P.v.d. A. stelt geen vertrouwen
meer in Indonesië
Doodstraf tegen Mossadeq
geëist
Bestuur over N.-Guinea
moet Nederlands blijven
HarryTruman:
„Ik kom niet"
Kapitale boerderij bij Opmeer
in de as gelegd
De polder Schouwen valt
langzaam droog
Oud-premier wil geen gratie
Truman weer
in het nieuws
Groot PTT-kantoor
bij C.S.-Amsterdam
Lady Churchill naar
Stockholm
Straaljager vermist
Twee betogers in
Teheran gedood
Sterke troepen der
VS moeten blijven
Leegpompen duurt
nog een maand
De zaak-White
WEERBERICHT
Dr Adenauer:
Lijk van doodgeschoten
vrouw gevonden
Schade geschat op
f 200.000
Israël wil overleg met
Jordanië
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, en -
VERENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN 78e Jaargang No. 129?
Directie:
J.BIJLSMA en C. KRAK
Hoofdredacteur:
H. M. KOEMANS
Bureau:
Koningstraat 62—64
Den Helder
Postgironummer 449041
Telefoon 2345
TARIEVEN:
Advertenties 16 ct p. mm
Kleine advertenties
(„Juttertjes")
tot 15 woorden1.—
elk woord meer 5 cent.
Abonnementen:
per kwartaal 6.05
per maand 2.02
bij vooruitbetaling
plus incassokosten.
Weekabonnementen f 0.<
(Van onze parlementaire redacteur)
£)E HEER GOEDHART van de PvdA heeft gistermiddag tijdens de
openbare behandeling van de begroting van Overzeese Rijksdelen
in de Tweede Kamer een opvallende verklaring afgelegd. ..Mijn frac
tie heeft nooit een voortgaand bestuur van Nederland over Nieuw
Guinea als een bijzonder begerenswaardig goed nagestreefd", zo zeide
bij ongeveer. ,.De grote afstand, waarop dit gebied van Nederland ge
legen is. de onbekendheid van grote delen ervan en de noodzaak om
enorme kapitalen te investeren, wil men Nieuw-Guinea tot een land van
economische betekenis maken, zijn daarvan de oorzaken. Zo lang ge
hoopt kon worden, dat in Indonesië stabiele verhoudingen zouden
weerkeren, was er bij ons een sterke neiging om aan de wensen van
Indonesië ten aanzien van Nieuw-Guinea tegemoet te komen. De des
integratie van Indonesië doet ons de toekomst van deze staat echter
somber inzien. Daarom is van de PvdA geen aandrang te verwachten
het bestuur over Nieuw-Guinea aan Indonesië over te dragen. Dat zou
op dit ogenblik in alle opzichten onverantwoord zijn".
Ex-president Harry Truman heeft
gisteren geweigerd gehoor te geven
aan de dagvaarding door de commissie
voor on-amerikaanse activiteit van het
Huis van Afgevaardigden voor onder
vraging in de zaak-White. Truman
schreef aan de voorzitter van de com
missie: „Ondanks een persoonlijke be
reidheid om met uw commissie samen
te werken, voel ik mij door mijn
plicht jegens het volk van de VS ge
dwongen niet op uw' dagvaarding in
te gaan. Ik handel aldus in overeen
stemming met de bepalingen van de
grondwet der VS. Er is een lange rij
precedenten, beginnend bij George
Washington zelf in 1796", aldus Tru
man.
Intussen heeft de voorzitter van de
commissie, Velde, de ondervraging van
Truman, die op heden was vastgesteld,
voor onbepaalde tijd uitgesteld. Hij
zal eerst een bestuursvergadering, van
de commissie bijeen roepen.
Binnen enkele jaren, waarschijnlijk
ln 1955. zullen de Amsterdammers
rechts naast het Centraal Station, aan
de andere zijde van het water de zgn.
Oostelijke doorgang, hoog boven de
weg op het spoorwegcomplex tussen
Oosterdok en de De Ruyterkade een
nieuw postkantoor zien verrijzen.
In het nieuwe gebouw zullen worden
ondergebracht de expeditie en de be
stelling van de brievenpost en de pak-
ketpost, de inklaring, de directie en de
daarbij behorende administratieve af
delingen. Deze diensten waren tot dus
verre gehuisvest deels in het postkan
toor CS, deels in het hoofdpostkan
toor.
Met de bouw van het nieuwe post
kantoor, de wijzigingen van het spoor
wegcomplex, de verbinding, o.a. met
lopende banden met de perrons van
het CS en de moderne, gemechani
seerde transport- en sorteerinstallaties,
is een bedrag van bijna 15 millioen
gulden gemoeid.
Te Stockholm is officieel bekend
gemaakt, dat lady Churchill op 9 De
cember in de Zweedse hoofdstad de
Nobelprijs voor de Letteren, welke aan
Sir Winston is toegekend, in ontvangst
zal komen nemen Zoals bekend is de
Britse premier zelf wegens drukke
werkzaamheden verhinderd te komen
BOOT MET BRITSE MARINIERS
GEZONKEN
Een boot met aan boord een aantal
Britse mariniers is volgens de kust
wacht Donderdagavond op de rede
vari Plymouth vergaan.
De Sovjet-regering heeft een officieus
onderzoek ingesteld naar de voorwaarden
voor het lidmaatschap van de UNESCO
Verwachting tot hedenavond:
VEEL WIND
Overwegenu zwaar bewolkt met
voornametijk in het Noorden van
het land enige regen Krachtige
en aan de kust tijdelijk harde
Zuidwestelijke wind Weinig ver
anderd g in temperatuur.
Zaterdag- 7,"n nn 7.58. onder 16.51
Maan op 13 50, nnder 0.0Ö
J-JET WAS BEKEND, dat de socialis
tische ministers al veel eerder tot
het inzicht gekomen waren, dat het
bestuur over Nieuw-Guinea in Neder
landse handen behoort te blijven. In
de P.v.d.A.-fractie drong die erkenning
veel moeilijker door, maar thans heeft
deze fractie zich dus duidelijk uitge
sproken. De politieke partijen trekken
nu alle één lijn.
Er is over Nieuw-Guinea overigens
niet zo heel veel gezegd. De Kamer
wacht het rapport af van de parlemen
taire delegatie, die Nieuw-Guinea be
zocht heeft. Wanneer dat verschenen
is, zal er nog genoeg gelegenheid be
staan om over dit gebiedsdeel van ge
dachten te wisselen.
Ook over Suriname en de Nederland
se Antillen putte de Kamer zich niet
uit in breedvoerige beschouwingen.
Binnenkort zullen de besprekingen tus
sen de Nederlandse regering en de ver
tegenwoordigers van deze gebieden
over de definitieve status beginnen: het
was verstandig, dat men de onderhan
delingen niet wilde doorkruisen.
Zo bleef er niet veel over. Met het
gevolg, dat in een snel tempo mevrouw
Fortanier-de Wit (V.V.D.) en de heren
Van de Wetering (C.H.), Lemaire (K.V.
P. Goedhart (P. v. d. A.>, Corneligsen
(V.V.D.) en Gerbrandy (A.R.) hun op
merkingen tot de minister van Over
zeese Rijksdelen, prof. Kernkamp,
hadden gericht.
Men achtte de vooruitzichten voor
de conferentie met de West zeer gun
stig; men sprak een duidelijke afkeu
ring uit jegens de Verenigde Naties,
die van Nederland eisen, dat het rap
porten over Suriname en de Antillen
zal uitbrengen, waarmede deze gebie
den eigenlijk als koloniën bestempeld
worden en verlangde van de regering,
dat zij in haar weigering om die rap
porten uit te brengen zou volharden
en men vroeg geregelde voorlichting
over de ontwikkeling van Suriname.
Verschil van mening demonstreerde
zich over het karakter van het onder
wijs en de gezondheidszorg op Nieuw-
Guinea. De heer Goedhart wilde hier
in de eerste plaats een taak opgedra
gen zien aan de overheid, maar de heer
De Graaf vond dat zending en missie
voorop moesten gaan en de overheid
diende aan te vullen.
Er zijn voorts vragen gesteld over de
resultaten van het bezoek van minister
Luns aan Australië, met name, of 1 et
op het gebied der defensie van Niet'. s-
Guinea nog wat heeft opgeleverd.
Dinsdagavond zullen we het ant
woord van minister Kernkamp horen,
want dan zet de Kamer de behandeling
van zijn begroting voort.
Een Thunderjetstraaljager van de
vliegbasis Eindhoven is niet terugge
keerd van een oefenvlucht, waarvoor
gistermorgen omstreeks kwart voor elf
is gestart. Men vreest, dat de straal
jager in het IJsselmeer is gestort, maar
ondanks uitgebreide opsporingsacties
door vliegtuigen en schepen was het
vermiste toestel vannacht nog niet ge
vonden. De bestuurder was de 23-jari-
mt sergeant-vlieger Joh. C. A.
Rotterdam.
NA EEN requisitoir van zeven uur heeft de openbare aanklager van
het Militaire Gerechtshof in Perzië, brigade-generaal Azemodeh,
tegen de twee en zeventig-jarige ex-premier dr Mossadeq de doodstraf
geëist, daaraan toevoegend van mening te zijn, dat het Hof wel zeker
bevoegd is de zaak tegen de ex-premier te behandelen. Mossadeq
heeft reeds gezegd niet in hoger beroep te zullen gaan en geen gratie
te zullen aanvaarden. Perzische troepen hebben te Teheran op demon
stranten geschoten, die betoogden ten gunste van ex-premier Mossadeq.
Twee betogers kwamen daarbij om het leven. Tenminste twintig per
sonen zijn aangehouden. Militairen en politie beletten in stromende
regen communisten en andere aanhangers van Mossadeq een door hen
aangekondigde algemene staking ten uitvoer te leggen. Honderden
winkels in de Perzische hoofdstad bleven gesloten uit sympathie voor
de ex-premier.
MOSSADEQ maakte gisteren een eind
aan zijn verdedigingsrede, waarmée
hij drie dagen is bezig geweest. Steeds
weer bestreed hij de bevoegdheid van
het Hof om zijn zaak te behandelen.
Toen hij zijn rede eindigde, klapte hij
zijn boekje met aantekeningen dicht,
sloeg er met de vuist op en verklaar
de „Ik zal niet meer spreken". Maar
later wenste hij toch weer het woord...
Toen de openbare aanklager zijn rede
begon, vouwde Mossadeq demonstratief
zijn armen over elkaar, legde er zijn
hoofd op en deed alsof hij sliep. De
aanklager noemde de ex-premier ver
scheidene malen een „verrader", „op
standeling" en komiek". Zijn spotter
nijen waren „leuker dan die van Char-
lie Chaplin" zei hij. Mossadeq beschik
te in Augustus over alle macht en mis
bruikte deze. Zelfs als de volksverte
genwoordiging normaal had gewerkt,
zou Mossadeq zijn wil hebben doorge
dreven. Hij was vastbesloten zijn oog
merken te verwezenlijken, hetzij als
opvolger van de Sjah, hetzij als de
eerste Perzische presidentDerhalve
ben ik van mening, dat de beklaagde
ter dood moet worden veroordeeld.
Mossadeq wilde toch weer het woord.
De voorzitter merkte op, dat hij toch
al drie dagen had gesproken, doch de
beklaagde stoorde zich daaraan met en
begon''te spreken De openbare aankla
ger heeft mij een vijand van de Sjah
■enoemd. daar wil ik op antwoorden,
k zal binnen twee dagen veroordeeld
djn Ik wil nu mijn testament als ver-
ordeelde bekend maken. Ik ben een
'ers, die zijn gehele leven tegen het
rolonialisme heeft gestreden. Tk heb
■ns land zi.in gezag in het buitenland
hergeven Maai het buitenland wil niet.
lat ons volk weer wakker wordt Het
vil hiér macht uitoefenen en de Slab
■mirte schuiven Gij vaderlandse of-
iciéren, luistert naar mij Dit Hof is
speciaal gevormd om mij te veroorde
len. U bedrijft struisvogelpolitiek. Het
leger nioet niet tegen zijn wil het land
verraden.
Ik verklaar hier, dat Perzië een vwst
nodig heeft. Anderen zijn liever vleiers
en zij benadelen hun land. Het land
moet de staatslieden, die Perzië willen
verdedigen, beschermen. Ook onze
vorst moet beschermd worden. Dit is
de enige manier waarop een land, dat
zijn vrijheid wil verdedigen en naar
waarheid streeft, kan handelen.
De laatste woorden die Ik. aan het
einde van mijn leven, uit, zijn: „Ik
hem er nimmer naar gestreefd Sjah
of president van Perzië te worden", al
dus Mossadeq.
„Ik ben van het begin af aan van
mening geweest dat het overlijden van
Stalin eerder ongunstig dan gunstig is
geweest voor een vermindering der in
ternationale spanning", aldus de Wesl-
duitse bondskanselier, dr Adenauer, in
een door hem aan een vertegenwoordi
ger van „Stars and Stripes", het Ame
rikaanse legerblad in West-Duitsland.
toegestaan onderhoud.
„In de ogen van de Russen was Sta
lin een God, die het zich zou hebben
kunnen veroorloven tot een regeling
met het Westen te komen. Doch geen
van zijn eventuele opvolgers bezit ook
maar een grein van Stalins persoon
lijke gezag in het gehele communisti
sche gedeelte der wereld, dat hem zou
toestaan iets weg te schenken van Sta
lins nalatenschap aan de communisti
sche gemeenschappen en tot overeen
stemming met het Westen te komen",
vervolgde hij. Sprekend over het in te
stellen Europese leger, zeide Adenauer:
„Het stichten der Europese Verdedi
gingsgemeenschap (EVG) en het opne
men hierin van Duitse contingenten
kan geen substituut vormen voor de
ook dan nog noodzakelijke aanwezig
heid van Britse en Amerikaanse troe
pen op het Europese vasteland".
Adenauer meende, dat de Ver. Staten
„ernstig een versterking hunner strijd
krachten in Europa, hetzij door het ter
beschikking stellen van atoomwapens,
hetzjj op andere wijze, moeten over
wegen". Hjj wees er op, dat de Russen
in Oost-Du itsland een sterke troepen
macht op de been hebben en dat het
daarom van uitnemend belang is dat
sterke Amerikaanse strijdkrachten in
West-Duitsland als tegenwicht dienen.
De Westduitse bondskanselier besloot
met de opmerking: „Alle gepraat over
een mogelijke terugtrekking der Ame
rikaanse troepen geeft slechts aanlei
ding tot het ontstaan van gevoelens van
vrees en onbehagen".
Door de Arnhemse gemeentepolitie
is in een Woning op de Hommelse weg
te Arnhem het lijk gevonden van een
vrouw, de 33-jarige M. H., die ver
moedelijk reeds in de nacht van Zon
dag op Maandag jl. tengevolge van een
schotwond is overleden. In verband
hiermee is te Maastricht de bewoner
van het bewuste pand. de 48-jarige
magazijnbediende J. W. aangehouden.
Het onderzoek door het parket en de
Arnhemse recherche is nog in volle
gang.
Ongeveer 1500 Duitsers zullen on 15
November deelnemen aan een grote
herdenkingsplechtigheid bij het monu
ment ter nagedachtenis van maarschalk
Kommel aan de ingang van het Duits-
Italiaanse kerkhof te Tel Issa op het
slagveld van Alamein.
(Van een onzer verslaggevers)
Een enorme brand heeft gisteren in
de namiddag gewoed te Opmeer waar
bij de kapitale boerderij van de heer
G .Veeken aan de Vekendweg totaal
is verwoest en de inventaris is ver
brand. Tegen half zes kwam mevrouw
Veeken in het achterhuis, zag dit vol
rook staan en zag bovendien dat er
vlammen naar boven lekten. De koeien
waren juist 's middags op stal gezet en
de heer Veeken was met een broer en
een zoon aan het melken. Ze konden
alle dieren, een twintigtal, lossneden
«n naar buiten drijven.
Het was de hoogste tijd want toen
mensen en dieren de boerderij hadden
verlaten, sloegen de vlammen al door
het rieten dak naar buiten. De nieuwe
motorspuit van Spanbroek-Opmeer was
na vijf minuten ter plaatse maar tegen
de machtige vuurzee kon ze weinig
uitvoeren. De spuiten van Hoogwoud
en Sijbekarspel kwamen ter assistentie
en gezamenlijk slaagde men er in de
naast gelegen boerderij, welke ook
eigendom is van de heer Veeken, te
behouden. Een hooiberg ging echter
ook in vlammen op. De verbrande boer
derij werd bewoond door het echtpaar
Veeken, een broer en een zuster als
mede een zoon van het echtpaar. De
mensen hebben letterlijk niets van
Het leegpompen van de polder
Schouwen vordert goed, al zal het nog
wel een maand duren, alvorens de
polder geheel zal zijn ontwaterd.
De zeven aan het Zierikzeese haven
kanaal opgestelde pompen werken dik
wijls op volle kracht, doch ook komt af
en toe enige stagnatie voor, indien de
wind het water naar de Westhavendijk
te Zierikzee opstuwt. krij|en de pom
pen volop water te verwerken, doch
waait de wind uit „de verkeerde boek",
dan loopt het water in tegenoverge
stelde richting, waardoor de pompen
uitvallen.
Aangezien de werkzaamheden thans
zover zijn gevorderd, dat hele stukken
land droog zijn komen te liggen, zal
zeer binnenkort een begin worden ge
maakt met het treffen van voorzienin
gen om het water te kunnen spuien. Zo
liep dezer dagen een van de ingenieurs
van landbouwherstel in de polder om
zich ter plaatse van de toestand op de
hoogte te stellen, toen hij bij een dam
kwam. waar aan de ene zi.ide het water
twee meter hoger stond dan aan de
andere zijde. Resoluut pakte hij een
schop en groef daarmede een geul,
waardoor het water aan dé'andere kant
van de dam in de richting van de pom
pen kon komen. Verscheidene wegen
zijn reeds berijdbaar, hoewel hier en
daar nog moeilijk begaanbare stukken
voorkomen.
Grote, zware fceien gaan van hand
tot hand vanuit de schuiten om op
de zinkslukken te worden gewor
pen, waarna deze zakken op de zee
bodem voor de caissons.
huisraad en kleren kunnen redden. Ook
een betrekkelijk nieuwe Citroën, die op
de dors was gestald, is verbrand. Over
de oorzaak van de brand is nog niets
definitiefs te zeggen. De schade wordt
zeer voorlopig geraamd op ruim twee
ton. De heer Veeken was verzekerd.
Alle bescheiden zijn echter ook ver
brand.
Israël heeft aan Jordanië voorgesteld
te New York onmiddellijk directe on
derhandelingen te beginnen over de
kwesties,, die tussen de beide landen
bestaan en betrekking hebben op de
veiligheid.
QE voormalige president van de Ver
enigde Staten, Harry S. Truman, is
plotseling uit de voor hem overigens
betrekkelijke vergetelheid van het
ambteloze burgerschap gerukt. Opnieuw
prijkt zijn naam in vette kapitalen op
de voorpagina's van de dagbladen. De
oorzaak van deze even onverwachte
als spectaculaire come back ligt in het
feit, dat de huidige minister van Jus
titie, Herbert Brownell Jr., de beschul
diging heeft geuit, dat Truman Harry
Dexter White tot directeur van het
Internationale Monetaire Fonds zou
hebben benoemd, nietegenstaande de
toenmalige president uit een rapport
van de Federale Recherche geweten
zou hebben, dat White een „Russische
spion" was. Hij werd deswege gedag
vaard vandaag voor de commissie voor
on-Amerikaanse activiteit van het Huis
van Afgevaardigden te verschijnen.
Truman, die geen ogenblik de indruk
heeft gevestigd, van deze dagvaarding
geschrokken te zijn, heeft de commis
sie te verstaan gegeven, dat hij niet
zal verschijnen. Hij beroept zich daar
bij op precedenten, waarvan de eerste
zich reeds ten tijde van George Was
hington heeft voorgedaan. Deze zaak,
welke de gemoederen in de Verenigde
Staten voorlopig nog wel bezig zal hou
den, kent verschillende facetten. In de
eerste plaats is daar de verklaring van
de vroegere minister van Buitenlandse
Zaken, Bvrnes, dat Truman het rap
port van de Federale Recherche heeft
gelezen, doch desondanks White op de
hoge post benoemde. Truman heeft de
aantijging van Byrnes, die allerminst
een politieke vriend van de oud-presi
dent is, glimlachend geïncasseerd en
aan verslaggevers verteld, dat hij zich
van het rapport niets herinnert. De
„New York Times" is thans evenwel
met het bericht gekomen, dat Truman
heeft toegegeven, dat Whites benoe
ming een fout was. „Zodra dat wij
ontdekten, dat White ontrouw was,
'hebben wij l}em ontslagen", aldus zou'
de vroegere bewoner van het Witte
Huis hebben verklaard. Deze medede
ling pleit niet voor de nauwkeurigheid,
waarmede tijdens het democratisch be
wind hoge functionarissen werden be
noemd.
Overigens speelt ln deze affaire de
politiek een overheersende rol. Onge
acht of Truman al of niet een foutieve
beslissing heeft genomen kj,n mPn zich
niet onttrekken aan de indruk, dat het
balletje Is opgegooid om politiek ge
win. De republikeinen hebben tot nu
niet aan de 't.e> hoee verwachtingen
van hun kiezers ktmnen voldoen en
hebben met lede ogen moeten consta-
eren. dat zich een kentering in de
vmnathie ten gunste van de verslagen
-artij voltrekt 0P wijze en het tijd-
tin waamn do he«rhiiMif>ing tegen
Tritman wem ..-li -Pn 31 tP op_
vallend in de richting van een «tont".
W. M.