Moeder van Napoleon was spil van gezin
dat wereldgeschiedenis maakte
Practische regenkleding behoeft nog
niet onelegan t te zijn
DB».
Rijkdom en roem konden Corsicaans dialect
en aangeboren zuinigheid niet wegwissen
LETIZIA is niet gelukkig in Mar
seille. Heimwee naar Corsica
kwelt haar des te meer, omdat zij
bijna geen Frans spreekt en daar
door geen contact heeft met andere
mensen. Zij spreekt haar weinige
Frans bovendien met een sterk ac
cent. Wel gaat zij met de kinderen
mee naar school om „questa diabo-
lica lingua", het Frans, „die duivelse
taal" te leren, maar het accent zal
zij nooit kwijtraken. Zuinig beheert
zij haar huishouden, doet zelf inko
pen op de markt en laat de dochters
in de keuken helpen. Na het succes
van Napoleon bij Toulon wordt haar
huis druk bezocht door officieren,
voor wie niet alleen de naam Bona
parte, maar ook de aanwezigheid der
jonge meisjes een trekpleister is.
'Ook de familie Clary, rijke zijdehan
delaars behoren geregeld tot de
gasten.
Handschoenen met een horloge-ruitje
IN 1769 WERD ZWAK ZOONTJE
MET GROOT HOOFD GEBOREN
Geen vertrouwen in
Joséphine
NA HET onderdrukken van een op
stand in Parijs wordt Napoleon
generaal der binnenlandse troepen
en kan nu Letizia goed ondersteu
nen. Zij laat zich nu niet verleiden
tot grote uitgaven, doch zet zoveel
mogelijk alles weg, wat zij maar
Goede bescherming en aardig
uiterlijk kunnen samengaan
Ingebouwderegen rok
en broekspijpen
Huid
uitslag
LETIZIA RAMOLINOeen vrouw die zichzelf bleef (1)
DINSDAG 27 OCTOBER 1953
fORSICAeen bergachtig eiland, oprijzend uit de Middellandse Zee20 Mei 1747. De klokken
Notre Dame van Ajaccio beieren vrolijk, als daarbinnen de edelman Jean Jerome Ramolino en An-
gela Maria di Pictra Santa elkaar voor het altaar eeuwige trouw belovenIn 1749 werd uit dit
huwelijk een meisje^ geboren, Letizia genaamd. Ze groeit op tot een echt natuurkind, dat uren
lang op blote voeten in de natuur rondzwerft en weinig onderwijs ontvangt. Zij kan wat Italiaans
lezen, maar ternauwernood schrijven. Als zij dertien jaar oud is wordt er uit het tweede huwelijk
van haar moeder een zoontje geboren, de latere kardinaal Joseph Fesch. Letizia's moederinstinct
ontwaakt: zij vindt het heerlijk voor hem te zorgen, maarzij wordt zelf reeds als bijna volwas
sen beschouwd en haar moeder denkt dan ook al serieus over een huwelijk voor haar dochter.
Letizia is het mooiste meisje van het eiland. Zij heeft een prachtig gebit en grote donkere ogen, die
reeds vele jongemannen het hoofd op hol hebben gebracht. Een student in de rechten trekt de stoute
schoenen aan en vraagt haar ten huwelijk. Het is de 18-jarige Carlo Buonaparte. Zij zijn vurig
verliefd. Op 2 Juni 1764 vindt het huwelijk plaats. Hoewel nog erg jong, ziet Letizia niet tegen
de huwelijksplichten op; zij is dol op Carlo en vindt het heerlijk met „mevrouw" te worden aan
gesproken.
rORSICA behoorde in die
v dagen aan Genua, zeer
tegen de zin der Corsica-
nen, die een onbedwing
bare vrijheidsdrang koes
terden. Hun leider werd
Paoli, die er in 1756 in
slaagde de Genuezen van
zijn eiland te verjagen en
als dictator er te regeren.
In 1764 verzoekt Genua
de Franse koning om hulp
om de orde op Corsica
te herstellen. Zo is de si
tuatie in het jaar, waarin
Letizia Signora Buona
parte wordt. Zij voelt zich
gelukkig, bestuurt de huis
houding reeds met vaar
dige hand, ondanks haar
onafhankelijke aard haar
man onderworpen, zoals
het een Corsicaanse vrouw
betaamt. De genegenheid
van Paoli en zijn eigen
zelfverzekerde manier van
optreden brengen Carlo
Buonaparte nogal naar vo
ren. Hij brengt veel tijd
buitenshuis door, wat zijn
vrouw in haar hart hele
maal niet prettig vindt,
evenmin als het feit, dat
hij meer geld uitgeeft dan
hun beurs hem veroor
looft. Maar zij bewondert
hem zó, dat zij het aan
vaardt en probeert de
huishouding nog zuiniger
te besturen. Carlo is geen
sterke persoonlijkheid: hij
is nogal ij del en opportu
nistisch van aard. Letizia
daarentegen is volkomen
onverschillig voor wat men
over haar zegt of denkt.
Als zij in 1768 voor het
eerst een levensvatbaar
kind ter wereld brengt,
Joseph geheten, wreekt
Genua zich op de Corsi
caanse opstandelingen
door zijn rechten op Cor
sica voor enige millioenen
aan Frankrijk te verko
pen. Het gaat hard tegen
hard. Paoli verklaart
Frankrijk openlijk de oor
logDe Corsicanen vech
ten als leeuwen, maar
worden toch in 1769 over
wonnen.
1769: een belangrijk
Jaar in de geschiedenis
van Frankrijk. Hoewel zij
over enkele maanden weer
een kind verwacht, heeft
Letizia het gevaar niet ge
schuwd. Dapper heeft zij
de mannen en de strijd
aangevuurd: „Overwinnen
of sterven". Na de onder
werping door de Fransen
vluchten de Buonapartes
de bergen in, tijdens wel
ke toent zij een woeste
bergstroom moeten over
steken. Gezeten op haar
paard met de kleine Jo
seph in de armen, gaat
Letizia het kolkende wa
ter inOp een ogen
blik dreigt het paard de
grond onder de voeten te
verliezen en meegesleurd
te worden door de stroom.
Angstig schreeuwen de
mannen Letizia raadgevin
gen toe. Zij verliest geen
ogenblik haar koelbloedig
heid en weet veilig te
paard de overkant te be
reiken.
Nu de Fransen de baas
zijn over Corsica, ontziet
Carlo zich niet met hen
aan te pappen, hetgeen
tot gevolg neeft, dat hij
naar zijn woning kan te
rugkeren.
Kort daarna op 15 Aui
i Aug.
in de
1769 woont Letizia
Notre Dame de dienst bij
ter ere van Maria Hemel
vaart. Plotseling voelt zij
zich onwel worden en
wordt haastig naar huis
gebracht, waar zij het le
ven schenkt aan een zwak
zoontje met een groot
hoofd. Hij krijgt de naam
Napoleon, bij afkorting:
Nabulio. Hij groeit op tot
een opvlicgerig kereltje,
dat graag soldaatje speelt,
maar dan altijd moet win
nen.
LETIZIA aanbidt haar kinderen,
maar weet hen ook te straffen,
als dat nodig is. Zij moet wel de
eindjes aan elkaar knopen, want
Carlo heeft belangrijke functies ge
kregen en nodigt daardoor vaak
gasten uit, terwijl de inkomsten ver
re van rooskleurig zijn door het
slordige beheer van Carlo over hun
bezittingen. De zich steeds uitbrei
dende kinderschare vergroot haar
zorgen nog meer. In 1775 wordt Lu-
cien geboren, in 1777 Elisa, Louis in
1778 en Caroline in 1782. Door rela
ties weet Carlo voor Joseph en Na
poleon studiebeurzen te verkrijgen.
Joseph moet geestelijke worden, Na
poleon .militair, op grond van zijn
aanleg. Moeder Letizia is weken
lang in de weer met de uitzet van
haar jongens, want zij moeten toch
goed voor de dag komen? Bij het
afscheid houdt zij zich goed, zij om
helst hen innig en ziet dan het
schip wegvaren. Haar „Nabulio" is
op weg naar zijn bestemming
Ook al zijn er hu twee kinderen het
huis uit, toch houdt Letizia een druk
leven, want in 1780 wordt Paoletta
geboren en in 1782 Caroline.
Gedurende een reis naar Frank
rijk in 1784 wordt Carlo Buona
parte gekweld door maagpijnen. Hij
wil zijn vrouw niet verontrusten,
aangezien zij op het punt staat haar
negende kind te krijgen. Zo gebeurt
het, dat Letizia in volkomen onwe
tendheid tevergeefs op de terug
komst van haar man wacht, die op 24
Februari 1785 ten huize van vrien
den overlijdt. Joseph vertrekt naar
Corsica om zijn moeder het vrese
lijke nieuws mede te delen.
Energiek als zij is zit Letizia niet
bij de pakken neer, maar werpt zich
op de haast wel onmogelijk zware
taak om zonder veel inkomsten al
die kinderen groot te brengen. Zij
leven bijna in gebrek.
TEN LICHTPUNTJE is het succes
van Napoleon, die de school vlot
doorlopen heeft en nu als tweede
luitenant wat gaat verdienen. Het
salaris is echter te gering, dan dat
hij zijn moeder kan ondersteunen.
Het stemt hem somber, maar hij
Joséphine de Beauharnais, de
eerste echtgenote van keizer
Napoleon.
doet wat hij kan: hij vraagt verlof,
om voor haar de verwaarloosde fi
nanciën op orde te kunnen gaan
brengen. Letizia, die niets aan haar
zoon Joseph, de oudste, heeft, be
wondert Napoleons doortastendheid
en de wijze waarop hij de andere
kinderen weet te leiden. Hij stelt
voor om Louis mee naar Frankrijk
te nemen en diens opleiding te be
kostigen. De agitatie der revolutie
in Frankrijk is intussen ook overge
waaid naar Corsica, waar Paoli weer
de leider is, thans niet meer door
de Bonapartes gesteund, want Na
poleon is daar de leider der pro-
Franse beweging geworden. Omdat
Paoli de volksheld is, hebben de
Buonapartes weinig aanhang.
Als Paoli beveelt alle Fransen en
Fransgezindcn van het eiland te ver
drijven, is het er voor de Buona
partes niet meer veilig. Zij besluiten
naar Frankrijk te vluchten.
Zonder have en goed arriveren zij
in Toulon, waar het ook al niet erg
rustig is. Zorgen tekenen zich af
op Letizia's edel gelaat bij de ge
dachte, hoe haar kinderen te voe
den en te kleden. De Franse rege
ring stelt dan gelukkig geld be
schikbaar voor de Corsicaanse vluch
telingen. Dit verlicht de zorgen, doch
neemt de angst voor de toekomst
niet weg.
Het huis van de Bonapartes op
het eiland Corsica.
Zij verhuizen naar Marseille, waar
zij terechtkomen in een nauw straat
je, waar het naar olie en bedorven
vis ruikt. Daar leven in drie kamers
met hun kloeke moeder, toekom
stige heersers over Europa.
Het getij keert zich echter: door
relaties krijgen zij een behoorlijk
huis, terwijl de financiën wat ver
beteren als twee zoons aan een be
trekking worden geholpen. Napoleon
wordt bovendien commandant der
artillerie bij het beleg van Toulon.
De adelaar spreidt zijn vleugels uit
om zijn hoge vlucht te beginnen
Het gaat Napoleon nog steeds
goed: hij huurt een kasteeltje bij
Antibes voor zijn moeder. Zij laat
Pauline Bonaparte, de lievelings
zuster van Napoleon, die trouwde
met generaal Leclerc.
zich echter door de voorspoed niet
van de wijs brengen: zelf wast zij
bijv. nog haar linnengoed in de
rivier in het park van het kasteel.
Grote verbazing tekent zich op
haar gelaat af, als Lucien plotse
ling aankondigt in het huwelijk te
zijn getreden met de dochter van
ziin kostbaas, Cathérine Boyer. Dat
een Corsicaan trouwt zonder toe
stemming van zijn ouders is zoiets
ongehoords! Het wekt ook het onge
noegen van Napoleon, die zichzelf
nu als het hoofd der familie be
schouwt. Deze „Affaire Lucien"
werpt twintig jaar lang een scha
duw op het familieleven der Bona
partes en is voor Letizia een voort
durende bron van verdriet Als moe
der heeft zij maar één wens: vrede
in het gezin. Beter gedraagt zich
in deze Joseph, die haar toestem
ming vraagt voor zijn huwelijk met
Julie Clary, een zeer goede partij.
Joseph wordt nu een rijk man, maar
vergeet zijn moeder niet.
„Ik ben de enige vrouw ter
wereld, die één keizer, drie
koningen en enkele prinsessen
afranselde
LETIZIA BONAPARTE,
geb. Ramolino.
uit de handen van haar verkwisten
de dochters kan houden. Zij is te
vreden met wat Napoleon voor haar
doet en bedelt niet, zoals haar kin
deren, om steeds meer.
Napoleon heeft op zekere dag ook
een verrassing voor haar in petto:
Hij is getrouwd met de weduwe
Josephine de Beauharnais. Ook hier
stelt de zoon de moeder voor een
fait accompli, maar is Napoleon al
niet in feite het hoofd der familie?
Letizia heeft het niets begrepen op
een schoondochter uit dat verre Pa
rijs. Haar haren zouden haar zeker
te berge gerezen zijn, als zU had
geweten, dat deze Joséphine een
allesbehalve onberispelijk leven leid
de
Drie dagen na het huwelijk is Na
poleon alweer voor een veldtocht
naar Italië vertrokken. Op een dag
dient zich een stoeruitziende ruiter
bij Madame Letizia aan. Hij heet
Joachim Murat. Sterk geïmponeerd
door zijn fiere gestalte horen de
meisjes Bonaparte, hoe hü met zijn
zware stem verhaalt van ae helden
daden van hun broer in Italië.
De roem van Napoleon is reeds zo
groot, dat de stad Marseille een
§roots feest organiseert ter ere van
e held en zijn moeder. Hoewel af
kerig van uiterlijk vertoon, neemt
Letizia ontroerd de hulde aan haar
zoon in ontvangst.
AP HET KASTEEL Mombello bij
Milaan houden Napoleon en Jo
sephine, die een uitstekende gast
vrouw is, hof en ontvangen daar
geleerden en staatslieden, dichters
en officieren. Ook wenst Napoleon
zijn moeder by zich met zijn zus
ters, teneinde op hun huwelijks
plannen invloed te kunnen uitoefe
nen. Letizia is met haar 48 jaren
nog steeds een schoonheid. Het eni
ge onvolmaakte aan haar is en blijft
haar uitspraak van het Frans. Zij
zwijgt zoveel mogelijk, wat haar
waardigheid nog verhoogt. Zij ziet
nu voor het eerst haar schoondoch
ter Joséphine, doch deze kan geen
genade vinden in haar kritische
ogen, vooral omdat Joséphine zich
maar al te graag, vooral als Napo
leon niet thuis is, het hof laat ma
ken door een zekere kapitein Char
les. Haar dochter Paoletta, Napo
leons lievelingszuster, zorgt voor de
vrolijkheid op Mombello. Aanbid
ders heeft zij bij de vleet. Generaal
Leclerc, een dapper èn gefortuneerd
vriend van Napoleon doet haar hart
je sneller kloppen, tot vreugde van
Letizia. Op 14 Juni 1797 worden zij
op Mombello in de echt verenigd.
Voor Letizia zijn de dagen waarop
zij haar kinderen gelukkig ziet, de
mooiste van haar leven. Ergernis
over het gedrag van Joséphine en
heimwee naar het nu bevrijde Cor
sica doen haar verlangen naar haar
oude huis in Ajaccio. Zij uit zich er
niet over, doch Napoleon voelt haar
aan en geeft in stilte bevel het door
de Engelse bezetting uitgewoonde
huis op te knappen. Bij hef afscheid
kijkt Letizia Napoleon innig aan.
Moet zij hem niet spreken over de
ontrouw van zijn vrouw? Dan ziet
zy, hoe haar zoon verliefd naar Jo
sephine kijkt en zwijgt
$LECHTS TWEE JAAR woont
Letizia in het met veel moeite
weer bewoonbaar gemaakte huis
in Ajaccio, in welke tijd Napo
leon in Egypte grote slagen le
vert, maar ook (en dat verheugt
Letizia nog het meest) op de
Letizia Bonaparte, geb. Ramolino
hoogte wordt gesteld van zijn
vrouws ontrouw, die zich op haar
kasteeltje Malmaison vermaakt
met het kweken van rozen en
met haar kapitein Charles, het
geen het schandaal van de dag
in Parijs is
De politieke situatie wordt
weer ongunstig voor de Bona
partes op Corsica en zo zien wij
dan Letizia weer in Frankrijk,
nu in Parijs bij Joseph. Zij ver
langt vurig, dat Napoleon zich
van Joséphine zal laten scheiden.
De betrekkelijke weelde, waar
in zij nu kan leven, brengt haar
allerminst van haar zuinigheid
af. Als haar kinderen er haar
mee plagen antwoordt zij hen,
dat zij spaart voor slechte tijden.
Eenmaal zullen zij moeten er
kennen, dat hun moeder gelijk
had.
WIJ HEBBEN in ons land een begrijpelijkerwijze
grote en belangrijke regenkleding industrie.
Oospronkelijk waren de producten hier verre van
modieus en smaakvol. Slechts wanneer het niet
anders kon trok een vrouw zulk een grauw kle
dingstuk aan. Langzamerhand is dit in het tegen
deel omgeslagen. Het modieuse kwam steeds meer
op de voorgrond, terwijl de bescherming tegen
regen door middel van juiste en logische opbouw
weinig of geen verbetering onderging; integen
deel, vaak worden tegenwoordig volkomen dwaze
modellen in de handel gebracht, die er weliswaar
buitengewoon aardig uitzien, maar die de draag
ster zeker niet zullen kunnen behoeden voor natte
japonnen. Nu kunnen wij dit zeker niet alleen
aan de fabrikanten verwijten. Het overgrote deel
der vrouwen koopt liever een regenjas waarin zij
bewonderende of jaloerse blikken tot zich trekt,
dan een die haar gegarandeerd droog" op haar be
stemming doet belanden.
Het moet voor dezulken wel zeer verblijdend
zijn, dat een nieuw opgerichte fabriek, de N.V.
Florida i.o., zich expresselijk ten doel heeft ge
steld beide eigenschappen zodanig te verenigen,
dat van een zeer practische maar tevens van een
zeer modieuse mantel gesproken kan worden.
De nieuwe mode dicteert: kortere rokken en langere kappen aan de
handschoenen. In Zwitserland is door de handschoenfabrikanten een
handig snufje in omloop gebracht: Een plexiglazen ruitje boven de
pols, zodat het horloge zichtbaar is. Binnenkort zal men ook in ons
land dit nieuwtje kunnen bewonderen. Foto links: Een paar spor
tieve peandesuéde laarsjes met vetersluiting, gevoerd met bont.
Een Londense creatie.
HET PRINCIPE waarvan men is
uitgegaan is, dat de afdoende re-
gen- en windbescherming geen extra
gewicht mag medebrengen en heeft
dit opgelost door de rugvoering van
de mantelrok met enkele ruime
plooien te snijden en hem slechts
aan de rechterzijde aan de rest van
de voering te laten vastzitten. Deze
voering wordt dus bij wijze van
spreken een aan drie zijden losse,
slechts met grote drukkers vastge
houden lap.
In geval van hevige wind en regen,
wanneer de mantelpanden opwaaien,
trekt men de drukkers los, naait de
ng
bevestigt hem met een knoop en de
drukkers in verticale richting. Men
heeft nu dus onder de mantel een
regenrok in dezelfde kleur als de
mantelvoering, een combinatie die
tegenwoordig zeer en vogue is zoals
U weet.
Hiermede is echter de Florentine
mantel nog niet uitgeput met haar
mogelijkheden. Aan de binnenzijde
van de regenrok, d.w.z. normaliter
tussen mantel en voering vinden
Regenjas met binnenrok. De broeks
pijpen zijn nog naar binnen
geslagen.
wij twee stukjes broekspijp. Deze
pijpjes zijn aan de voorzijde aan de
rokvoering aangesneden en verder
los. Voordat men dus de voering als
beschermende rok vastmaakt, kan
men de voeten door deze pijpies, die
ook met drukkers omhoog gehouden
worden, steken. Het lijkt dan of men
onder de jas een lange broek draagt.
Wat is nu het resultaat? Lopen
wij, dan lijken wij een lange broek
te dragen; fietsen wij, dan houden
de pijpjes de waterdichte rok naar
beneden zodat wij niet op de be
kende manier onze jas steeds maar
moeten sluiten.
Elegance en afdoende regenbe
scherming ineen, wij zijn de uit
vinder van dit systeem dankbaar
en wensen hem veel succes.
.%raoD«n ~«i p«utrr>>n maakt
«J* kwaal laargtr De hel-
4t fi—ih.r, O r,.'j dringt
Ik 4» «->»•! Elli*
r«rt, O"ki«r "it d#
suia
iENEESMIDDtl 'EGEN
HUIDAANDOENINGEN
w «Hi-.'ii af
IAdvertentie Irig. Meü.)