buitenland!
IETS OVEE GEZONDHEIDSLEER.
Iii eene vergadering van eenige belaugslellende burgers, jl.
Vrijdag avond in het lokaal Danhelmante Hoorn gehouden, is in
de op te rigteu Maatschappij tot aanleg van den Noordhollandsch
Frieschen-Spoorweg door hen ingeschreven voor een gezamenlijk
bedrag van tien duizend vijf honderd gulden van die inschrijving
is bij de plaatselijke spoorwegkommissie aldaar opgave gedaan.
Men verwacht, dat dit voorbeeld nog door vele ingezetenen aldaar
zal worden gevolgd.
In weerwil der ijverige naspovingen van de justitie, is men
den dader van den verleden week te Dinteloord gepleegden gruwelijken
moord, nog niet op het spoor.
De landbouwer R.., te Smilde, nam in 't voorjaar van 1852
een dikken, rooden aardappel, sneed hem in zes stukken en pootte
die. Het geheele verbouw hiervan werd in 18G3 gepoot, en de
ge'neele opbrengst van 1863 insgelijks in 1864. En nu beliep het
geheele produkt van dit jaar niet minder dan ruim 50 mudden
dikke- of eetaardappels. Welk eene vermenigvuldiging!
De berigten omtrent de verhouding der wetgevende vergaderingen
in 7talie tegen over het ministerie, luiden zeer bevredigend. Zoowel
de Senaat als de Kamer van Vertegenwoordigers, steunen de regering
in de vaak moeijelijke aangelegenheden van het rijksbestuur. De
commissie uit den Senaat, belast met het onderzoek van de wet tot
verplaatsing van den zetel des bestuurs naar Florence, bestaat uit
voorstanders van dezen maatregel.
Men verliest zich voortdurend in gissingen over de verhouding
van Pruissen en Oostenrijk tegenover het vraagstuk der ontruiming
van Ilolstein door de bondstroepen. Ernstig komt hierbij in het
spel de verzekering, die, naar men wil, door Fruissen is gedaan,
om Oostenrijk's bezit van Venetië te waarborgen, tegen belofte van
eenstemmigheid in de Duitsche politiek.
Brazilië werd in den laatsten tijd door stormen op de kust en
door krijgstoerustin genberoerd. Uruguay en Paraguay spannen zamen
om den Zuid-Amerikaanschen collossus te bevechten, die verdacht
wordt gehouden van de zucht, om, ten koste van Uruguayverove
ringen te maken. Duizende burgers van Assomption hebben in een
adres hunne gehechtheid aan den president der republiek en hun
verlangen geopenbaard, om Uruguay's onafhankelijkheid te verdedigen,
des noods met opoffering van leven en goed.
De heer Davis, president der Zuider-Staten van Noord-Amerika,
heeft in het congres eene aanspraak gehouden, waarin hij een blik
werpt op den tegenwoordigen toestand. Heel gunstig is die rede
niet, het blijkt toch daaruit allerduidelijkst, dat de Zuidenaars zijn
zonder geld, en zonder genoegzame manschap, zonder steun bij
Europa, waar zij tot heden toe nog niet worden erkend ener thans
niet eens meer op rekenen. De president verklaart, dat de groote
opofferingen, die de strijd heeft gekost, bij lange niet door eenigen
gunstigen uitslag wordt vergoed. De Zuidenaars begrijpen thans,
dat die van het Noorden hunne hulpbronnen bezigen, om het Zuiden
uitteputten.
Uit Amerika zeggen de laatste berigten, dat Lincoln, sterk door
zijne herkiezing, weder voorstellen wil doen, tot het aangaan eener
schikking met het Zuiden. De Fransche gezant zou weder zijne
bemiddeling hebben aangeboden. Hoezeer men de schikking zou
wensehen, blijft men vreezen, dat de partijen nog niet op de hoogte
zijn, om op goeden uitslag der pogingen te mogen rekenen. Wat
de uitkomsten van den oorlog betreft, en de plannen voor de toekomst,
de Amerikaansche minister Seward heeft die in korte woorden aldus
geschetst
In het eerste oorlogsjaar werd de Afrikaansehe slavenhandel in
de Yereenigde Staten onderdrukt; in het tweede oorlogsjaar werd
de neger een vrije soldaat en is de slavernij in het distriet Columbia
afgeschaftin het derde oorlogsjaar is de slavernij in Maryland
opgehevenen wanneer de democraten gelooven, dat de oorlog dit
jaar mislukt is, zoo zal daarentegen het congres in zijne aanstaande
bijeenkomst een amendement op de constitutie aannemen, strekkende
om de slavernij in het geheele gebied der Yereenigde Staten af te
schaffen. Herstel der Unie en opheffing der slavernij blijft het
programma van het Noorden.
In Frankrijk is onlangs eene belangrijke ontdekking gedaan.
Wanneer men namelijk de groenten en vruchtboomen begiet met
eene oplossing van sulphas ferri, dan verkrijgt men verwonderlijke
uitkomsten. Snijboonen winnen bijna 60 pCt. in zwaarte en de
smaak is veel aangenamer. Onder de vruchten is de peer die,
welke het meest bij deze behandeling wint. Voortaan moet men
<men oud ijzer verloren laten gaan, vermits het met water vermengd
bijna even veel uitwerking doet als mest.
De verandering in den physieken toestand van keizer Napoleon
is thans blijkbaar voor ieder. Hij kan niet meer als vroeger deel
nemen aan de groote jagtpartijen, en met zeer veel moeite doet hij
nog nu en dan een toertje te paard. Ten vorigen jare danste hij
nog, maar thans laat hij deze ligchaamsoefening geheel, daar zij
hem' te zeer afmat. Daarbij is hij steeds verdrietig, soms knorrig.
De heer Mocduard, chef van het kabinet des keizers van
Frankrijk en diens vertrouwde vriend, is gevaarlijk ziek en men
vreest voor zijn leven. De keizer wenschte dat de lijder, op een
bed liggende, per extra-trein naar Compiègne vervoerd zou worden,
doch hij was te zwak om de reis te ondernemen. De dood van
Mocduard zou voor keizer Napoleon een groot verlies zijn, want,
daargelaten dat deze in hem een zijner trouwste dienaren bezit, zou
hij ook zijne pen derven, en deze ware uiterst moeijelijk te vervangen.
De heer Mocduard schrijft nl. alle brieven des keizers, en heeft
Napoleons schrijftrant zich zoo eigen gemaakt, dat de souverein zelf
vaak niet onderscheiden kan of een brief werkelijk door hem zelven
is gesteld al dan niet. In zijn jeugd was de thans 74jarige
Mocduard een der welsprekendste advokaten; men zegt dat hij een
vertaling van Tacius vervaardigd heeft, in handschrift bij hem
berustende en door zijne vrienden een meesterstuk genoemd.
1'e P<"'ijs zijn sedert de maand Aug. niet minder dan 6
millioen kilogram druiven, van den nieuwen oogst, geconsumeerd.
Bij een jagt op wilde zwijnen, door den hertog Arthur de
1'Aigle, ter eere van den prins van Oranje, gegeven, stortte een jeugdig
ruiter,- de graaf de Lupel, zoodanig van zijn paard, dat hij niettegen
staande de oumiddelijke verleende zorgen van dr. Corvisart te
Compiègne is overleden.
De eigenlijke naam van graaf de Lupel, is Louvel; maar de
familie verzocht verlof dien naam te mogen veranderen, toen een
harer bloedverwanten medepligtig was aan den moord van den graaf
van Bordeaux.
Men schrijft uit Londen, dat de directeur van het theater
van Covent-Garden, den danser op één been Douato heeft geënga
geerd op een appointement van 30,000 fr. per maand.
De jongste stormwinden hebben veel schade op de Engelsehe
kust aangerigt, vooral in de nabijheid van Yarmouth. Eene stoom
boot van Aberdten strandde jl. Donderdag bij Tynemouth en daarbij
verloren 25 of 30 mensehen het leven. Gelijktijdig zonk een schoener,
met allen die aan boord waren.
De Deensche oorlog is aan Oostenrijk op 12 millioen thlr.
te staan gekomen, aan Fruissen, naar men berekent, op dubbel
zooveel. Men houdt zich thans bezig met een billijke verdeelin"
van dat bedrag over de gezamentlyke staten, uitmakende den
Duitschen Bond. Tot dusver is men het nog niet eens kunnen
worden, hoe daartoe te geraken.
Uit het regtsgeding van Frans Müller heeft een Deensch
orgaan dezer dagen aanleiding genomen, tot het ontwerpen van eene
weinig vleijende schets van het karakter der Duitschers in het alge
meen. „In elk geval is het een geluk, (zegt het bedoelde blad)
dat ook de Engelschen thans de nationale karaktertrekken der
Duitschers kennen. De opgedane ondervinding zal hen in staat
stellen, om beter dan voorheen te begrijpen, wat wij Denen, gedu
rende ons zamenleveu met deze menschen, hebben uitgestaan."
Te Kopenhagen wordt uit vrijwillige bijdragen gebouwd een
hospitaal voor 780 invaliden uit den oorlog, die na hun herstel
aldaar blijven wonen.
Uit Varna verneemt men het vergaan eener schroefstoomboot.
Van de 140 passagiers zijn slechts 7 gered.
Als voorbeeld der verbazende groeikracht in de Amerikaansche
gewesten, deelen wij het volgende mede:
De grootste boom der wereld, zoo schrijft de reiziger Gustaaf
Wallis, uit Brazilië, moet zich aan de Rio Branca, in de Brazili-
aansche provincie Amazone bevinden.
Het is de Eriondendron Sainaüma. De kroon van den gemelden
boom bezit in hare doorsnede eene uitgestrektheid van 220 voet,
en de geheele omtrek dezer kroon, die zeer regelmatig gegroeid is,
eene wijdte van 660 voet.
De boom overschaduwt eene oppervlakte van 36,000 vierkante
voeten, hetgeen voldoende is om een leger van 10,000 soldaten
beschutting te verleenen. De grootste takken zijn over het algemeen
dikker dan menige eikenboom en strekken zich horizontaal naar alle
rigtingen uit.
„De spijs geeft ons het bloed, en is het voedsel kwaad,
,,'t Is zeker dat het lijf in haast te gronde gaat."
Cats.
(Vervolg van N°. 92.)
De prijs van het graan of liever van het brood is de thermometer
voor de voeding van een volk.
Welke invloed dit heeft, willen wij door eenige voorbeelden
trachten duidelijk te maken. Terwijl een Engelschman gemiddeld
daags 16 lood vleesch en 2 pond brood, tegen een Duitscher 6
lood vleesch met 1 pond brood, en een Franschman slechts 4 lood
vleesch gebruikt, kan ook de Engelschman twee malen meer onder
gaan en meer arbeid verrigten, dan den Franschman of den Duitscher.
Bovendien is de levensduur in Engeland gemiddeld 45 jaar, in
Frankrijk en Duitschland slechts van 35—38 jaar. De rassen,
nationaliteiten en andere oorzaken mogen dit bevorderen, de voeding
zal, onzes inziens, wel de hoofdoorzaak blijven.
Menschen die uitsluitend leven van plantaardig voedsel, meel
spijzen en aardappeleu, kunnen niet voortdurend gezond en sterk
zijn. Die uitsluitende plantenvoeding, vooral bij het armere deel
der bevolking, leidt tot bloedarmoede, welke op hare beurt weder
de bron is van klierziekte, tering en een tal van andere ongesteld
heden. Dit valt nog meer in het oog wanneer men dat deel der
bevolking vergelijkt met diegene welke rijker bedeeld met aardsche
goederen, zich ook beter voeden en daardoor uitmunten door grootere
kracht, energie en voortbrengingsvermogen.
In de dierenwereld ziet men ook, dat de roofdieren en andere
vleeschvrefers veel sterker zijn dan de plantenëters.
Ten onregte zoekt men de oorzaak der armoede in overbevolking,
want hoe verklaart men het anders, dat de volksvoeding juist
het slechts is, in de minst bevolkte streken en dat ook juist daar
de armoede het grootste is.
Door duurte der meest noodzakelijke levensmiddelen neemt het
getal behoeftigen zeer toe, niet alleen die geheel behoeftig zijn,
maar ook die arbeiders, welke in weerwil van harden arbeid, niet
in de behoefte van hun gezin kunnen voorzien. De vele oorzaken
dier duurte zullen wij hier maar niet opnoemen, maar zeker is het,
dat het mindere gebruik van gezond en krachtig voedsel nadeelig
j moet werken op de gezondheid van het volk, en de bron is van
de meest verderfelijke ziekten en groote sterfte.
Nu de kwaal bekend is, is het onze pligt zoo mogelijk ook de
