m
N°. 16.
Woensdag 5 Februarij.
26 Jaargang.,',:
fc=
A. A. BAKKER
il
BINNENLAND.
0 0 S T -1 N D I E.
BUITENLAND.
E R A N K R IJ K.
HELDERSUHE
NIÉUWEDIEPER COURANT,
A
Vnvr/,1
„Wij huldigen het goede."
ii Verschijnt Dingsdag-, Domierdag- en Zaturdag namiddag.
>C^ Abonnementsprijs per kwartaal1.30.
Vm franco per post - 1.65.
U i t g' e v e r
Bureau:
MOLENPLEIN, N°. 163.
I Prijs der Ad ver ten tienVan 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
HELDER en NIEUWEDIEP, 4 Februarij,
De naweeën van den grooten burgerkrijg en tevens de reactie,
ir de invrijheidstelling der slaven ontstaan, doen zich in Amerika
altijd gevoelen; uit verschillende katoenstreken klinken toonen
wanhoop en verlegenheid. De een zegt: de negers willen niet
irkenzij gaan stelen en worden daarom doodgeschotende planters
enen of willen niet betalen wat zij beloven en trekken hunne
mden van het volk af. Negers, die niet werken, gaan stelen.
ze het allen niet, dan toch de meesten. Een neger is een
ilosoof. Hij redeneert zoo van al de goede dingen, die door
lijn arbeid ontstaan, komt me een deel toe; waar hij dus, zonder
jjljltdekt te worden, zich een deel er van kan toeëigenen, doet hij
it. Er zijn wel slaven die te vroom zijn om te stelen; maar er
veel uieer, die bidden en stelen te gelijk, en die het bestelen
inner meesters even regtvaardig achten als het bidden. De staats-
inishouding in Amerika mag inderdaad wankelend genoemd
■orden. Men heeft ouden wijn in nieuwe flesschen gedaan en nu
wffin deze op het punt van te barsten.
=1 Het jaar 1867, het jaar der groote beloften, is voor Frankrijk
P en jaar van gedurige achteruitgang op het pad der vrijheid geweest.
—Ken beloofde een vrije drukpers. Nooit voorzeker heeft de drukpers
|Fao vele beproevingen uitgestaan. Waarschuwingen, vervolgingen,
fcborsingen, enz. kwamen in menigte. De geheele houding der
fgering, zegt l'Opinion Nationale, schijnt berekend te zijn, om
Qjiel vertrouwen des volks in de beloften van den Keizer te schokken,
get jaar 1867 bragt ons vele beloften en nu is er een jaar voorbij-
jegaan en geen er van is vervuld.
Men beloofde een meer liberale regering en deze belofte scheen
wens de verzekering te bevatten van de vreedzame bedoelingen
Keizers met betrekking tot het buitenland. Wat is er echter
ikomen? Terwijl ons oog onophoudelijk uitzag naar den morgenstond
:r vrijheid, zagen we niets dan donkere woikeu; wachtende op
lurora, is de nacht ons, zwarter dan ooit overvallen.
In den loop der debatten over de drukperswet heeft de heer
[hiers de vrijheid der dagbladpers de onontbeerlijkste van alle
ioodzakelijke vrijheden genoemd. Volgens hem, stoud de vrijheid
tan drukpers gelijk met de vrgheid van deuken, welke een onver
vreemdbaar regt van iederen mensch vertegenwoordigt. Men moest
Ie drukpers, dat magtige en geduchte werktuig der vrije gedachte,
levens erkennen en regelen.
j De rust schijnt thans in Italië merkbaar toe te nemen, zoodat
Pauselijke regering geen behoefte meer heeft aan de bescherming
^Msn een groot aantal Fransche bajonetten. Een aanmerkelijk deel
Ier expeditie-troepen zal Weldra uit Civita-Vecchia naar Frankrijk
>ct*rng keeren; slechts eene enkele divisie onder generaal Dumont
plyft alsdan in den Kerkdijken Staat verblijf houden. De opper
bevelhebber der jongste Fransche expeditie naar Rome, generaal
de Failley, keert met de eerstdaags repatriërende troepen naar zijn
raderland terug.
De Fransche minister van buitenlandsche zaken, de Markies de
Moustier, heeft van den Paus een treffend blijk ontvangen van
F jSrkentelijkheid voor de edele en standvastige houding diens staatsmans
I, tgedurende de gebeurtenissen waarvan de Kerkelijke Staat het tooneel
is geweest. De Fransche minister ontving namelijk het grootkruis
helder Pauselijke orde, vergezeld van een in het Latijn geschreven
issfl')r!e'' waar'r' tuide wordt gebragt aan de uitmuntende houding des
gei ministers en voor zijn goed beleid.
(Dl. Terwijl de Italiaansche regering handen vol werk heeft om in
geilet binnenlandsch bestuur de meest noodzakelijke hervormingen in
(Z.het leven te roepen, keeren rust en kalmte iu de gemoederen terug
V. en vermindert althans voor het oogenblik het gevaar, dat vaak uit
g^de naar oplossing smachtende Italiaansche qusestie voortvloeit.
Aan H. M. de Koningin van Pruissen zijn door Keizer Napoleon twee
Raporseleinen vazen van Sévre ten geschenke vereerd, welke op de
'o®jrarijsche tentoonstelling de opmerkzaamheid van H. M. hadden
__getrokken. Terwijl sommigen deze beleefdheid als een nieuw vredes
teken begroeten, blijven anderen beweren, dat Pruisseus betrek
ingen met Frankrijk al van even teederen aard zijn als het gehalte
aan de Koningin aangeboden porseleinen vazen.
I Bij de heden plaats gehad hebbende herstemming voor een lid
rai-^f Tweede Kamer en een lid van den Gemeenteraad zijn ingeleverd
et«r!uccessivelgk 254 en 320 stembilletten. De nitslag van eerst
genoemde verkiezing wordt a. s. Vrijdag, de andere op morgen bekend,
"j, De hevige storm van 11. Zaturdag wierp eeu kind in het
|Heldersch Kanaal, op de hoogte van de Vischmarkt, in de Nieuwstad.
Door de hulp van een tweetal personen, waarvan de een zich tot
iBidden in het Kanaal begaf, gelukte het het kind van een anders
wissen dood te redden.
It Bij den boekhandelaar L. A. Laurey alhier zal eerstdaags
jdl verschijnen, eene handleiding voor vreemdelingen die deze gemeente
komen bezoeken. Het boekske, getiteld: „Ma// ik u den weg wijzen?"
is uitmuntend geschikt om hen, die met de plaats onzer inwoning
"iet bekend zijn op al het belangrijke, dat zij bezit, opmerkzaam te
maken. Het geeft de noodige inlichtingen, die voor vreemdelingen
jivan veel waarde zijn, om dit belangrijk punt des lands goed op te nemen.
Men verwacht de in dienst stelling van Zr. Ms. schroefstoomschip
Marnix, liggende te Amsterdam, in April a. s.
Uit het Jaarboekje voor Neerlands weerbaarheid blgkt, dat
«et getal vereenigingen ter bevordering van 's lands weerbaarheid
"ier te lande 63 is, waarvan 55 de koninklijke goedkeuring hebben
verkregen, 5 die hebben aangevraagd en 3 ze nog niet hebben ver-
tocht; 52 vereenigingen hebben gelegenheid tot schijfschieten. In
^jhet geheel zijn er 5683 leden. Het jaarboekje prijkt met het portret
'an Z. K. H. den Prins van Oranje.
Te Hauwert, nabij Hoorn, is jl. Zondag door den sterken
wind een windmolen door den wang geloopen en daardoor in brand
geraakt en geheel afgebrand.
- Te Ulsen nabij Hardenberg is dezer dageu de vrouw van een
•choenmaker, op lOjarigen leeftijd van haar 22ste kind bevallen,
waarvan nog 20 in leven zijn.
—getrc
teekt
king,
WESTZAAN, 2 Februarij. Heden had alhier de plegtige begra
fenis plaats van het lyk van den WelEd. heer Jb. Avis Cz., lid
der Provinciale Staten van Noordholland. Eene aanzienlijke schaar
van bloedverwanten, vrienden en bekenden volgden het lijk. Bij
het graf hield de Weleerw. Zeer Gel. heer Jans eene treffende
toespraak, waarin hij in korte, kernachtige woorden het groote
verlies schetste, hetwelk de familie, de gemeente en de proviucie in
den overledene geleden had. Voorzeker zal zijne nagedachtenis nog
lang in eere en in zegening zijn.
UTRECHT, 2 Februarij. In het gebouw der inkwartierings
kazerne aan de Lange Nieuwstraat werd beden brand ontdekt.
De vlammen sloegen uit de bovenzalen, waar de veld-artillerie
haar magazijn heeft en deelden zich dadelijk mede aan de groote
zaal van het studenten-gezelschap Olympia en de artillerie-school.
Aan redding van het brandend gebouw viel niet te denken. Door
krachtige hulp kon men eindelijk de aangrenzende gebouwen bevei
ligen en de smeulende puinhoop bedwingen. De schade voor den
Staat wordt op eeuige duizenden guldens geschat.
POEDEROYEN (Bommelerwaard), 31 Jan. Gisteren avond werd
een achtenswaardig huisgezin in diepen rouw gedompeld; de twee
gebroeders B., de een 28 en de andere 27 jaren oud, waren op de
eenden- of ganzenjagt, toen de eene broeder den anderen, door een
ongelukkig toeval, men zegt door het te spoedig afgaan van het
geweer, zoodanig aan het hoofd gewond heeft, dat hij onmiddellijk
dood bleef.
BATAVIA, voor 15 Jan. Aangekomen schepen: Amazone, Anna
Sophia, Cornelis Wernard Eduard, Jan van Brakel, Johanna Antonia,
Koophandel, Samarang, Vooruit, Nieuwe Waterweg II, Kanagawa,
Meppel, Laura Adèle en Bastiaan Pot. VertrokkenCandati,
Cornelia Mathilda, Maria Adriana, Zeebloem, Isaac da Costa en
Laura Adéle.
Wij ontkenen aan de Staatscourant de volgende opgaven van Zr. Ms.
schepen in Oost-Indië, loopende tot 14 December jl.
Prins Alexander der Nederlanden, kapt. J. W. de Ruyter de Wildt; Judo,
kapt .-luit. jhr. J. B. E. von Schmidt aul' Aftenstndt en de Cachelot, kapt. A.
J. Kroef, wachtschepen tc Batavia, Soerabaija en Macassar; Pylades, luit.
lste kl. W. H. F. van Oordt, vervolgt de opname der vaarwaters aan de N. en
O.kust van Banka; roeikanonnuerboot No. 14, luit. 2de kl. D. J. A. D.
van den Steen, wachtschip te Samarang; Amsterdam, kapt.-luit. A. R. A.
M. ClitFord Kocq van Breugel, ligt ter reede Batavia gereed voor de dienst
Rfciuier Claeszen, luit. lste kl. A. N. L. Koops, is te Onrust aangekomen om geïn
specteerd te worden; Reteh, tijdelijk buiten dienst gesteld;Haarlemmer
meer, lnit. lste kl. J. W. F. Frucht, gestat, ter O.kust van Sumatra; Celebes,
luit. lste kl. F. M. Parker Verboom, gestat, in de Z. en O. afd. van Borneo
Brorao, kapt.-luit. H.P. van Boneval Faure, heeït de loodiugen en onderzoekiugen
iu het vaarwater van Banka naar Riouw ten dienste der telegraphie verrigt en
ligt weder te Batavia voor de dienst gereedOnrust, luit. lste kl. D. A.
Coomans de Ruiter, gest. in de Z. en O. afdeeling van BorneoArdjoeno,
kapt.-luit. H. B. Kip, ligt te Macassar; Stavoren, luit. lste kl. C. J. Smith,
gestat, in de wateren van Celebe9, heeft deel genomen aan de expeditie tegen
de rijkjes van Mandhar; Prinses Amelia, kapt.-luit. C. A. L. H. baron van
Heeckeren, gest. in de Moluksche waterenCochoorn, luit. lste kl. H. van
Goeus, gest. in de wateren van Celebes, heeft mede deel genomen aan de expe
ditie tegen de rijkjes van Mandhar; Madura, luit. lste kl. A. J. van Mansvelt,
is van ziju station ter Z. eu O. afd. van Borneo te Soerabaija aangekomen, om
aldaar eenige herstellingen te ondergaan; Aart van Nes,lnit. lste kl. H. K.
Koning, is naar het station Menado teruggekeerd; Bali, luit. lste kl. J. K.
L. Gey van Pittius, is van ziju station in de wateren van Menado te Soerabaija
aangekomen om aldaar eeuige herstellingen te ondergaan; den Briel, luit.
lste kl. W. F. van der Burg, gestat, ter Z. eu O. afdeeling van Borneo;
Maas en Waal, luit. lste kl. jhr. J. H. P. von Schmidt auf Altenstadt, gestat,
in de wateren van Riouw en Linga; Cycloop, kapt.-luit. G. H. Bakker,
ligt ter reede Soerabaija; Suriuame, luit. lste kl. G. F. Servatius, gestat,
in de Moluksche wateren; Admiraal van Kinsbergcn, luit. lste kl. D. Schuur
man, gestat, ter W.kust van Borneo; Willem, kapt luit. J. K. van deKruysse
Pilaar, gestat, ter W.kust vau SumatraLeeuwardcu, kapt.-luit. W. C. Klis,
gestat, iu de wateren van Celebes, heeft deel genomen aan de expeditie tegen
de rijkjes van Maudhar eu zal naar Onrust en Soerabaija vertrekken, om te
dier plaatse eenige herstellingen te ondergaan; Vesuvius, luit. lste kl. C.
A. B. D. Rijk, gestat, in de wateren van Riouw en Linga; de Watergeus,
kapt.-luit. W. B. F. Escher, ligt iu reparatie tc Onrust.
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
Bg het wapen der Infauterie is benoemd: bij het 4de rcg. tot majoor de
kapt. lste kl. S. L. J. Qucysen, vau het reg. Gren. en Jagers; terwijl, op
zijn aanvraag, op non-activiteit is gesteld de majoor A. F. Evtnael van het
4de reg. Infanterie, in afwachting, dat omtrent hem nader zal worden beschikt.
De Fransche minister van onderwijs heeft eeuigen tijd geleden in eene openbare
redevoering gezegd, dat de lagere klassen van het Frausche volk bet school
onderwijs eigentlijk niet behoefden, daar zij dit door natuurlijke begaafdheid
en aanleg, kortom, door de iederen Frauschinan aangeboren beschaafdheid,
toereikend vergoeden. In spijt van dit ministerieel pleidooi voor de onwetend
heid, schijnt deze toch het beschaafde Frankrijk smartelijk aan te doen zoo
als twee kort na des ministers rede verschenen geographisch-statistische kaarten
bewijzen, van welke de eene tot titel draagt: rfFraukrijk dat lezen kan" en
de audere: „Frankrijk dat schrijven kan." Het dagblad le Siècle maakt bij de
aankondiging dezer kaarten de volgende opmerking:
„De tweede kaart is schrikwekkend. In 55 departementen, bedraagt het
getal dergencn die niet schrijven kunnen (blijkende bij den ondertrouw) 30 tot
75 pCt. Tien departementen, iu welke het getal dergenen die niet schrijven
kunnen II tot 6 pCt. bedraagt, liggen zamen in het Noordoosten. Is dat geen
schande? En dan denken wij nog aan eene nieuwe militaire organisatie.
Deukeu wij er liever aan die groote schaar van onweteuden te onderrigten eu
wijden wij het tiende deel der millioencn, die wij nutteloos opofferen, toe aan
dit nationale werk. Beginnen wij met de Pruisseu op dit veld te overwinnen.
De kaart van „Frankrijk dat lezeu kan" is uiet zoo duister. Iu de tien
meest onwetendste departementen kunnen 40 tot 50 pCt, in de tien beschaafdste
2 tot 5J pCt. der lotclingen vau 1866 niet lezen. Het gemiddelde bedroeg
voor alle departementen 23 percent. „Daarop behoeven wij uiet grootsch tc
zijn," schrijft le Siècle. Ten opzigtc vau het volksonderwijs staan wij iu de
laatste rijen der Europeesche volkeren. En daarbij beelden wij ons in, dat wij
aan de spits der beschaving staan.
In de volgende week zal voor het kantongeregt te T... (Seine
en Marne), luidens VEpoque, de volgende zonderlinge zaak dienen.
Op de laatste markt te T... waren een pachter en een slagter, die
zameu zaken gedaan hadden, aan dezelfde tafel gezeten en haalden
hun hart op aan heerlijken vi9ch met een piquaute saus. De slagter
haalde onder het eten uit zijn portefeuille een bankbillet van 200
frs. voor den dag om den pachter de schapen te betalen, welke hij
van dezen gekocht had. Het ongeluk wilde dat het billet in den
sauskom viel. De slagter haalde het met voorzigtigheid er uit en
het tusschen zijne vinger en duim houdende, schuddo hij het om
het te laten uitdruipen. Maar de hond van den pachter, deze
beweging als eene gracieuse invitatie beschouwende, hapte naar het
billet en slokte het, zonder het te kaauwen, in eens naar binnen.
De slagter stond van verbaziDg te kijken en werd daarop ver
schrikkelijk boos. „Ik moet mijn bankbillet terug hebben. Uw hond
zal ik dood maken en openen", zeide hij tot den pachter. „Ik
verbied u wel", zeide de ander, „dat gij mijn hond zoudt dood
maken, hg is meer dan 200 frs. waard." „Wel, dan ben ik u
niets schuldig. Uw hond heeft voor u het geld geïnd en dat nog
wel onder getuigen." „Mgn hond is mgn kassier niet. En buiten
dien, waar is uw kwitantie?" „Nu, gooit ge het op dien boeg,
dan vervolg ik u." „Goed zoo", antwoordde de pachter. Deze
zaak nn zal aanstaanden Vrgdag voor den kantonregter te T.... te
berde komen, die wel wenschen zou 'dat dien dag Salomo in zijne
plaats zat. QR()0T-BRITTANNIE.
LONDEN, 1 Februarij. Het aantal special constables, die zich
in het geheele rijk aangegeven, hebben, is 113,674.
Eerstdaags zal van de pers komen eene overzetting in de
Engelsche taal van Max Havelaarof de koffieveilingen van de
Nederlandeche Handelmaatschappij.
De Leeds Mercury deelde dezer dagen mede dat eene jonge
dame, die ruim een millioen bezat, zich uit de omstreken van Leeds
naar de hoofdstad begeven had om daar in een der grootste winkels
onbekend werkzaam te ziju, en op iemand te wachten, die haar, niet
om haar geld, maar om haar persoon zelve, tot echtgenoot wilde
nemen. Naauwelijks was dit nieuws bekend, of de winkels der
hoofdstad werden bestormd door trouwlustige speculanten, en binnen
eenige dagen waren een aantal jonge dames van achter de toonbank
verdwenen en in het huwelijk getreden. Of zich onder deze dames
echter de bezitster van het millioen bevond, hiervan maakt genoemd
blad geen melding.
In Engeland, het land der spleen en der scherpste maatschappelijke,
zedelijke en godsdienstige contrasten, begaan jaarlijks meer dan 1300 personen,
uit vertwijfeling of waanzin, zelfmoorden. In de laatste acht jaren wees de
statistiek 64 tot 70 gevallen van zelfmoord aan op één millioen inwoner».
Merkwaardiger nog dan deze verhoudingsgetallen, is de regelmatigheid, welke
men opmerkt in de wijze waarop de ongelukkigeu hun leven verkorten.
Zoo komt de zelfmoord door ophanging altijd het vcelvuldigst voor; 28 van
de 67, welke onder een millioen menschen de banden aan zich zelf slaan, doen
het in Engeland op die wijze. Evenzoo is het getal dergenen, die zich door
scherpe werktoigen van kant maken, regelmatig 11 of 12 van de 67. Een
gelijk aantal zoekt den dood door verdrinking. Het getal vergiftigingen beloopt
7 op de 67, terwijl op dit getal slechts 3 gevallen voorkomen, waarin de
rampzalige door vunrwapenen een einde aan zijn leven heeft gemaakt.
In vergelijking met andere natiën, neemt Engeland ten opzigte van het getal
zelfmoorden, echter slechts de tweede plaats in. Terwijl men er daar hoogstens
70 op een millioen inwoners telt, heeft Frankrijk er 100, België daarcutcgen
slecht 45, Italië 31, Spanje niet meer dau 15 aan te wijzen. Het gemiddeld
aantal in Duitschland, waar deze misdaad vooral in Weenen en Berlijn veel
vuldig gepleegd wordt, is door de statistiek nog niet aangewezen.
De krijgsraad te Chattham heeft twee soldaten van het garni
zoen, wegens deelneming aan Eenianisme, veroordeeld tot brandmerk
met de letters B. C. (bad conduct) en eenige jaren tuchthuisstraf.
ITALIË.
Het huwelijk van Prins Humbert, Kroonprins van Italië, met
zgne nicht, Prinses Margaretha, zal op den 26 April worden
voltrokken. De heer Menabrea heeft eergisteren in de Kamer deze
aanstaande echtverbindtenis aangekondigd, en door de Kamer is
eene deputatie naar den Koning gezonden, om hem, namens haar,
geluk te wenschen.
RUSLAND.
Als een proeve van geestdrift bij het schouw burg-publiek in Rusland
moge strekken, dat bij het optreden van de beroemde danseres Grnnzow,
het applaudissement meer dan twaalf minuten lang aanhield en voort
durend sterker werd. Toeu de voorstelling was afgeloopen, werden
er zoovele kransen op het tooneel geworpen, dat dit geheel bedekt
was en er verscheidene personen noodig waren om met manden de
kransen weg to halen.
Een St. Petersburger blad meldt het volgende: Een zeker
acteur, Worms genaamd, trad dezer dagen op als Armand Duval,
in de Dame aux Camelia), en ontving den volgenden dag een
bouquet, waarin zich een ring, een doekspeld en hemdsknoopjes
bevonden, ter gezamentlijke waarde van 5000 roebels. De kamer
dienaar, die het geschenk bragt, en in iiverg gekleed was, over
handigde met het bouquet een briefje, waarin in de Fransche taal
geschreven stond: „Aan Armand Duval van zijne Margaretha." De
artist, wien het geschenk in tegenwoordigheid zijner echtgenoote
overhandigd werd, antwoordde den brenger, terwgl hg hem het
geschenk terug gaf: „Ik ben Armand Duval niet en ken geene
Margaretha; deze is mijne vrouw."
AMERIKA'.
Eene in de geschiedenis der vrijmetselaars-orde nieuwe plegtigheid,
werd onlangs in een der New-Yorksche loges voltrokken. Bg de
200 dames, vrouwen, zusters, weduwen en dochters van vrijmetse
laars ontvingen den graad van de „Ster van het Oosten." Twee
vroegere grootmeesters van den staat New-York adsisteerden bij deze
plegtigheid, eu de meester der loge gaf in eene redevoering het
voornemen te kennen, dat hg in de groote loge te New-York zou
trachten te bewerken, dat door haar invloed tusschen de groote
loges der geheele wereld een gemeenschappelijk teeken worde aan-
genomen, waardoor de vrouwelgke bloedverwanten van logebroeders
overal, ook zonder het diploma van haar bloedverwant in den zak
te dragen, van de medeleden der orde hulp en ondersteuning kunnen
vinden:
Volgens de New-Yorksche bladen hebben de schouwburgen in
die wereldstad een zeer goed jaar gehad. De wintertuin van Riblo
bragt anderhalf millioen zuivere wiost; en verscheidene andere inrig-
tingen een millioen. Ook de voorlezingen zgn zeer in trek; getuigen
de aanzienlijke ontvangsten wanneer Dickens optreedt. Beecher Stowe,
de predikant naar de mode, bezorgt aan de kerk, waarin hg optreedt,
een zeer groot inkomen. Daar toch worden elk jaar de stoelen aan