lil
1868. N°.48.
Zondag 19 April.
26 Jaargang.. 1
BINNENLAND.
BUITENLAND.
IAÏ
«5
'mom
ii»«3
HELDERSCHE
;.V
U NIEUWEDIEPER COURANT.
„Wij huldigen het goede."
'ary,,
om.
Verschijnt Dingsüag-, Donderdag- cn Zaturdag namiddag.
abonnementsprijs per kwartaal1.30.
M franco per post - 1.65.
Uitgever A. A. BAKKER Cz.
Bureau: MOLENPLEIN, N°. 163.
Prijs der Advertentiën: Van 14 regels 60 cent,
elke regel meer 15 cent, behalve 35 cent zegelregt.
Groote letters of vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Woensdag 33 dezer
pail over Triest.
vertrekt de Oost-Indische
kinp;
"li
HELDER en NIEUWEDIEP, 18 April.
CJP Treffend zijn de tafereelen, die er vau den hongersnood in Algerië
worden opgehangen. De nood, die daar heerscht, is zeer groot.
Wel doen de hoofden der Christelijke gezindheden aldaar de ver
wachting doorschemeren, dat door den heerschenderi nood vele
Jlahomedanen tot Christenen zullen bekeerd worden; doch wij
achten zulk een bekeering, slechts door honger en ellende veroorzaakt,
te!» weinig aangenaam. Van bekeering door overtuiging is daar ten
dl» minste geen sprake. Op die wijze kunnen ligt, na het ophouden
van den nood, de nu hongerige maar dan verzadigde proselieten,
tot het geloof der vaderen terng keeren
Meer dan aan hen, die Frankrijk's strijdkrachten vermeerderen,
komt hulde en lof toe aan den minister van onderwijs, den heer
Duruy, die door vermeerdering der scholen en verbetering van het
onderwijs zeer veel bijdraagt om kennis en beschaving aan te
wakkeren. Toch ontgaat dien verdienstelijken staatsman niet den
ondank, die zoo vaak aan edele en verhevene daden te beurt valt
De clericalen, die zoo gaarne geheel alleen invloed op het onderwijs
wenschen uit te oefenen, verheffen schier dagelijks hunne stemmen,
om een afkeurend oordeel uit te brengen over het werken en streven
eens staatsmans, die op zoo krachtige wijze bijdraagt om de ver
standelijke en zedelijke belangen des volks te bevorderen
Dt. Manning, het hoofd der R. C. geestelijkheid in Ierland, heeft in
een vlugschrift mede zijne iugenomenheid betuigd met het voorstel
van den heer Gladstone in het Britsche Lagerhuis. Zijne beschou
wingen echter over het landbezit in Ierland worden door de Times
heftig aangevallen en als strekkende om socialistische denkbeelden
te verspreiden, ten sterkste veroordeeld.
Tusscheu Weenen en Rome bestaat op het oogenblik eene
j merkbare verwijdering ten aanzien van de godsdienstig-staatkundige
f aangelegenheden. De liberale staatkunde, door Oostenrijk in de
ougste dagen gevolgd, wordt door het hof van Rome ten sterkste
afgekeurd, als strijdig met de kerkelijke voorschriften. De regering
van Keizer Frans Joseph handhaaft echter hare houding tegenover
die tegenwerpingen en is voor zich zelve overtuigd, dat, ongeacht
de eerbied aan de kerk verschuldigd, de liberale staatkunde voor
den Oostenrijkschen staat in dezen tijd, bepaaldelijk eene behoefte
Hare houding wekt vrij algemeen in Europa bewondering af
zal bij de noodige volharding en bij de zoo zeer gevvenschte
ondersteuning der bevolking, die blijkbaar naar vooruitgang hunkert,
niet anders dan voordeelig knnnen zijn voor de ontwikkeling van
Oostenrijks bloei en welvaart.
Met genoegen vestigen wij de aandacht op de voordragt, te houden
door den heer D. Dekker in het belang van de wed. Gerssen, te
Texel. De Texelsche novelle Meugebed is zeker eene der liefste en
naïfste van zijne hand en de voordragt door hem zeiven als schrijver
en bekend met het Texelsch dialekt belooft een genoegelijk avondje.
Wij vertrouwen dat vele ingezetenen, waaronder vooral ook vele
Texelaars, hier woonachtig, de voordragt zullen bijwonen, ook om
het goede doel te helpen bevorderen.
Dezer dagen is bij den Boekhandelaar W. H. Kirberger te
Amsterdam van de pers gekomen een werkje, getiteld: „Verslag van
de tijdens de veetyphus onder opzigt der regering gedane proef
neming", door den heer A. Paarlberg. Prijs 25 cents.
De commissie voor het afnemen van het examen voor den
rang van 2den luit. van de kadets bij het corps Mariniers (derde
studiejaar) zal in dit jaar bestaan uitden commandant en inspecteur
van het corps Mariniers, als voorzitter, den kapt.-luit. ter zee
W. F. L. de Vriese, en den kapt. 1ste kl. bij genoemd corps
J. Gautier, als leden.
Door Z. M. is benoemd bij de dd. schutterij te Enkhuizen,
tot off. van gez. 3de kl. L. P. Schmidt, thans schutter.
De commissaris van policie te Zaandam M. Ypey, is tevens
benoemd tot commissaris van rijkspolicie.
De Raad van State houdt zich, naar men verneemt, voortdurend
ijverig bezig met het onderzoek der voordragt tot wijziging van de
wet op het lager onderwijs. De afdeeling van den Raad, in wier
handen die wet is gesteld, heeft reeds eenige conferentien deswege
met het departement van Binnenlandsche Zaken gehouden.
De minister van Binnenl. Zaken heeft eene aansporing gerigt
tot de gemeentebesturen, ten einde die op te wekken tot het nemen
van de noodige voorzorgsmaatregelen tegen brandgevaar. De minister
beveelt inzonderheid aan herhaalde oefening der manschappen, met
het beheer der brandbluschmiddelen belast. Verder wijst hij op het
gevaar, dat er ontstaat, wanneer huizen in de kom der gemeente
met rieten daken zijn bedekt; terwijl hij tevens de aandacht vestigt
op het opslaan van hooi binnen de bebouwing eener gemeente. De
minister wijst op het gebeurde te Genemuiden en waarschuwt tegen
alles wat bij voorkomenden brand strekken kan om het gevaar
meerdere uitbreiding te geven.
Op het verslag der Tweede Kamer over zijne begrooting, heeft
de minister van Marine eeue nota van antwoord ingezonden, waarin
hg verklaart de beste uitkomsten te verwachten van het aangenomen
stelsel van aanbouw van gepantserde schepen op eigen werf en dat
hij daarvan geen verhooging van marine-uitgaven ducht.
Het ramtorenschip Prins Hendrik heeft zich als een zeer goed
en bruikbaar stoom-oorlogschip doen kennen. Als zeilschip heeft
het niet voldaan. Het zal met vrucht kunnen gebruikt worden bij
de verdediging onzer kusten en zeegaten en kan, des gevorderd, de
reis naar Oost-Indië rond de Kaap, ondernemen. Iutusscben dienen
de uitkomsten der met den Prins Hendrik aangevangen nieuwe
proefnemingen nog afgewacht te worden, alvorens eeue bepaalde
uitspraak te doen.
Met betrekking tot den bouw der voor Indië bestemde vaartuigen,
meent de minister naar omstandigheden te moeten handelen. Het
meest doelmatig acht hij om alleen schepen van zeer klein charter,
die anders in gedeelten zouden moeten worden uitgezonden, in Indië
te bouwen en welligt ook, bij uitzondering, een enkelen bodem
waarvoor de stoomwerktuigen, afkomstig van een gesloopt schip,
daar voorhanden zijn; doch in het belang der schatkist blijft de
regering het noodig achten dat het grootste gedeelte der vaartuigeu,
bestemd voor de Indische militaire marine, hier te lande worden
aangebouwd.
De regering zal er steeds op bedacht zijn om van in dienst
komende schepen, tot oefening der manschappen en tot vermeerdering
hunner zeemanschap gebruik te maken.
Het wets-ontwerp op de Banken-van-Leening, dat in den
jongsten tijd in de afdeelingen der Tweede Kamer is onderzocht,
heeft tot ernstige bedenkingen omtrent het voortbestaan dier in
stellingen op den tegenwoordigen voet aanleiding gegeven. Men
oordeelt, dat het beter was om het houden van die Banken, des
nood3 onder een streng toezigt, aan de vrge concurrentie over te
laten. In zoo ver zulke iurigtingen in den tegenwoordigen toestand
der maatschappij nog volstrekt worden vereischt, zouden zij van
philantropische vereenigingeu behooren uit te gaan en als instellingen
van liefdadigheid moeten werken. Regtstreeksche bemoeijiDg van den
Staat daarmede schijnt ook hierom afkeurenswaardig, om dat de
Banken-van-Leening wel in bepaalde gevallen aan de minver
mogenden een middel aanbieden om in tijdelijkeu geldnood te
voorzien, maar ook slpchts al te dikwijls misbruikt worden tot
het geven van den vrijen teugel aan neiging tot verkwisting en
losbandigheid.
Aan het Prov. gouvernement van Noordholland werd eergisteren
aanbesteed, het uitbaggeren van de voorhaven der schutsluis Willem I
van het Noordhollandsch Kanaal en verdere werken tot voltooijing
dier sluis. Minste inschrijver de heer G. van Kleef te Amsterdam,
voor 37,950.
In het hoofdkiesdistrict Schagen treden dit jaar twee leden
der Provinciale Staten af; het zijn de heeren A. R. Sloos en C.
Muller Cz. De verkiezing voor de Provinciale Staten in de onder
scheidene kiesdistricten moet plaats hebben den 12 Mei e. k.
Beroepen tot predikant bij de Waalsche Herv. Gemeente te
Breda, ds. Perk, te Dordrecht.
Beroepen te Bergen, de heer P. Immink, pred. te Noord-
Scharwoude.
Jl. Donderdag zijn in het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam
door Z. K. II. den Prins van Oranje, eere-voorzitter der Nederl.
hoofdcommissie voor de in 1867 te Parijs gehouden wereldtentoon
stelling, plegtig uitgereikt de medailles en certificaten van eervolle
vermelding, welke bij gelegenheid der tentoonstelling aan Neder-
landsche inzenders zijn toegekend. Nadat de plegtigheid door den
minister van Binnenl. Zaken met een kort woord geopend was, en
de voorzitter der Nederl. hoofdcommissie, de heer van Oordt, een
beoordeelend en vergelijkend verslag had voorgedragen, nam de Prins
van Oranje het woord, en hield Z. K. H. de volgende rede
„Mijne heeren! Aan den voorzitter der Nederl. hoofdcommissie
breng ik mijnen dank voor het uitgebragt verslag, hetwelk een
duidelijk overzigt gaf vau Nederlands aandeel in de wereldtentoon
stelling van 1867.
„Het was met groot genoegen dat ik de taak aanvaardde, mij
door den Koning toevertrouwd, van als eerevoorzitter deel te nemen
aan uwe werkzaamheden, mijne heeren, leden der hoofd-commissie;
en met niet minder genoegen heb ik mg, bg mijn herhaald bezoek
te Parjjs, zoowel als bij ons zameuzijn hier te lande, kunnen over
tuigen, hoeveel zorg en inspanning door u aan die zaak is ten koste
gelegd en met welken gewenschten uitslag.
„Het Keizerlijk Fransche gouvernement heeft de gelegenheid
gegeven tot den vierden wedstrijd vau vele volken op het gebied
van landbouw, nijverheid en kunst; een wedstrijd op zoo groote
schaal en met zoo onbekrompen hulpmiddelen, als nog niet was
gevierd. Het verdient daarvoor den dank van alle andere staten.
„Ik verheug mij van harte er over, dat ons geliefd vaderland met
eere aan dien wedstrgd beeft deelgenomen.
„De aard en het getal der eereblgken, door de jury aan Neder-
landsche inzenders toegekend, geven daarvan het duidelijkst bewijs.
„Zeer gaarne voldoe ik dus aan het verzoek, dat mij door Zr. Ms.
regering werd gedaan om die eereblgken te overhandigen aan hen,
die ze zoo wèl hebben verdiend. Het gebouw, waarin wij ons
bevinden, aan de volksvlijt gewijd, en een der schoonste sieraden
van de nijvere hoofdstad, wier bloei en welvaart mij na aan het
harte gaan, was boven allen voor deze plegtigheid als aangewezen.
„Ik noodig thans de heeren bekroonden uit, zich op deze tribune
te vervoegen, naar mate bunne namen zullen woiden afgelezen."
Z. K. H. reikte vervolgens de toegekende medailles en bewijzen
van eervolle vermelding uit aan de inzenders. Tot besluit der
plegtigheid werd door den minister van Binnenl. Zaken eene aan
spraak gehouden.
Eergisteren morgen is schipper Makkes, varende tusschen
Amsterdam en Schagerbrug, onder de gemeente Alkmaar bg de
kalkovens in aanvaring geweest met de stoomboot die ten 10 ure
van daar naar Amsterdam vertrok, met het oogelukkig gevolg dat
het beurtschip dadelijk gezonken is. De lading, twee lasten boekweit,
een last rogge en een last tarwe, benevens koffij, suiker, enz., eene
waarde van ongeveer 3000.zal minstens zwaar beschadigd en
gedeeltelgk verloren zijn. Men vermoedt dat de rook en de damp
der brandende kalkovens de oorzaak van bet ongeluk was.
Den 15 dezer is te 's Hage in den ouderdom van 71 jaren
overleden de heer A. J. Verhorst, in leven gepensioneerd luitenant-
generaal der Infanterie.
In de slagkruidfabriek te Delft is jl. Woensdag eene kleine
hoeveelheid kruid ontploft. Vier kanonniers ziju aan aangezigt en
handen verbrand, doch gelukkig z|jn de bekomen wonden niet van
verontrustenden aard.
Het bevestigd zich, dat bg den brand, die den 15 dezer te
Rotterdam heeft gewoed, een geheel huisgezin, bestaande uit mau,
vrouw en vier kinderen, is omgekomen. Hunne lijken zgn eerst
den volgenden morgen onder de puinhoopen gevonden. Het gedeelte
van het afgebrande hui9, dat door dit gezin bewoond werd, schijnt,
wegens het in brand staaD der trappen, geheel onbereikbaar geweest
te zgn. Een man en vrouw, die een ander gedeelte van het huis
bewoonden, en zich met hun kind uit een bovenraam hebben
geworpen, zijn naar het ziekenhuis vervoerd, en er bestaat vooruit-
zigt op hun herstel, doch het kind verkeert in zeer bedenkelijken
toestand.
Een ter zake van den diefstal, enz. bij den landbouwer J.
Huyssen, in de gemeente Neuzen, op vermoeden gearresteerde persoon,
woonachtig te Clinge, bij Hul9t, is jl. Maandag morgen uit de
kantonnale bewaarplaats te Axel ontsnapt, en niettegenstaande alle
nasporingen der justitie, Dingsdag morgen nog niet in handen ge
komen, zijnde waarschijnlijk over de naburige grenzen België inge
trokken. De cipier, hem zijn eten brengende, terwijl hij dien morgen
via Neuzen naar Goes moest overgebragt worden, opende daartoe de
deur, en binnen het hok zijnde, wipte de vogel er uit, sloot de deur
onmiddellijk achter zich en stelde alzoo den cipier in bewaring,
terwijl de wezenlijke arrestant zonder aarzelen het op een loopen
zette. De cipier werd later door zijne vrouw uit zijue gevangen
schap verlost.
Voor de noodlijdenden door den brand te Genemuiden is tot
9 April 11. b|j de commissie aldaar ontvangen de som van/7141.92}.
BENOEMINGEN EN VERPLAATSINGEN BIJ MARINE EN LEGER.
Tot off. van adm. 1ste kl. is bevorderd ue off. vau adm. 2de kl. F. C.
Scbaaljc; tot off. van adm. 2de kl. de off. van adm. 3de kl. W. P. J. L. Stort
en F. T. Courier dit Dubekart; en tot ndj.-adm. de schcepskierken 11. J. vau
Oosterzee, E. Fabius, H. C. D. van de Ven en M. C. Hazenberg; terwijl
benoemd zijn tot off van adm. 3de kl. de adj.-adm. P. K. S.Metman, P. 1). G.
Soetbrood Piccardt en N. \V. Lasonder.
In het zuiden van België hebben zich thans de zwaluwen vertoond.
Als een opmerkelijk verschijnsel deelt men mede dat toen, ten gevolge
der warme dagen, in het begin van April, de iosecten waren uit
gekomen en er nog geen zwaluwen waren om er jagt op te maken,
de uilen die taak hebben overgenomen. Terwijl deze gewoonlijk
slechts des nachts vliegen, zag men haar thans ook dikwjjls over dag,
uitgelokt door den overvloed van pfooi, die haar niet betwist werd.
Twee organen der Fransche regering hebben in last gekregen,
Frankrijk en Europa op nieuw gerust te stellen, en te verklaren,
dat er volstrekt geen aanleiding is tot vrees voor stoornis van den
vrede. Een dier twee bladen, de Trance, levert een overzigt van
de bestendige oorzaken, die, volgens het hardnekkig geloof van de
pessimisten, onvermijdelijk en weldra den oorlog moeten doen uit
barsten. Bedoelde oorzaken ziju ten getale van vier; I. de uit
breiding van Pruissen's grondgebied, 2. de Sleeswijksche kwestie,
3. de onafhankelijkheid van Zuid-Duitschland, 4. de zaken van
het Oosten. Wat n°. 1 betreft, betoogt de Trance, dat, indien de
oorlog mogelijk was bij den aanvang van den Boheemschen veldtogt,
thans de uitbarsting niet te verwachten is, na het Prager vredes-
tractaat, in welks gevolgen niets dreigends voor Europa ligt en
aan welk tractaat Keizer Napoleon zijne goedkeuring geschonken
heeft. Pruissen heeft, verklaart de Trance, dat wil zeggen:
verklaren Napoleon III en zijne ministers, door zijne gematigd
heid en zijnen practischen zin elk voorwendsel door een conflict
weggenomen. Met betrekking tot n°. 2. verzekert meergenoemd
blad, dat het geenszins in de bedoeling van Pruissen ligt zich te
onttrekken aan de verbindtenissen, welke het bij artikel 5 van het
Prager vredesverdrag heeft aangegaan, en te weigeren hetgeen door
Denemarken wettiglijk geëischt wordt. De Sleeswijksche kwestie,
waarin noch Frankrijk, noch Engeland, noch zelfs Oostenrijk is
tusschen beide gekomen, zal weldra tot tevredenheid der beide
partijen afgedaan worden. Ten opzigte van u°. 3 zegt de Trance,
dat Duitsehlands toekomst natuurlijk aan Frankrijk niet onver
schillig is, maar aaugezien Pruissen de boorden van de Main tot
grens heeft gekregen, zoowel door de letter der tractaten als door
de vaderlandsliefde der Zuid-Duitschers, is het niet te veronder
stellen, dat uit dezen kalm geworden toestand een conflict kunne
ontstaan. En wat nu aangaat n°. 4, de vrede tusschen Frankrijk
en Duitschland verzekert den vrede in het Oosten. Ofschoon de
gisting nog niet is verdwenen en van zekeren zijde de eerzucht
zich nog openbaart, levert het Oosten geen casus lelli, geen ernstige
gevaren op.
De beer Thiers vierde jl. Dingsdag zijn een-en-zeventigsten
verjaardag en hg ziet er uit als iemand van nog geen zestig.
LONDEN, 16 April. De dagbladen bevatten bijzonderheden
omtrent de rei9 van den Prins en de Prinses vau Wallis uaar Ierland.
Het Koninklijk yacht kwam gister ochtend ter reede van Kingstown
aan, waarop de haven-commissarissen zich aau boord hebben begeven
en HH. KK. HH. een adres benevens een duif hebben aangeboden
als bewijs van loyauteit en vrede. Alle vaartuigen in de haven
waren gevlagdhet geheel leverde een schoonen aanblik op. Toen
daarop het yacht aan het havenhoofd aanlegde, begaven de lord—
luitenant van Ierland en andere hooge autoriteiten zich aan boord,
om hunne hulde te bewijzen aan de Vorstelijke personen. Eene
eerewacht schaarde zich om het paviljoen.
Ten 12 ure kwamen de Prins en de Prinses aan wal, terwjjl
salvo'3 uit het geschut door het gejuich der menigte werden afge
wisseld. In gereed staande rijtuigen werden de Vorstelijke personen
daarop naar Dublin gebragt, waar zij met de meeste geestdrift
werden ontvangen. De Vorstelijke trein kon zich slechts met moeite
voortbewegen door de rjjk versierde straten, te midden van dedigt
opeen gepakte menigte, die luide van bare liefde en gehechtheid
deed blijken. Sinds jaren bad men een zoo groote volksmassa niet
op de been gezien. Ten half twee ure deden de Prins en Zgne
gemalin hun intogt op het kasteel, waar Zij een adres outvingen
van het gemeentebestuur van Dublin, 's Avonds waren vele huizen
geiïllumineerd.
Te Londen heeft een spoorwachter, Jenkins, een trein met
1000 vrijwilligers willen doen derailleren, door spoorstaven en
9teenen op den weg te leggen. Men had het werk gelukkig gezien
en de trein kon dus worden tegengehouden. De misdadiger is in
hechtenis; hij schijnt niet goed bg zinnen te zijn.
Gedurende de vorige week hebben te Londen plaats gehad
2066 geboorten en 1274 sterfgevallen.
Te Manchester is eene vergadeting gehouden in het belang
van het regt der vrouwen om aan de verkiezingen deel te nemen.