Laatste Eskimo's moesten wijken voor militair belang der V.S. Het gehuil van de straaljagers begeleidde trieste exodus naar K'Anak Ruim duizend schakers gaan de strijd aanbinden Smyslov kan zich practisch zeker van de zege weten Nederland naar het FIF A-j eugdtornooi De rode voorlichting heeft weinig effect Churchill officieel Nobelprijswinnaar Onder Groenlanders en Eskimo's (43) ,RAAD DER JAGERS" NAM EEN WIJS EN GROOTS BESLUIT Verjaagden waren beslist niet blij! Noordhollandse schaakbond Competitie start op 19 October Het voorlopig Nederlands hockey-elftal u Candidatentornooi te Zurich Alleen een wonder kan Reshevsky redden Engelse pers is tevreden over voetbal-team Verzet in neutrale zone Voor zijn verteltrant en welsprekendheid Nederland in commissie van goede diensten VRIJDAG 16 0( rO' 0? 23 JULI van dit jatir is door het Amerikaanse persbureau Associatie! Press aAP6 een bericht gelanceerd over het vertrek van de Pool-Eski- mo's van Thule naar een nieuwe plaats, 150 kilo meter Noordelijker, genaamd K'Anak. In dat arti kel komt de zinsnede voor „ze zijn er blij om". Het artikel werd ook opgenomen door enige Ne derlandse dagbladen en het spijt me genoemde zinsnede, in wezen de kern van het artikel, te moeten tegenspreken. Waarom zal u wellicht duidelijk zijn na lezing van het volgende. In de jaren na Rasmussen's stichting van Thule, leefde de stam het zu: vere Eskimo-leven en hij bevond er zich wèl bij. Er waren meer dan vol doende vogels, meer dun. voldoende beren, meer dan voldoende zeehoncten en vossen. De stam bestond uit jagers en bezat alles wat een Eskimo- stam zich maar wensen kon. Men kan zeggen, dat dit een zeer gelukkige stam was. Zo leefden zij hun eigen leven tot voor enkele jaren. Tot de dag, dat de nimmer-verstoorde rust van dit Poolgebied werd verbroken door de eerste schepen, de eerste vliegtnigen, de eerste helicop- ters. Ze werden ontelbaar. Dat waren de dagen van de grootste militaire operatie sedert D-day; het was de ouverture van Operation Blue Jay, die inhield het aanleggen van een ontzaglijke luchtbasis bij de Noordpool. De basis, thans we reldvermaard als Thule Air Base. Na de eerste verwondering volgde de schrik bij de Eskimo's. En niet alleen bij hèn. Want toen de luchtarmada's elkaar bleven opvolgen, toen de schepen bleven komen, toen verdwenen de beren, de vossen, en vooral: de zeehonden. En het 's Werelds meest geheime oasis: l huA.i l. is volstrekt onmogelijk voor een Eskimostam om in leven te blijven zonder zeehonden. Omdat de zeehond een Eskimo alles geeft wat hij nodig heeft: voedsel, licht, kleding, brandstof. DE RAAD der Jagers, in gesteld door Knud. Rasmussen, kwam bijeen en besprak de situatie. Het was een moeilijk besluit, omdat er enkele leden van de stam waren die er toch. wel iets inzagen, in die onmiddellijke nabijheid van Thule Air Base (nau welijks anderhalve kilo meter). Daar was de dump, waarvan men de mooiste en wonderlijkste voorwerpen kon halen. Daar was de mogelijkheid souvernirs te verkopen aan de Amerikanen, in ruil voor begerenswaardi ge zaken. Die er aldus over dach ten waren geen jagers. Het waren de oudere le den van de stam. Jess, de leider, en de andere leden van de Raad der Jagers, besloten toen tot een grootse daad. Ze zeiden: wij zijn vrije Eskimo's en wjj wensen niet van een dump te leven. Wij, de jagers, gaan weg en als wij gaan, volgen de anderen wel. Ze gingen, en de ande ren volgden. Zo ging de laatste en Noordelijk nederzetting ter wereld ykste ng te weg naar het nog hogere op Noorden. Opnieuw trok hij verder, de oude noma denstam, om zich te vrij waren voor blanke men sen. Het was de hoogste tijd. Overal in 't fjordwater dreef de olie van de sche pen en de vliegtuigen. Nacht en dag donderden de bombardementsvlieg tuigen en straaljagers door de lucht. Geen zeehond die kan leven in zó'n we reld van onrust en ver ontreiniging. Er WERD BESLOTEN naar K'Anak te gaan. Een plaats aan de Ingle- fieldfjord, 150 kilometer Noord waarts. Een plaats waar zich mil- lioenen vogels ophouden en waar beren, vossen en zeehonden in over- vloed zijn. K'Anakdat bete kent in de taal van de Eskimo's „de plaats, waar je het eerst de zon ziet opkomen". Een plaats op 78 graden Noorderbreedte, en waar al eerder een kleine nederzetting van Eskimo's is geweest Een plaats waarbij zich twee kleme eilanden bevinden en waar het ijs. afgezet door de gletschers in eeuwige be weging is. Een nieuw paradijs voor de stam van vrije jagers. Maar er stond geen hut, er was nog niet een splinter hout. Er was alleen ys en sneeuw en rots. Dit was de plaats, die de jagers wezen. Dit was de plaats, voor de paar honderd Eskimo's, die niet lan ger konden leven bij Thule Air Base, als ze wensten te leven als vrye Eskimo's. Een plaats met herinnering aan Peary. Hier leefde hij een jaar, tussen twee tochten in. en die win ter was zijn vrouw bij hem. Hier werd een kind geboren, een doch ter. Zij gaven haar een wonder- lijke naam: Snowbaby. Snowbaby leeft in de Verenigde Staten en alle Eskimo's weten van haar be staan af. Het blanke kind van Peary-ark-suahde Grote Peary. ZO VOLTROK ZICH deze laatste Eskimo-Exodus, deze uittocht naar het uiterste Noorden. De tijd was 4 tot 7 Juni van dit jaar. Een lange rij sleden, met de honden er voor; sleden hoogbeladen met alle voorwerpen die mee moesten naar het nieuwe jachtoord. Een ongeloof lijk zware tocht voor de honden en de Eskimo's. Het zwaarste was het eerste traject dat naar de Ijskap leidde. Driemaal achter elkaar moes ten ze deze tocht maken, omdat de sleden te zwaar waren. Daarna was er een redelijk gebied om de sleden overheen te krijgen. En zo werd K'Anak bereikt. Ik heb me deze Exodus, deze uit- tocl.i, door verscheidene Denen die er ooggetuige van waren, laten ver tellen en iedere Deen heeft me ge zegd dat het hard was om aan te zien en bitter en triest. De oudsten van de stam huilden. De jagers wa ren stil en spraken niet. Alleen wat jongeren schepten genoegen in het avontuur. Op die dag bleek dat de héle stam Noordwaarts wilde. Er was er niet één die Zuidwaarts wilde. Hoe wel toch Zuidwaarts een aanzien lijk gemakkelijker leven wachtte. Ze gingen allen, Jess, Odak, zn oude vrouw Kujapik, Peary's zoon....... allen. Ze lieten de oude neder zetting achter zich en de dingen die niet veel waarde meer hadden. Som migen keken herhaaldelijk om, op weg naar de IJskap. Ze zagen achter zich de Thule-berg, een soort wach ter tussen het hoogste Noorden en het opdringende Zuiden. Toen reden de honden verder, de witte onein digheid in, op weg naar het nieuwe land. En opnieuw had de grote blan ke stam een gekleurde stam ver jaagd. ook al kan men dit natuur lijk op allerlei manieren camoufle ren en goedpraten. Ook die dag gierden de straal jagers van Thule Air Base door de blauwe hemel boven de Thule-berg. Hoeveel piloten zullen zich gereali seerd hebben wat er onder hen plaats vond? 7E KWAMEN aan in K'Anak en begonnen hun hutten te bouwen. Anderen gingen naar plaatsen in de buurt. Er kwamen later wat Denen om hen te helpen bij de opbouw van de nederzetting. Volgend jaar wordt de winkel overgebracht, de kerk en enkele andere gebouwen. Dan zal er van oud-Thule niets meer over zijn. Het zal een deel gewor den zijn van Thule Air Base, vrees ik. Neeik weet dat wel zeker, na wat ik hier zelf gezien en zelf gehoord heb. Ik heb urenlang rondgelopen in. het verlaten Eskimo-Thule. ik deed het met de gierende, jankende, loei ende Thunderjets boven me, en het grommen der zware transportvlieg tuigen verderop. Ik hoorde de sirenes op de Basis. Ik zag het afval van de dump. Ik hoorde van de contacten, die er waren tussen Amerikanen en Eskimo's, ook al waren die con tacten dan officieel verboden (offi cieel: een Amerikaan van de basis, die contact met een Eskimo opnam, werd gestraft met 500 dollar Doete, plus terugzending naar de USA op eigen kosten). Maar er was contact, en het gevaar werd groot dat een deel der stam souvenir-verkopers zou worden. De stam moest weg. En ik durf hier neer te schrijven, dat Knud Rasmussen deze stam al eerder had laten optrekken naar het Noorden. Omdat hij dit volk niet beschouwde als een bezienswaardigheid, een cu riosum, maar omdat hij het lief had, met heel z'n wild, enthousiast en eerlyk hart. EN NU DAN, nog eens, dat artikel van dat persbureau, waarin ge zegd wordt: „ze zijn er blij om". Ziede manier waarop men een bepaalde zaak op een bepaalde ma nier naar voren kan brengen. Na tuurlijk waren ze blijomdat ze vrij willen leven en vrij willen blijven. En omdat ze niet' kónden leven in een sfeer van motorgeronk, door olie vervuild water en een dump. Daarom waren ze verheugd heen te kunnen gaan. Maar ik vraag iedere lezer per soonlijk: hoe verheugd was ge ten tijde van de Duitse bezetting, toen ge moest evacueren? Misschien was ge blij, dat ge uit een gevaarlijk ge bied gingMaar ge was ziels bedroefd uw eigen grond te moeten Krijsgeven. En ge treurde, omdat uw uis achterbleef. Ziezó ver heugd waren deze Eskimo's, toen hün evacuatie plaats vond. Wat ik hiermee zeggen wil? Al leen dit: dat het in militair opzicht noodzakelijk was dat dit oude Thule verdween. Dat men het van Ameri kaanse zijde niet op prijs stelt een nederzetting van Eskimo's en Denen zó vlak naast de deur te hebben. En dat men, waarschijnlijk, geen jaar zal wachten om de aarde van oud Eskimo Thule te annexeren, ten einde de reusachtige omvang van Thule Air Base "Ag reusachtiger te maken. Hier spreekt een zuiver militair Amerikaans belang. Toestemming gaven de Denen zoals ze toestem ming gaven voor de gehele Operation Blue Jay. Dat is een zaak tussen Amerikanen en Denen. Men moet alleen niet trachten, via een Ameri kaans persbureau, de zaken zo voor te stellen dat men de laatste stam Pool-Eskimo's bijzonder van dienst was en „hen blij maakte". Dit is, ik kan het werkelijk niet anders zien, onware, onwaarachtige voor lichting. (Advertentie Ing. Med.) Het is na moeizame arbeid van de wedstrijdleider, de lieer C. Muijen, eindelijk gelukt het schaakcompetitierad °P 19 Ucl° ber te laten draaien. Nadat de ver gadering van gedelegeerden haar sanctie aan het concept had ver leend, is het schema gereed ge- komen. Hoewel nadien is gebleken, dat er nog enkele kleine wijzigin gen moesten worden aangebracht, kunnen wij met voldoening vast- stellen dat, gezien de grote moei lijkheden ten aanzien van het samen reizen, er toch een goed sluitend geheel kon worden ver kregen. Fr riin alsnog ingedeeld Westzaan 2 vJIIhÜ Deze beide tientallen e"neSen in 4 C worden ondergebracht, waardoor deze afdeling uit 8 tientallen waaraoor u njet gewenst was. n?arn^s Laske? 2 verhuisd naar 4 D er! wwrd SSCH van 4 D naar 4 E ov„. ÏÏSTÏoÓ Sker. m Moord-Holland hun kansen op de vier en zestig velden zullen gaan beproeven. Het zal voor enkele clubs een zeer zware strijd worden. In de Overg ng" lasse is het de KSC Pat Mat, die alle zeilen zal ra* eten bijzetten om zich te kunnen handhaven. Ook over het lot van MSC (Den Helder) verkeren wij in het on zekere. In de le klasse A zal Weenink een goede gooi naar het kampioenschap doen, waarbij Zaandam 2 niet mag worden vergeten. Over de kanshebbers 'n 1 B is weinig te voorspellen of het zou het uit de Overgangsklasse gede gradeerde Aalsmeer moeten zijn dat in deze omgeving een rol van betekenis gaat vervullen. VW 2, dat verleden jaar degradeer de r.aar 2 A, zal een grote dosis ener gie moeten opbrengen om zijr. eerste klasserschap te heroveren, hetgeen door VAS 4 wel eens kon worden be let, terwijl Saende en De Pion (W) in 2 A tot de rivalen moeten worden ge rekend. Wat gaat Kijk Uit (IJmuiden) in 2 C doen? Een zo grote vereniging met Prima materiaal krijgt nu de gelegen heid te bewijzen dat zij het vorige sei zoen onfortuinlijk uit de bus kwam. Over de clubs uit de andere afdelin gen zullen wij ons -ar commentaar r loeten onthouden, daar de krachten in deze afdelingen r iderling te weinig verschillen om nu reeds oonclusies te trekken. Doch dat er voor de elfhon derd schakers in Noord-Holland een spannende periode aanbreekt is zeer zeker. Tot nu toe hebben tien landen in geschreven voor het F.I.F.A. jeugdtor nooi, dat volgens de plannen van de Duitse Voetbal Bond van 9 tot 19 April 1954 te Duisburg wordt gehou den. Van de winnaar van het vorige jeugdtornooi, Hongarije heeft men nog geen bericht ontvangen, maar de in schrijvingen sluiten pas op 20 Octo ber. Behalve Duitsland schreven reeds in Nederland, Zuidslavië, Frankrijk, België, Argentinië, Oostenrijk, Schot land, Luxemburg en Saarland. Men verwacht nog de deelneming van en kele andere landen in de hoop, dat men vier groepen van 4 landen zal kunnen maken Het voorlopig Nederlands hockey- elftal, dat Zaterdag 17 October te Arn hem als oefenwedstrijd voor de ont moeting Zwitserland—Nederland (25 October te Zürich) tegen Venlo speelt, is als volgt samengesteld: Mulder (Am sterdam) Derckx (Venlo) en Drijver (Togo); Wagener (Hilversum), Logere (Laren) aanvoerder en Ancion (Kam pong); Hillenius (Togo), Bouwman (BMHC), Kruize (HHIJC), Van Beau- mont (Togo) en W. van Heel (HHIJC). In de tweede helft zal Fouwman, die nog altijd last heeft van een verwon ding aan de hiel, worden vervangen door Boerstra (HHIJC). De dochter van dr Euwe was gisteren de 30.000ste bezoeker van de expositie „Dik hout en planken" te Amsterdam. Zij ontving een.... schaakbord van drie houtsoorten. American cigarettes Onvergetelijk - Onveranderd 65 Ct. (Advertentie Ing. Med.) (Van een speciale verslaggever O? DE DAG van de afgebroken partijen is, nog onverwacht snel, de eigenlijke beslissing in het candidatentornooi gevallen. Slechts door een wonder kan de overwinning nu nog aan Smyslov ontgaan. Er zijn twee belangrijke partijen tot een einde gekomen en in beide was de Amerikaan Reshevsky betrokken. Eigenlijk had men algemeen ver wacht, dat Geiler zijn partij zonder verdere strijd op zou geven, want hij was twee pionnen zonder de minste compensatie achtergeraakt. Hij verscheen echter toch, en nu bleek spoedig dat Reshevsky dodelijk vermoeid was. JN EEN NORMAAL geval had hij de partij in een 10-tal zetten in zijn voor deel beslist, maar de vele zware partij en hebben de Amerikaan volkomen uit geput. Op een gegeven ogenblik nam hij zijn toren op, bedacht zich en zette de toren weer op hetzelfde veld neer. Na 10 minuten speelde hij toch de zet, die hij oorspronkelijk van plan was te doen. Het bleek een ernstige fout te zijn, die Gelier in staat stelde om remi se te maken. Vervolgens werd de partij Smyslov Reshevsky hervat. Laatstgenoemde had vlak voor het afbreken een tweetal pi onnen geofferd en besloot op de 44e zet tot een doldriest 3e pionoffer. Hij ge bruikte voor deze zet bijna al zijn be denktijd en werd door de Rus in blik- semtempo in een matnet gedreven. Op de 56e zet stond Reshevsky op om zijn tegenstander als eerste met de over winning, die zo goed als zeker tevens de overwinning van het tornooi* betekent, te feliciteren. Al de overige partijen waren weinig belangrijk. Alleen in de partij Taima- novStahlberg werd nog lang gestre den, maar de vooruitzichten van de Zweed waren hopeloos. Wellicht heeft hij alleen zolang doorgespeeld, om te vermijden dat er nog een aanvang ge maakt moest worden met zijn afgebro ken partij tegen Najdorf. Deze partij en die tussen Boleslavsky en Taimanov, zullen morgen worden voortgezet. De partij Smyslov (wit)—Reshevsky (zwart) was afgebroken in de volgende steling: Wit: Kgl, Dh4, Tdl, Td2, Lg2 en pion nen op a2, b3, d5, f3, f5 en h2. Zwart: Kg8, De5, Td6, Te8, Pc5 en pi onnen op a5, b6 en g7. Er volgde nog: 41. Td2d4 De5—e3t 42. Kgl—hl Te8e5 43. Dh4xf4 De5xf4 44. Td4xf4 Te5—e2? De normale voortzetting 44 Texd5 45. Txd5, Txd5, 46. h4, Td2 bood slechts remisekansen. De tekstzet leidt echter regelrecht tot verlies. 45. Tf4g4 46. Tg4g6 47. Tg6e6 48. f3—f4 49. Tdl—el 50. d5xe6 51. e6e7t 52. Lg2d5f 53. Ld5c6t Kg8—f8 Pc5b7 Te2xa2 Ta2b2 Td6xe6 Pb7—d6 Kf8—f7 Kf7e8 Ke8—f7 54. e7—e8 (dame)t Pd6xe8 55. Lc6xe8t Kf7—f6 56. Le8g6 Nu is geen parade meer mogelijk te gen de dreiging 57. Te6 mat. Zwart gaf het op. De uitslagen van de afgebroken par tij luiden: 24e ronde: Petrosian—Szabo 10, TaimanovStahlberg 10, Re- hevsky—Geiler ronde: Smys levReshevsky 10, KotovGligoric %-%. De Engelse pers is over het alge meen zeer tevreden over de samenstel ling van de ploeg die Woensdag 21 Oc tober in het Stadion van Wembley te gen het FIFA-team uitkomt. Eric Butler spreekt in de „Daily Worker" van een aangename verrassing, speci aal wat de keuze van Matthews en Mortensen aangaat, en Scottie Hall van de „Daüy Sketch" meent dat Engeland voldaan zal zijn over de opneming van Matthews, want het voorbijgaan van deze speler is al veel te lang een „na tionale schande" geweest. De vleugel Matthews—Mortensen heeft tal van mogelijkheden, het is een vleugel die herinneringen wekt aan voetbal zoals het gespeeld moet worden. Hall acht de ploeg goed en homogeen, een ploeg die „de rest van de wereld zal ver slaan". De stand luidt thans: 1. Smyslov 15% pnt uit (23); 2. Reshevsky 14 pnt (24) ;3. Bronstein 13% pnt (24); 4. Keres 13 pnt (23); 5. Kotov 12% pnt (23); 6. Petrosian 12 (23); 7. Najdorf 11% pnt plus een afgebroken partij (23); 8. Gli goric 11% pnt (23); 9. Taimanov 11 pnt plus een afgebr. partij (23); 10. Aver- bach 11 pnt (23); 11. Boleslavsky 10% pnt plus een afgebr. partij (23); 12. Geiler 10% pnt (23); 13. Euwe 10% pnt (24); 14. Szabo 10 pnt (24); 15. Stahl berg 6 pnt plus een afgebr. partij (24). De communistische pogingen om de onwillige Noordelijke gevangenen te bewegen tot terugkeer naar hun vader land worden door deze allerminst ge waardeerd. De Chinese gevangenen moesten gisteren zelfs door de Indische soldaten naar de onderkomens der Noordelijke delegaties worden gedre ven, teneinde de nodige voorlichting te ondergaan. Generaal Thimayya, de be- velhehh«r der troepen, heeft verklaard, dat uj gevolgde werkwijze, waarbij de gevangenen ieder afzonderlijk een uit eenzetting krijgen, de instemming heeft van alle partijen. De Verenigde Naties hebben dit voor hun deel zeer nadruk kelijk tegengesproken. Hoe weinig de Chinese gevangenen op deze uiteenzetting gesteld zijn, bleek ook uit de incidenten, die zich een en andermaal voordeden. Eén der gevan genen poogde de delegatie met 'n stoel te lijf te gaan, anderen kwamen zin gend het vertrek binnen en dwongen de functionarissen aldus tot wachten. Van de vijfhonderd, die op de eerste dag werden afgewerkt, besloten slechts zeven naar hun land terug te keren. De anderen zullen op 22 Januari van het volgend jaar worden vrijgelaten, ook al is er dan nog geen politieke con ferentie gehouden. DE NOBELPRIJS voor literatuur voor het jaar 1953 is, naar thans offi cieel wordt medegedeeld, toegekend aan de Britse prmir Sir Winston Chur chill, op grond van zijn meesterlijke historische verteltrant en zijn talentvol le welsprekendheid, waarmee hij zich een verdediger van hoge menselijke waarden heeft getoond. Het nieuws is de Britse premier gisteren door de Zweedse gezant te Londen, Gunnar Hagglof, medegedeeld. Churchill heeft dertig boeken op zijn naam staan. Hij schreef romans, reis verhalen, een zeer belangrijke levens beschrijving van zijn vader, boeken over de Boerenoorlog, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog en een autobio grafie. Nederland, Egypte en Peru zijn benoemd tot leden van een commissie van goede diensten, die Donderdag eenstemmig is ingesteld door de spe ciale politieke commissie van de Alg. Vergadering der Ver. Naties. Deze commissie moet zoeken naar een mo gelijkheid om uif de impasse te ko men, waarin de kwestie van toela ting van nieuwe leden tot de volkeren organisatie geraakt is. —Naar te Wenen verluidt, bevindt zich de Britse diplomaat Donald Maclean met zijn gezin in Boedapest, waar hy als gevolmachtigd Russisch gezant op het Hongaarse ministerie van Buitenland se Zaken zou werken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 15