Broederschap der volkeren nog een ver ideaal In Korea zwijgt het kanon, maar in Indo-China woedt de strijd voort De wereld ziet terug op een enerverend jaar In elk geval weer een gesprek met de Sovjets DONDERDAG SI DECEMBER 1958 TOEN HARRY S. TRUMAN in de eerste week van Januari van dit eindigende jaar zijn laatste bood schap als president der Verenigde Staten van Amerika tot hel Congres richtte, hesprak hij daarin een aantal onderwerpen, die eigenlijk het gehele jaar 1953 door de verhoudingen tussen de volkeren van deze wereld zijn blijven beheersen. Hij richtte zich in een dringende oproep tot de op dat moment wellicht al zieke leider van de Sovjet-Unie, Joseph Stalin, om de communistische ideologie aan te passen aan de nieuwe werkelijkheid van de atomisehc eeuw. Opvoering van de tegenstellingen lussen Oost en West, zo zeide hij, zullen leiden tot beider ondergang. Hij kwam daarbij ook terug op een kort daarvóór door Stalin uitgesproken rede, waarin deze verklaarde, dat de vrije wereld wel aan haarzelf ten ouder zou gaan, omdat de grote rivaliteit op de wereldmarkt bij de economische opbouw een onderling vernietigende tweedracht zal verwekken. Truman hierop ingaand wees echter op de groeiende eenheid van het Westen, welke zichtbaar werd in het sluiten van tolunies, de hang naar economi sche (KSG) en politieke eenheid van het vrije Europa, alsmede op het plan tot stichting van een Europees Leger. Stalins verwachting, zo wilde hij zeggen, zal niet in vervulling gaan. Neen, zijn uitspraken zullen in tegendeel een stimulans betekenen voor een nog nauwer samengaan van de vrije wereld. Truman noemde in zijn boodschap ook de gistingen in Azië en Afrika. Deze toestanden (Korea, Indo-China, het meer nabije Oosten, Marokko, Kenya) zouden in het komende jaar opnieuw de grootste aandacht eisen en aldus Truman, laat ons er voor waken, dat de toestanden in die streken door het commu nisme worden uitgebuit. Doch bovenal, zo riep de scheidende president (en daar had hij alle reden voor) gij Amerikanen laat de vrees niet overheersen. Want mèt de vrees zult ge juist de Sovjets in de kaart spelen. MU DE Kerstdagen 1953 weer achter ons liggen en wy deze jaar-wereld- schouw voor u schrijven, moeten we helaas constateren, dat het wereld beeld, zoals dat in de eerste der twee en vijftig weken door Harry Truman werd geschetst, zich maar bitter wei nig in gunstige zin heeft gewijzigd. In gunstige zin, daarmede bedoelen wü niet dat „wij" bijv. naar men zegt mi litair sterker zijn geworden, dat Fos- ter Dulles na de laatste bijeenkomst van de NAVO-ministerraad in nogal vage bewoordingen zeide te kunnen constateren, dat het gevaar voor open lijke aggressie vanuit het Oosten is verminderd. Wij denken daarbij méér aan de mentaliteit, die de mensen in Oost en West, in Zuid en Noord nog steeds is blijven beheersen, een menta liteit, die in doorsnee ver ligt van vrijheid voor de geesi, harmonie en een leven in liefde en ruimte. Een mentaliteit, die een aan zijn levens overtuiging getrouw man als kardi naal Mmdszonty in Zuid-Slavië al vijf jaar lang afzondert van de buiten wereld, ja zelfs een schildwacht plaat ste tussen hem, de zoon, en zijn moe der, die hem op het Feest van de ge boorte van het Christuskind, de bron van alle liefde, wilde bezoeken. Een mentaliteit als die van een doctor Ma- lan, de premier van Zuid-Afrika, die herhaalde malen de organisatie van de Verenigde Naties een vloek voor de mensheid noemde, omdat men zich er van wfl overtuigen of de gekleurde mens in de Unie van Zuid-Afrika wel in het genot van de rechten van de mens wordt gesteld. Het gaat u niet aan wat wij nodig achten om ons tegen een aanranding van het bestaan van de blanke mens in onze staat te ver dedigen, zo heet het dan.... Of meent ge werkelijk, dat de heksenjagerij welke een eerzuchtig man als de Ame rikaanse senator McCarthy dit jaar op zulk een luidruchtige wijze ten toon spreidde, bevorderlijk is voor het scheppen van een sfeer van harmonie en vrijheid van angst? Of dat de schimpende taal welke de president van Indonesië, Sukarno, onlangs weer 1 aan het adres der Nederlanders richtte, toen hij beweerde, dat .wij van de be woners van de schone archipel tussen Azië en .Australië een „staat van koe lies" wilden maken, er toe zal mee werken om het onderling begrip tas sen de volkeren te vergroten? Zijn de Nederlandse communisten werkelijk van mening, dat zij, door bv. hun stem te verheffen tegen elk hoofdstuk van de rijksbegroting, in positieve zin me dewerken aan de versterking van de volkskracht van de Nederlandse stam, waaruit zij toch ook gesproten en ge voed zijn? Is het juist, dat de Fransen hun po litieke meningsverschillen zo scherp tegenover elkaar stellen (men denke aan de debatten over de buitenlandse politiek in de laatste bijeenkomsten van de Nationale Vergadering en de droe vige tonelen bij de presidentsverkie zingen), dat zij niet alleen hun pres tige van zichzelf als volksvertegen woordigers doch van gans het volk voor de ogen der wereld te grabbel gooien? Ja, wij weten, dat de angst voor een mogelijk herlevend Duits mi litarisme het Franse volk als geheel daadwerkelijk in het hart is gebrand. Een militarisme, dat in de laatste tijd niet alleen de lichamelijke moord, maar ook de nog veel beestachtiger moord van de geest toepaste. Een angst, die mij in Holland zelfs nog dezer dagen, ruim acht jaar na de .bevrij ding hoe vreemd deed dromen, hoe wij in een zaal bijeen door de Duitsers werden overvallen, waarbij allen van Joodsen bloede van ons wer den gescheiden en weggevoerd. Doch is het onjuiste toegeven aan die angst niet juist een barrière, die de toenadering der volken, welke die angst kan uitsluiten, in de weg staat? Nogmaals, wij constateren dat de mensheid ook dit jaar op het pad der verbroedering slechts een maar uiterst geringe vooruitgang heeft gemaakt. Kortgeleden immers nog kregen wij de diepgruwelijke foto's onder ogen van in Korea bedreven wreedheden, waar bij honderden weerlozen levend wer den ingemetseld in vochtige bergholen. Wij dachten daarbij aan de massale moorden op Poolse militairen in de bossen van Katyn tijdens de tweede wereldoorlog, dat was al tien jaar vóór Korea dus. Weerklonk het „Dit nooit weer" niet duizendvoudig in 1919 en 1945 en is het niet steeds een ijdele klank gebleven? JA, ik weet, wat ge mij op dit moment al lezend wilt verwijten. Ge hebt vandaag wel een héél donkere bril op gezet, mijn waarde schrijver, zult ge zeggen en ge hebt misschien een lich te neiging de lezing van dit overzicht maar te staken. Dat is uw goed recht. Misschien moet ge voor het clubblad van uw voetbalvereniging nog een be schouwing schrijven over de positie van uw club in de ranglijst en de kansen op een kampioenschap of wel licht degradatie. Misschien moet ge wel vlug nu een afspraak maken voor het volgende avondje met uw vrienden klaverjassers. Misschien zult ge zeg gen, dat de oorlog in Korea dit jaar dan toch maar tot een eind is geko men. Ge hebt dan gelijk. Inderdaad, het is een groot geluk, dat dit jaar ons in het land van de Morgenstilte het zwijgen van de wapenen bracht. Een zucht van verlichting ging over de we reld. Een onwezenlijke rust daalde over de verzengde en verschroeide ste den en dorpen van dat verre land, toen op 27 Juli om tien uur in de gele vre- gevoed in de deur van hun bamboe huisje, is dood. Hier helpen geen roe bels, zelfs geen dollars, meer JN KOREA moge dan het kanon zwij gen, al steunt die wapenstilstand helaas nog op een maar zeer smalle en onevenwichtige basis, in het Zuiden van Azië gaat de botsing der volkeren in een hete oorlog in onverminderde felheid voort. Terwijl in millioenen huizen op deze wereld het kaarslicht werd ontstoken, kinderen met enthou siaste handjes wilden grijpen naar dat stille, goede licht, dat iets wil symbo liseren van Hem, die heeft gezegd „Ik ben het Licht der wereld" (een Licht dat door de Hindoe Mahatma Gandhi dieper werd begrepen dan door tal lozen uit het Christelijke Westen), werd in de Indo-Chinese staat Laos door de communistische Vietminh het bevel gegeven voor een nieuwe op mars. In vier dagen tijds rukten twee divisies der opstandelingen 160 km. op, De dood van Stalin was een van de meest opzienbarende feiten van het jaar. Hier ligt hij opgebaard, terwijl twee van zijn favorieten Malenkov en Beria de dodenwacht hebben betrokken. Nog ver binnen het jaar was „favoriet" Beria als een verrader voor het vuurpeloton gestorven. despagode te Panmoendjon de handte keningen werden gezet onder de wa penstilstandsovereenkomst en vier uur later het geschal van hoornblazers in de plaats trad van het gegrom der ka nonnen. De Russen stelden Noord- Korea roebels, de Amerikanen hun vrienden ten Zuiden van de wat naar het Noorden verschoven demarcatie lijn dollars beschikbaar. Het herstel kon beginnen! Maar het kind van de hoedenvlechter Yun Chi Ho in de ha venstad Tsjongdjon, dat op de morgen toen de Amerikaanse oorlogsbodem MissOuri zijn 40 cm. kanons op deze stad richtte, door zijn moeder werd Met een grote meerderheid van stemmen, werd Eisenhow er gekozen tot president van do Vo*o*,tndo n,. nieuwe president (rechts) legt hier de eed al Geheid links achter (thans wijlen) opperrechter Fred Vinsoii ziel deelden het koninkrijk Laos in tweeën en deden in het naburige Siam (Thai land) de noodtoestand afkondigen. Opnieuw is daarmede gewezen op het gevaar van een verovering van ook het Zuiden van Azië door het commu nisme. Reeds eerder stootten de Viet- minh-troepen diep in Laos door, waar door een angsttoestand in Achter- Indië ontstond en de Fransen de Ver. Staten verzochten nog meer hulp voor de strijd in Indo-China te zen den, een strijd die weinig verschilt van die in Korea, waar de Verenigde Na ties zich als geheel verzetten tegen aggressie. Daarna trokken de opstan delingen zich op even onverwachte wijze terug als zij nu weer tot de op mars besloten. Een besluit, dat kwam na een vaag vredesaanbod van Ho Chi Minh, dat maar weinig weerklank vond, ten eerste om die vaagheid, ten tweede omdat de Franse Uniestrijd krachten meenden juist de laatste tijd betere posities in te kunnen nemen, waardoor een rechtvaardiger wijze van onderhandelen mogelijk zou zijn. Dit plotselinge oplaaien van de strijd heeft zoals dikwerf een duidelijke po litieke achtergrond. Vele Fransen ho pen terecht vurig op een eind van de al jaren durende afmattende strijd in Indo-China, ook omdat men meer aan dacht zal kunnen schenken aan de ver sterking van de Franse strijdmacht in Europa. Nu van vele kanten Parijs wordt aangespoord zich accoord te ver klaren met de oprichting van een Europees Leger, waarin ook Duitse strijdkrachten moeten worden opge nomen, dat alles ter versterking van de Europese eenheid, die Moskou en het wereld-communisme een doorn in het oog is, mag immers die strijd in Azië niet eindigen. Want in dat geval zou Frankrijk wellicht toch tot be krachtiging van het Europese Leger- plan kunnen komen. Frankrijk, dat nu zo in alle opzichten verdeeld is en de zwakke schakel in de keten der vrije volken, mag zich niet herstellen. Het nieuwe offensief in Laos moet dit hel pen voorkomen. En zo dót lukt, blijft in West-Europa het grote probleem van de moeilijke FransDuitse verhouding bestaan. Zo kan het niet anders of het noodzake lijke evenwicht in West-Europa door een goede verhouding tussen Duitsers en Fransen, waarbij toch ondanks alles wel vooruitgang was te bespeuren (men denke aan de totstandkoming van de Europese Kolen- en Staalge meenschap), blijft onbereikbaar. En de Duitse Bondsrepubliek onder lei ding van Konrad Adenauer, die in September een flinke stembuszege ver wierf, zal sterker worden, zal helaas meer en meer de steun der Vgr. Sta ten krijgen, ten koste van Frankrijk. En dan zal het succes van het enorme politieke offensief, dat het Kremlin dit jaar op touw zette, meer resultaat af werpen, dan goed is om toch de zo vurig gewenste internationale ontspan ning te bewerkstelligen. Maarschalk Stalin, de man, die tien tallen jaren de ziel van het bolsjewis me was en wiens persoon door de Sov- jetcultus tot een godheid werd verhe ven mag dan zijn overleden. Het na zijn nog vrij plotselinge dood ontstane driemanschap Malenkov, Beria, Molo- tov mag dan zichzelf wel weer heb ben „gezuiverd" door het voor het vuurpeleton brengen van Beria. De aan vankelijke toegevendheid ten opzichte van zekere ontwikkelingen in de satel lietstaten en de bezettingszones van Oost-Duitsland en Oostenrijk, mocht dan in het Westen de vage hoop wekken, dat het Kremlin een iets soe peler houding ten aanzien van het Westen zou gaan aannemen, men is wel snel in die hoop teleurgesteld. Ja het lijkt er soms op, dat de tactiek wat verandert, doch het doel: verovering van de wereld ten bate van de com munistische Ifeer is hetzelfde gebleven. Dat die leer en die gemeenschap de mens geen geestelijke adem laat, geen ruimte en mogelijkheid zichzelf te zijn, heeft de grote Juni-opstand van de arbeiders van Oost-Duitsland, die van Oost-Berlijn als een laaiende vlam van protest oversloeg van stad tot stad, van fabriek tot fabriek, van binnen kamer tot binnenkamer wel overdui delijk bewezen. De nood en de ver drukking waren tot het uiterste geste gen, doch tenslotte kwamen de tanks en kreten om recht en vrijheid wer den verpletterd onder stalen rups banden. ZO STAAT deze gespleten wereld voor ons, vandaag op de laatste dag van dit jaar en gij en ik, wij zijn in die wereld partij, of ge dat ivilt of niet. Zeker wij, het Westen, is niet vrij van wandaden, is even min zonder schuld, ook in onze boezem waart de tweedracht rond, maar zij kan in elk geval ivorden geuit. Wij bezitten, u en ik, het enorme recht van vrijheid van woord en geschrift, vrijheid van vergadering en de verdediging tegen willekeur en het statuut van de onafhankelijke rechter! En om de handhaving van die waarden, die onontbeerlijke rechten gaat het. Men wil op de scheiding tussen Oud en Nieuw, zoals dat dan heet, ook gaarne een blik in de toekomst wagen. Dat is juist. Wil men dat die toekomst goed zij, dan zal daar in het heden voor gewerkt moeten worden,, zal men nu moeten bouwen. Doch vergeef ons, als wij ons niet aan voorspellingen wagen bijv. ten opzichte van het door president Eisenhower gelanceerde atoomplan, waarin wij de woorden terugvinden door Truman bij zijn af scheidsrede gesproken of betreffende de voorgenomen ontmoeting van het Westen met de Sovjets te Berlijn, die niet op 4 Januari doch op een later tijdstip zal worden gehouden. £IJ hier wél vastgesteld, dat waar ook ter wereld elk menselijk individu in feite wars is van het kwade, omdat hij verlangt naar veiligheid vsn huis en haard, van vrouw en kind, naar bestaanszekerheid; omdat hy weet, dat Bermuda was ditmaal het conferen tie-oord van de Grote Drie. Van links naar rechts de Franse premier Joseph Laniel, de president der Ver. Staten Dwight D. Eisenhower en de Britse minister-president Sir Winston Churchill. kwade actie kwade reactie verwekten uiteindelijk slechts puin. Vraag het aan dat Parijse oude man netje achter zijn karretje met perziken en peren in de Rue Mouffetard, aan de boer, de het nieuwe zaad toever trouwt aan de rulle aarde van Lu xemburgs heuvels; aan de vrouw in Thailand, die neuriënd de visnetten van haar man herstelt of aan de oude, gerimpelde Hongaarse die wij dit voor jaar ontmoetten, toen zij voor de der tigste maal wellicht het schamele be zit uit die ene koffer op een simpel bed voor ons uitspreidde, al maar pra tend over haar kleinkind in het land, waaruit zij werd verdreven. Misschien wordt er straks wel licht gezegd: Terwille van het KIND besta de wereld voort. Het kind, dat wij, als een Frans meisje met donkere krullen, dit jaar nog zagen spelen met een grote bal, die steeds maar weghuppelde over de blauwe golven van het strandje hij Menton bi als een leuk joch, dat dezer dagen hij ons op bezoek was en zo zuiver verlegen deed toen wij hem vroegen of hij óók een kren tenbol lustte. Vast staat ook, dat al deze men sen alleen maar graag hun bijdrage willen leveren, elk op zijn of haar wijze, om iets te doen opdat de blauwe Vlam der Hope zal blijven branden. Er zijn in deze wereld nog onbeschrijflijk vele mensen van goeden wille. Mocht er iets van het vuur, dat in deze mensen brandt, opgloeien ook in de harten van hen, die met macht zijn be kleed. Wellicht dat er dan eens, en tijdig nog, bruggen gesmeed kunnen worden over de kloven, die nu de volkeren dezer wereld op zo ontstellende wijze van elkaar doen vervreemden. W. KOK Koningin Mary van Engeland, „the grand »ld lady" overleed.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1953 | | pagina 15