesteerd tegen het feit, dat
de commissie aan de gevangenen had
medegedeeld, welke rechten zij krach
tens de bestandsovereenkomst hadden.
In wezen werd er bij de gevangenen
eerder op aangedrongen hun verzet
tegen de terugzending naar communis
tisch gebied op te geven dan om een
vrije keus te doen.
^ADAT Zaterdag gemeld was, dat
de Australische piloot Oates,
die met een Mosquito op weg was
naar Londen otn deel te nemen
aan de Christchurchrace, een nood
landing op zee had gemaakt, werd
later bericht, dat Oates en zijn
medebestuurder veilig en wel op
een der Andamanen (een eilanden
groep in de Golf van Bengalen)
zijn aangekomen. Hun vliegtuig
werd vernield.
De andere Mosquito, welke
voor de snelheidsrace had inge
schreven, is Zaterdag uitgevallen,
omdat de bestuurder geen „spon
sor" kon vinden.
In de snelheidswedstrijd zijn
nu nog slechts vijf Canberra-
botnmenwerpers overgebleven.
QVERIGENS blijft de K.L.M. er naar
streven om te voorkomen, dat zich
tijdens de grote race incidenten zullen
voordoen. Vrijwel niets heeft men aan
het toeval overgelaten: op alle eventu
aliteiten is men voorbereid. In feite is
een drievoudige route op panier gezet.
Op alle stopplaatsen van deze routes
heeft de directie van de KLM speciaal
personeel gedetacheerd en talloze on
derdelen laten deponeren. Voorts heeft
men op alle vliegvelden, waar men mo
gelijk zou kunnen landen een specm'e
ONBEWAAKTE OVERWEG EIST
DODE.
Zaterdagmiddag is op de onbewaakte
overweg in de Veenweg te Apeldoorn
de 66-jarige mevrouw J. D.F. uit
Apeldoorn met haar rijwi"' «or een
electrische trein gegrepen 'Tet slacht
offer werd enige tientallen meters
meegesleurd en werd op slag gedood.
KLM-employé op de verkeerstoren ge
plaatst, die zonodig bij het binnenlood
sen assistentie kan verlenen. De Lifl-
master vliegt, zoals altijd, op benzine
met een hoger octaangehalte dan ge
bruikelijk is voor andere typen. Op en
kele plaatsen van de route zal de Ame
rikaanse Marine Luchtvaartdienst tech
nische medewerking verlenen. Dat ook
de belangstelling van de philatelisten
voor de vlucht van het KLM-toestel
zeer groot is, mag wel blijken uit het
feit, dat tot nu toe reeds 60.000 envelop
pen voor de heenreis en 30.000 voor de
retourvlucht zijn gepost.
De secretaris-generaal van het In
donesische ministerie van Voorlichting,
de heer Ruslan Abdulgani, is gisteren per
vliegtuig uit Djakarta in Nederland aan
gekomen. De heer Abdulgani. die ook
enige dagen In ons land zal verblijven,
zal gedurende ongeveer twee maanden
verscheidene Europese landen bezoeken.
Thimaja heeft nu geantwoord, dat de
gevangenen, voordat zij onder de hoede
der Indische troepen waren gesteld,
door een belanghebbende partij ver
keerd waren ingelicht over een aantal
zaken, zodat hij het nodig had geoor
deeld, een nieuwe uiteenzetting te doen
geven. Overigens is gebleken, dat Thi
maja eveneens op sommige punten on
juist ingelicht is geweest.
Officieel moet de voorlichting van de
gevangenen nog steeds beginnen. Deze
moet op 24 December voltooid zijn. Wie
dan nog niet naar communistisch ge
bied wil kan gaan waarheen hij wiL
Vier gewonden en twee zwaar geha
vende automobielen zijn het resultaat
van een aanrijding, die zich gisteren
op de Rijksweg I bij de Karnemelksloot
te Naarden heeft voorgedaan. De 58-
jarige heer K. uit Driebergen haalde
onder het passeren daar waar de weg
van vier in drie banen overgaat te ver
naar links uit en kwam in botsing met
een „stationcar" van de Rijkspolitie, die
in tegengestelde richting reed. In de
eerstgenoemde wagen brak de bestuur
der een arm, zijn vrouw beide benen.
De echtgenote liep bovendien nog een
schedelbasisfractuur op en haar schoon
zuster hoofdwonden. Zij zijn alle drie
naar het Diaconesseziekenhuis te Naar
den overgebracht. In de politie-auto
werd een inzittende eveneens aan het
hoofd gewond.
Op de Herenweg te Noordwijk is Za
terdag de 16-jarige D. B. uit Noordwijk
van achteren door een auto aangereden.
De autobestuurder is na het ongeval
doorgereden. De jongen werd door
voorbijgangers gevonden en moest m't
ernstige verwondingen naar het ac le-
misch ziekenhuis te Leiden worden ver
voerd. De politie stelt een onderzoek in.
Vermoedelijk betreft het een huurauto.
Van de bestuurder ontbreekt voorlopig
elk spoor.
|")E OUD-DIRECTEUR van de coöpe-
ratieve melkproductenabrick „De
Ommelanden" te Groningen, de hee:
E. de Boer, is Zaterdag in een langdu
rige algemene vergadering van de Ie
den van „De Ommelanden" met een
grote meerderheid van stemmen defi
nitief tot directeur van de fabriek ge
kozen. Na de regeling, welke door het
bestuur van „De Ommelanden" met de
Algemene Nederlandse Agrarische Be-
drijfsbond is getroffen, zön thans ook
de interne moeilijkheden In het „Om
melanden"-bestuur en in de bedrljfs
leiding opgelost. Het conflict van „De
Ommelanden", dat ruim der'l»n maan
den heeft geduurd, behoort thans tot
het verleden.
In de ledenvergadering van Zater
dagmiddag heeft het bestuur het later
uitschrijven van deze vergadering
gemotiveerd met de mededeling, dat
door interne moeilijkheden de balans
niet tijdig kon worden samengesteld.
Daardoor kon aan de statutaire ver
plichting de vergadering reeds in
Augustus uit te schrijven niet worden
voldaan. Medegedeeld werd, dat de
boeren en ook de melkleveranciers van
„De Ommelanden" over het gehele
boekjaar, ondanks de staking, toch nog
een nabetaling krijgen van 1,3 per kg.
melk.
De heer F. de Boer zei. dat de hui
dige positie van „De Ommelanden"
zeer gunstig is. Er zijn weer talrijke
leveranciers en leden bijgekomen. Ten
opzichte van de export meende de heer
De Boer de toekomst van „De Omme
landen" met een geiuatigd optimisme
tegemoet te kunnen zien.
