In 1953: gunstiger verhouding tussen
bevolkingscijfer en wooncapaciteit
Nieuwe marinehaven weer
dichter bij voltooiing
TUSSEN HAAKS EN KUITJE
Jaaroverzicht van groeiend Den Helder
Bouw van huizen en scholen
vond onverminderd voortgang
Idylle opmarinevaartuig
In memoriam
Feestdag voor de Oudjes
Het paard dat geld opbracht
Tonnetjes-tijdperk
loopt ten einde
„Dolfijn terug naar de Navy
Enkele belangrijke momenten uit 1954
Virgo", de maagd van de Vliehors
Nog juist vóór zijn afscheid als wet
houder opende de heer L. F. van
Loo op 26 Augustus de nieuwe
lagere Landbouwschool te Juliana-
dorp. Deze foto werd genomen tij
dens de plechtigheid in „Prins
Hendrik".
VERGELEKEN MET HET JAAR 1952 heeft 1953 slechts een geringe
bevolkingstoename gebracht. Het aantal inwoners van Den Helder
bedroeg op 1 Januari 41.199, dat is 2.949 meer dan op 1 Januari 1952
en 4.990 meer dan op 1 Januari 1951. In deze geest voortgaande zou
men op 1 Januari 1954 zeker meer verwachten dan het werkelijke
cijfer, dat nog wel beneden de 42.000 zal liggen. Op de laatste teldatum
1 November j.1. bedroeg het aantal ingezetenen namelijk 41.776
en er is eerder nog een geringe daling dan een stijging te verwachten.
Dit ogenschijnlijk merkwaardige bevolkingsverloop hangt samen met
de dislocatie van Hr. Ms. oorlogsbodems: de opvarenden worden de
laatste jaren ingeschreven in de gemeenten, waar de schepen hun
thuishaven hebben. Toen deze regeling van kracht werd, bracht dat
voor Den Helder een vrij plotselinge bevolkingstoename mee. Méde
door de indienststelling van de beide kruisers, die thans nog resp. in
Rotterdam en Schiedam zijn gebaseerd, is van een relatieve teruggang
sprake. Met het gereedkomen van de nieuwe haven is weer een Op
waarts ombuigen van de grafiek te verwachten.
Tijdens de nationale zeilwedstrijden van de K.M.J.C. knipte onze
fotograaf dit idyllische plaatje van een meisje, dat moegespeeld was
op het dek van Hr Ms Y 807" en een knus plekje had gevonden in
een opgeschoten meertros.
De schoolbordtekening van het vluchtende paard, gemaakt door de
heer C F. van Neerijnen, was het begin van de „Jeugdactie Rampen
fonds" Bijna tweehonderdduizend briefkaart-reproducties werden
bii Drukkerij De Boer vervaardigd. De opbrengst ten bedrage van
f 11.285 kwam ten bate van het Nationaal Rampenfonds.
y?AST STAAT WEL, dat de groei van
Den Helder voortgang vindt. Dat
blijkt wel uit het aantal ingeschreve
nen bij het Bureau Huisvesting: het
ligt niet ver van de drieduizend. Onaf
hankelijk van het bevolkingsverloop
kan dus de bouw van nieuwe wonin
gen en daarmee samenhangend ook
van scholen en andere openbare ge
bouwen onverminderd voortgang
vinden. Dat is gelukkig het geval.
Ook in het afgelopen jaar is aan deze
„materiële" uitbreiding voortvarend
gewerkt, zodat de „wooncapaciteit"
weer flink is toegenomen. Men ziet dat
vooral in Oud en Nieuw Den Helderen
aan de Kanaalweg. De laatste serie van
het complex van 164 Airey-woningen
kon worden betrokken, het complex
van 175 ééngezinswoningen is goeddeels
bewoond, de 222 étagewoningen in
Nieuw Den Helder en de 90 étagewo
ningen in Oud Den Helder naderen hun
voltooiing, terwijl hard wordt gebouwd
aan de 132 étagewoningen aan de Ka
naalweg. Verder kunnen we nog noe
men de 42 woningen aan Pasteurstraat
en H. A. Lorentzstraat, de nieuwbouw
aan de Celebesstraat, de 11 woningen
voor bejaarden aan de Jasmijnstraat en
de individuele bouwobjecten op ver
scheidene punten in de stad. Voorwaar
een respectabele lijst!
In de Vogelwjjk werden een nieuwe
Prot.-christelrjke een niéuwe R.K.
lagere school in gebruik genomen, de
bouw van een openbare en een Prot.-
christelijke lagere school in Nieuw Den
Helder is aanbesteed, aan de Lombok
straat wordt een nieuwe Prot.-christe-
Itike V.G.L.O.-school gebouwd. Juliana-
dorp werd verrijkt met een nieuwe la
gere Landbouwschool. Aan de Sport-
laan groeit de in aanbouw zijnde Am
bachtsschool, de nieuwe Rijks H.B.S.
aan de Timorlaan zal over enige maan
den gereed zijn. Op 20 October four
neerde de raad een crediet van
f 1.750.000 voor de bouw van een nieuw
lyceum. Enige weken geleden werd
aan de Huisduinerweg begonnen met
de bouw van een nieuw Nederlands-
hervormd rusthuis, terwijl de stichting
van een R.K. bejaardencentrum in Oud
Den Helder wordt voorbereid.
Het jaar 1953 heeft nog geen nieuws ge
bracht omirent 't Centrum-plan. Dus nog
geen „doorbraak" van de Keizersbrug
naar het toekomstige Stationsplein en
evenmin een verbinding tussen Kru-
gerstraat en Koningdwarsstraat. Wel
begint het te dagen wat de „tonnetjes"
betreft. Burgemeester mr G. D. Re-
horst deelde op 13 Januari in zijn
Nieuwjaarsrede aan de raad mede, dat
er nog circa zeshonderd van deze geu
rige vaatjes en emmers zijn. Naarmate
de aanleg van Liet moerriool vordert,
stiigen de kansen op een hygiënische
situatie. Twee stappen in de goede
richting: de aanbesteding van het ge
deelte moerriool tussen Keizersbrug en
Vogelwijk, en de aanbesteding van een
nieuwe riolering in Emmastraat en
Breewaterstraat.
Al deze en nog vele andere gewich
tige zaken houden het gemeentebestuur
bez;g. De verkiezingen van 27 Mei be
zorgden Den Helder een nieuwe en
grotere gemeenteraad, die tegenwoor
dig 27 leden telt (15 P.v.d.A., 5 Prot.-
chr., 4 K.V.P. en 3 V.V.D.) Een geziene
figuur keerde niet terug in de raad:
wethouder L. F. van Loo, wiens laat
ste officiële daad was het openen van
de nieuwe Landbouwschool op 26
Augustus. In zijn plaats kreeg de heer
J. J. Landman zitting in het college
van B. en W.
Op 18 Januari overleed op 61-
jarige leeftijd de heer G. W.
Moester, hoofdleider vandeSint-
Nicolaasgroep der R.K. Verken
ners-
Op 7 April overleed op 72-
jarige leeftijd dc heer A. J. Me-
lief, een bekende figuur op het
gebied van hel amateur-toneel.
Op 7 Mei overleed op 68-jarige
leeftijd de heer J- W. Slager, één
der voorvechters van het speel
tuinwerk in Den Helder.
Op 17 September overleed op
66-jarige leeftijd dokter A. J. F.
Thorbecke, sedert enige jaren
rustend arts in Den Helder.
Op 25 October overleed op 79-
jarige leeftijd mej. P. Krijnen.
oud-directrice van de christelijke
kleuterschool in de Hoogstraat.
Op 3 December overleed te
Alkmaar op 69-jarige leeftijd mr
J. 't Hooft, die ruim twaalf jaar
Kantonrechter te Den Helder is
geweest.
Nog juist vóór het jaareinde werd
de gemeentebegroting voor 1954 inge
diend- Het totaal van de inkomsten
(evenals dat der uitgaven) van de ge
wone dienst wordt geraamd op
f 8.592.633, tegen f 7.659.313 voor 1953.
De geraamde uitkeringen uit het Ge
meente-fonds belopen in totaal
f2.804.173, tegen f 2.522.979 voor 1953.
De z.g. „bijzondere uitkering" is thans
in de algemene uitkering opgenomen.
Geraamd wordt een electriciteitsver-
bruik van zes millioen kWh, een gas
verbruik van ruim vijf millioen ku
bieke meter en een waterverbruik van
ruim een millioen kubieke meter.
Hr Ms onderzeeboot „Dolfijn", in bruikleen ontvangen van de
regering, werd in December aan de Navy teruggegeven.
Britse
HET JAAR 1953 heeft uitstekende vorderingen gebracht in de aanleg
van de niéuwe ..Rijkszeehaven liet Nieuwediep". Het Noordweste
lijke gedeelte nadert zijn voltooiing. Het water tussen de aanlegsteigers
en de verbindingen met het Marsdiep en de bestaande haven worden
op diepte gebracht, zodat vermoedelijk binnen enkele maanden het
„Harsens-eiland" als havencomplexje dienst kan doen. oor de Kleine
Vaartuigendienst wordt daar reeds gebouwd. Langzaam maar zeker
wordt dan ook de bouw van de Noordelijke brug over de Buitenhaven
urgent. De Zuidelijke brug, ter hoogte van de Visafslag. komt al aardig
uit de windselen. In de richting van de Koopvaardersschulsluis is het
bestaande plankier vervangen door een (verhoogde) steiger van hechte
constructie.
De militaire samenwerking tussen de mogendheden van de Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie komt op verschillende wijze tot uitdrukking in Den
Helder. Zo houden Belgische artilleristen op gezette tijden schietoefeningen
bij het Fort „Kijkduin". De Belgen legden op 23 Mei een krans bij het
monument „Voor hen die vielen".
In de rampnacht strandde het Zweedse stoomschip „Virgo" op de Vliehors.
De opvarenden liepen geen gevaar: deze Skandinavische maagd zat hoog
en droog. Pas eind Augustus kwam ze vlot. De rederij Doeksen van
Terschelling leverde daarmee een knap staaltje van bergingswerk.
Het wordt trouwens tijd, dat de Hei
deree haven meer ligplaats gaat bieden
Op 6 Januari 1953 kwam de netten-
legger Hr. Ms. „Cerberus" uit de Ver
enigde Staten aan. Twaalf onderzee
bootjagers zijn in aanbouw, er komen
zes fregatten uit de Verenigde Staten,
de Rijkswerf bouwt vijf patrouillevaar
tuigen, de eerste twee van veertien
zeegaande mijnenvegere zijn uit de
States aangekemen en dan is daar
periodiek het bezoek van buitenlandse
oorlogsbodems. De schepen liggen soms
„rijen-dik" in de haven. Om nog niet
te spreken van de beide kruisers
Van de scheepsbewegingen in het af
gelopen jaar vermelden we de thuis
komst van Hr. Ms. fregat „Boeroe" uit
Nieuw-Guinea op 6 Januari, het ver
trek van Hr. Ms. fregat „Van Kins-
bergen" naar Nieuw-Guinea op 12
Februari, de thuiskomst van Hr. Ms.
torpedobootjager „Piet Heinuit de
Koreaanse wateren op 3 Maart, het
vertrek van Hr. Ms. fregat „Dubois"
naar de Koreaanse wateren op 15 Sep
tember, de thuiskomst van Hr. Ms fre
gat „Willem van der Zaan" en Hr. Ms.
fregat „Ceram" uit de Nederlandse
Antillen, resp. op 26 October en 20
November.
MUTATIES
Kapitein-luitenant ter zee T. Brun-
sting werd op 1 Februari als comman
dant van de -Mijnendienst afgelost door
kapitein ter zee C. Hendrikse. Op 16
April arriveerde minister ir C. Staf per
Catalina-amphibie op het vliegkamp
„De Kooy" vcor een inspectiebezoek
aan Den Helder. Op 22 April werd de
officier-marva der eerste klasse E. J.
van Diemen-Mekking aan boord van
Hr. Ms. „Schorpioen" beëdigd als com
mandante van de Marine-vrouwen
afdeling. Op 23 Mei legde de Comman
dant Zeemacht Nedeiland, schout bij
nacht F. T. Burghard, de eerste steen
van de reeds in aanbouw zijnde Mari-
necantine tegenover de Postbrug. We
gens zijn benoeming tot burgemeester
van RillanH.-Bath verliet kapitein
luitenant ter zee J. C. W. Jobss, Inten
dant Zeemacht Nederland, de Konink
lijke Marine met pensioen. Op 1 Sep
tember droeg kapitein-luitenant ter
zee F. van den Blink zijn taak als chef
van de Pytrotechnische Werkplaatsen
over aan de luitenant ter zee der eer
ste klasse J. W. Schotel. Tenslotte
werd kapitein-luitenant ter zee H. C.
J. Coumou op 2 November als comman
dant van Hr. Ms. „Hertog Hendrik"
opgevolgd door kapitein ter zee B. A,
W. Beyer.
In dit beknopte jaaroverzicht maken
wjj last but not least melding van
dc officiële opening der nieuwe Be-
wapcningswerkplaatsen, op Woensdag
16 September. In dit hypermoderne
complex, dat onder leiding staat van
kapitein-luitenant ter zee J. E. Drijf
hout van Hooff, z|jn de onderhouels-
inrichtingen voor het gescnut, de tor-
pedo's, de verschillende typen zee-
mijnen en de onderzeeDnotbestrjjdings-
middelen geconcentreerd. Het behoeft
geen betoog, dat deze nieuwe 3ewape-
ningswerkplaatsen van het grootste
belang zijn voor de walaccommodatie
in de marinebasis-in-wording.
Op Woensdag 19 Augustus was het feest voor bijna vijfhonderd Hel-
derse ouden van dagen, die de jaarlijkse autotocht mochten mee
maken. Dit plaatje herinnert aan de uitmuntende stemming, waarin
het hele gezelschap verkeerde.
F»E REDDINGBOOT „Prins Hendrik" moest
we zouden haast zeggen: traditiegetrouw! al
vroeg in het nieuwe jaar uitvaren, omdat op de
Haakse gronden een schip in nood verkeerde. Dat
was op 4 Januari, toen de Belgische kotter „Hu-
guctte Annie" vastliep. Deze stranding viel nogal
mee en de reddingboot kon spoedig naar dc haven
terugkeren. Precies vier weken later werd het
echter bittere ernst. Tijdens de rampnacht bc
stormden de elementen in een ongekende samen
werking onze kusten, enorme vernielingen aan
richtend.
Een werveling van gebeurtenissen speelde zich
in weinige uren af. Hoevee) persoonlijk leed werd
naast de materiële schade berokkend? Naar ver
houding mocht de kop van Noord-Holland van'
geluk spreken. Helaas viel echter ook hier een
slachtoffer: op 12 Maart overleed op 64-jarige
leeftijd de heer J. B. L. van de Wouw aan de
verwondingen, die hij in de rampnacht bij het
bergen van een vlet op de Dijk had opgelopen.
Toen de strijd met de elementen op zijn hoogst
was. vocht de „Prins Hendrik" dapper mee. Schip
per Piet- Bot en zijn mannen werden bijna 20 uur
in touw gehouden door het vergaan van de Duitse
tanklichter „Oder" op de Eierlandse gronden en
het stranden van het Zweedse stoomschip „Virgo"
op de Vliehors. Na een al te korte rust moest de
reddingboot opnieuw uitvaren, maar toen smaakte
de bemanning van de „Prins Hendrik" de vreug
de om de zes schipbreukelingen van de „Oder"
behouden naar Nieuwediep te brengen.
De reddingboot, die zo succesvol de vuurproef
had doorstaan, werd gedurende enige maanden
niet tot spectaculair werk geroepen. Pas op 11
November, en dat nog niet eens ten gevolge van
zwaar weer, moest de „Prins Hendrik" weer op
redding uit. De Belgische kotter „Victoire Roger"
was op de Haaksgronden gestrand. De uit. vier
koppen bestaande bemanning werd door de red
dingboot aan boord genomen en naar Den Helder
overgebracht. Wekenlang werden nadien vergeef
se pogingen tot berging van het wrak gedaan.
Intussen was een nieuwe stranding gemeld,
helaas met een tragische afloop. In de vroege
morgen van 27 November liep de Belgische kotter
„Willy Jeaninne" op de Eierlandse gronden: het
was heiig en men had de vuurtroen van Eierland
voor het lichtschip „Texel" aangezien. De zes op
varenden trachtten zich met een vlet in veiligheid
te brengen, maar de schipper-eigenaar, de stuur
man en de scheepsjongen kwamen in de golven
om. Alleen het stoffelijk overschot van de jongen
werd geborgen. Het is inmiddels door een Bel
gisch opleidingsvaartuig naar Ostende gebracht en
daar begraven. Drie geredden werden door de
motorstrandreddingboot „Joan Hodshon" naar De
Cocksdorp gebracht en daar liefderijk opgenomen
in het R.K. zusterhuis „Maris Stella".
Zo heeft het in het afgelopen jaar niet aan ver
meldenswaardige feiten „Tussen Haaks en Kuitje"
ontbroken. Wij wonen aan de zee en dat zal tot
in lengte van dagen zijn stempel op het leven in
Den Helder drukken.
