Kleine winst voor PvdA - KNP kreeg
een gevoelige klap - CHU steeg procent
De VVD bleef vrijwel stabiel - Verdere
afbrokkeling van de CPN
HOE NOORD-HOLLAND STEMDE
Het Nederlandse volk koos zijn Provinciale Staten
DE TOEKOMSTIGE
EERSTE KAMER
VERKIEZINGS
NUMMER
VERKIEZINGS
NUMMER
Donderdag 22 Ap„, .<jo. LENIGDE NOORDHOLLANDSE DAGBLADEN
79e Jauigujig.No. 1423
Dagblad voor Den Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
NAMEN DER PARTIJEN
AANTAL STEMMEN
1950
P.v.d.A.
KV.P.
AR.
CHU.
V.V.D.
C.P.N.
KNP.
S.G.P.
G.P.V.
Midd. Partij
Soc Unie
Kath Dem. Bond (Limb.)
Prot. Chr. Gr. (Limb.)
Bond v. Wereldb. (Utr.)
Vrijz. Dem. Bond (Friesl.)
Kath Arb. Partij (Zeel.)
Lijst v. Nunen (N.B.)
Overige partijen
1243455
1529009
591430
506916
412638
329089
31984
110151
28904
22078
8072
7995
7421
952
13536
4843630
1952
1545867
1529508
603329
476195
471040
328621
144520
129081
35497
25128
18010
28949
5335745
1954
1565004
1680788
569284
514370
467504
283344
54753
116225
38195
7104
8902
7539
14032
5327044
PERCENTAGES
1950
25.7
31.6
12.2
10.5
8.5
6.8
0.7
2.3
0.6
0.5
0.2
0.1
0.2
100
1952
29.0
28.7
11.3
8.9
8.8
6.2
2.7
2.4
0.7
0.5
0.3
0.5
100
1954
29.4
31.5
10.7
9.7
8.8
5.3
1.-
2.2
0.7
0.1
0.2
0.1
0.3
100
In I9S4 alleen In provincie Groningen.
NAMEN DER PARTIJEN
AANTAL STEMMEN
PERCENTAGES
1950
1952
1954
1950
1952
1954
1. P.v.d.A.
286334
335001
347841
30.2
32.8
33.9
2 K.V.P.
226770
216161
240258
24.0
21.1
23.4
3. C.P.N.
154590
149519
140724
16.3
14.6
13.7
4. A R.
101042
98123
89711
10.7
9.6
8.7
5. V V D.
105756
115802
122898
11.2
11.3
12.0
6. C.H.U.
59485
53608
62489
6.3
5.2
6.1
7. GPV.
3062
2798
3385
0.3
0.3
0.3
8. K N P.
5049
28677
12388
0.5
2.8
1.2
9 SOC. UNIE
4641
2222
0.5
0.2
10 S G P.
1210
6341
4694
0.3
0.6
0.5
Jong Cons. Verb
3513
0.3
Midd Partij
2981
0.3
Recht Vrede en Welv
6545
0.6
Rev Comm. Partij
1446
0.2
1023710
1026611
100
10(1
100
Niet ingediend.
WEERBERICHT
emir
EEN VERRASSEND HERSTEL VAN DE KVP
HET NEDERLA NÜSE VOLK is gisteren in alle rust en kalmte, ja vrijwel onopvallend ter stembus gegaan
om de Provinciale Staten te kiezen. De uitslag van de verkiezingen voor geheel Nederland is als volgt:
HET is bepaald geen nieuwe opmerking, dat de politieke configuratie
in ons land fundamentele verschuivingen bij verkiezingen welhaast on
mogelijk maakt. Voornamelijk de partijen, welke zijn gebaseerd op
religieuze grondslagen, kunnen in het algemeen op grote trouw van de
lidmaten der kerken rekenen. Een gevolg daarvan is, dat een belang
rijk deel van het kiezerscorps al bij voorbaat op zijn keuze is bepaald.
Meu stemt daar min of meer automatisch op de groepering, welke sinds
jaar en dag haar politieke overtuiging op godsdienstige inzichten en
normen heeft geënt. Tot goed begrip van de politieke situatie in ons
land dient men zich te herinneren, dat na 1945 weliswaar een poging is
gedaan de oude naar men van verschillende en niet de minst belang
rijke kanten opmerkte verhoudingen te doorbreken om dusdoende
een nieuwe kleur te geven aan en een nieuw spanningsveld te leggen in
de herrezen binnenlandse democratie, zo moeizaam en met zulke ont
zaglijke offers op de vijand bevochten. Er is misschien in die eerste
jaren na de bevrijding een streven merkbaar geweest in de richting van
een loslaten van godsdienstige grondslagen, veelal naar buitenlands
voorbeeld. De typisch-Nederlandse, oprechte, ook wat burgerlijk-
conservatieve binding aan de dingen van vroeger, bet heimwee mis
schien ook naar de tijden van voor 1940 hebben aan de oude groepen
evenwel al spoedig de beste kansen gegeven.
£)E „DOORBRAAK" gold vrijwel uit
sluitend een aantal intellectuele
progressieven, dat zich ln de veilige
haven „van vroeger" niet wel meer
voelde en aldus poogde een nieuwe
gelding te vinden ln de groep, weike
aanvankelijk niet helemaal ten onrecb
te proclameerde de vaan van de voor
uitgang hei hoogst te dragen Wij neb
ben bij herhaling geschreven, dat de
politieke gevechten ln ons land ulette
min niets anders dan schermutselingen
aan de rand van het eigenlijke terrein
konden zijn en dat één vermanend
woord van de geestelijke overheden
voor de religieus gebonden kiezer meer
zou betekenen dan de opvallendste suc
cessen op riet louter politieke front
Een aanwijzing voor de politieke star
heid van het Nederlandse volk ook na
1945 was bovendien, dat de protesta ts-
christelijken al spoedig hun oude auls
hadden teruggevonden, versterkt zon
der twijfel door de wankele poltt'etr
ten opzichte ~an het Indonesische
vraagstuk; terwijl de politiek-vrijzin
nigen een aanvankelijk Ietwat luchtlgj
na verloop van tijd hechter wordend
onderdak vonden in de V.V.D.
De Kamerverkiezingen van 1952
brachten eigenlijk de eerste grote in
terne storm tot uitdrukking in cljlers
De rechtse groep ln de Katholieks
Volks Partij achtte een du rzaam sa
mengaan met de Partij van de Arbeid
ongewenst en het was de oude vechtei
uit de Indonesische kwestie. Weitet
die deze ultra-rerhtsen om zich vis- te
verzamelen met zeer opvallende re
sultaten Tegelijkertijd trokken de on
tevredenen ter linkerzijde van de K V P
uit de niet altijd even duidelijke ooli
tiek van de heet Romme en de zijnen
de conclusie, dat hun plaats tn de
rijen van de PvdA was Als gevolg
Iflaarvan was de Partij van de Arneid
in 1952 de absolute winnares. Zij was
van dat ogenblik af de sterkste groen
Ui ons tand
Dit bedenkend dienen wij we) vooi
Oaen te houden dat Nedeiiand zeei
partii kent dte de absolute mee -ei
heid beeft Een combinatie ts utijn
noodzakelijk om tot een redelijke re
geerbaarheid te komen. Na 1945 von
den de P.v.d.A. en de K.V.P. elkaar op
niet altijd begrijpelijke basis. Jeze
coöperatie heeft succes gehad, waa-toe
zouden wij het ontkennen? Nederland
heeft een verbluffend herstel beleefd
en al blijft de economische situatie van
ons land bijzonder conjunctuur-gevoe
lig, er zijn geen tekenen, die erop wij
zen, dat de kiezer zich om economische
ongelukken van de partij zijner keuze
zou afwenden.
Dat de K.V.P. in 1952 niettemin ver
loor is alleen te wijten aan de half
slachtigheid barer leiders, die zich
twee compassen om op te varen sche
nen te hebben aangeschaft.
De verkiezingsuitslag van 1952 is zo
doende een noodsein voor de katholie
ken geworden. De gesprekken met de
dissidenten werden geopend, de gees
telijke leiding deed herhaaldelijk een
beroep op haar gelovigen. Van de fei
telijke resultaten is eigenlijk maar wei
nig tot de buitenwereld doorgedrongen.
Enkele publicaties wezen er toch wel
op, dat het woord van de religieuze
overheid een grote macht blijft bete
kenen.
£0 LAG de figuur voor de verkiezin
gen voor de Provinciale Staten,
welke gisteren zijn gehouden. Wij heb
ben er ons wel voor gewacht, in onze
lezers het Nederlandse volk voor te
houden, dat ook deze verkiezingen oe-
langrijk waren. Onze propagandisten
gooien nu eenmaal niet met traangas-
bommen, tuigen elkaar niet af. Alles
verloopt in ons grijze land langs we
gen van geleidelijkheid. Zo ook thans
En toch zal de uitslag, waarmee w,
te maken heoben gekregen, voor veien
een ontzaglijke verrassing inhouden
De Katholieke Volks-Partij heeft Daar-
oude positie totaal heroverd en ,s dus
opnieuw de sterkste politieke groepe
ring in ons land. Zij won, vergeleken
met 1952, bijna drie procent. Daarmee
is opnieuw en wii stellen bet met
nadruk vast bewezen, dat iedere
doorbraakgedachte een schone illusie
is en dat er van een effectueren daar
van in ons land eenvoudig nimmer
sprake kan zijn.
Een overzicht van de totaal-uitslag
laat duidelijk de verschuivingen zien.
De K.V.P. heeft in de eerste plaats de
K.N.P. van Weiter gedecimeerd. Wij
hebben ook de indruk, dat Weiter nooit
een „fair cliance" heeft gehad. Hij
moest roeien met de riemen die hij had
en die waren om zo te zeggen een stuk
te kort om het tempo bij te houden. De
Partij van de Arbeid heeft zich gehand
haafd. Of zij daarmee tevreden zal
zijn is een geheel andere vraag. Het
komt ons namelijk voor, dat ook zij wel
degelijk aan de K.V.P. heeft verloren.
Zou dit niet het geval zijn geweest,
dan zouden wij het nieuwe, opmerke
lijke verlies van de Communisten niet
kunnen thuisbrengen. De C.P.N. ging
van 6.2 procent in 1952 tot 5.3 procent
achteruit. Wij kunnen ons niet voor-
Dr WDrees, de minister-president, bracht gisteren in het stem
bureau aan de Beeklaan in Den Haag zijn stem uit.
stellen, dat deze achteruitgang ergens
anders dan aan de linkerzijde van de
P.v.d.A. terecht kan komen. Bijzonder
interessant wordt daarmee wel de po
sitie van de P.v.d.A. Overigens een
onderwerp tot studie apart, want dat
een toevloed van ex-communisten een
radicalisering moet betekenen is even
duidelijk als- dat de aansluiting van
een „intellectuele laag" tot op zekere
hoogte een „verburgerlijking" inhoudt.
Het zal zeer belangwekkend kunnen
zijn na te gaan hoe de P.v.d.A. zich
uit deze vorm van dualisme redt. Hoe
zij daarin de weg vindt.
Voor de K.V.P. geldt, dat zij haar
woorden waar zal moeten maken. Wij
kunnen niet geloven, dat haar kiezers
een andermaal tot een manoeuvre als
tussen 1952 en thans bereid zijn.
De beide christelijke partijen hebben
stuivertje verwisseld. Daarbij won de
Christelijk Historische Unie. De A.R.-
partij loopt openlijk gevaar zichzelf te
overleven, mede een gevolg waar-
046744
schijnlijk van de stemming onder de
A.R.-jongeren, die nog altijd niet hun
inzichten voldoende tot gelding kun
nen brengen.
De V.V.D. tenslotte handhaafde zich
percentsgewijs, liep evenwel wat het
aantal op haar uitgebrachte stemmen
betreft niet onaanzienlijk terug. P.v.d.A.
en C.H.U. zullen daaraan wel schuld
hebben. Ook voor de V.V.D. geldt dat
zij meer dan tot nu toe het geval was
haar kiezers zal moeten tonen, dat
woorden en daden één gemeenschap
pelijke lijn vertonen.
De verkiezingen voor de Provinciale
Staten hebben dus de groepen op haar
oude stellingen teruggebracht. Een
anti-climax misschien na 1952, maar
beschouwd tegen de achtergrond
van de politieke opvattingen van ("73
ons volk volkomen verklaarbaar.
De ene helft van de Eerste Kamer
leden wordt in 1955 gekozen door de
leden van de Provinciale Staten uit
Noord-Holland, Zeeland, Utrecht, Lim
burg, Noord-Brabant en Friesland.
De andere helft wordt gekozen In
1958 door de Provinciale Staten uit de
overige provincies.
Volgens de nieuwe Provinciale Sta
ten verandert theoretisch de sa
menstelling van de Eerste Kamer in
1955 en 1958 als volgt:
1954 1955 1958
14 14 15
17 17 1'
7 7
6 6
4 4
2 2
P.vdJV.
K.V.P.
A.R.
C.H.U.
V.V.D.
C.P.N.
e e e
Totaal
50 50
50
Wanneer in 1955 en 1958 de Provin
ciale Staten de Eerste Kamer kiezen
dan kan door het vormen van combi
naties tussen de verschillende partijen
voor het -machtigen van een rest
zetel »og wel e kleine wijziging op-
treden.
Verwachting tot hedenavond:
DROOG WEER
Droog weer met over het alge
meen weinig bewolking. Koudere
nacht met plaatselijk lichte nacht
vorst. Overdag weinig verande
ring in temperatuur. Matige, nu
en dan vrij krachtige wind tusser
Noord en Noord-Oost.
Vrijdag: Zon op 5.28. onder 19.51
Maan op 0.45. onder 8,02
