In drie jaar werden reeds
vorderingen gemaakt
grote
Unieke iiistorische
het Westerlander
vondst op
kerkhof
Kreeg Convair
motorstoring
Veiligheidsraad opent debat
over kwestie Triëst
Ontsnapping uit Breda voor
de rechtbank
Sovjet-Unie nog niet in staat
tot üüïivciI op West-Europa
Stenen kisten met skeletten uit
begin van elfde eeuw
Mens en dier II
Zonodig garantie
voor Rusland
JAN MENS HOUDT
BOEK TEN DOOP
Vrijdag 16 October 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
78e Jaargang No. 1268
Generaal Gruenther over de NA VO
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, VVleringen en Anna Paulowna
Westelijk antwoord:
Ambonees doodde zijn
jonge vrouw
Wat er gebouwd wordt
Aankomst „Dr ir Damme"
De Prins naar Abessinië
Middeleeuwse graven op Wieringeti geopend
WEERBERICHT
Agent: Wat doet U hier?"
Half jaar geëist wegens
hulp bij ontvluchting
Heeft Hessen rechten op
Suriname
Directie:
J. BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
1 AKIEVliN'
Advertenties 16 cl p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjesint 15 woor
den f 1.— elk woord meer
5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal t 6.05, per
maand i 2.02 bij vooruit
betaling plus incassokosten
Weekabonnementen 1 0.49
•MON eerste bezoek aan Nederland is geweest in Jaflruari 1951, toen
ik generaal Eisenliower vergezelde en liet hoofdkwartier van de
NAVO nog in oprichting was. Toen stond de defensie van West-Europa
nog oji zeei laag peil. Nu - drie jaar. later - kan ik zeggen,-dat er zeer
grote vorderingen zijn gemaakt. De zee-, land- en luchtstrijdkrachten
van de NAVO-landen zijn thans drie keer zo sterk als zij in 1951
waren*", aldus de opperbevelhebber van de NAVO-strijdkraeh'ten, gene
raal Gruenther tijdens een gisteren gehouden persconferentie op het
ministerie tan Oorlog. De generaal, die na een tweedaags bezoek aan
Nedeiland inmiddels naar Luxemburg vertrokken is. verklaarde ten
aanzien van de Nederlandse strijdkrachten, dat zij aan doeltreffendheid
hebben gewonnen. Hij was vol lof over de geest en de wijze van in
structie op de artilleriesehool in Breda, waar hij afgelopen Woensdag
een bezoek bracht. Over de ans van slagen van een SovjeGRussische
aanval zeide liij: „Naar mijn mening zijn de strijdkrachten van de
So\jel-l nie. die zich in het door haar bezette gedeelte van Europa
bevinden, niet voldoende sterk om met succes een aanval op West-
Luropa te doen. De Sovjet-l'nie zou hiertoe versterkingen uit hef land
zelf moeten aanvoeren. Indien de Sovjet-Unie daartoe zou overgaan,
zullen wij worden gewaarschuwd en tijd vinden de nodige voor
bereidingen te treffen.
Het opgeluk met dc Belgische Con
vair.' die Woensdagmiddag bij Frank
fort neerstortte, is vermoedelijk een
gevolg van motorstoring geweest, al
dus de Duitse luchtvaartdeskundige
Reichel, die als voorzitter van de
Duitse commissie van onderzoek gis-
•teren acht getuigen hoorde. De sto-
•ring trad op. toen de machine reeds
\.los'' was. De piloot kon nog net over
•een hoogspanningskabel springen,
daarna stortte het toestel neer.
Van de vier en veertig lijken .waren
er gisteren reeds twee en twintig ge
ïdentificeerd. De slachtoffers zullen
op het kerkhof van Frankfort waleden
hegraVcn, tenzij de nabestaanden aan
teraardebestelling in eigen land de
voorkeur geven.
De Westelijke mogendheden zuilen
haar antwoord op de jongste Russische
nota inzake Duitsland te verstaan ge
ven, dat de veiligheid van dc Sovjet-
l'nie kan worden versterkt door een
Westelijke garantie van haar grenzen
legen Duitse agressie.
QENERAAL GRUENTHER voegde hier.
onmiddellijk aan toe. dat ondanks de
vooruitgang de Westeuropese defensie
nog niet in staat is een aanval door de
Russen met alle haar ter beschikking
staande strijdkrachten af te slaan. Hij
zeide, dat de defensieve strijdmacht van
dc NAVO-landen nog op twee belang
rijke punten tekort schiet- in de
eerste plaats is de luchtmacht, die in
de moderne oorlog een beslissende taak
heeft te vervullen, nog niet op de ver
eiste sterkte en in de tweede plaats zijn
er nog geen voldoende reserves wat de
landmacht betreft. In dit verband wees
de generaal op het feit, dat in geval
van een aanval, de troepen in actieve
dienst gebruikt worden als schild, waar
achter de reserves worden gemobili
seerd. Deze rosgryes nu. zijn onvoldoen
de.
Generaal Gruenther was voort* van
mening, dat de'opmerking van Eisen-'
hower, als zouden de eerste drie jaren
van de NAVO de moeilijkste zijn, op
een vergissing berustte. De drie moei
lijke jaren beginnen nu pas. In de
eerste plaats zal de bevolking de eco
nomische druk mees en meer gaan voe
len. Bovendien is daar liet „vredes-of-
fenSief" van de Sovjet-linie. De nood
zakelijkheid van een defensieve strijd
macht wordt daardoor niet meer zo
sterk gevoeld. Maar onze inlichtingen
wijzen uit, dat het potentieel van de
Sovjet-Unie toeneemt en dat er geen
belangrijke wijziging is in haar bedoe
lingen.
..Het is buitengewoon belangrijk, dat
wij niet verslappen in onze bedoelingen,
niet alleen om agpressie te voorkomen,
maar ook om onze politieke leiders een
goede onderhandelingspositie te geven.
Op VERZOEK van de Russische gedelegeerde W'ysjinsky heeft de Veiligheids
raad zich gisteren beziggehouden niet de vraag, of cr al dan niet moet wor
den gesproken over dc kwestie Tri-st Wysjinsky had namelijk gesteld, dat de
overdracht van de stad Sn de nabije omgeving aan Italië een bedreiging van de
internationale vrede en® de veiligheid moest worden genoemd. Daarentegen
noemde de Amerikaanse afgevaardigde Cabot Lodgc het Russische verzoek een
propaganda-manoeuvre, die bedoeld was om zoveel mogelijk onrust te scheppen.
Hij meende, dat Rusland onmogelijk in ernst de wens kon koesteren, dat een
Zwitserse officier tot gouverneur van Triëst zou worden benoemd. Tegen op
neming van dit punt op dc agenda z,ou hy zich dan ook verzetten.
]N TRIEST zelf heerst nog steeds een
zekere spanning, welke zich ontlaadt
in tegen de Joegóslaviërs gerichte inci
denten. Zo zijn thans de kantoren der
Zuidslavische handelsdelegatie bestormd
®n geplunderd. De raad van de stad
neeft Italië zijn erkentelijkheid be
tuigd voor de hardnekkige verdediging
fan Italië's rechten op het gehele ge-
De 26-jarige T. heeft gisteren tegen
over de politie bekend, dat hij zijn 21-
•lange Ambonese vrouw, moeder van
twee kindereij. heeft'vermoord. De man
lK gearresteerd. Zij woonden in het
woonoord Haalderen bij Nijmegen. Het
tuk van de vrouw was eerder onder de
stuw bij Grave aangetroffen. Het echt
paar had Maandagavond te Nijmegen
ff kermis bezocht. De man heeft be
kend zijn vrouw van een brug in hel
water te hebben geduwd. Hij had de
'aatste tijd omgang met een fabrieks-
nieisje in Nijmegen.
DE CONFERENTIE VAN EUROPESE
MINISTERS BEGINT 26 NOVEMBER
Naar van officiële zijde wordt ver
nomen zal de conferentie van ministers
fan Buitenlandse Zaken van de landen
der Europese politieke gemeenschap in
pen Haag beginnen op 26 .November,
'•oals bekend was deze conferentie
oorspronkelijk vastgesteld op 20 October.
bied van Triëst. Aangedrongen wordt
op net houden van een volksstemming
in de Vrije Staat.
De geallieerde militairen bereiden
thans in snel tempo hun vertrek voor.
Reeds zijn verscheidene duizenden
tonnen goederen door de Britten ver
zonden: verder zijn verkopingen „an
overtollig legermateriaal aangekondigd*.
De bevolking vreest, dat het- vertrek
zal leiden tot toeneming van de toch
ai grote werkloosheid,
Joegoslavië streeft er naar. zo spoe
dig mogelijk een conferentie van de
vier bij de kwestie betrokken mogend
heden tot stand te brengen, ondanks
het feit. dat Italië deze al min of meer
heefl afgewezen.
ueaurenae het eerste Halfjaar van
11)53 zijn 23 045 woningen opgeleverd
wo. IW4 duvlexwoningen, zodat 23.1)4!)
gezinnen in nieuwe woningen Iconden
worden gehuisvest. Het aantal in aan
douw zijnde woningen op l Juli W53
bedroeg 04 014. Aan het. eind van het
eerste halfjaar 1053 waren 510 com
plete scholen in aanbouw. Het aantal
complete kerken, dat op 1 Juli jl. onder
handen was bedroeg 122. Opgeleverd
werden in het eerste halfjaar 1053 35
complete kerken.
Een commisie van de Verenigde Na
ties zal een conferentie van alle Zuid-
Afrikaanse bevolkingsgroepen ter op
lossing van de apartheidskwestie- voor-
1 stellen.
Het bezetten door de Sovjet-Unie van
half Europa heeft ons een les geleerd."
Aldus generaal Gruenther. Sprekend
over de kwestie Triëst zei hij: „Ik
ben er van overtuigd, dat Joegoslavië
en Italië de belangrijkheid van vrede
aan deze zijde van het IJzeren Gordijn
erkennen en alles zullen .doen om te
voorkomen, dat deze vrede in gevaar
gebracht zou worden.
Na een bezoek aan het kamp van de
afdeling mariniers te Doorh te nebben
gebracht, gebruikte de opperbevelheb
ber van de NAVO-strijdkrachten giste
ren de lunch bij Koningin Juliana en
Prins Bernhard. Gisteravond werd hem
door de Nederlandse regering een diner
aangebodenin KasteelOud-Wassenaar,
waar verscheidene, hoge militaire auto
riteiten waren aangezeten.
(Eigen bericht)
JAN MENS heeft zijn nieuwe roman
„Elisabpth" voltooid. Het hoek zal op
Woensdag 21 October in kleine kring
„ten doop" worden gehouden in huize
„Betje Wolf/" te Midden-Beetnster. en
wel in het werkkamertje van deze
grote schrijfster. Op 24 Oëtobcr zal
dra Anna H. Mulder in haar wekelijkse
„Passé partout" voor dc radio (VPRO)
een verslag geven van deze bijzondere
bijeenkomst.
Thans is definitief bekend, dat de
KLM-Liftmaster, winaar van de nan-
dicap-race naar Christchurch a.s.
Woensdagmiddag om 3 uur op Schip
hol zal terugkeren. Het toestel en de
bemanning zullen met enige feestelijk
heid worden ontvangen.
Generaal Gruenther is tijdens zijn
bezoek aan ons land door koningin
Juliana en prins Bernhard op het
lanagoed Raaphorst bij Wassenaar
ontvangen. Ook minister Staf was
hierbij tegenwoordig.
Prins Bernhard zal van 13 tot 18 No
vember een officieel bezoek brengen
aan keizer Haile Selassie van Abessi
nië.
(l'aii een onzer redacteuren
EEUWENLANG hebben in stenen kisten, veilig geborgen tegen tle
fundamenten van bet kerkje te Westerland. de stoffelijke resten van in
de Middeleeuwen gestorven icringers gerust. De, doodgravers wisten
bet wel, dat de zwarte aarde van bet oude kerkhof deze miniatuur
grafkelder uit lang-vervlögen tijden bevatte, en Piet I hijsen, de oude
koster, heeft misschien wel eens een blik geworpen onder de zware
roodstenen deksels, maar verder is de rust van deze doden nog nimmer
gestoord. Zelfs niet in de zeventiende eeuw, toen op de plaats van bet
oude tufstenen kerkje een nieuw bedehuis werd gebouwd. Tot op de
dag van gisteren bleven de graven ongemoeid. Maar toen brak bet
ogenblik aan. waarop het bleke licht van een door nevels gesluierd
zonnetje het brokkelig bruin van de skeletten betastte. De Rijks
dienst voor (Oudheidkundig Bodemonderzoek bad een kostbare vondst
de schedelstukken en andere restanten
later zijn bijgevoegd. De kisten zou
den dan als massagraf zijn gebruikt.
De toestand van dc- deksels maakt het
waarschijnlijk, dat de kisten direct on
der de oppervlakte zijn begraven, met
de deksels als grafzerken.
Behalve de twee gave kisten, die
beide nog door een deksel waren afge
sloten. is een lege kist zonder deks'1
gevonden, en aan pe andere kant van
het kerkje nog een los deksel. De lege
kist. die in beschadigde toestand werd
gevonden, moet al eens gelicht zijn ge
weest. Over de definitieve bestemming
van de vondst is nog geen beslissing
genomen. Het ligt wel voor de hand,
aat een gedeelte op Wieringen zal
blijven.
D. Minnes, president-kerk
voogd van de Nederlands-
hervormde gemeente, bij de
geopende schrijnen, die uit
de. grond zijn opgetakeld.
Twee merkwaardige dood
kisten. elk gehouwen uiteen
massief blok rode Elzasser
zandsteen. De binnenste
hoeklijsten vertonen ribbels.
Dat herinnert .aan dc hou-
tijd". zegt de heer G. D. van
oer Heide, de met onder
zoekingen in het Zuiderzee
gebied belaste archaeoloog
van de Rijksdienst voor
Oudheidkundige Bodemon
derzoek. „Die hoeklijsten
maken het waarschijnlijk,
rat. de kisten uit het negir.
van de elfde eeuw dateren" §1
De vondst heeft de bijzon- f|
dei belangstelling van dr H
Martin uit Zeist, die onder
zoekingen verricht voor dc
Fryske Akademie. Zo'n Su™™.
doodkist met een compleet WÊM
skelet ..in situ" 'in de w-
uronkeli.jke loestandi is
heel zeldzaam. Dit skelet
zal worden onderzocht door
de anthropoloog dr J. 'Hui
zinga te Utrecht. Deze hoopt
le kunnen vsistel'en. of de
eerste indruk juist is. na
melijk dat het complete
skelet afkomstig is van een
cude man of vrouw. Gelet
op het vele werk. dat aan
het maken van kisten en
deksels moet zijn besteed,
hebben de overledenen ver
moedelijk tot de adelstand
of de geestelijkheid behoord.
Eigenaardig is, dat ip de kist mi t
liet complete skelet nog een schedel en
enkele brokstukken van andere ge
raamten zijn aangetroffen. Ook in de
i—
QP GEZETTE tijden laat de Neder
landse Vereniging tot Bescherming
van Dieren een lange lijst met korte
berichten op ons bureau neerdalen. Die
opgaven vormen nimmer een opwek
kende lectuur. Want zij vermelden de
wreedheden, die mensen in een bepaal
de periode jegens het dier hebben be
gaan. Het karakter ervan loopt sterk
uiteen. Men deponeert pasgeboren le
vende katjes in een krant of in een pa
pieren zak in een vuilnisvat. Daarmee
is men dan voor zijn gevoel „van hel
last af". Een jonge koe loopt niet vlug
genoeg mee, wanneer ze moet worden
(txrweid .Dan draait de geleider zich
zelf op tot razernij en trapt het beest
met zijn klompen in het weke deel van
de buik of ranselt een stuk hout op de
rug in splinters. Met name op de vee
markten is voor de dierenbeschermers
vaak nog zeer veel te doen.
We zullen niet meer voorbeelden noe
men. Het gaat er niet om, hier een
gruwelverhaal te publiceren, maar om
de mentaliteit achter deze gevallen.
Soms is het gewoonweg onnadenkend
heid, die mensen tot wreedheid brer.gt.
Men vergeet, dat ongewone situaties,
die voor ons vaak al een zekere gees
telijke spanning inhouden, voor het
dier, die ze niet kan overzien, oorzaken
van grote angst kunnen zijn. Koeien
vinden blijkens haar gedragingen het
vervoer in een veeauto steeds weer een
onaangenaam en angstaanjagend avon
tuur.
Maar nog meer is het vaak eer» ge
brek aan eerbied voor he? leven. Die
ren zijn öf speeldingen óf een economisch
goed. In beide gevallen ontkent men
stilzwijgend hun recht op een eigen,
met hun beperkte mogelijkheden over
eenkomend leven, en stelt men de eis,
dat zij zich volkomen passief schikken
naar onze grillen en wensen.
Maar dan is het wezenlijk onverschil
lig, of men jonge katten in een vuilnis
vat stopt dan wel koeien aftuigt. In
beide gevallen reageert men op onge
wenste uitingen van dierlijk leven met
in feite ongemotiveerd geweld. Er komt
diezelfde machtsbegeerte om de hoek
kijken, die in de Duitse tijd in de con
centratiekampen zulk schrikwekkende
vormen aan kon nemen.
Eerbied voor het leven is geen kwes
tie van sentimentaliteit, maar van ge
loof. Wie metterdaad christen is, ver
grijpt zich aan geen medeschepselen
en die probeert in elk geval op zijn
wijze de droeve lijsten van Dierenbe
scherming zo kort mogelijk te houden.
Zolang deze nog moeten vorder, gepu
bliceerd. deugt er zeer veel niet, en
blijft de behoefte aan een Dierenwet,
waarvan we de wenselijkheid reeds
eerder bepleitten, bestaan.
Van W.
Verwachting tot hedenavond:
ZWAKKE WIND
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
in de ochtend hier en daar mist.
Later op de dag een kans op op
klaringen. Overwegend zwakke
wind tussen Noord en Oost. De
zelfde temperaturen als gisteren
of iets hogere.
Zaterdag: Zon op 7.06, onder 17.45
Maan op 15.06. onder 23.56
t'en der beide gave doodkisten, die op het
Westerlander kerkhof zijn opgegraven. De
skeletresten, die uit het begin van de elfde
eeuw dateren, zijn nog geheel compleet.
tweede kist, die een niet geheel com
pleet geraamte bevat, bevinden zich
restanten van andere skeletten. De heer
Van der Heide acht het mogelijk, dat
QNDEK grote belangstelling is gister
morgen voor dc rechtbank te Breda
de zaak behandeld tegen de vier ver
dachten, die geholpen zonden hebben
bij de ontsnapping van de zeven gede
tineerden uit de strafgevangenis te Bre
da. De verdachten zijn E. dc radio
handelaar te Amsterdam. M. A., verte
genwoordiger ie Amsterdam, F. C.,
monteur te Amsterdam en M. F., ban
ketbakker te Haarlemmermeer. Laatst
genoemde werd door de president het
eerst gehoord. Deze vertelde, dat hij
na een bezoek bij zijn broer, die in
Breda gevangen zat en gaarne wilde
ontsnappen via de lieer H„ secretaris
van de Stichting „Oud-politieke Delin
quenten" voor auto's had gezorgd, ten
einde dc ontvluchting mogelijk te ma
ken.
Eenmaal in Breda werd de eerste
auto aangehouden door agent C., die
informeerde wat de wagen op een der
gelijk uur voor de gevangenis uitvoer
de. Het wekte bij hem echter geen arg
waan want hij verwijderde zich zonder
om het geval te bekommeren.
De verdachten F. de J„ F. C. en M. F.,
die voor dit „karweitje" waren gechar
terd verklaarden vervolgens dat zij niet
precies wisten wat er gaande was. Wel
was hun gezegd, dat zij veroordeelde
gevangenen moesten ophalen, maar dit
leek hun zo absurd, dat zij er in eerste
instantie hartelijk om gelachen hebben.
Verdachte De J. geloofde zelfs, dat toen
de ontsnapten instapten een groep mili
tairen naar elders vervoerd moest wor
den. Zij waren nl. gekleed in battle-
dress. Nadat getuige J. de J„ een van
de zeven ontvluchten pertinent gewei
gerd had iets over de ontsnapping te
vertellen, hield de Oflicier van Justitie
mr A. Hoeben zijn requisitoir. Hij eiste
voor ieder der verdachten een half jaar
gevangenisstraf, waarbij hij opmerkte,
dat dit de maximum-straf is en dat deze
voor deze zaak veel te laag was.
Volgens het te frankfort verschij
nende blad Deutscher Kurier zou de
Duitse staat Hessen bij de Verenigde
Naties aanspraak kunnen maken op
Suriname. Een Duitse geschiedvorser
heeft namelijk ontdekt, dat de in 1635
te Spiers geboren Johannes Joachim
Becker in de tweede helft van de ze
ventiende eeuw met steun van de nog
al berooide graaf Frederik Casimir van
Hanau van de Hollands-Zuidamcn-
Icaanse Compagnie te Amsterdam de
kuststrook tussen Orinoco en Amazone
kocht met de bedoeling, er een Duitse
volksplanting te stichten. Het plan is
nooit uitgevoerd, maar de rechten op
dit gebied zijn blijven bestaan en na
dien overgegaan op de regering van
Hessen als rechtsopvolgster van het
oude graafschap Hanau. Dc Deutscher
Kurier meent dan ook, dat deze kwes
tie in een proefschrift dient, te worden
onderzocht.
DODELIJKE VAI. VAN TRAP
Gisternacht is de 80-jarige heer K. in
de Buitenbrouwersstraat te Amsterdam
van de trap in zijn woning gevallen
Buren vonden later zijn ontzielde li
chaam.
