Koude oorlog om Triest woedt
nog in alle hevigheid
Ontroerend moment in de
duinen bij Bloemendaal
Benzine twee
cent goedkoper
Masjumi-lid wil van Indonesië
Islam-staat maken
Onderhandelingen Perzië met
Rusland worden hervat
Motorrijder liet een jongen van
negen jaar stuur hanteren....
Bidault tracht te bemiddelen
Oostenrijkse wens:
Vrijhaven
Tien kleuterscholen
voor rampgebied
Financiële moeilijkheden rond „Jonas
!3
Maandag 2 Nov. 1953 VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e JaarRa"g No- 1282
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Hoed contra bril
Toradja-Ch ris tenen
ongerust
Proces-Mossadeq
nadert
November begint
stormachtig
WEERBERICHT
Paulus steekt loftrompet
over de Russen
Geen twijfel meer over
diefstal radargeheimen
Geschenk van Zweden
Droevig motorongeval
Eendode, twee gewonden
Nieuw KLM-hotel te Biak
geopend
Utrecht in helicopternet
Herdenkingsplaten op erebegraafplaats
Dr Drees: Binnenlands
verzet heeft grote waarde
Directie:
j 0IJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
h.M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—64
Den Helder
postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN.
Advertenties 16 ct p. rin.
Kleine advertenties
(„Juttertjes")
tot 15 woorden1.-
elk woord meer 5 cent
Abonnementen:
per kwartaal t ö.u
per maand 2.02
bij vooruitbetaling
plus incassokosten.
Weekabonnementen f 0
ng ITALIAANSE minister-president Pella heeft te Parijs bespre-
kingen gevoerd niet de franse en de Nederlandse ministers van
jj„jtenlandse Zaken Bidault en Beyen, alsmede met de Amerikaan
Stassen. Het onderhoud met Bidault had vnl. betrekking op de
kwestie Triest. Pella verklaarde, dat Italië bereid is aan een vijf-
mogendhedenconferentie over Triest deel te nemen, nadat de Ita
liaanse autoriteiten het bewind in zóne-A volledig hebben over
gekomen en daar Italiaanse troepen zijn gestationneerd of nadat de
Joegoslaven zich uit zöne-B hebben teruggetrokken. De mogelijkheid
cm Triest te „vereuropeaniseren" wijst de Italiaanse regering van de
hand. Pella zei optimistisch gestemd te zijn inzake een oplossing
.indien de Joegoslaven liet Italiaanse standpunt erkennen". Dit op
timisme bleek heel spoedig ongegrond, want de Joegoslavische mi-
uister van Buitenlandse Zaken noemde Pella's standpunt reeds direct
ongerijmd en onrechtvaardig". Door dit standpunt, aldus de minis
ter, wordt de a.s. conferentie door Italië in feite reeds gesaboteerd.
Hij sprak de hoop uit, dat de regeringen van Engeland en Frankrijk
ervan af zullen zien Italië in zijn houding te steunen. Ook de Joego-
ilavische minister had een onderhoud met Bidault die niet-officiële
bemiddelingspogingen onderneemt.
j-JET officiële Zuidsla vische blad
„Borba" verklaarde Zaterdag, dat
afgevaardigden van de Westelijke mo
gendheden in beginsel het „construc
tieve Zuidslavische .voorstel" hebben
aanvaard. Slechts Italië verzet zich er
tegen, aldus het blad. Tito's voorstel
tot internationalisatie van de stad en
haven van Triëst is reeds een compro
misvoorstel.
Op een massabetoging in Bosnië ver
klaarde Djilas, een der vier vice-pre-
n£ HAAGSE politie heejt een 16-
jarige jongen aangehouden, wegens
mishandeling van de 60-jarige A. Li-
van L. Bedoeld jongmens was werk-
mm in een rijwielstalling in de bin
nenstad. Elke dag passeerde daar een
kennis van de jongen, die steeds een
hoed op het hoofd had. De jongen be
i/roette de kennis dan met de woor
den: „Ah r.t hoed", waarop het we
derwoord luidde: „Ah r.t bril". De
laatste begroeting vindt haar verkla
ring in het feit, dat de jongen niet ai
ie sterke ogen heeft en een bril draagt.
Dezer dagen zag het jongmens weer
lijn kennis aankomen, althans hi]
meende dat het deze wasNadat hij
zijn begroeting luidkeels had uitge
draaid, zag hij tot zijn schrik, dat hij
de verkeerde had toegesproken. Deze,
de 60-jarige A. L. van L. kon de woor
den, die hem werden toegevoegd in het
geheel niet waarderen. Daar kwam nog
bi), dat de 60-]arige een tikkeltje aan
Bacchus had geofferd. De man meende
de groet daarom te moeten beantwoor
den door de jongen naar de keel te
tittegen. Deze, ook niet mis, greep een
houten hamer en bewerkte daarmee
hoofd en borst van de „pseudo-hoed".
Van L. kreeg enige verwondingen en
is naar het ziekenhuis overgebracht.
Na behandeling kon hij huiswaarts
keren
NATIONALE
BAKKERIJTENTOONSTELLING
Als data voor de nationale bakkerij
tentoonstelling 1954 te Apeldoorn zijn
gekozen 21 t/m 30 Juni. De tentoon-
itelling wordt gehouden onder de
naam „Brobata" in het Beekpark.
sidentcn van Zuid-Slavië, dat in het
gebied van de Adriatische Zee geen
ruimte bestaat voor imperialisme. Wel
is er ruimte voor samenwerking op
basis van gelijkheid. Het alternatief is
oorlog. Er bestaat geen andere weg uit
de impasse. Dit geldt ook voor Triëst.
Het Westen kan zoveel besluiten nemen
als het wil, doch elk besluit zonder
ons genomen, zal verwarring betekenen
en de spanning vergroten.
Volgens radio-Belgrado hebben drie
Italiaanse vliegtuigen Zaterdag het ge.
bied van Gorizia (Zuid-Slavië) ge
schonden.
Een functionaris van de Italiaans-
Amerikaanse oliemaatschappij heeft Za
terdagavond te Bari gezegd, dat het
Italiaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken in de afgelopen week heeft ver
hinderd, dat twee Italiaanse tanksche
pen olie naar Zuid-Slavië zouden ver
voeren. De regering te Rome heeft op
deze mededeling nog geen commentaar
gegeven.
De Oostenrijkse vice-kanselier
Schaerf, voorzitter van de socialistische
partij in zijn land, heeft te Wenen ver
klaard, dat Triëst een „vrij" gebied
dient te worden. Dit is z.i. voor Oos-
tenrijk de beste oplossing. Oostenrijk
is het belangrijkste achterland van de
haven Triëst. Een regeling van d"
kwestie zonder instemming van alle
erbij betrokken partijen kan volgens
Schaerf niet bëvredigend of duurzaam
zijn.
Met ingang van 2 November zal de
prijs van autobenzine met f 0,02 per
liter worden verlaagd. Deze verlaging
houdt verband met een wijziging in de
zeevrachttarieven.
Tjjden9 de algemene beschouwingen
over de regeringsverklaring over
Atjeh in het Indonesische parlement
heeft het Masjumilid Daljono gezegd,
dat in Atjeh en de andere gebieden de
veiligheid niet zal terugkeren zolang
„onze staat niet is herschapen in een
Islamstaat". HU zei, dat de republiek
dient te worden omgevormd in een
„Negara republiek Islam Indonesia".
De Perzische regering heeft besloten
Je .onderhandelingen met de Sovjet
unie over financiële en grenskwesties
'e hervatten. Het weer openen der be-
'Prekingen geschiedt, aldus de minis-
r van Voorlichting van Perzië, op
De Novembermaand is gisteren
begonnen met een krachtige, tot
harde wind, een heel ander weer-
tje dan wij de laatste weken ge
woon zijn. Gisteravond 7 uur
Waarschuwde na lange tyd het
KW.M.1. uoor een Zuuiersiorm,
[hier ruimend naar Zuid-West en
West. Het is dus met het rustige
Weer gedaan O ver Ierland be
weegt een diepe depressiekern
dan 97» milibaar naar Schotland
Gok m ons latid is de luchtdruk
sterk gedaald en neemt langs de
kust do wind tot stormachtig toe
L-r uiorrtf koudere lucht aange
boerd, zodat vandaag en ook mor
den btnen kunnen voorkomen
Aowember is begonnen met ruw
herfstweer, dat ook de eerste da-
Oen zal aanhouden Dok is er ge
widelijk meer regen te verwach
ien, kortom onbestemd herfst
Weer hetgeen voor November
Qeen b\ironder iiersrhi.jvsel is.
Verwachti' e tot hedenavond:
w. GUUR WEER
"■sselend bewolkt met enkele
ouien. Krachtige tot matige en
,anSs de kust aanvankelijk nog
narde Zuidwestelijke wind. La-
jere temperaturen.
D'nsdag- v op 7.38 indei 17 0»
Maan op 4.11, onder 15.30
initiatief van de Sovjet-Unie. Hij voeg
de er aan toe, dat Perzië zijn betrek
kingen met alle landen wil verbeteren.
Het Perzische ministerie van Buiten
landse Zaken, heeft in een antwoord
aan de Britse minister Eden de even
tuele hervatting van de diplomatieke
betrekkingen met Engeland afhanke
lijk gesteld van regeling van de olie
kwestie in het kader van de (Perzi
sche) wet op de nationalisatie. Men
drukte er zijn blijdschap over uit, dat
Eden vorige week in het Lagerhuis
Perzië uitnodigde de diplomatieke be
trekkingen te herstellen. Het geschil
gaat slechts tussen onze regering en de
Brits—Perzische oliemij, zo zeide hij.
Een Perzische krijgsraad zal Woens
dag de datum bepalen, waarop het
proces tegen Mossadeq gaat beginnen.
Het officiële Russische persbureau
Tass heeft Zondag de terugkeer van
oud-veldmaarschalk Paulus. de bevel
hebber van het Duitse zesde leger te
Stalingrad. naar Duitsland bevestigd.
Paulus heeft besloten zich blijvend in
Oost-Duitsland te vestigen, aldus Tass.
In een op 24 October gedateerde af-
scheidsboodschap zegt Paulus, dat hij
de Sovjet-Unie als een vriend verlaat
Hij was vol lof over de Russische po
litiek. die vo'gens hem leidt naar de
eenheid van Duitsland en een geluk
kige toekomst.
JAPANNERS UIT RUSLAND
NAAR HUIS
Na drie dagen onderhandelen, een
opmerkelijk korte tijd, heeft de Sov
jet-Unie er in toegestemd 1320 Japan
se misdadigers, w.o 420 oorlogsmisda-
digers, in vrijheid te stellen. Een af
vaardiging van het Japanse Rode Kruis
was voor deze kwestie naar Moskou
gereisd.
Zaterdagavond heeft de eerste Belgi
sche televisie-uitzending plaatsgehad.
Daljono voegde er aan toe, dat be
lijders van andere godsdiensten ook in
een Islam-(Mohammedaanse) staat als
gewone staatsburgers zouden kunnen
leven. Slechts vier millioen Christenen
zullen moeilijkheden kunnen onder
vinden, maar „die kunnen wij te boven
komen met de hulp van Christelijke
leiders. Ook de linkse (rode) groepen
zouden met rust worden gelaten, mits
zij zich niet tegen de godsdienst ke
ren", aldus Daljono.
De voorzitter van de Christelijke
Partij, mr Tambunan, die dezer dagen
Celebes bezocht, deelde in een inter
view mee, dat de Christenen in Cele
bes bezorgd zijn over de stemmen, die
zijn opgegaan tot omvorming van de
republiek tot een Islamstaat. Hij zei
met de autoriteiten te hebben gespro
ken over de geloofsdwang, die de ter
roristen uitoefenen op de Christen-
Toradja's. De autoriteiten hadden mr
Tambunan toegezegd aandacht aan de
kwestie te zullen schenken.
In Bireuen (Atjeh) hebben zich
honderden opstandelingen met hun be
wapening overgegeven. Bij een gevecht
tussen Langsa en Lhokseumawe werden
38 opstandelingen gedood.
De „Chicago Tribune" schrijft, dat de
atoomspion David Greenglass, wiens
getuigenis er toe bijdroeg, dat de Ro-
senbergs op de electrische stoel kwa
men, voor de commissie van onder
zoek van McCarthy „het gehele ver
haal van de communistische spionnage"
in de radar-laboratoria te Fort Mon-
mouth in New Jersey heeft verteld. Er
bestaat nu geen twijfel meer aan, al
dus het blad, of Russische agenten heb
ben de radargeheimen gestolen.
Heden is in Rotterdam aangekomen
het Zweedse schip „Blenda" met een
inventaris voor vier kleuterscholen, be
stemd voor het rampgebied van Zuid-
Holland, Zeeland en Noord-Brabant.
Deze zending is een geschenk van de
Zweedse hulporganisatie „Radda Bar-
nen" aan het Nederlandse Roode Kruis.
Men hoopt voor Kerstmis de inventa
ris voor 40 scholen te hebben ver
scheept.
„Radda Barnen" had voor de slacht
offers van de watersnoodramp van
Februari een groot bedrag ingezameld.
Het Nederlandse Jeugd Roode Kruis
heeft als bestemming hiervoor het her
stel van de inventaris der kleuterscho
len in het rampgebied voorgesteld. On
geveer 75 scholen krijgen nieuw meu
bilair en ontwikkelings- en spelmate
riaal. Het gehele project vergt een be
drag van ongeveer f 250.000.
In Engeland zijn gevallen van myxo-
n-atose, de gevreesde konijnen2iekte, ge
constateerd, aldus ls officieel door het
Britse ministerie van Landbouw bekend
maakt
In Garrelsmeer (gemeente Lopper-
sum) heeft zich gisteren een droevig
motorongeval voorgedaan, waarbU een
negenjarige jongen werd gedood en een
volwassen man en zün achtjarig doch
tertje ernstig werden gewond.
De eigenaar van een motorrijwiel,
J.v. d. M„ die stuurman is op een coas
ter, reed in het dorp Garrelsmeer,
terwijl hij voorop de benzinetank de
negenjarige J. B. en op de duo zijn
achtjarig dochtertje liet meerijden. De
jongen mocht de motor besturen, ter
wijl v. d. M. de handen op de rug hield.
Zeer waarschijnlijk is de jongen de
macht over het stuur kwijtgeraakt. Dé
motor reed evenwel op een gegeven
ogenblik tegen een cementen paaltje,
dat aan de kant van de weg stond,
vloog over de kop en kwam met de
Gouverneur Van Baal van Nieuw
Guinea heeft Zaterdag te Biak, onder
zeër grote belangstelling, het nieuwe
hotel van de KLM aldaar officieel ge
opend. De gouverneur wenste de KLM
een behouden vaart toe in haar deel
neming aan de verdere ontplooiing
van Nieuw Guinea. Er volgde een zeer
geslaagde cocktailparty en een voet-
baltornooi, waaraan zes elftallen uit
verschillende plaatsen deelnamen.
Op vragen van een raadslid hebben B.
en W. van Utrecht medegedeeld, dat bij
liet onderzoek naar de mogelijkheid om
een helicopterverbinding met Utrecht tot
stand te brengen, zowel van de zijde van
de gemeente als van de zijde van de Ka
mer van Koophandel contact is opgeno
men met de Belgische luchtvaartmaat
schappij „Sabena". Daarbij ls komen vast
te staan, dat de „Sabena" vooralsnog niet
in staat zal zijn haar helicopternet in Ne
derland uit te breiden als gevolg van een
tekort aan materieel. Nitetemln is geble
ken, dat de „Sabena" in beginsel niet af
wijzend staat tegenover een uitbreiding
van haar net in Nederland. Door de ge
meente Utrecht zijn reeds plannen in
studie genomen.
Overzicht van de plechtigheid op
de erebegraafplaats in de duinen
bij de zeeweg te Bloemendaal.
Mevr. Enny Mols de Leeuwe tijdens
haar declamatie van de tekst, die op
de herdenkingsplaten is aange
bracht.
berijders tegen een boom terecht. Het
knaapje, dat onder de motor kwam te
liggen, was op slag dood. De man liep
een schedelbasisfractuur op en zijn
dochtertje werd ernstig aan het hoofd
gewond. Zij zijn in zorgwekkende toe
stand naar het Academisch ziekenhuis
in Groningen overgebracht.
Men herinnert zich nog wel (le
ivalvis Jonas, die destijds in ons
land werd tentoongesteld. Jo
nasmaakte ook een triomph-
tocht door Frankrijk. Thans
dreigt het gevaar, dat /te' op
gezette dier in Frankrijk in be
slag zal worden genomen omdat
twee financiële groepen, o.a. uit
Nederland elkaar het bezit er
van betwisten.
Een Rikshakoelie ls gedood en vier
personen zijn gewond toen de politie te
Lucknow (India) Zaterdag „uit zelfverde
diging" tweemaal het vuur op een woe
dende menigte opende.
HOGE COMMISSARIS IN INDONESIë
NAAR NEDERLAND
Het a.s. bezoek van de Nederlandse
Hoge Commissaris in Indonesië aan
Nederland betreft een uitgesteld rou-
tinebezoek en staat in geen enkel ver
band met eventuele onderhandelingen
met Djakarta over opheffen van de
NederlandsIndonesische Unie.
(Van een onzer redacteuren
OP 27 Nov. 1945 werd de Erebegraafplaats te Bloemendaal door H.M.
Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Prins Bernhard ingewijd. Er zijn
sindsdien 8 jaar verlopen. Acht jaar, waarin men aan de voltooiing
van een stijlvol monument heeft gewerkt. Zaterdagmiddag volgde het
sluitstuk, nl. de onthulling van de herdenkingsplaten door Z.E. de
minister-president dr W. Drees. Het is een ontroerende manifestatie
geworden, waarbij door enkele sprekers het accent werd gelegd op
onze plicht om nooit te vergeten en het besef, dat het verzet niet
vergeefs is geweest. Uit alle gewesten waren de familieleden van de
mannen en vrouwen, die hun leven offerden voor de vrijheid van ons
volk, naar deze plaats gekomen.
QNDER hen bevonden zich vele
autoriteiten uit het openbare leven.
H.M. Koningin Juliana Au Z.K.H.
Prins Bernhard lieten zich vertegen
woordigen door vice-admiraal N. A.
Rost van Tonningen.
De plechtigheid werd geopend met
een bijeenkomst in de spreekruimte,
waar het Kamerkoor o.l.v. Felix de
Nobel het „Ecce, Quodon-.o Moritur
Justus" van Jacol as Gallus ten ge
hore bracht. Daa. na werd het woord
gevoerd door de voorzitter van de
Stichting de Erebegraafplaats, de
heer J. Smallenbroek, die dank bracht
aan de Stichting 19401945 en het
Nationaal Steun Fonds, die de tot
standkoming van de begraafplaats heb
ben mogelijk gemaakt. Sprekende over
het verzet getuigde hij van het grote
ideaal, dat de gevallenen voor ogen
had gesiaan. Het ging niet in de eer
ste plaats om het resultaat, maar veel
meer om de daadwerkelijke vervul
ling van een roeping. De heer Smal
lenbroek eindigde aldus: „Zii dit mo
nument een e-'uigenis van dankbaar
heid en trouw, een getuigenis vooir
ons, onze kinderen, het gehele Neder
landse volk tot in verre geslachten.
Daartoe helpe ons God".
\\/IJ moeten ons bewust maken van
de offervaardigheid, die de geval
lenen aan den dag hebben gelegd en
de leegte, die is ontstaan, bij hen die
achterbleven", zo sprak vervolgens
Z.E. minister-president dr W. Drees,
wiens redevoering or de aanwezigen
een diepe indruk maakte. Spreker had
eens gelezen, dat binnenlands verzet
tegen overheersing eigenlijk nutteloos
is. Alleen legers zouden in staat zij
de vrijheid te doen terugkeren. H„
achtte dit echter een miskenning van
de waarde van de strijd om de vrij
heid, van de B.S., van de spoorweg
staking. van de betekenis van het Ne
derlands verzet. Dit verzet, dat zich
kenmerkte door hulp aan de onder
drukten. verweer tegen de vijand,
behoud van de geestelijke waardigheid
en waarborging van de zelfstandig
heid. Minister Drees wees er verder
op, dat herdenl ingen genaard gaan.
met berouw. Berouw, omdat de hou
ding van ons volk niet altijd in over
eenstemming is geweest met de offers,
die gebracht ziin. berouw ook, omdat
niet alles zo gegroeid is zoals de ge
vallenen in beste verwachtingen had
den gezien. Spreker besloot met te
zeggen, dat boewei ons volk godsdien
stig en politiek gespleten is met regio
nale verschillen en geschillen, in deze
*n*aven mannen en mouwen laeen
van alle richtingen, die eendrachtig
eestreden hadden voor de zaak van
VTnh.eid. menselükheid en recht.
Na de rede van de mir.ister-presi-
rfont werd f®oor het Knmerkpor oï.v,
tl? tle Nobel de eerste twee cou
pletten van he« Wilmus gezongen.
Toen klonk in het verstilde duinland-
sehan het weluld van een klok Pn be
gaven allen zich naar de Erebegraaf
plaats. waar de onthulling van de
herdenkmgsniaten geschiedde. De
tekst van de herdenkingsplaten van
mr H M van RardwUk werd vpor-
ra dnnr V r
we. Deze ontroerende plechtigheid
werd besloten met een kranslegging.