Laatste Eskimo's moesten wijken
voor militair belang der V.S.
Het gehuil van de straaljagers begeleidde
trieste exodus naar K'Anak
Ruim duizend schakers gaan de
strijd aanbinden
Smyslov kan zich practisch
zeker van de zege weten
Nederland naar het
FIF A-j eugdtornooi
De rode voorlichting
heeft weinig effect
Churchill officieel
Nobelprijswinnaar
Onder Groenlanders en Eskimo's (43)
,RAAD DER JAGERS" NAM EEN
WIJS EN GROOTS BESLUIT
Verjaagden waren
beslist niet blij!
Noordhollandse schaakbond
Competitie start op
19 October
Het voorlopig Nederlands
hockey-elftal
u
Candidatentornooi te Zurich
Alleen een wonder kan
Reshevsky redden
Engelse pers is tevreden
over voetbal-team
Verzet in neutrale zone
Voor zijn verteltrant en
welsprekendheid
Nederland in commissie
van goede diensten
VRIJDAG 16 0( rO'
0? 23 JULI van dit jatir is door het Amerikaanse
persbureau Associatie! Press aAP6 een bericht
gelanceerd over het vertrek van de Pool-Eski-
mo's van Thule naar een nieuwe plaats, 150 kilo
meter Noordelijker, genaamd K'Anak. In dat arti
kel komt de zinsnede voor „ze zijn er blij om".
Het artikel werd ook opgenomen door enige Ne
derlandse dagbladen en het spijt me genoemde
zinsnede, in wezen de kern van het artikel, te
moeten tegenspreken. Waarom zal u wellicht
duidelijk zijn na lezing van het volgende.
In de jaren na Rasmussen's stichting van Thule,
leefde de stam het zu: vere Eskimo-leven en hij
bevond er zich wèl bij. Er waren meer dan vol
doende vogels, meer dun. voldoende beren, meer
dan voldoende zeehoncten en vossen. De stam
bestond uit jagers en bezat alles wat een Eskimo-
stam zich maar wensen kon. Men kan zeggen, dat
dit een zeer gelukkige stam was.
Zo leefden zij hun eigen leven tot voor enkele
jaren. Tot de dag, dat de nimmer-verstoorde rust
van dit Poolgebied werd verbroken door de eerste
schepen, de eerste vliegtnigen, de eerste helicop-
ters. Ze werden ontelbaar. Dat waren de dagen
van de grootste militaire operatie sedert D-day;
het was de ouverture van Operation Blue Jay,
die inhield het aanleggen van een ontzaglijke
luchtbasis bij de Noordpool. De basis, thans we
reldvermaard als Thule Air Base.
Na de eerste verwondering volgde de schrik
bij de Eskimo's. En niet alleen bij hèn. Want toen
de luchtarmada's elkaar bleven opvolgen, toen
de schepen bleven komen, toen verdwenen de
beren, de vossen, en vooral: de zeehonden. En het
's Werelds meest geheime oasis: l huA.i l.
is volstrekt onmogelijk voor een Eskimostam om
in leven te blijven zonder zeehonden. Omdat de
zeehond een Eskimo alles geeft wat hij nodig
heeft: voedsel, licht, kleding, brandstof.
DE RAAD der Jagers, in
gesteld door Knud.
Rasmussen, kwam bijeen
en besprak de situatie. Het
was een moeilijk besluit,
omdat er enkele leden van
de stam waren die er toch.
wel iets inzagen, in die
onmiddellijke nabijheid
van Thule Air Base (nau
welijks anderhalve kilo
meter). Daar was de
dump, waarvan men de
mooiste en wonderlijkste
voorwerpen kon halen.
Daar was de mogelijkheid
souvernirs te verkopen
aan de Amerikanen, in
ruil voor begerenswaardi
ge zaken.
Die er aldus over dach
ten waren geen jagers.
Het waren de oudere le
den van de stam. Jess, de
leider, en de andere leden
van de Raad der Jagers,
besloten toen tot een
grootse daad. Ze zeiden:
wij zijn vrije Eskimo's en
wjj wensen niet van een
dump te leven.
Wij, de jagers, gaan weg
en als wij gaan, volgen de
anderen wel.
Ze gingen, en de ande
ren volgden. Zo ging de
laatste en Noordelijk
nederzetting ter wereld
ykste
ng te
weg naar het nog hogere
op
Noorden. Opnieuw trok
hij verder, de oude noma
denstam, om zich te vrij
waren voor blanke men
sen.
Het was de hoogste tijd.
Overal in 't fjordwater
dreef de olie van de sche
pen en de vliegtuigen.
Nacht en dag donderden
de bombardementsvlieg
tuigen en straaljagers door
de lucht. Geen zeehond
die kan leven in zó'n we
reld van onrust en ver
ontreiniging.
Er WERD BESLOTEN naar K'Anak
te gaan. Een plaats aan de Ingle-
fieldfjord, 150 kilometer Noord
waarts. Een plaats waar zich mil-
lioenen vogels ophouden en waar
beren, vossen en zeehonden in over-
vloed zijn. K'Anakdat bete
kent in de taal van de Eskimo's
„de plaats, waar je het eerst de zon
ziet opkomen". Een plaats op 78
graden Noorderbreedte, en waar al
eerder een kleine nederzetting van
Eskimo's is geweest Een plaats
waarbij zich twee kleme eilanden
bevinden en waar het ijs. afgezet
door de gletschers in eeuwige be
weging is. Een nieuw paradijs voor
de stam van vrije jagers. Maar er
stond geen hut, er was nog niet een
splinter hout. Er was alleen ys
en sneeuw en rots.
Dit was de plaats, die de jagers
wezen. Dit was de plaats, voor de
paar honderd Eskimo's, die niet lan
ger konden leven bij Thule Air Base,
als ze wensten te leven als vrye
Eskimo's.
Een plaats met herinnering aan
Peary. Hier leefde hij een jaar,
tussen twee tochten in. en die win
ter was zijn vrouw bij hem. Hier
werd een kind geboren, een doch
ter. Zij gaven haar een wonder-
lijke naam: Snowbaby. Snowbaby
leeft in de Verenigde Staten en
alle Eskimo's weten van haar be
staan af. Het blanke kind van
Peary-ark-suahde Grote Peary.
ZO VOLTROK ZICH deze laatste
Eskimo-Exodus, deze uittocht
naar het uiterste Noorden. De tijd
was 4 tot 7 Juni van dit jaar. Een
lange rij sleden, met de honden er
voor; sleden hoogbeladen met alle
voorwerpen die mee moesten naar
het nieuwe jachtoord. Een ongeloof
lijk zware tocht voor de honden en
de Eskimo's. Het zwaarste was het
eerste traject dat naar de Ijskap
leidde. Driemaal achter elkaar moes
ten ze deze tocht maken, omdat de
sleden te zwaar waren. Daarna was
er een redelijk gebied om de sleden
overheen te krijgen. En zo werd
K'Anak bereikt.
Ik heb me deze Exodus, deze uit-
tocl.i, door verscheidene Denen die
er ooggetuige van waren, laten ver
tellen en iedere Deen heeft me ge
zegd dat het hard was om aan te
zien en bitter en triest. De oudsten
van de stam huilden. De jagers wa
ren stil en spraken niet. Alleen
wat jongeren schepten genoegen in
het avontuur.
Op die dag bleek dat de héle
stam Noordwaarts wilde. Er was er
niet één die Zuidwaarts wilde. Hoe
wel toch Zuidwaarts een aanzien
lijk gemakkelijker leven wachtte. Ze
gingen allen, Jess, Odak, zn oude
vrouw Kujapik, Peary's zoon.......
allen. Ze lieten de oude neder
zetting achter zich en de dingen die
niet veel waarde meer hadden. Som
migen keken herhaaldelijk om, op
weg naar de IJskap. Ze zagen achter
zich de Thule-berg, een soort wach
ter tussen het hoogste Noorden en
het opdringende Zuiden. Toen reden
de honden verder, de witte onein
digheid in, op weg naar het nieuwe
land. En opnieuw had de grote blan
ke stam een gekleurde stam ver
jaagd. ook al kan men dit natuur
lijk op allerlei manieren camoufle
ren en goedpraten.
Ook die dag gierden de straal
jagers van Thule Air Base door de
blauwe hemel boven de Thule-berg.
Hoeveel piloten zullen zich gereali
seerd hebben wat er onder hen
plaats vond?
7E KWAMEN aan in K'Anak en
begonnen hun hutten te bouwen.
Anderen gingen naar plaatsen in de
buurt. Er kwamen later wat Denen
om hen te helpen bij de opbouw
van de nederzetting. Volgend jaar
wordt de winkel overgebracht, de
kerk en enkele andere gebouwen.
Dan zal er van oud-Thule niets meer
over zijn. Het zal een deel gewor
den zijn van Thule Air Base, vrees
ik. Neeik weet dat wel zeker,
na wat ik hier zelf gezien en zelf
gehoord heb.
Ik heb urenlang rondgelopen in.
het verlaten Eskimo-Thule. ik deed
het met de gierende, jankende, loei
ende Thunderjets boven me, en het
grommen der zware transportvlieg
tuigen verderop. Ik hoorde de sirenes
op de Basis. Ik zag het afval van de
dump. Ik hoorde van de contacten,
die er waren tussen Amerikanen
en Eskimo's, ook al waren die con
tacten dan officieel verboden (offi
cieel: een Amerikaan van de basis,
die contact met een Eskimo opnam,
werd gestraft met 500 dollar Doete,
plus terugzending naar de USA op
eigen kosten). Maar er was contact,
en het gevaar werd groot dat een
deel der stam souvenir-verkopers
zou worden.
De stam moest weg. En ik durf
hier neer te schrijven, dat Knud
Rasmussen deze stam al eerder had
laten optrekken naar het Noorden.
Omdat hij dit volk niet beschouwde
als een bezienswaardigheid, een cu
riosum, maar omdat hij het lief had,
met heel z'n wild, enthousiast en
eerlyk hart.
EN NU DAN, nog eens, dat artikel
van dat persbureau, waarin ge
zegd wordt: „ze zijn er blij om".
Ziede manier waarop men een
bepaalde zaak op een bepaalde ma
nier naar voren kan brengen. Na
tuurlijk waren ze blijomdat
ze vrij willen leven en vrij willen
blijven. En omdat ze niet' kónden
leven in een sfeer van motorgeronk,
door olie vervuild water en een
dump. Daarom waren ze verheugd
heen te kunnen gaan.
Maar ik vraag iedere lezer per
soonlijk: hoe verheugd was ge ten
tijde van de Duitse bezetting, toen
ge moest evacueren? Misschien was
ge blij, dat ge uit een gevaarlijk ge
bied gingMaar ge was ziels
bedroefd uw eigen grond te moeten
Krijsgeven. En ge treurde, omdat uw
uis achterbleef. Ziezó ver
heugd waren deze Eskimo's, toen
hün evacuatie plaats vond.
Wat ik hiermee zeggen wil? Al
leen dit: dat het in militair opzicht
noodzakelijk was dat dit oude Thule
verdween. Dat men het van Ameri
kaanse zijde niet op prijs stelt een
nederzetting van Eskimo's en Denen
zó vlak naast de deur te hebben.
En dat men, waarschijnlijk, geen
jaar zal wachten om de aarde van
oud Eskimo Thule te annexeren, ten
einde de reusachtige omvang van
Thule Air Base "Ag reusachtiger te
maken.
Hier spreekt een zuiver militair
Amerikaans belang. Toestemming
gaven de Denen zoals ze toestem
ming gaven voor de gehele Operation
Blue Jay. Dat is een zaak tussen
Amerikanen en Denen. Men moet
alleen niet trachten, via een Ameri
kaans persbureau, de zaken zo voor
te stellen dat men de laatste stam
Pool-Eskimo's bijzonder van dienst
was en „hen blij maakte". Dit is,
ik kan het werkelijk niet anders
zien, onware, onwaarachtige voor
lichting.
(Advertentie Ing. Med.)
Het is na moeizame arbeid van
de wedstrijdleider, de lieer C.
Muijen, eindelijk gelukt het
schaakcompetitierad °P 19 Ucl°
ber te laten draaien. Nadat de ver
gadering van gedelegeerden haar
sanctie aan het concept had ver
leend, is het schema gereed ge-
komen. Hoewel nadien is gebleken,
dat er nog enkele kleine wijzigin
gen moesten worden aangebracht,
kunnen wij met voldoening vast-
stellen dat, gezien de grote moei
lijkheden ten aanzien van het
samen reizen, er toch een goed
sluitend geheel kon worden ver
kregen.
Fr riin alsnog ingedeeld Westzaan 2
vJIIhÜ Deze beide tientallen
e"neSen in 4 C worden ondergebracht,
waardoor deze afdeling uit 8 tientallen
waaraoor u njet gewenst was.
n?arn^s Laske? 2 verhuisd naar 4 D
er! wwrd SSCH van 4 D naar 4 E ov„.
ÏÏSTÏoÓ Sker. m Moord-Holland
hun kansen op de vier en zestig velden
zullen gaan beproeven. Het zal voor
enkele clubs een zeer zware strijd
worden. In de Overg ng" lasse is het
de KSC Pat Mat, die alle zeilen zal
ra* eten bijzetten om zich te kunnen
handhaven. Ook over het lot van MSC
(Den Helder) verkeren wij in het on
zekere.
In de le klasse A zal Weenink een
goede gooi naar het kampioenschap
doen, waarbij Zaandam 2 niet mag
worden vergeten. Over de kanshebbers
'n 1 B is weinig te voorspellen of het
zou het uit de Overgangsklasse gede
gradeerde Aalsmeer moeten zijn dat in
deze omgeving een rol van betekenis
gaat vervullen.
VW 2, dat verleden jaar degradeer
de r.aar 2 A, zal een grote dosis ener
gie moeten opbrengen om zijr. eerste
klasserschap te heroveren, hetgeen
door VAS 4 wel eens kon worden be
let, terwijl Saende en De Pion (W) in
2 A tot de rivalen moeten worden ge
rekend.
Wat gaat Kijk Uit (IJmuiden) in 2 C
doen? Een zo grote vereniging met
Prima materiaal krijgt nu de gelegen
heid te bewijzen dat zij het vorige sei
zoen onfortuinlijk uit de bus kwam.
Over de clubs uit de andere afdelin
gen zullen wij ons -ar commentaar
r loeten onthouden, daar de krachten
in deze afdelingen r iderling te weinig
verschillen om nu reeds oonclusies te
trekken. Doch dat er voor de elfhon
derd schakers in Noord-Holland een
spannende periode aanbreekt is zeer
zeker.
Tot nu toe hebben tien landen in
geschreven voor het F.I.F.A. jeugdtor
nooi, dat volgens de plannen van de
Duitse Voetbal Bond van 9 tot 19
April 1954 te Duisburg wordt gehou
den. Van de winnaar van het vorige
jeugdtornooi, Hongarije heeft men nog
geen bericht ontvangen, maar de in
schrijvingen sluiten pas op 20 Octo
ber. Behalve Duitsland schreven reeds
in Nederland, Zuidslavië, Frankrijk,
België, Argentinië, Oostenrijk, Schot
land, Luxemburg en Saarland. Men
verwacht nog de deelneming van en
kele andere landen in de hoop, dat
men vier groepen van 4 landen zal
kunnen maken
Het voorlopig Nederlands hockey-
elftal, dat Zaterdag 17 October te Arn
hem als oefenwedstrijd voor de ont
moeting Zwitserland—Nederland (25
October te Zürich) tegen Venlo speelt,
is als volgt samengesteld: Mulder (Am
sterdam) Derckx (Venlo) en Drijver
(Togo); Wagener (Hilversum), Logere
(Laren) aanvoerder en Ancion (Kam
pong); Hillenius (Togo), Bouwman
(BMHC), Kruize (HHIJC), Van Beau-
mont (Togo) en W. van Heel (HHIJC).
In de tweede helft zal Fouwman, die
nog altijd last heeft van een verwon
ding aan de hiel, worden vervangen
door Boerstra (HHIJC).
De dochter van dr Euwe was gisteren
de 30.000ste bezoeker van de expositie
„Dik hout en planken" te Amsterdam.
Zij ontving een.... schaakbord van drie
houtsoorten.
American cigarettes
Onvergetelijk - Onveranderd 65 Ct.
(Advertentie Ing. Med.)
(Van een speciale verslaggever
O? DE DAG van de afgebroken partijen is, nog onverwacht snel, de
eigenlijke beslissing in het candidatentornooi gevallen. Slechts door
een wonder kan de overwinning nu nog aan Smyslov ontgaan. Er zijn
twee belangrijke partijen tot een einde gekomen en in beide was de
Amerikaan Reshevsky betrokken. Eigenlijk had men algemeen ver
wacht, dat Geiler zijn partij zonder verdere strijd op zou geven, want
hij was twee pionnen zonder de minste compensatie achtergeraakt.
Hij verscheen echter toch, en nu bleek spoedig dat Reshevsky dodelijk
vermoeid was.
JN EEN NORMAAL geval had hij de
partij in een 10-tal zetten in zijn voor
deel beslist, maar de vele zware partij
en hebben de Amerikaan volkomen uit
geput. Op een gegeven ogenblik nam
hij zijn toren op, bedacht zich en zette
de toren weer op hetzelfde veld neer.
Na 10 minuten speelde hij toch de zet,
die hij oorspronkelijk van plan was te
doen. Het bleek een ernstige fout te
zijn, die Gelier in staat stelde om remi
se te maken.
Vervolgens werd de partij Smyslov
Reshevsky hervat. Laatstgenoemde had
vlak voor het afbreken een tweetal pi
onnen geofferd en besloot op de 44e zet
tot een doldriest 3e pionoffer. Hij ge
bruikte voor deze zet bijna al zijn be
denktijd en werd door de Rus in blik-
semtempo in een matnet gedreven. Op
de 56e zet stond Reshevsky op om zijn
tegenstander als eerste met de over
winning, die zo goed als zeker tevens de
overwinning van het tornooi* betekent,
te feliciteren.
Al de overige partijen waren weinig
belangrijk. Alleen in de partij Taima-
novStahlberg werd nog lang gestre
den, maar de vooruitzichten van de
Zweed waren hopeloos. Wellicht heeft
hij alleen zolang doorgespeeld, om te
vermijden dat er nog een aanvang ge
maakt moest worden met zijn afgebro
ken partij tegen Najdorf. Deze partij en
die tussen Boleslavsky en Taimanov,
zullen morgen worden voortgezet.
De partij Smyslov (wit)—Reshevsky
(zwart) was afgebroken in de volgende
steling:
Wit: Kgl, Dh4, Tdl, Td2, Lg2 en pion
nen op a2, b3, d5, f3, f5 en h2.
Zwart: Kg8, De5, Td6, Te8, Pc5 en pi
onnen op a5, b6 en g7.
Er volgde nog:
41. Td2d4 De5—e3t
42. Kgl—hl Te8e5
43. Dh4xf4 De5xf4
44. Td4xf4 Te5—e2?
De normale voortzetting 44
Texd5 45. Txd5, Txd5, 46. h4, Td2 bood
slechts remisekansen. De tekstzet leidt
echter regelrecht tot verlies.
45. Tf4g4
46. Tg4g6
47. Tg6e6
48. f3—f4
49. Tdl—el
50. d5xe6
51. e6e7t
52. Lg2d5f
53. Ld5c6t
Kg8—f8
Pc5b7
Te2xa2
Ta2b2
Td6xe6
Pb7—d6
Kf8—f7
Kf7e8
Ke8—f7
54. e7—e8 (dame)t Pd6xe8
55. Lc6xe8t Kf7—f6
56. Le8g6
Nu is geen parade meer mogelijk te
gen de dreiging 57. Te6 mat. Zwart gaf
het op.
De uitslagen van de afgebroken par
tij luiden: 24e ronde: Petrosian—Szabo
10, TaimanovStahlberg 10, Re-
hevsky—Geiler ronde: Smys
levReshevsky 10, KotovGligoric
%-%.
De Engelse pers is over het alge
meen zeer tevreden over de samenstel
ling van de ploeg die Woensdag 21 Oc
tober in het Stadion van Wembley te
gen het FIFA-team uitkomt. Eric
Butler spreekt in de „Daily Worker"
van een aangename verrassing, speci
aal wat de keuze van Matthews en
Mortensen aangaat, en Scottie Hall van
de „Daüy Sketch" meent dat Engeland
voldaan zal zijn over de opneming van
Matthews, want het voorbijgaan van
deze speler is al veel te lang een „na
tionale schande" geweest. De vleugel
Matthews—Mortensen heeft tal van
mogelijkheden, het is een vleugel die
herinneringen wekt aan voetbal zoals
het gespeeld moet worden. Hall acht
de ploeg goed en homogeen, een ploeg
die „de rest van de wereld zal ver
slaan".
De stand luidt thans: 1. Smyslov 15%
pnt uit (23); 2. Reshevsky 14 pnt
(24) ;3. Bronstein 13% pnt (24); 4. Keres
13 pnt (23); 5. Kotov 12% pnt (23); 6.
Petrosian 12 (23); 7. Najdorf 11% pnt
plus een afgebroken partij (23); 8. Gli
goric 11% pnt (23); 9. Taimanov 11 pnt
plus een afgebr. partij (23); 10. Aver-
bach 11 pnt (23); 11. Boleslavsky 10%
pnt plus een afgebr. partij (23); 12.
Geiler 10% pnt (23); 13. Euwe 10% pnt
(24); 14. Szabo 10 pnt (24); 15. Stahl
berg 6 pnt plus een afgebr. partij (24).
De communistische pogingen om de
onwillige Noordelijke gevangenen te
bewegen tot terugkeer naar hun vader
land worden door deze allerminst ge
waardeerd. De Chinese gevangenen
moesten gisteren zelfs door de Indische
soldaten naar de onderkomens der
Noordelijke delegaties worden gedre
ven, teneinde de nodige voorlichting te
ondergaan. Generaal Thimayya, de be-
velhehh«r der troepen, heeft verklaard,
dat uj gevolgde werkwijze, waarbij de
gevangenen ieder afzonderlijk een uit
eenzetting krijgen, de instemming heeft
van alle partijen. De Verenigde Naties
hebben dit voor hun deel zeer nadruk
kelijk tegengesproken.
Hoe weinig de Chinese gevangenen op
deze uiteenzetting gesteld zijn, bleek
ook uit de incidenten, die zich een en
andermaal voordeden. Eén der gevan
genen poogde de delegatie met 'n stoel
te lijf te gaan, anderen kwamen zin
gend het vertrek binnen en dwongen de
functionarissen aldus tot wachten.
Van de vijfhonderd, die op de eerste
dag werden afgewerkt, besloten slechts
zeven naar hun land terug te keren.
De anderen zullen op 22 Januari van
het volgend jaar worden vrijgelaten,
ook al is er dan nog geen politieke con
ferentie gehouden.
DE NOBELPRIJS voor literatuur
voor het jaar 1953 is, naar thans offi
cieel wordt medegedeeld, toegekend
aan de Britse prmir Sir Winston Chur
chill, op grond van zijn meesterlijke
historische verteltrant en zijn talentvol
le welsprekendheid, waarmee hij zich
een verdediger van hoge menselijke
waarden heeft getoond. Het nieuws is
de Britse premier gisteren door de
Zweedse gezant te Londen, Gunnar
Hagglof, medegedeeld.
Churchill heeft dertig boeken op zijn
naam staan. Hij schreef romans, reis
verhalen, een zeer belangrijke levens
beschrijving van zijn vader, boeken
over de Boerenoorlog, de Eerste en de
Tweede Wereldoorlog en een autobio
grafie.
Nederland, Egypte en Peru zijn
benoemd tot leden van een commissie
van goede diensten, die Donderdag
eenstemmig is ingesteld door de spe
ciale politieke commissie van de Alg.
Vergadering der Ver. Naties. Deze
commissie moet zoeken naar een mo
gelijkheid om uif de impasse te ko
men, waarin de kwestie van toela
ting van nieuwe leden tot de volkeren
organisatie geraakt is.
—Naar te Wenen verluidt, bevindt zich
de Britse diplomaat Donald Maclean
met zijn gezin in Boedapest, waar hy als
gevolmachtigd Russisch gezant op het
Hongaarse ministerie van Buitenland
se Zaken zou werken.