Socialisten tegen motie Romme
Tito is bereid tot nieuwe
tijdelijke oplossing
Duizenden waren getuige van
grootse ontvangst
Afgezette ministers van Brits
Guyana op Schiphol
Strafschop redde Albion
De belastingmaatregelen voor
bedrijfsleven onvoldoende
Acht jaar
Huishuren nog lang
niet rendabel
Dag Hammerskjoeld
komt tussenbeide
Clark Gable filmt te
Monnikendam
Dodelijk ongeval te
Lutjewinkel
Zestig seconden voor het einde!
Donderdag 22 Oct. 1953
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaarga"B No- 1273
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Financiële experts spreken in de Tweede Kamer
WEERBERICHT
De toekomst van Triëst
Uitnodigingen zijn eindelijk verzonden
De „Ir Damme" is weer thuis
„Het volk staat
achter ons
Deel der bemanning
geridderd
Wie raadde de juiste
tijd?
Geen accoord te Caïro
Directie:
J, BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgirooummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjes")
tot 15 woorden1.
elk woord meer 5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 6.05
per maand 2.02
bij vooruitbetaling
plus incassokosten.
Weekabonnementen 0.49
Van onze parlementaire redacteur
j^lNDER DAN op de eerste dag
van het grote debat in de Twee
de Kamer over de Rijksbegroting
voor 1954 is Woensdagmiddag aan
dacht besteed aan de aanstaande
loonsverhoging van 5 Maar
toch wel zoveel, dat duidelijk ge-
worden is, dat de twee grootste
partijen in het Kabinet en in de
Kamer, de P.v.d.A. en de K.V.P.,
dit keer niet tezamen en in ver
eniging optrekken.
De socialistische financiële des
kundige, de heer Hofstra (l.et was
Woensdag geheel de middag van
de financiële experts) verklaarde
zich nl. tegen de motie-Romme,
waarin er bij de regering op wordt
aangedrongen om met handhaving
van een bepaalde loonvloer tot een
bedrijfstakgewijze vrijere loon
vorming over te gaan. De aan
trekkelijke kant aan deze motie
vond de heer Hofstra de gevraag
de redelijke vrijheid voor de loon
vorming in het kader van het al
gemeen belang. Maar hij achtte
haar niet voor verwezenlijking
vatbaar. Want wat moet er ge
beuren, zo vroeg hij, als de werk
gevers en de werknemers het on
eens zijn? Zal dan toch de rege
ring weer als beslissende instantie
moeten optreden? In de metaal-
Verwachting tot hedenavond:
RUSTIG WEER
Aanvankelijk plasftselijk mist.
Overigens nevelig en droog weer
en in de loop van de dag van het
Oosten uit afnemende bewolking.
Overwegend zwakke Oostelijke
wind. Dezelfde temperaturen als
gisteren of iets lagere.
Vrijdag: Zon op 7.18, onder 17.30
Maan op 17.24, onder 8.50
en bouwnijverheid zullen de lonen
omhoog schieten, ten nadele van
hen, wier lonen niet kunnen stij
gen. En tenslotte worden de tegen
stellingen tussen de stad en het
platteland vergroot.
£)E HEER Romme kan dus geen steun
van de P. v. d. A. verwachten. De
V.V.D. echter heeft hij mee, want mr
Van Leeuwen van deze partij moti
veerde zijn instemming door als zijn
wens te uiten, dat de lonen zich gelei
delijk zullen ontwikkelen.
Nauw met de loonsverhoging hangen
samen de huurverhoging en de voor
gestelde belasting-verlaging. Het spreekt
dan ook vanzelf, dat de financiële spe
cialisten zich hierover niet onbetuigd
hebben gelaten. De heren C. v. d. Heu
vel (A.R.) en Van der Wetering (C H.)
betreurden, dat men op het ogenblik
nog niet verder met de huurverhoging
kan gaan. Nodig zou dat wel zijn, aan
gezien nog lang geen rendabel huur
niveau is bereikt.
De belastingmaatregelen, die ten doel
hebben het bedrijfsleven te stimuleren,
o.a. door nieuwe investeringen moge
lijk te maken, ondervonden nog al wat
critiek, al kozen de heren Hofstra
(P.v.d..A.), C. v. d. Heuvel (A.R.) en
Van Leeuwen (V.V.D.) daarbij niet
dezelfde uitgangspunten.
(Zie verder elders in dit blad)
Met het oog op de ernstige menings
verschillen tussen de leden der neu
trale terugzendingscommissie in Korea
is de secretaris-generaal der Verenigde
Naties. Dag Hammarskjoeld, persoonlijk
tussenbeide gekomen om te trachten de
geschillen uit de weg te ruimen. Hij
voerde besprekingen met Krisjna Me-
non (India), Wysjinsky (Sovjet-Unie),
Osten Unden (Zweeds minister van
Buitenlandse Zaken), Sir Gladwyn
Jebb (Engeland) en James Wadsworth
(V.S.)
Volgens te New York ontvangen be
richten zou de commissie op het punt
staan uiteen te vallen. Dit zou tot ge
volg hebben, dat het lot van de krijgs
gevangenen, die tot dusverre geweigerd
hebben naar huis te gaan, en die thans
onder de hoede der commissie staan,
geheel onzeker zou worden. In de com
missie hebben vertegenwoordigers van
India, Zweden. Zwitserland, Polen en
Tsjecho-Slowakije zitting.
DE AMBASSADEUR van Zuid-Slavië te Washington, Popovic, heeft
gisteren verklaard, dat de Westerse Grote Drie na de besprekingen
te Londen uitnodigingen aan Italië en Zuid-Slavië hebben doen toe
komen voor het aanwijzen van vertegenwoordigers voor een vijfmogend-
hedenbespreking over het vraagstuk-Triëst Italië, zo zei hij, heeft
nog niet geantwoord. Hij zei er op Ie vertrouwen, dat "de ëÖnferëntie'
zal worden gehouden en dan voordat het Brits-Amerikaanse besluit om
zóne-A aan Italië over te dragen wordt uitgevoerd, daar de conferentie
anders „zinloos" zoq zijn. Overigens zal op die conferentie een voor
allen aanvaardbare oplossing moeten worden gevonden. Ieder opont
houd dienaangaande is niet slechts schadelijk, maar zelfs buitengewoon
gevaarlijk, aldus Popovic. De beste oplossing is het internationaliseren
van de stad Triëst en de rest van het vrije gebied toewijzen aan Zuid-
Slavië. Nu de toestand zo is, dat Italië daar niet mee instemt, is Zuid-
Slavië bereid een tijdelijke oplossing te aanvaarden, waarbij de stad
Triëst tot een afzonderlijk en autonoom gebied wordt gemaakt onder
souvereiniteit van Italië, terwijl de rest van het gebied als een afzonder
lijk en autonoom gebied onder de souvereiniteit van Zuid-Slavië zou
komen.
]^A de triomphale overwinning in de Christchurchrace is de K.L.M. Lift-
master „Dr ir M. H. Dammer" gisteren even vóór drie uur op Schiphol
teruggekeerd. Duizenden belangstellenden zagen de veelbesproken zilveren
vogel in de loodgrijze hemel boven het vliegveld verschijnen en even later
door de mistbanken heen een perfecte landing maken. Een donderend gejuich
steeg op uit de enthousiaste toeschouwers, toen de cabinedeur openzwaaide
en gezagvoerder Kooper en de rest van de bemanning te voorschijn kwamen.
Terwijl filmcamera's snorden en fotografen hun werk deden was de grote
„baas" de eerste, die zijn mensen de hand kwam schudden. Op de hem eigen
wijze had hij voor elk een persoonlijk woord. „Goedenmiddag, wel thuis.
Jullie zullen wel blü zijn, dat je er bent". Even later voegde ook minister Al-
gera zich bij dr Plesman om de bemanning een welkom toe te roepen. Daarna
weerklonk het Wilhelmus gespeeld door de harmonie van de K.L.M. over het
vliegveld en stelden Kooper en de zijnen, stram in houding, zich op voor hun
trouwe machine.
Even voor drie uur landde Woens
dagmiddag de K.L.M. Liftmaster
„Dr Ir. Damme" op Schiphol.
Staande voor het toestel werd de
bemanning gehuldigd.
ff
HEEFT uw Progressieve Partij con
necties met communistische partijen
in het buitenland? Geen enkele. Bent
n zelf communist of staat u er sympa
thiek tegenover? Ik sta sympathiek
tegenover iedereen, die sympathiek
tegen mij optreedt. Dit vraag en ant-
woordenspel speelde zich gisteren af
°P het vliegveld Schiphol tussen een
aantal journalisten en de afgezette
minister van Onderwijs
Dr Chaddi Jagan, bij zijn aankomst
op Schiphol.
van Brits Guyana, de 35-jarige dr Ja
gan en de 30-jarige heer Burnham.
Zij waren met een KLM-vliegtuig aan
gekomen en reisden korte tijd later
door naar Londen, waar zij werden
opgewacht door een vertegenwoordiger
van de Labourpartij met een uitnodi
ging voor een onderhoud met de Brit
se socialistenleider Attlee.
VLOT en snel reagerend stonden de
beide ex-ministers de journalisten op
Schiphol te woord. Dat de Britse re
gering haar maatregelen in Guyana
o.a. motiveert met het feit, dat de
partij van dr Jagan de rassenhaat aan
wakkert, werd door beide ex-minis
ters fel becritiseerd. De verdeeldheid
tussen onze diverse bevolkingsgroepen
wordt juist door de Britten in leven
gehouden. Wij komen op tegen het
ons aangedane onrecht. Wij zijn op
democratische wijze gekozen. Het volk
van Brits Guyana staat achter ons. Op
volkomen ondemocratische wijze heeft
de Britse regering ons afgezet. Als
uw missie in Londen niet slaagt, wal
gaat u dan doen? Dat is thans moei
lijk te zeggen. Wij zullen voor onze
rechten blijven vechten. Eventueel ook
met geweld? Een glimlach trok over
het gezicht van dr Jagan. Wij zijn
een kleine kolonie en omringd door
de macht van het Britse rijk. Hoe
kunnen wij geweld gebruiken? Zij ko
men met geweren en kanonnen en
men beschuldigd er ons van oorlog 'e
willen. Wij geloven niet aan terrorisme
als dat van de Mau-Mau, maar staan
wel achter hun streven.
Weer werd hem gevraagd over het
communisme. Of hij wel eens achter
het ijzeren gordijn was geweest. Ja,
in 1951 woonde ik het jeugdfestival
in Oost-Berlijn bij. Is uw streven er
op gericht uw land los te maken van
het Britse rijk? Niet speciaal. Wij wil
len een onderdeel blijven van het Brit
se Gemenebest, maar als een volko
men gelijkgerechtigd land. Sprekend
over de stakingen zei Jagan, dat deze
worden georganiseerd door de vakbon
den. Volledigheidshalve voegde de heer
Burnham er echter aan toe, dat twee
der afgezette ministers ook vakbond
leiders zijn....
Na de lunch te hebben gebruikt zet
ten beide heren hun reis naar Enge
land voort. Er waren op Schiphol
geen bijzondere maatregelen getroffen.
WESTERSE militaire waarnemers
in Belgrado, die gaarne zouden wil
len weten of maarschalk Tito ernstige
voorbereidingen treft om de zone A
van Triëst binnen te trekken indien
Italiaanse militairen dit doen, staan
verbijsterd over de zwijgzaamheid en
geheimhouding inzake de voorberei
dingen van de Zuidslavische troepen
in het gebied van Triëst.
Hoewel Zuidslavische regeringsfunc
tionarissen hebben bevestigd, dat in
Kroatië en Slovenië een aantal reser
visten is opgeroepen, weigeren zij te
zeggen hoe groot dit aantal is. Weste
lijke militaire waarnemers zijn van
mening, dat hun aantal ver beneden
de 100.000 ligt.
Het is bekend, dat in het Noord-
Westelijke gebied van Zuidslavië een
grote voorraad wapenen en uitrusting
aanwezig is. Men meent te weten, dat
het militaire opperbevel van Zagreb,
waaronder ook het gebied van Triëst
valt, ongeveer 10 divisies ter beschik
king heeft, voorzien van Amerikaanse
uitrusting, zoals tanks, zware artille
rie en vliegtuigen.
Het grootste deel van het leger be
vindt zich echter nog steeds aan de
grens bij het „ijzeren gordijn" en het
zou moeilijk zijn verplaatsing van deze
troepen geheim te houden.
VOOR KENYA GEEN MILITAIRE
OPLOSSING
De Britse opperbevelhebber in Ke-
nya, generaal Sir George Erskine,
heeft Woensdag verklaard, dat de on
rust in Kenya van zuiver politieke
aard is, die niet met behulp van mili
tairen kan worden opgelost.
JvJA de begroeting door de familieleden
was de minister van Verkeer en Wa
terstaat, mr J. Algera de eerste, die het
woofd riant! Hij deelde mede, dat Ko
ningin Juliana gezagvoerder H. A. A.
Kooper, eerste officier J. F. Griffith,
de eerste radiotelegrafist J. M. C.
Kiepe en de boordwerktuigkundige H.
van der Ham, benoemd heeft tot rid
der in de Orde van Oranje Nassau.
„Het Nederlandse volk is trots op zijn
luchtvaarders, gelijk wij zovele eeuwen
lang trots zijn geweest op onze zee
vaarders en dat nog zijn. Wij hebben
een bezonnen zin voor avontuur met
In de afgelopen nacht vonden te
Monnikendam opnamen plaats
voor de Metró-film „The Brave
and the True" met Clark Gable en
Lana Turner. Elders in dit blad
plaatsen wij van deze nachtelijke
filmopnamen, die in grootse stijl
werden uitgevoerd, ccn eigen re
portage.
Eergisteren vond te Lutjewinkel een
ongeval plaats met dodelijke afloop.
De aannemer D. Boekei uit Waarland,
die werkzaamheden uitvoerde aan de
Coöp. Zuivelfabriek West-Friesland, is
daarbij van een ladder gevallen Zijn
verwondingen waren van dusdanig
ernstige aard dat overbrenging naar
het Sint Elizabeth-ziekenhuis te Alk
maar noodzakelijk werd geacht. Kort
na aankomst aldaar is hij aan de ge
volgen van het ongeval bezweken.
Walther Reuther, voorzitter van de
CIO, een der twee grote vakverenigings
federaties in de V.S. heeft gisteren ern
stige critiek uitgeoefend op de belas-
tingpolitiek der Amerikaanse regering.
De rijken worden bevoordeeld ten koste
van de armen.
y\LS het Engelse nationale voetbalelftal ooit dicht by de eerste nederlaag op
Engelse bodem is geweest, dan was dit gisteren het geval in het uitver
kochte Wembley-Stadion, waar 100.000 toeschouwers intens genoten hebben
van de „wedstrijd van de eeuw" tussen Engeland en het FIFA-elftal. Zestig
seconden vóór het eindsignaal had het continentale team een 4-3 voorsprong.
Op dat moment werd Mortensen in het strafschopgebied door Tsjaikovsky
aangevallen. Mortensen viel, het fluitje van scheidsrechter Griffiths snerpte
en de vinger van de schoolmeester uit Wales wees naar de witte stip. Met
yzige kalmte voltrok Ramsey het vonnis en was Engeland in de laatste mi
nuut voor de eerste nederlaag op vaderlandse grond behoed. Deze strafschop,
over de toekenning waarvan de meningen verdeeld zyn, was de sensationele
slotapotheose van een grootse voetbalmatch.
(Voor een uitvoerig verslag zie men elders in dit blad).
daarnaast een degelijk verantwoorde
lijkheidsbesef. Die eigenschappen wa
ren aanwezig op deze tocht, die gewon
nen is dank zij een samenspel van de
K.L.M. in haar geheel en de beman
ning in het bijzonder. De Nederlandse
regering wenst de K.L.M. geluk met
het verkregen resultaat", aldus minister
Algera.
QAARNA werden de onderscheidingen
uitgereikt. Nadat namens de burge
meester van Amsterdam, wethouder
mr J. van 't Huil een vergelijking had
getrokken met de tocht van de Uiver
in 1934, betrad onder luid applaus de
president-directeur van de K.L.M., dr
A. Plesman, het spreekgestoelte. „Langs
de oude AmsterdamBatavia-route zijn
vele malen prestaties geleverd, die on
ze harten sneller hebben doen klop
pen", aldus dr. Plesman. „De vlucht
naar Christchurch stelt hetgeen er op
deze route is geschied niet in de scha
duw, maar heeft toch zijn eigen me
rites". Tenslotte wenste hij met nadruk
vast te stellen, dat de K.L.M. geen club
van racers is.
JvJAMENS de directie bood hij de he
ren een asbak met het model van
de Liftmaster en de dames een poeder
doos als herinnering aan. Voordat ge
zagvoerder Kooper Hare Majesteit had
bedankt voor de verleende onderschei
dingen en de bemanning voor de be
wezen diensten, verklaarde de man,
wiens naam het vliegtuig draagt, dr ir
M. H. Damme: „Gij hebt mijn naam,
op eervolle wijze over een deel der we
reld gevlogen". Hij hoopte, dat het de
bemanningsleden gegeven zou mogen
zijn het ideaal om in het luchtvaart-
verkeer vooraan te blijven staan, te
verwezenlijken. Aan het slot van deze
middag overhandigde gezagvoerder
Kooper aan dr Plesman de grote prijs
van de handicap-race.
£OALS bekend heeft de Neder
landse Stichting voor het ge
brekkige kind „Mytylstichting"
aan het juiste landingstijdstip van
de Liftmaster een prijsvraag ver
bonden. Als juiste moment zou de
notitie gelden, die gezagvoerder
Kooper in het logboek zou note
ren. Dit tijdstip is geweest: 14
uur 57 minuten en 11 seconden.
Vandaag zullen de prijswinnaars
bekend worden gemaakt. Een van
de oorkonden, die de Stichting als
herinnering aan de race verkocht
heeft, heeft de reis naar Nieuw-
Zeeland heen en terug gemaakt.
Gezagvoerder Kooper overhandig
de dit exemplaar na de officiële
ontvangst aan de heer P. Mensing.
De oorkonde was getekend door
de premier van Nieuw-Zeeland,
Sydney Holland, die er boven
dien nog de woorden or> had ge
schreven: „Mijn hartelijkste feli
citaties voor de schitterende pres
tatie". Op Schiphol was het giste
ren dr Plesman, die de tweede
handtekening op de oorkonde
plaatste.
Het is niet mogelijk gebleken op de
Woensdag gehouden bijeenkomst van
Britse en Egyptische onderhandelaars
te Cairo tot overeenstemming over de
basis aan het Suezkanaal te komen, al
dus heeft de Britse ambassade te Cairo
Woensdag medegedeeld. Er zal een
nieuwe bijeenkomst worden gehouden
als beide partijen de toestand hebben
bestudeerd.
VAN de 900 millioen kinderen bene
den de 15 jaar op onze wereld leven
er 500 milioen in gebrek. Er zijn gebie
den, waar van elke zes kinderen er
één het eind van het eerste levensjaar
niet haalt. In vele landen komt de
gemiddelde leeftijd der bewoners niet
boven de 27 jaar. In talrijke minder
ontwikkelde gebieden wordt de vaart
naar wat meer welvaart sterk belem
merd door wijd verbreide, ellendige
ziekten als malaria, diphterie, fram-
boezia en tbc. Misschien hoorde ge
wel eens van het Kindernoodfonds
der Verenigde Naties? Hoewel de fi
nanciële middelen bij lange na niet
toereikend zijn (ons land verhoogde
zijn bijdrage onlangs tot f 150.000 per
jaar) wordt de strijd tegen de nog
alom op de wereld heersende ellende
met grote toewijding en succes door
dit Kindernoodfonds (UNICEF) ge
voerd. Binnenkort zal het 100 millioen-
ste kind worden onderzocht. Millioe-
nen mensen ontvingen al bijstand bij
hun worsteling op de weg naar ge
zondheid en levensvreugde.
Vastgebrand in mijn herinnering is
de nacht toen urenlang bommen uit
het donker op onze stad neergierden.
In een open schuilloopgraaf drukten
we ons in de modder. De stad veran
derde in een loeiende vlammenzee,
dikke rookwolken verduisterden de
volle maan. Toen de morgen kwam
zijn we gevlucht. Stromen mensen ver
lieten in paniek de stad. Te voet, op
de fiets, ouden van dagen op handwa
gens geladen. Gepakt met dekens,
wat kleding en soms de onmogelijkste
zaken. Waar anderen vielen, hadden
wij het naakte leven gered. We waren
dankbaar ons ter ruste te kunnen leg
gen op de betonnen vloer van een kip
penhok, ergens buiten. Op dat mo
ment leek ons leven volkomen afge
sneden van het verleden, doch er
opende zich gelukkig weer een per
spectief.
Men moet dat hebben meegemaakt
om zich het leed te kunnen indenken
van de millioenen vluchtelingen, die
de wereld van heden nog telt. WU
hebben ze ontmoet. Mensen nog met
de panische angst voor het verschrik
kelijke in ogen en gebaar. Angst, die
zich heeft meester gemaakt van geest
en lichaam. Terwijl gy geamuseerd
kijkt naar een Don Camillo-film of a
bezorgd maakt over een vlek in uw
japon, staat daar voor anderen op vele
plaatsen in deze wereld alleen het
leed. De Vluchteling. De mens, mil-
lioenenvoudig, met een waartoe en
waarheen, dat onbeantwoord blijft.
De Vluchtelingenzorg van de Verenig
de Naties o.l.v. onze landgenoot Van
Heuven Goedhart trekt zich hun lot
aan. Vele tienduizenden is voedsel,
onderdak en dikwijls een nieuw vader
land bezorgd. Toch is de vrije wereld
voor deze mensen minder gastvry i'an
wij mochten verwachten. Meer steun
en belangstelling mag dit werk der
VN niet worden onthouden.
Zaterdag is het acht jaar geleden,
dat het Handvest der Verenigde Na
ties van kracht werd, een Handvest,
waarin een uit het leed van de oorlog
opgeweld groots idealisme werd vast
gelegd. Acht jaar werken de VN, al
werken die naties helaas niet altijd
werkelijk samen. De debatten in de
Algemene Vergadering en de Veilig
heidsraad zijn er voorbeelden van, al
is het zeer waardevol, dat er in deze
zo verdeelde wereld een beroeps- en
gesprekpodium bestaat. Ook al heeft
ons land niet altijd reden gehad om
de Verenigde Naties dankbaar te zyn..
Maar met het Kindernoodfonds, 'de
Vluchtelingenzorg, de Wereldgezond
heidsorganisatie, de samenwerking op
landbouwgebied en de technische hulp
aan minder ontwikkelde landen doen
de VN een groot stuk werk op het
gebied der wereldopbouw. Alleen daar
voor al mogen we de VN dankbaar
zijn, alleen daarom al moeten wij ons
in alle opzichten achter dit werk
scharen. yy. K.