Commissaris A. van Lieshout
over het LooJswezen
verse
duinkonijnen
v.d. LINDEN
BEHANG
De overgangstijd tussen
winter en lente
Huishoudelijke Artikelen
Fa. H. K. van KALSBEEK
A. Brakhoven
VAN BREDERODE
Dienst ressorteert onder het
ministerie van Marine
r
UW OMZET
VERGROTEN
Het voorjaar is
in aantocht
Ook betonning een
belangrijke taak
ZAAIZADEN
KOORN
U zoekt en kunt het niet vinden? j
Voor BETER WERK! Naar
ADVERTEERT IN DIT DAGBLAD
Kort voor zijn vertrek nog eenmaal aan het woord:
Ook met
NIEUWSTRAAT 48 - TELEF. 3672
Voor een mooie tuin
heeft U goed
Gereedschap
nodig
Doet U ook mee t
f 1.50 tot 2.-
J. ZWAN
WOONHUIS
een, ftzcudi^oAtn-rnxyde-t
De lekkerste toffees heten TELLA'S!
Hebt U de nieuwe TELLA'S al geproefd? Ze zijn veel
zachter en romiger dan gewone toffees. En toch
ook weer een tikje pittig. U proeft het verschil meteen!
30 ct. per 100 gram.
Haal ze vandaag
eens in huis!
VAN PAS OOGST U
Koopt Uw
bij een vakman!
Moderne Schoenmakerij Ruyghweg 51 j
SPOORSTRAAT 50
WIJ HEBBEN EEN UITGELEZEN
COLLECTIE
o.a.
Staalmeesters
U. P. L.
R.81D.
G. B.
Keuze uit 400 PATRONEN
Geen
succes
in zaken
DONDERDAG 25 FEBRUARI 1954
HOEWEL DE MEESTE INWONERS van Den Helder op de een of
andere manier betrekkingen hebben met de zee en de verschillende
soorten schepen welke hier binnenkomen of thuishoren, is het voor
hen allen misschien niet zo duidelijk onder welke dienst een vaartuig
ressorteert. V an de oorlogsschepen is dit niet moeilijk, daar iedereen
weet dat de grijze kleur specifiek tot de Koninklijke Marine behoort.
De vissersvaartuigen, in al hun verscheidenheid, zijn als zodanig wel
te herkennen. Ingewijden kunnen direct vertellen waar ze eigenlijk
thuishoren. Dan zijn er o.m. de betonningsvaartuigen „Zaandam",
„Grevelingen", „Slenk"; de loodsvaartuigen „Zeemeeuw" en „Pieter
man", alle wel herkenbaar aan hun gele kleur, zwarte schoorsteen en
eigenaardige opbouw.
"TOT welke dienst behoren nu deze
vaartuigen en welke is hun taak?
Hierop een antwoord en uiteenzetting
geven is- het doel van dit artikel. De
genoemde schepen behoren nl. tot de
dienst van het Loodswezen, enz., waar
bij de afkorting „enz." betekent: de Be
tonning, Bebakening en Verlichting.
Het nu kortweg genoemde „Loods
wezen" is een Rijksdienst, ressorterende
onder het Ministerie van Marine te Den
Haag en waarvan het algemeen bestuur
onder de Minister wordt uitgeoefend
door de Directeur-Generaal van het
Loodswezen, enz. (Schout bij Nacht).
In zes districten wordt het bestuur ge
voerd door vier Directeuren (Hoofd
officieren der Koninklijke Marine) en
onder deze door de Commissarissen op
elke standplaats.
De districten met de standplaatsen
zijn:
le en 2e district, Directie Harlingen:
standplaatsen Terschelling, Delfzijl,
Harlingen.
3e district, Directie Amsterdam:
standplaatsen Amsterdam, IJmuiden,
Den Helder (Willemsoord).
4e en 5e district, Directie Rotterdam:
standplaatsen Rotterdam, Maassluis,
Hoek van Holland.
6e district, Directie Vlissingen: stand
plaatsen Vlissingen, Terneuzen, Ant
werpen.
Op sommige standplaatsen is een ad
junct-commissaris werkzaam als Ont
vanger der loodsgelden, terwijl de be
trekking van deOntvanger der Loods
gelden met «die van Commissaris of ad
junctcommissaris verenigbaar is.
Het verdere personeel van de Loods-
dienst bestaat uit: loodsschippers der
le, 2e en 3e klasse; zeeloodsen der le
klasse, belast met de dienst van stuur
man; zee- en binnenloodsen der le en
2e klasse; adspirant-loodsen; voorts
kwartiermeesters, matrozen, matro
zen-kok, matrozen-motordrijver, machi
nisten, machinisten-motordrijver, ma
chinedrijvers, le stokers en 2e stokers.
De adspirant-loodsen worden geko
zen uit stuurlieden ter Koopvaardij, die
de maximum leeftijd van 30 jaar niet
hebben overschreden. Zij moeten ten
minste vier jaren als stuurman buiten
gaats hebben gevaren, van welke ter
mijn zij tenminste gedurende één jaar
dienst hebben gedaan in het bezit zijn
de van het diploma 2e stuurman Grote
Handelsvaart (G.H.V.) of gelijkwaardig
diploma.
Later volgt, na gunstig afgelegd
examen, hetzij voor zeeloods, hetzij
voor binnenloods, aanstelling tot die
rang, terwijl de loodsschippers en de
zeeloodsen-stuurman uit deze functio
narissen worden gekozen.
De loodsdienst
[)E TAAK der onderscheidene vaar
tuigen op deze standplaats, dus Den
Helder, betreft óf zuiver de loodsdienst
óf de bëtonning.
In de grotere zeehavens zoals IJmui
den, Hoek van Holland en Vlissingen
liggen voortdurend grote en zeer mo
derne motorloodsvaartuigen op hun z.g.
kruispost met aan boord een aantal
zeeloodsen voor het betreffende zeegat.
Het beloodsen van schepen gaat daar
dag en nacht door.
Iets anders is het met het Zeegat van
Texel. De frequentie van binnenko
mende of uitgaande schepen is dermate
klein dat een „uitliggende" post finan
cieel niet verantwoord zou zijn. Sche
pen welke Den Helder willen binnen
lopen, kunnen hun wens om een loods
te verkrijgen kenbaar maken;
le. Door een voorafgaande telefoni
sche waarschuwing aan de Commissaris
van het Loodswezen, enz.;
2e. Per radio aan het radio-kuststa-
tion Scheveningen;
3e. Door het geven van een loodssein
dat door de kustwachtpost te Huisdui
nen wordt doorgegeven;
4e. Door vlaggeseinen aan één der
lichtschepen „Texel" of „Terschellin-
gerbank", die het verzoek radio-telefo
nisch doorgeven aan de kustwachtpost
te Huisduinen.
Op zulk een verzoek gaat dan de
„Zeemeeuw" op het afgesproken tijdstip
naar het betreffende zeegat, nl. Schul-
pengat of Molengat.
De rede-afhaalboot „Pieterman" haalt
een van Harlingen komende (binnen)
loods af en zet de zeeloods ter rede
aan boord.
betonningsvaartuigen hebben een
geheel andere taak, nl. die van het
betonnen der zeegaten en der vaarwa
ters.
De „Zaandam", een zeer modern en
met radar uitgerust vaartuig, zorgt
o.m. voor de verversing en aflossing
der buitengaats liggende lichtschepen,
in de wandeling ook wel „vuurschepen"
genoemd. De dienst daar aan boord is
zodanig geregeld dat elke vier weken
een ploeg van 12 man naar boord gaat,
terwijl de andere ploeg afkomt. Elke
week wordt victualie, zonodig ook 'wa
ter en brandstofolie gebracht, terwijl
voorts de „Zaandam" zorgt voor de
lichtboeien in de zeegaten van Den
Helder en van IJmuiden.
Daarnaast zorgt de „Grevelingen"
voor het onderhoud der lichtboeien
meer binnenwaarts (Waddenzee) gele
gen en de z.g. „blinde" betonning (d.i.
tonnen en bakens welke geen licht
boeien zijn) in de zeegaten en voor het
vervoer van betoifningsmateriaal tus
sen de verschillende standplaatsen of
districten.
Tenslotte is het de „Slenk" die de
verzorging en het onderhoud van de
gehele blinde betonning in de vele
vaargeulen op de Waddenzee heeft.
Periodiek worden door laatstgenoem
de twee vaartuigen alle vaarwaters
„gepeild", hetzij met echolood, hand-
lood of slagaard. Onder het „peilen"
der vaarwaters wordt verstaan het be
palen van de diepte in decimeters, her
leid tot een zeker niveau.
De bedoeling van deze enkele regels
is geweest, de lezer een globaal over
zicht te geven van de diensten en werk
zaamheden van het Loodswezen, enz.,
zonder daarbij in details te treden
A. VAN LIESHOUT.
Wanneer dit artikel verschijnt
zal naar alle waarschijnlijkheid de
winter wel achter de rug zijn, d.w.z.
dan is 't wel gedaan met de heer
schappij van de vorst en glijden ive
langzaam maar zeker de lente in.
Wat is die periode van herfst en
winter toch nog snel voorbijgegaan.
Na de uitzonderlijk zachte herfst, liet
het zich eerst aanzien, dat de winter
dit voorbeeld zou volgen. Eind Januari
en de eerste helft van Februari heb
ben ons doen gevoelen, dat het nog
echt winteren kan. Siberische kou
overstroomde ons. Grachten en meren
vroren dicht. Het Marsdiep was één
uitgestrekte ijsvlakte. Voor de zangers
was het een geluk, dat de grond in
onze omgeving slechts op het eind een
korte tijd met sneeuw bedekt was.
Onkruidzaden bleven hierdoor voor
hen bereikbaar. Erger waren er aan
toe de vogels, die op de wadden en
slikken en langs de stranden hun voed
sel zoeken, de honderden scholeksters,
strandlopers, tureluurs, grutto's, enz.
Op de wadden lag een groot ijsveld,
die voedselbron was geheel toegestopt.
En op het strandVooral bij felle
vorst hadden de goudkammetjes, ko
kerwormen en strandvlooien zich die
per teruggetrokken, de mosselen op de
pieren waren met ijs bedekt. Tiental
len vogels stierven door honger uit
geput een ellendige bevriezingsdood.
Onder de vele soorten eenden, meer
koeten en waterhoentjes, verdreven
van het zoete water, vielen ook vele
slachtoffers. Enkelen konden nog ge
red worden, doordat dierenvrienden ze
meenamen en verzorgden. Natuurlijk
moeten ze, wanneer de grachten en
vaarten weer open zijn, vrij gelaten
worden.
Over enkele dagen begint de maand
Maart en dat is toch maar de lente
maand. We mogen weer enkele zomer
se dagen verwachten, waarop de zon
ons zo weldadig kan koesteren. Maar
Maart is ook verraderlijk, koude
Noord-Westenwinden doen dikke wol-
kenbonken aandrijven, waaruit hagel
buien neerkletteren. Berucht zijn de
Maartse buien. Bij heldere hemel kun
nen nachtvorsten ijsvliezen over de
sloten spannen. Maart hoort ook nog
gedeeltelijk bij de winter.
Toch: de lente is in aantocht. Reeds
in Januari hoorden we in de natuur
de eerste ritselingen van 't uitbrekend
yoorjaarsleven. Wel deed de koude-
inval alles ineenkrimpen, stond de
groei stil, maar nauwelijks trad de
dooi in, of plant en dier herleefde, alles
rekte en strekte zich.
De lente wint veld. Dat zien we aan
de elzenkatjes, die hun stuifmeel met
de wind meegeven. We zien het aan
de iepen in de stad. Al die zwellende
bolletjes langs de takjes zijn even zo
veel knoppen, waaruit spoedig de
bloemhoopjes te voorschijn zullen
komen. We zien het aan de wilgen,
waaraan de grijsdonzige katjes prijken,
nu ze hun bruine dekschubben hebben
afgeschud.
Wat bloeien er al een sneeuwklokjes,
een winteraconieten. Bijna alle bol
gewassen steken hun neuzen reeds
boven de grond. We merken het aan
't uitbotten van onze vroegbloeiers, als
speenkruid, dotterbloem, fluilekruid,
klein hoefblad en vroegeling. Niet
alleen in de plantenwereld is het te
merken, dat de lente nadert, ook in
de dierenwereld komt beweging, komt
onrust. Zelfs de winterslapers, als de
vleermuis, de egel en de kikvors weet
de zon te wekken, hoe diep ze ook in
gedommeld waren.
De meeste aandacht trekken steeds
de vogels. Sommigen zijn er wel heel
vroeg bij. Als Februari niet al te win
ters is, maken verschillende vogels
aanstalten om naar hun broedplaatsen
terug te keren.
Roeken, die „zwarte kraaien", die in
troepjes 's winters op de weilanden en
akkers aan het fourageren zijn, waar
bij de witte, onbevederde huid rond
om de snavel meestal reeds van verre,
zelfs in de vlucht, zichtbaar is. (De
echte zwarte kraaien hebben de be-
vedering tot de snavel wel), verzame
len zich in hun broedTcolonies in de
boomkruinen en slepen ijverig met
takken. Ook de reigers zijn druk in de
weer.
Op hun broedterrein in 't Naarder-
meer, 't Zwanenwater en op Texel
strijken plotseling de lepelaars neer,
terujggekeerd uit Afrika. In hun hagel
witte verenpak, de kop gesierd met
geelachtige kuifveren; hun lange,
zwarte, lepelvormig eindigende snavel
en zwarte poten. Zij zijn al vroeg terug
van hun Afrikaanse reis, evenals de
ooievaar, die we hier echter nooit te
zien krijgen.
Wilde eenden zwemmen gepaard in
de grachten. Wat schitterend pronkt
de woerd met de groenglanzende kop,
de deftige witte halsving, de parelgrijze
rug, de helblauwe spiegel (kleine slag
pennen van de vleugel). Spoedig zul
len de groene eieren verborgen wor
den hier of daar in de ruigte.
In de leeuwerik hebben we nu meer
erg, als hij in Februari begint door te
trekken en op zonnige dagen zijn lied
laat schallen over dé velden. Begin
Maart komen onze eigen broedvogels
vnl. uit Engeland terug en spoedig
palen ze hun broedterrein, hun terri
torium, af. Na veel strijd zijn de gren
zen afgebakend. Fel verjagen ze dan
elke indringer van hun terrein. Elk
ogenblik stijgt er een omhoog om ju
belend als in 't blauw te verdwijnen.
En dan de kievit! Vanaf Februari
begint ook bij deze vogel dc terugreis.
Telkens verschijnen troepjes op de
landen, maar na enkele dagen zijn ze
weer verdwenen, verder gereisd naar
hun Noordelijk broedgebied. Onze vo
gels verschijnen in 't begin van Maart
en evenals de leeuwerik is het manne
tje spoedig druk bezig zijn territorium
vast te stellen, een geschikte plaats uit
te zoeken, waar het wijfje de eitjes
kan leggen. Telkens overvliegt hij zijn
terrein met zware, zoevende vleugel
slag, vlak langs de grond naar de
uiterste grens, om zich daar onder de
juichende (of is 't de uitdagende?)
roep: „oewiet, wiet, wiet", steil om
hoog te verheffen, om daarna al roe
pende duikelend en kantelend als een
getraind luchtacrobaat zich omlaag te
storten en weer langs de grond naar
't andere einde te vliegen. Vaak onder
breekt hij z'n vlucht, strijkt neer, om
kirrend, met omhoog wippende staart
een kuiltje te krabben. Wat een pracht-
vogel! Hoe schitteren kop en rug met
blauwgroene metaalglans, hoe zwart is
de keel en contrasteert niet het wit
van borst en buik. Sierlijk prijkt de
lange puntige kuif. Bij een wandeling
langs de Doggersvaart is hij heel ge
makkelijk aan de overzijde van sloot
en vaart te observeren. In een van de
gekrabde kuiltjes legt het wijfje de
zozeer begeerde eitjes. En als zo om
streeks 18 Maart het eerste eitje ge
raapt wordt, is dit een gebeurtenis, die
alle kranten vermelden, 't Is net of
met het vinden van het eerste kievits
ei voor vele mensen de lente wordt
ingeluid. A. S.
spreken wij een belangrijk woordje mee.
Komt U maar eens kijken naar onze
prachtige collecties tegen scherp concur
rerende prijzen in
VERKOOPT ALLES!
Ook gevestigd: Binnenhaven 2 Bassingracht 3
Een keurcollectie
vindt U bij
RUYGHWEG 5
MAAR
dan met
GEREEDSCHAP
van:
Ijzerhandel
A. BUYTENDIJK Zn.
Spoorstr. 58-60 Tel. 2715
ZATERDAG zijn we weer
op de markt met
DE' KOOG
TEXEL
Te koop gevraagd: nieuw of
z.g.a.n.
met 3 slaapkamers op goede
stand. Direct leeg te aan
vaarden. Brieven met prijs
opgave onder no. 84 bureau
van dit blad.
Nieuw produet
bekend maken?
Op de meest
afdoende wijze
kunt U dit be
reiken door Uw
advertentie in
deze courant
te plaatsen. U
bereikt dan een
koopkrachtig
publiek ft
mei de steunende keep-up baleinen
Alleen
verkrijgbaar in
vanille smaak)
Uitgebreide prijscourant
gratis verkrijgbaar.
Pootaardappelen zijn
schaars en duur. Bestelt
dus vroegtijdig.
Zaadhandel
Keizerstr. 55, Den Helder
■i
0 Speciaal ingericht voor genaaide en geljjmde J
0 reparatie. Verbreden en vergroten van schoe- J
0 nen. VVjj verwerken alleen le klas materiaal. J
DEN HELDER
GLANSVERF
GRONDVERF 1.75 per kg.
ALLE SCHOONMAAKARTIKELEN
GEDIPL. GLAS IN LOODZETTER
GLASSLIJPERIJ
VERZILVEREN VAN SPIEGELS
LOODSGRACHT 71
TELEFOON 2179
Dan mankeert er iets
aan. Geregeld adver
teren heft deze tegen
slag op. Kies hier
voor de krant die U
het meeste succes
biedt.
